آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
آثار مرتبط با شخصیت ها
>
02.متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
>
ر.قرن چهارم قمری
>
ابونصر فارابی
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
تعداد رکورد ها : 1007
عنوان :
بررسی انتقادی تلاشهای عقلی متکلمان و فیلسوفان اسلامی در مسأله حشر حیوانات
نویسنده:
طوبی کرمانی، کرامت ورزدار
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
معاد
,
انسان شناسی
,
حشر حیوانات
,
امکان عقلی معاد
,
نفس حیوانی
,
انسان شناسی Human nature
,
علم نفس
,
حشر حیوانات
,
خواص نفس حیوانی
,
معاد(فلسفه)
,
معرفت نفس(خودآگاهی)
,
علت معاد
,
حیوان شناسی
کلیدواژههای فرعی :
معتزله ,
اشاعره ,
اراده ,
ادراک حسی (معرفت شناسی) ,
شعور ,
مراتب ادراک ,
آکل و مأکول ,
برهان غایت ,
اختیار ,
اشاعره (اهل سنت) ,
اعواض ,
تجرد خیال ,
معتزله (اهل سنت) ,
ادراک تخیلی ,
ادراک حسی ,
شبهه آکل و مأکول ,
قرآن ,
تجرد خیال ,
ادراکات خیالی ,
امکان عقلی حشر ,
علت حشر ,
اعواض ,
اعاده معدوم ,
تشخص ,
قرآن ,
اراده ,
شعور حیوانات ,
نفس مجرد حیوان ,
مسأله عوض ,
تکلیف حیوان ,
برهان علت غایی ,
بازگشت به مبدأ ,
حدود ادراک ,
شعور باطنی حیوان ,
کتاب شفا (ابن سینا) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
2383-2916
چکیده :
در این نوشتار، تلاش متکلمان و فیلسوفان اسلامی در باب حشر حیوانات، از دو جنبه امکان عقلی حشر و علت آن، بررسی شده است. پاسخهای متکلمان به سؤال اول، مختلف است. برخی با توجه به اینکه اساساً هیچ مجردی غیر از خداوند را قبول ندارند، حشر حیوانات را نیز همچون حشر انسان، به صورت جمع کردن مجدد اجزای پراکنده شده، میدانند؛ برخی دیگر، به دلیل تساوی رتبی حیوان و انسان، منکر نفس مجرد در حیوانات شده و حشر آنها را انکار میکنند؛ و گروهی نیز با دلیلی مبتنی بر استقرا، در صدد اثبات نفس مجرد در حیوانات برآمدهاند. اما از منظر فیلسوفان، نفس حیوانی در مرتبه ادراکی خیالی سکنا دارد؛ به همین دلیل، فارابی نفوس حیوانی را به دلیل عدم ادراک عقلی، غیرمجرد میانگارد. در آثار بوعلی و شیخ اشراق در باب تجرد خیال، دوگانگی به چشم میخورد که مدعای قویتر، انکار تجرد خیال و بالتبع، منکر تجرد نفوس حیوانی و حشر آنها هستند. صدرالمتألهین با اثبات تجرد خیال، گامی نوین در توجیه امکان عقلی حشر نفوس حیوانی برداشته است. متکلمان درباره سؤال دوم، بر مسألۀ عوض تأکید کرده است که به دلیل عدم جامعیت، مورد نقد است. علامه طباطبایی با بحث اختیار و شعور در حیوانات، به نوعی تکلیف در حیوانات، قائل شده است. صدرا در این مسأله، از طریق برهان علت غایی، اثبات میکند که تمام موجودات به سمت مبدأ بازخواهند گشت؛ وگرنه دچار تناقض و خلف خواهیم شد. این پژوهش با نگاهی متفاوت، و با طرح دیدگاهی نو، نشان میدهد که میتوان حشر حیوانات را حشر برخی از انسانها به صورت حیوانات مختلف در روز قیامت به شمار آورد که در واقع، همان عدم صعود از مرتبه حیوانی به مرتبه انسانی است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 71 تا 93
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تقریری نو از مسئله شر براساس نظریه ادراکات اعتباری علامه طباطبایی
نویسنده:
مرتضی حسینی، حسین هوشنگی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
علامه طباطبایی
,
شرور
,
نظریه ادراکات اعتباری
,
شر
,
مسئلة منطقی شرّ
,
مسئله قرینهای شرّ
,
درباره علامه طباطبایی
کلیدواژههای فرعی :
صدق ,
اصول فلسفه و روش رئالیسم ,
حسن و قبح ,
دفاع مبتنی بر اختیار (پلنتینگا) ,
حسن و قبح ,
خیر ( خیر و شرّ ) ,
قرآن ,
توجیه ,
