جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
رهیافتی بر مبانی فهم حدیث علامه محمد باقر مجلسی در «مرآة العقول» (مطالعه موردی بخش اصول کافی)
نویسنده:
علی حسن‌بیگی ، فاطمه دست‌رنج ، زهرا احمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
شرح روایات معصومان (ع) مستلزم به کارگیری اصول و مبانی ویژه‌ای است که عدم توجه بدان فرایند فهم را از اساس مختل می‌سازد. «مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول» تألیف علامه محمد باقر مجلسی، از جامع‌ترین شروح حدیثی نگاشته شده بر «الکافی» ثقة الإسلام کلینی است. شارح در این مجموعه کوشیده است با کاربست پاره‌ای از اصول به فهم مدالیل اصیل روایات نائل آید. آنچه نگارندگان این سطور به دنبال تبیین آنند، بررسی مبانی فهم حدیث علامه مجلسی در «مرآة العقول» با تأکید بر اصول کافی است. آنان به منظور جبران خلأ مطالعاتی حاکم بر بحث حاضر کوشیده‌اند با مطالعة بیانات علامه در ذیل روایات اعتقادی «الکافی» به روش توصیفی ـ تحلیلی، این پرسش را پاسخ گویند که مبانی علامه در فهم و شرح روایات اصول کافی چیست؟ نتایج حاصل از این مطالعه گویای آن است که علامه در توضیحات و نکاتی که برای فهم روایات اصول کافی آورده، برخی مبانی فقه الحدیثی را در نظر داشته است. عرفی بودن زبان احادیث، وقوع صناعات ادبی در کلام معصوم (ع)، حجیت دلالت سیاق در فهم مراد معصوم (ع)، هماهنگی و سازواری درونی روایات معصومان (ع)، علم و عصمت انبیاء و ائمة اطهار (ع)، حجیت سنت معصومان (ع)، حجیت عقل در اثبات اصول دین، رعایت تقیه و سطوح مخاطبان در کلام معصوم (ع)، و لزوم رعایت احتیاط در تأویل روایات از مهم‌ترین این مبانی به شمار می‌روند. تدقیق و تأمل در این مبانی نشان می‌دهد که مجلسی به جهت بهره‌مندی از جامعیت علمی، و تسلط ویژه بر علوم معقول و منقول، در شرح روایات اعتقادی «الکافی» از القاء نگرشی تک‌بعدی به روایات پرهیز نموده و در این راستا از رویکردهای مختلف کلامی، اخباری و عقلانی بهره برده است. بی‌تردید که الگوپذیری از این مبانی می‌تواند در تحقق فهمی صحیح و روش‌مند از روایات اعتقادی «الکافی» سودمند باشد.
صفحات :
از صفحه 125 تا 153
زندگانی حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام
نویسنده:
علامه محمد باقر مجلسی
نوع منبع :
کتاب , ترجمه اثر , مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
مهدی موعود
عنوان :
نویسنده:
علامه محمد باقر مجلسی
نوع منبع :
کتاب , ترجمه اثر , مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
زندگانی حضرت زهرا سلام الله علیها
نویسنده:
علامه محمد باقر مجلسی
نوع منبع :
کتاب , ترجمه اثر , مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
معاد قرآنی از دیدگاه علامة مجلسی (ره)
نویسنده:
شهاب‌الدّین وحیدی مهرجردی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
معاد و اعتقاد به عالم قیامت از اندیشه‌های اوّلیة حیات بشری بوده است و همة ادیان الهی پیروان خود را به روزی وعده می‌دهند که به حساب همگان رسیدگی می‌شود. امّا در کیّفیت و چگونگی انتقال انسانها به آن عالم اختلاف نظرهای شدیدی بین پیروان ادیان و متفّکران آنها وجود دارد. فقها، فلاسفه، متکلّمان و محدّثان شیعی با توجّه به نوع نگرش و مبانی فکری خود، معاد را پیش روی ما به تصویر می‌کشند. علّامة مجلسی (ره) به عنوان یک مسلمان شیعی و محدّث، معاد خود را مبتنی بر آیات قرآنی می‌داند و با استفاده از آیات، علاوه بر نفس معاد، به اثبات معاد جسمانی نیز می‌پردازد و این برخلاف نظر برخی از علماء است که معاد قرآنی را «مثالی» می‌دانند. در این تحقیق، برآنیم تا با بررسی معاد قرآنی در آثار و آرای علامة مجلسی، به اصل معاد جسمانی که مورد تأیید اوست بپردازیم. او این معاد جسمانی قرآنی را مبتنی بر برهان عقلی می‌داند و منکر این معاد را کافر می‌شمارد. علّامه علی رغم اینکه انسان را دارای دو بعد روحانی و جسمانی می‌داند روح را امری غیر مجرّد به شمار می‌آورد. به نظر می‌رسد ایشان متأثّر از دیدگاه‌های استاد خود میرزارفیعا نائینی و نیز پدرش، محمّدباقر مجلسی (ره)، بوده است. علامة مجلسی(ره)، ایمان به معاد جسمانی و ایمان به بهشت و دوزخ را از ضروریّات دین اسلام بر می‌شمرد.
