جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ثمرات نوآوری نسیم حیات بخشی است که اگر در پیکر جامعه جریان یابد، سبب ماندگاری و پویایی آن می شود. نوآوری پیش درآمد توسعه و تعالی یک جامعه است.در نگرش قرآنی انسان موجودی فراتر از سایر موجودات است، که اسما الهی به صورت ظرفیت هایی بالقوه در ذات وی سرشته شده و قابلیت آن را دارد تا پس از طی فرآیندی تلاشمند، ظهور توانمندی های درونی اش را به نظاره بنشیند. آیین اسلام که بنیادی ترین مفاهیم و اصول آن در قالب معجزه آسمانی قرآن تجلی یافته، تحولی عظیم در جمیع شئون مرتبط با حیات انسان ایجاد کرده است.اصول و مبانی اسلامی هرگز انسان را به سمت و سوی رکود و جمود سوق نمی دهد، زیرا رسالت اسلام، تکامل، پیشرفت و ارتقای انسان است.در این جستار، برای بررسی شاخصه های نوآوری با رویکردی قرآنی، مفهوم «نوآوری» را تبیین و سپس وجوه افتراق آن را با بدعت گذاری تعیین می کنیم.از آنجا که اجرایی شدن بعضی دستورالعمل های قرآنی در زندگی فردی و اجتماعی مسلمین در جهان معاصر نیازمند تحقق نوآوری های علمی و عملی است به چند قاعده قرآنی در این راستا اشاره می نماییم.بر این اساس مهم ترین ملزومات و برجسته ترین موانع تحقق نوآوری در جوامع اسلامی از دیدگاه قرآن کریم بررسی می شود. هدف این جستار، تمهید فضای مناسب برای تضارب آرا، ارزش گذاری بر مقوله نقد، اشاعه روحیه پرسش گری، پرهیز از مناقشه در مناظرات از جمله مهم ترین مقدمات و جمود فکری، گذشته گرایی، شخصیت گرایی و از خود بیگانگی در زمره مهم ترین موانع تحقق نوآوری از دیدگاه قرآن است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

رواداری به معنای تسامح عملی با مخالفان و احترام و به رسمیت شناختن حقوق اجتماعی آنان در این جهان است. این موضوع در حوزه های گوناگونی قابل طرح است؛ و در حوزه ادیان، پیروان ادیان و عقاید گوناگون و متفاوت، اعم از ادیان آسمانی و غیرآسمانی و حتی پیروان مکاتب الحادی را در بر می گیرد. موضع قرآن کریم در این زمینه، شرایط به رسمیت شناختن این حقوق، و شمول آن نسبت به افراد، ادیان و مکاتب گوناگون، و نیز مظاهر آن، از موضوعاتی است که در این جستار به آن پرداخته شده است؛ و در نهایت این فرضیه به اثبات رسیده است که قرآن کریم رواداری و حتی احسان به همه فرزندان آدم علیه السلام را جایز بلکه ممدوح دانسته است؛ و تنها استثنا مستفاد از آیات شریفه، کسانی هستند که با مسلمانان در حال جنگ بوده و محارب با آنان به شمار آیند، یا انسان های ناتوانی را – هر چند غیر مسلمان – تحت ستم شدید قرار داده، آزادی ها و حقوق بنیادین آنان را از ایشان ستانده باشند.

در مطالعات قرآنی از شیوه های متنوعی استفاده می شود و به ویژه در یک قرن اخیر با شیوه های جدیدی صورت می گیرد. در این نوشتار به شیوه مطالعات تطبیقی می پردازیم که گونه های تفسیر تطبیقی بین قرآن و کتب مقدس و تفسیر مقارن بین شیعه و مذاهب اهل سنت و مطالعات تطبیقی در حوزه علوم طبیعی یا انسانی و حوزه تفسیر قرآن دارد. در این جستار فرآیند، مبانی و آسیب های این روش ها بررسی و برای هر کدام مثال هایی بیان می شود.