توجیه (مسائل جدید کلامی) ,
قرآن ,
خیر و شر عالم ,
صدق ,
میزان ,
خیر و شر از دیدگاه علامه طباطبایی ,
اعتباریت شر ,
تجربه شر ,
صدق اعتباریت ,
منشا حصول اعتباریات ,
فرض وجود خدا ,
تفسیر المیزان (کتاب) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
مرتضی مطهری
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
2008-9422
چکیده :
مسئله قرینهای شر تنها استدلال ملحدان علیه خدا است؛ و نیز مسئله منطقی شر به مثابه مشکلی در میان خداباوران مطرح است. مسئله این مقاله این است که آیا نظریه ادراکات اعتباری علامه طباطبایی میتواند با اعتباری دانستن شرور، پاسخی برای این مسئله باشد؟ از نظر علامه طباطبایی همه مفاهیم و گزارههای عملی در برابر ادراکات اخباری و حقیقی، اعتبار جعل و قراردادهای انسانیاند در جهت رفع حوائج و نواقصی زیستی و وجودی و فرونشاندن تمایلات و رغبات برخاسته از آن نیازها. ازجمله این اعتبارات حسن و قبح و به تبع آن خیر و شر است. ویژگی و معیار مهم در اعتباریات آن است که ما ناظر به غایات متصورمان آنها را مثلا خوب یا بد، خیر یا شر محسوب میکنیم نه اینکه امور به لحاظ نفس الامری چنین باشند. البته ادراکات اعتباری به جهت اثر و کار کرد و غایتی که بر آنها مترتب است و نیز منشاء وجودی و زیستی فردی یا جمعی که دارند مرتبط و مترتب بر واقع هستند و لذا معرفت بخش و معقولند هرچند برهان بردار نیستند و البته عقلانیت آنها از نوع دیگری (عملی) است. در پرتو «اعتباری» دانستن شرور به نظر میرسد هم مساله منطقی شر و هم مساله قرینهای آن و هم منافات نداشتن وجود شرور با نظام حکیمانه الهی، تقریری خردپذیرتر مییابد. علاوه بر اینکه احساس و تجربه شر هم به عنوان یک واقعیت بشری به رسمیت شناخته میشود و انکار نمی شود.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 137 تا 157
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مساله شر و انتساب آن به خداوند با تکیه بر آیه 79- 78 نساء
نویسنده:
قربانعلی کریم زاده قراملکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
خیر و شر
,
آیه 78 و 79 نساء
,
شرور و صفات خدا
,
شر
,
فلسفه دین
,
شر در قرآن
کلیدواژههای فرعی :
گناه ,
نیستی انگاری شر ,
حسنات و سیئات ,
عذاب ,
قرآن ,
سوره نساء ,
تفسیر قرآن ,
کیفر گناه ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
عبدالله جوادی آملی
,
ناصر مکارم شیرازی
,
محمدجواد مغنیه
شاپا (issn):
2228-7256
چکیده :
مساله شر یکی از مسائل بنیادی در نظام های الهی به شمار می آید. این مساله با رویکردهای گوناگون مورد توجه اندیشمندان مسلمان واقع شده است. رهیافت درون دینی یکی از رویکردهای مهم مساله شر است. مساله شر در قرآن کریم از ابعاد مختلف مورد اهتمام بوده است. مساله شر و انتساب آن به خدا از جمله مسائلی است که در آیات قرآن به ویژه در آیه 79- 78 سوره نساء بدان اشاره شده است. قرآن کریم در این آیه با بیان «قل کل من عند الله» خیرات و شرور عالم را به یک منبع و آن هم خداوند نسبت می دهد و در ادامه با بیان «و ما أصابک من سیئه فمن نفسک» به عوامل و زمینه های انسانی که به نوعی در تحقق شرور دخالت دارند، اشاره می نماید. این مساله موجب تناقض ظاهری آیه شریفه شده است. مفسران در پاسخ به این تناقض، راه حل هایی را مطرح کرده اند. این تحقیق ابتدا به نقل و نقد چهار رهیافت تفسیری پرداخته و در ادامه به بازسازی راه حل علامه طباطبایی بر اساس دیدگاه نیستی انگاری شر می پردازد و آن را پاسخ موفق ارزیابی می نماید.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 87 تا 100
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تاملاتی پیرامون هماوردی های غزالی با فلاسفه