صفحات :
از صفحه 83 تا 106
تفسیر روایات «معرفة الله بالله» در نگاه کلینی و شیخ صدوق و علامه مجلسی
نویسنده:
سجاد ضیایی ، محمد رضاپور
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
متون دینی ضمن بیان طرق متعدد شناخت خداوند، راهی با مضمون «معرفة الله بالله» پیش روی انسان‌ها قرار داده‌اند. برای نمونه از امیرالمؤمنین (ع) نقل شده است: اعْرِفُوا اللهَ بِاللهِ ... . کلینی، صدوق و همچنین مجلسی در تفسیر این روایت مطالبی نوشته‌اند که به نظر می‌رسد با چالش‌هایی مواجه است. در تفسیر کلینی از این روایت، دو احتمال وجود دارد: یکی تفسیر سلبی و تنزیهی و دیگری تفسیر براساس تشبیه در عین تنزیه. صدوق درصدد است تفسیری براساس توحید افعالی و نظام طولی عالم ارائه دهد. مجلسی نیز وجوه متعددی در شرح این روایت بیان می‌کند و از میان آن‌ها بهترین وجه را بیان ادله‌ای می‌داند که به سبب آن معرفت حاصل می‌شود. برخی از این دیدگاه‌ها به لحاظ محتوایی دچار اشکال‌اند و برخی دیگر فارغ از اینکه تفسیر این روایات باشند، بیانگر مطلبی صحیح و دقیق‌اند، اما نمی‌توان آن‌ها را تفسیری برای این روایات به حساب آورد. این پژوهش در صدد است با روش تحلیلی ـ توصیفی، دیدگاه این سه محدث بزرگ را در این باب تحلیل و بررسی کند. بررسی این موضوع از این جهت حائز اهمیت است که روشن شود مباحث اعتقادی و معارفی که در متون دینی شیعه بیان شده نیازمند تفقّه و ژرف‌اندیشی است و حتی محدثین بزرگ نیز ممکن است در این زمینه دچار خطا شوند.
صفحات :
از صفحه 51 تا 66
تحلیلی بر جاودانگی انسان و کارکرد آن در اخلاق از دیدگاه علامه مجلسی
نویسنده:
حمزه علی بهرامی ، جعفر شانظری ، مریم السادات هاشمی
نوع منبع :
نمایه مقاله
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
علامه مجلسی یکی از معدود محدثانی است که به حوزه کلام و اخلاق ورود پیدا کردند. از نظرگاه ایشان، بسیاری از مباحث کلامی تاثیر و نقش برجسته در اخلاق دارد. ایشان، جاودانگی انسان را در پیوندی وثیق با مباحث اخلاقی قرار می دهند و معتقدند انسان بعد از مرگ با هر دو ساحت نفس و بدن دنیوی خود تا ابد به مصلحت الهی خلود خواهد داشت. جنبه نوآوری دیدگاه ایشان این است که ملاک این‌همانی بعنوان شرط بقاء در عالم اخروی، صرفا نفس یا بدن دنیوی نیست و هر دوی این‌ها توأمان در جاودانگی انسان دخیل هستند. لذا این تفسیر از جاودانگی در سه حوزه معنابخشی، انگیزه بخشی و هدف‌داری در آموزه‌های اخلاقی، نقش و کارکرد خود را ایفا می کند. این پژوهش با رویکردی تحلیلی با رجوع به آثار ایشان به بازخوانی اندیشه‌های وی در این زمینه می پردازد.
چگونگی گذر از خودشناسی به خداشناسی از دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی (ره)
نویسنده:
سید حمید طالب زاده، علیرضا میرزایی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,
چکیده :
نفس شناسی از مبادی و مقدمات خداشناسی در معارف اسلامی است. دو نفر از سلسله جنبانان حکمت متعالیه از قرن یازده و قرن چهارده، یعنی صدرالدین شیرازی و علامه طباطبایی (ره) بر این باور تاکید خاص نموده اند. دو حکیم با وجود وحدت در هدف معرفتی دو رهیافت متفاوت دارند. در اندیشه فلسفی ملاصدرا، نفس خلاق مثال و نمونه ای از خدای خالق است، اما علامه طباطبایی، شناخت نفس را شناخت موجود غیرمستقل و تعلقی و ربطی می داند که مقارن با شناخت ذات مستقل است که بمنزله ذات قیومی و نگهدارنده آن وجود تعلقی است.