سنایی جزو آن دسته از شاعران زبان فارسی است که به کلام اله، توجه خاصی نشان داده است. وی مسلمانی آگاه بود و شاعر، و کاملا تحت تاثیر فصاحت و بلاغت قرآن. اصلی ترین وجوه اعجاز آن را، الفاظ فصیح، نظم ویژه و تقلیدناپذیر و معانی مشتمل بر همه علوم و سخنان بشر می داند و امت اسلام را برای بهره مندی از این سرچشمه حیات و منبع هدایت و در کنار آن، عترت پیامبر اکرم (ص)، فرا می خواند. از منظر وی، کسانی می توانند از نور هدایت کلام الهی برخوردار شوند که با پاکیزگی ظاهری و باطمنی و نیز باعقل منور به نور الهی بدان مراجعه کنند و حقایق باطنی آن را با چشمان حقیقت بین بنگرند و به تاویل آیات متشابه هم دست یابند؛ همچنین برای دستیابی به کیمیای دین و گوهر یقین، به تفسیر قرآن به قرآن روی بیاورند؛ در غیر این صورت، شاهد قرآن، رخسار واقعی خود را به آنان نشان نخواهد داد؛ در نتیجه، به سبب بی لیاقتی خودشان، از نسخه شفابخش قرآن، محروم خواهند ماند. همچنین وی، بر این باور است که قرآن از دست کسانی که به حقایق والای آن، عمل نمی کنند، در روز قیامت، گله و شکوه سر خواهد داد.

از صدر اسلام تا کنون، زندگی مسلمانان و حیات جامعه اسلامی به شکل های گوناگون با گروه ها و مذاهب دیگر پیوند خورده و میان آنها تاثیرات متقابل وجود داشته است. قرآن که پاسخ گوی نیازهای اساسی انسان در زندگی فردی و اجتماعی در تمام اعصار و قرون است، در آیات بسیاری به مساله اهل کتاب و نحوه ارتباط صحیح با آنان پرداخته است. در دنیای امروز و با توجه به وضعیت ویژه جهان که بر خواسته از تحولات اساسی در حوزه های مختلف و روابط حکومت ها و تعامل فرهنگ هاست، نحوه برخورد و ارتباط با اقلیت های مذهبی در کشورهای اسلامی اهمیت دو چندانی یافته است. از آنجا که شناسایی دستورها و احکام اسلامی در زمینه تعامل با اهل کتاب در جهان معاصر بسیار راهگشا و کارساز است، در این نوشتار با تکیه بر معارف قرآن، بعد از اشاره به مقدمه ای در مورد اسلام و نقش موثر آن در رعایت حقوق ادیان و مذاهب و حفظ کرامت انسان، به تبیین موضوعاتی همچون شناخت لغات و اصطلاحات، موضع قرآن در مواجه با اهل کتاب و دستورات قرآن در خصوص چگونگی تعامل با اهل کتاب پرداخته شده است.

در این جستار قصد داریم تا از نزاهت در گفتار و بیان پروردگار پیراسته از هر زشتی و ناراستی پرده برداریم؛ زیرا بر آن باوریم که ایزد پاک علاوه بر این که در جای جای کتاب مقدس خویش، قرآن کریم، بر ادب و احترام به دیگران تاکید خاص دارد خود نیز عملا در گفتارش عفت کلام داشته و قصد آبروریزی و پرده دری از هیچ کس را نداشته است. همچنین در پی آنیم تا چگونگی تعبیر خداوند از زشتی ها را هویدا سازیم؛ این که آن ذات مقدس به هنگام بیان ناهنجاری ها، زشتی ها و هر آنچه که ممکن است برای بشر زشت جلوه کند، چگونه عمل و از چه هنری استفاده کرده است. با توجه به این که بسامد نزاهت قرآن در کنایه، سخریه و تهکم بیشتر رخ نموده است، با ذکر نمونه های فراوان از این منظر آنها را به بوته نقد و تطبیق می کشیم و سعی می کنیم نزاهت و عفت کلام را در این مجال در گستره دید مخاطبان قرار دهیم، امید است تحصیل حاصل نباشد و سخن به درازا نکشد.