نویسنده:
عین اله خادمی، محمدکاظم نیک مرام
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
غزالی و فلسفه
,
نقل
,
امام محمد غزالی
,
دین اسلام
,
تعارض عقل و دین
,
فلسفه الهی
,
عقل ( جوهر )
,
علم کلام
کلیدواژههای فرعی :
کلام جدید ,
متکلم ,
کتاب مقاصد الفلاسفه ,
روش شناسی علم کلام ,
اشارات و تنبیهات ,
تهافت الفلاسفه ,
سنخیت میان علت و معلول ,
فلسفه کلام، کلام غزالی، موضوع کلام، مسائل علم کلام، روش کلام، متکلّم ,
نظریه عقل آزاد ,
فیلسوف ,
کیمیای سعادت ,
تفکر فلسفی ,
فلسفه مشاء ,
علیت ,
عدم سنخیت ,
ارتداد ,
روش فلسفی ,
المنقذ من الضلال ,
علم حصولی(مقابل علم حضوری) ,
میزان العمل ,
تعارض عقل و وحی ,
کتاب شفا (ابن سینا) ,
کتاب احیاء علومالدین غزالی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
مرتضی مطهری
,
عبدالله جوادی آملی
,
محمدتقی مصباح یزدی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
این مساله روشن است که غزالی با فلاسفه به مخالفت برخاسته است، با توجه به اختلاف اندیشمندان در تفسیر ماهیت این مخالفت، یکی از تفسیرهایی که خیلی زیاد مطرح می شود، این است که ماهیت این نزاع، نزاع دین با عقل، یا چالش دین با فلسفه، یا هماوری علم کلام با فلسفه است. شاید آنچه باعث شده این متفکران چنین تفسیری بکنند، این باشد که غزالی خودش را مدافع و حجت دین اسلام دانسته و از این موضع به تکفیر فلاسفه پرداخته است. اما نهایت استنباطی که از آثار ایشان می شود این است که او بعنوان یکی از علمداران دین، بعضی از عقاید برخی از فلاسفه، بویژه عقاید ابن سینا و فارابی را کفر تشخیص داده، نه اینکه بطور کلی عقل و تعقل و فلسفه را کفر بداند. البته تشخیص غزالی، بصورت یک قضیه جزئیه و بدون تعیین مصداق، می تواند درست باشد. اما هنگامی که غزالی، ابن سینا و فارابی را، بعنوان مصادیق کفر معرفی می کند؛ هم در صحت این تشخیص، و هم در استفاده از حربه تکفیر، بعنوان تنها راه حل مشکل، جای تردید و پرسش وجود دارد. هدف از طرح این تردیدها و پرسشها، صرفا جلوگیری از خلط مبحث، بوده نه بررسی صحت و سقم آنها. هدف نهایی این نوشتار، تبیین این نکته است که، ماهیت این هماوردی، بیشتر، از نوع هماوردی یک استنباط کلامی از دین (اسلام)، با یک استنباط فلسفی از همان دین است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 77 تا 101
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی انتقادی چیستی لذّت درفلسفه اسلامی
نویسنده:
عبدالرحیم حسینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
انسان شناسی فلسفی
,
فلسفه اسلامی
,
لذت
,
نظریه سازگاری
,
ادراک((شناخت کامل)، اصطلاح وابسته)
,
نظریه کمال گرایی
,
بداهت گرایی
کلیدواژههای فرعی :
اخوان الصفا ,
لذت جسمانی ,
لذت روحانی ,
الم ,
لذت عقلی ,
دین اسلام (دامنه ادیان پیشرفته) ,
نظریه آسایش انگاری ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
خواجه نصیرالدین طوسی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
لذت بهعنوان محوریترین کیفیت نفسانی که غالب حالتها و ملکات درونی و تحرکات جوانحی و افعال جوارحی آدمی را متأثر میسازد و زیرساختی برای بسیاری از خواستهها وتمایلات او بهشمار میآید، فیلسوفان مسلمان را بر آن داشته تا ماهیت و عناصر شکلدهنده آن را مورد کاوش نظری و تأمل عقلانی و تجربی قرار دهند، نظر به تفاوت برجستهترین دیدگاههای ارائهشده و اهمیت موضوع در انسانشناسی فلسفی بر آن شدیم ضمن تجزیه و تحلیل آرای مطرح، به مقارنه و مقایسۀ آنها بپردازیم. از میان این نظریات سه دیدگاه علمی بنیانی برای دیگر آرای مطرحشده محسوب میشوند، نظریه بازگشتانگاری به حالت طبیعی که برای نخستین بارتوسط محمدبن زکریای رازی عنوان شد؛ نظریه آسایشانگاری اخوان الصفّا و نظریه سازگاری ادراکی لذت با موقعیت و شرایط نفسانی طبیعی انسان که از سوی مشهور فیلسوفان مسلمان طرح شده است. با انتقاد از دو دیدگاه نخست، نظریه سوم را نزدیک به واقعیت یافتهایم، لیکن آن را نیازمند تکمیل دیدهایم.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 121 تا 144