صفحات :
از صفحه 89 تا 109
بررسی و تحلیل مبانی رجالی محمدتقی مجلسی
نویسنده:
فاطمه شریعتی، مهدی لطفی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مبانی رجالی به مجموعه باورها و اعتقاداتی اطلاق می‌شود که پایه و اساس نظرات رجال‌پژوه را تشکیل می‌دهد. بررسی مبانی هر یک از رجالیان در زمره تحقیقاتی است که می‌تواند افزون بر تنقیح مبانی، سبب روشن شدن سیر تاریخی و تحولات این علم نیز باشد. یکی از این عالمان اثرگذار در دوره صفویه، ملا محمدتقی مجلسی است که مبانی رجالی خود را ضمن دو شرح خود بر «من لایحضره الفقیه» و ذیل بررسی راویان، بیان کرده است. این مقاله با بررسی آراء رجالی مجلسی اول و باورهای بنیادین وی در این زمینه، در صدد بررسی مبانی‌ای است که وی بدانها تصریح داشته و یا در عمل و هنگام بررسی راویان، پیاده ساخته است. نتایج نشان می‌دهد مهم‌ترین مبنای رجالی مجلسی اول را می‌توان صحت کتب اربعه دانست که با اقامه برخی قرائن و ادله، در صدد اثبات آن برآمده است. «شهادت متن به صحت خبر»، «جبران ضعف سند با عمل اصحاب به مضمون حدیث»، «جبران ضعف سند به واسطه شهرت متن»، «عدم نیاز به ذکر سند در کتب مشهوره» و «شهرت راویان مجهول نزد متقدمان» از دیگر مبانی رجالی اوست.
صفحات :
از صفحه 359 تا 384
خلود در عذاب جهنم از منظر ابن قیم جوزی و علامه طباطبایی
نویسنده:
جنان ایزدی، مجید صادقی حسن آبادی، فاطمه یوسفی کزج
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
چکیده :
خلود اهل نار و عذاب ابدی یکی از بحث‌های مهم و پیچیده‌ای است که عالمان دیانت را به خود مشغول داشته است و هریک به‌مقتضای اصول و مبانی فکری خویش روش متفاوتی برای حل این مسئله و سوالات مطرح دراین‌باره در پیش گرفته اند، ازجمله اینکه چگونه عذاب ابدی و خلود همیشگی در آتش با رحمت و عدالت خداوند سازگار است و اینکه چگونه ممکن است گناه محدود، عذابی نامحدود داشته باشد، این تفاوت رأی را در نظرات ابن قیم اشعری و علامه طباطبایی فیلسوف و مفسر شیعی به‌خوبی می‌توان مشاهده کرد. ابن قیم جوزی از جمله متکلمینی است که قائل به خلود در عذاب نیست و به‌طور وسیع و روشمند به مسئله خلود اهل نار پرداخته است وی در بخشی از سخنان خود، آراء قائلین به خلود را بیان نموده است و در بخشی دیگر، آن‌ها را نفی و نقد می‌کند. وی با بیان ادله فراوان عقلی و نقلی، عدم خلود و جاودانگی در آتش را اثبات می‌نماید. علامه طباطبایی در تفسیر آیاتی که مربوط به خلود اهل نار است، بر اصل خلود پافشاری داشته و سعادت و شقاوت، خیر و شر در آدمیان را به ظهور حالات و ملکات نفسانی که در دنیا کسب کرده‌اند نسبت می‌دهد و معتقد است که اگر کفر و شرک در نفس رسوخ کند، باعث عذاب دائمی می‌شود. اما بر این نکته نیز تأکید می‌نماید که خلود در نار، به کافران اختصاص دارد. ‌وی در رابطه با خلود اهل نار به این نکته تاکید دارد که قرآن کریم بر خلود و جاودانگی در آتش نص صریح دارد و معتقد است نمی‌توان همه احکام شرع و خصوصیات معاد را با مقدمات کلی عقل اثبات کرد، چرا‌که دست عقل به آن خصوصیات و جزئیات نمی‏رسد، و تنها راه اثبات آن، تصدیق به نبوت پیامبر صادق است. ابن قیم جوزی و علامه طباطبایی هریک با توجه به مشرب و مبانی فکری که داشته‌اند، در تبیین مسئله خلود در عذاب دلایلی اقامه کرده‌اند که به لحاظ روشی و محتوایی و تفسیری متفاوت‌اند.
صفحات :
از صفحه 69 تا 86