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
پیشینه علم حضورى در سنّت فلسفه اسلامى
نویسنده:
محمّد سربخشى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی قدسسره,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
سهروردی
,
ملاصدرا
,
فلسفه اسلامی
,
حضور
,
فارابی
,
ابن سینا
,
اصطلاحنامه فلسفه
کلیدواژههای فرعی :
علامه طباطبایی ,
مرتضی مطهری ,
علم حصولی ,
وجود ,
مجرد ,
معرفت شناسی ملاصدرا ,
مشاهده و اشراق ,
علم ذات به ذات ,
شهودات عرفانی ,
معرفت شناسی مشائی ,
معرفت شناسی اسلامی ,
پیشینه علم حضوری در سنت اسلامی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
مرتضی مطهری
,
محمدتقی مصباح یزدی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
موضوع «علم حضورى» جنبه هاى گوناگونى دارد. یکى از این جنبه ها بررسى تاریخى علم حضورى و بازکاوى نگاه فلاسفه گذشته است. پرسش از اینکه علم حضورى یکى از آموزه هاى جدید فلسفه اسلامى است یا سابقهاى دیرین دارد؛ و در صورت مثبت بودن پاسخ بخش دوم سؤال نقش فیلسوفان گذشته در آن چه بوده است، مهمترین سؤالاتى است که در این مقاله مورد بررسى قرار گرفته است. روش ما در بررسى این سؤالات مراجعه به منابع اصیل فلسفه اسلامى و تحلیل آراء فلاسفه مهم این سنّت بوده است. بدیهى است برداشت ما از مطالب قدما متأثر از یافته هاى جدیدى است که متأخرّان بر حرفهاى قدما اضافه کرده اند. نتایج حاصل این پژوهش عبارت است از: توجه فیلسوفان ـ از همان ابتدا ـ به موضوع علم حضورى و تفکیک آن از علم حصولى، و دانستن احکام خاصّ علم حضورى. ضمنا یکى دانستن تعقّل و علم حضورى، از طرف فیلسوفان مسلمان دستکم در برخى از مصادیق، از دیگر نتایج این پژوهش است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 95 تا 123
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
قاعده الواحد از منظر فلسفه و عرفان اسلامى با تأكيد بر آراى ابن عربى و مشائيان
نویسنده:
على خالقى پور، احمد سعيدى
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدسسره,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
قاعده «الواحد»
,
الهیات عرفانی
,
الهیات(کلام جدید)
,
خداشناسی فلسفی
کلیدواژههای فرعی :
الله ,
حکمت متعالیه ,
فلسفه مشاء ,
علیت ,
وحدت وجود ,
افعال واجب(حکمت نظری) ,
احکام واجب الوجود ,
فیض الهی ,
قرآن ,
نفس رحمانی(عرفان نظری) ,
ظهور(احکام تعین اول) ,
مظهر وجود مطلق(وجود منبسط) ,
فلسفه و عرفان ,
علت صدور کثیر از واحد ,
اقسام واحد ,
تفسیر عرفانی قاعده الواحد ,
معلول واحد ,
رابطه وحدت و بساطت ,
قاعده صدور ,
وحدت ظاهر اول ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
مرتضی مطهری
,
عبدالله جوادی آملی
,
محمدتقی مصباح یزدی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
قاعده «الواحد»، يكى از قواعد مهم فلسفى است كه بر طبق آن، از علت واحد جز معلول واحد صادر نمى شود: «الواحد لايصدر عنه الا الواحد». با وجود توافقى كه ميان فلاسفه نسبت به اين قاعده وجود دارد، در كلمات عرفا، اين قاعده با انكار و يا دست كم اصلاح روبه رو شده است. فارغ از قبول يا عدم قبول اصل قاعده، چالش اصلى تقرير فلسفى و عرفانى تعيين مصداق براى مصدر و صادر اول و همچنين تبيين چگونگى صدور كثرات از علت واحد است. اين مقاله با روش تحليلى ـ توصيفى درصدد است با ارائه قرائت هاى فلسفى و عرفانى اين قاعده و بررسى ايرادات عرفا به فلاسفه، مصاديق ارائه شده براى مصدر و صادر اول در دو دستگاه فكرى را معرفى كرده، تقرير ايشان را نسبت به چگونگى صدور كثرات بيان كند؛ همچنين ثابت نمايد كه اولاً، فارغ از اختلافات صغروى فلسفه و عرفان، اصل قاعده با مبانى عرفانى سازگار است و ثانيا، ايرادى كه عرفا بر فلاسفه وارد كرده اند قابل پاسخ گويى است؛ اگرچه تقرير عرفانى مبتنى بر رد يا قبول اشكال مزبور نمى باشد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 45 تا 62
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسى انتقادى حسن و قبح در انديشه محقق اصفهانى
نویسنده:
محمدعلى اسماعيلى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدسسره,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
09. قواعد کلامی Basic Principles of Kalam
,
قاعده حسن و قبح عقلی
,
حسن و قبح اخلاقی
,
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
,
فلسفه اخلاق (عام)
,
محقق اصفهانی
کلیدواژههای فرعی :
حسن و قبح عقلی ,
معرفت حسن و قبح عقلی ,
گزاره اخلاقی ,
مصلحت عمومی ,
نسبیت گزارههای اخلاقی ,
حسن و قبح ذاتی ,
صدق گزارههای اخلاقی ,
استحقاق مدح و ذم ,
حسن و قبح فعلی ,
یقینیات ,
مشهورات (منطق) ,
مشهورات (معرفت شناسی) ,
عقل عملی((مدرک کلیات مربوط به عمل)، مقابل عقل نظری)Alʿaql al-ʿamalī(practical intellect) ,
عقل نظری((مدرکات عقل نظری)، اصطلاح وابسته) ,
عوارض ذاتی فعل ,
قضایای مشهور بالمعنی الاخص ,
ذاتی به معنای عام ,
مبادی قضایای یقینی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
خواجه نصیرالدین طوسی
,
علامه حلی
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
جعفر سبحانی
,
محمدرضا مظفر
,
سید محمدباقر صدر
چکیده :
در مسئله حسن و قبح، سه محور اصلى مطرح است: حسن و قبح ذاتى؛ حسن و قبح عقلى؛ سنخ قضاياى حسن و قبح. پرسش اصلى اين است كه آيا حسن و قبح، ذاتى براى افعال اند؟ و آيا عقل انسان توان ادراك حسن و قبح افعال را دارد؟ و قضاياى حسن و قبح آيا جزء قضاياى يقينى اند كه ريشه در واقع و نفس الامر دارند يا جزء قضاياى مشهور بالمعنى الاخص اند كه تنها پشتوانه آنها توافق آراء عقلاست؟ اين پژوهش با هدف تبيين و ارزيابى ديدگاه هاى محقق اصفهانى و با روش توصيفى ـ تحليلى به اين مسئله پرداخته است. محقق اصفهانى، حسن و قبح به معناى استحقاق مدح و ذم ذاتى را جزء عوارض ذاتى افعال دانسته و در مقام اثبات، توانايى عقلا را بر ادراك حسن و قبح اشياء به نحو ايجاب جزئى مى پذيرد. ايشان قضاياى حسن عدل و قبح ظلم را جزء قضاياى مشهور بالمعنى الاخص دانسته و تنها پشتوانه آنها را توافق آراء عقلا مى داند. ديدگاه ايشان در كنار نقاط قوت، برخى كاستى ها نيز دارد كه در اين نوشتار تبيين مى شوند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 93 تا 108
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
فارابی، نراقی و غروی، مبتکران «برهان وجودی» در حکمت اسلامی
نویسنده:
علی افضلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
الله
,
ابو نصر فارابی
,
علامه محمد مهدی نراقی
,
برهان وجودی
,
رب (اسم، اسماء افعال الهی)
,
براهین خداشناسی
,
فلسفه اسلامی
,
حکمت متعالیه
,
برهان فارابی
,
برهان وجودی کمپانی
,
مقاله درباره فارابی
کلیدواژههای فرعی :
ممکن الوجود ,
علت تامه ,
ممتنع الوجود ,
حمل شایع ,
حمل اولی ,
براهین اثبات واجب(حکمت نظری) ,
برهان امکان ,
برهان صدیقین ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
«برهان وجودی» برهانی در اثبات وجود خداست که نه بر اساس هیچ موجود خارجی و یا بعضی ویژگیهای آنان، بلکه تنها برپایۀ «مفهوم» یا «تعریفِ» ذهنیِ خدا، وجود او را در عالم خارج اثبات میکند. سنت آنسلم (1033 - 1109) نخستین کسی است که در فلسفۀ غرب، چنین برهانی را در اثبات وجود خدا ابداع کرده است. اما در فلسفۀ اسلامی نیز حکیمانی بودهاند که بدون اطلاع از فلسفۀ غرب، برهانی را به همان سبک «برهان وجودی» اقامه کردهاند. اگر تقریر فارابی را از برهانی که در بعضی آثارش آورده است، بتوانیم با قطعیت، از مصادیق «برهان وجودی» بدانیم، وی را باید مقدم بر آنسلم، نخستین مبتکر این برهان در جهان فلسفه دانست. اما ملّا محمد مهدی نراقی و غروی اصفهانی براهینی اقامه کردهاند که دقیقاً از مصادیق «برهان وجودی» است. بنا بر تعریفهای مختلفی که از خدا ارائه میشود، این برهان نیز تقریرهایی گوناگون مییابد. یکی از این تقریرها بر اساس تعریف خدا به عنوان «واجبالوجود» اقامه میشود که تقریر این سه حکیم، به ویژه نراقی و غروی مبتنی بر آن است. این مقاله به معرفی و بررسیِ برهان این سه حکیم مسلمان میپردازد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 5 تا 28
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نظریه مثل افلاطونی و سیر آن در فلسفه اسلامی
نویسنده:
حسین صابری ورزنه
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
نظریه مُثُل
,
افلاطون
,
فلسفه افلاطون
,
مُثُل
,
مثل در فلسفه اسلامی
کلیدواژههای فرعی :
اسفار ,
مثل نوریه ,
حکمت اشراق ,
مشاء ,
ارباب انواع ,
جوهر (منطق) ,
رساله تیمائوس ,
حکمت الهی ,
عالم عقول ,
ارباب انواع ,
علم الهی ,
عقول طولیه ,
حکمت یمانی ,
عقول ,
عقول عرضیه ,
مفارقت ,
حکمت اشراق the School of Illumination ,
فلسفه مشاء ,
ماهیت ,
عقل ( جوهر ) ,
عقول طولیه ,
عقول عرضیه ,
عقل کلی متصل ,
عقل کلی منفصل ,
تمثیل غار ,
رابطه کلیات و امور جزئی ,
کتاب جمهوری (افلاطون) ,
مثل و اخلاق ,
مثل و زیبایی شناسی ,
کلیات مفارق ,
براهین اثبات مثل نوریه ,
محاوره منون ,
برهان ادراک ,
برهان آثار ,
برهان حرکت ملاصدرا ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
مرتضی مطهری
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
,
غلامحسین ابراهیمی دینانی
شاپا (issn):
2383-2916
چکیده :
در این نوشتار به بررسی سیر نظریه مثل افلاطونی در آرای اندیشمندان اسلامی پرداخته شده است. نظریه مثل افلاطونی، از وجوه مختلف هستیشناسانه، معرفتشناسانه، علمالنفسی، اخلاقی، زیباییشناسانه و خداشناسانه اهمیت فراوانی دارد. از زمان افلاطون تا کنون، هم در میان فلاسفه اسلامی و هم در میان فلاسفه غربی، مسأله مثل افلاطونی، مورد بحث، تأیید و انتقاد فراوان واقع شده است. بررسی محتوایی ـ تاریخی دیدگاههای اندیشمندان اسلامی از جمله فارابی، ابنسینا، شیخ اشراق، محقق دوانی، میرداماد و ملاصدرا نشان میدهد که اولاً نظریه مثل افلاطونی نزد اندیشمندان مسلمان هم دچار جرح و تعدیلهای بسیار و به برخی وجوه، پذیرفته شده و جنبههای اخلاقی و زیباییشناسانه آن مورد نظر قرار نگرفته است؛ ثانیاً ادله آنها در رد یا اثبات نظریه مثل ناتمام است؛ و ثالثاً فیلسوفان اشراقی (به معنای عام) و عرفانگرا رغبت بیشتری به پذیرش آن نشان دادهاند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 97 تا 123
مشخصات اثر
ثبت نظر
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
تعداد رکورد ها : 1007
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید