جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور اعلام
>
ملاصدرا, صدرالدین محمد بن ابراهیم شیرازی (فیلسوف مشهور موسس حکمت متعالیه، شیعه و ایرانی), 979ق./950ش./ 1572م. 1050 ق./1641م.
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 5168
بررسی سازگاری ملاک تشخص در اندیشه ابن سینا، سهروردی و ملاصدرا
نویسنده:
محمدطاهر کریمی
نوع منبع :
نمایه مقاله
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
یکی از غامض­ترین مسائل متافیزیکی مسئله­ی تشخص و ملاک آن است. فلاسفه مسلمان از ابتدا به بحث از این مسئله اهتمام جدی داشته­اند. در میان مکاتب فلسفه اسلامی، فلاسفه مشائی خاصه ابن­سینا تصریحاً به بحث از ملاک تشخص توجه داشته و دیگر فلاسفه مشائی نیز در این موضوع اندیشیده­اند. نکته حائز اهمیت درباره ملاک تشخص عدم تفکیک و خلط میان ذهن و عین در میان فلاسفه­ی مشایی است که شیخ اشراق با عنایت به این مسئله در صدد پاسخی متقن به پرسش از ملاک تشخص موجودات بوده است. بعد از مرحوم شیخ اشراق فیلسوفان دیگر من جمله ملاصدرا از این تفکیک استفاده کرده و پاسخ­های دیگری به این مسئله داده­اند که بدون شک به واسطه این تفکیک بوده است. بعد از بررسی ملاک تشخص در اندیشه فلاسفه مذکور، در نهایت نگارنده به یک سازگاری در باب ملاک تشخص در اندیشه ابن­سینا، سهروردی و ملاصدرا دست یافته است.
مشخصات اثر
تحلیل مفهوم انقلاب در اندیشه‌ سیاسی اسلام‌گرایان با تاکید بر فلسفه‌ صدرایی
نویسنده:
رضا صادقیان ، علی علی حسینی ، علیرضا گلشنی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , امام خمینی
چکیده :
مفهوم انقلاب به کنش اجتماعی و سیاسی پرشتاب برای تغییرات بنیادین و واژگونی نظام حاکم و مستقر ساختن نظم جدید تعریف می‌شود. انقلاب دارای دو مولفه اساسی است؛ 1. ستیز و به زیر کشیدن نظم حاکم، 2. استقرار نظم جدید که هیچ شباهتی از منظر حقوقی، نهادهای جدید و کنش سیاسی با نظام گذشته نداشته باشد. کنش‌های انقلابیون به عنوان نیروی سلبی و نفی‌کننده نظم حاکم که از سوی معترضان و در راستای به زیر کشیدن کلیّت ساختارهای قدرت تمرکز می‌یابد، در مفهوم انقلاب و براساس فهم نیروهای مدافع کنش‌های انقلابی صورت‌بندی می‌شوند. در این راستا، هدف تحقیق حاضر بازخوانی مفهوم انقلاب در اندیشه جریان اسلام‌گرایان سیاسی است که با تاکید به اندیشه فلسفه صدرایی از سوی فعالان انقلابی بازتولید شد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و با بررسی نشریات و بازخوانی مواضع جریان سیاسی اسلام‌گرا (دهه 1340-1350) انجام شده است. سوال اصلی پژوهش این است که بنیان‌های معرفتی اندیشه اسلام‌گرایان درباره مفهوم انقلاب چگونه صورت‌بندی شده است؟ نتایج حاکی از آن است که اسلام‌گرایان طرفدار انقلاب با بهره‌گیری از مفاهیم دین اسلام و آموزه‌های مذهب شیعه و فهم فلسفی آمیخته با بنیان‌های معرفت دینی سعی در فهم دیگری از مفهوم انقلاب داشتند. فهم آنان برآمده از تاریخ اسلام، فلسفه اسلامی و نظام دانایی دینی بوده است. انقلابیون اسلام‌گرا و در صدر آنها اندیشه‌های سیاسی امام خمینی تحت تاثیر فلسفه صدرایی فهمی از تغییرات جهان به دست می‌دهند و اندیشه انقلاب را بر پایه‌های این ادراک دنبال می‌‌کنند. مفهوم فلسفی حرکت و تغییر عالم در نگاه نیروهای طرفدار اسلام سیاسی این امکان را به آنان می‌دهد تا فهم خود از مفهوم انقلاب را بدون وام گرفتن مفاهیم از سایر اندیشه‌ها برای شکل دادن به ابرکنش منتهی به انقلاب صورت‌بندی کنند.
صفحات :
از صفحه 23 تا 42
مشخصات اثر
واکاوی ادلّه عقلی اثبات بقای نفوس از دیدگاه محقّق طوسی و ملاصدرا
نویسنده:
محسن پیرهادی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
با توجّه به آموزه­های اسلامی، مبنی بر حشر تمام نفوس، اندیشمندان مسلمان در پی اثبات عقلی بقای نفوس برآمده­اند. بررسی ادّله عقلی بقای تمام نفوس، یکی از مسائل مهم در مباحث الهیات است. نوشتار پیش­رو در صدد تحلیل ادلّه محقّق طوسی و ملاصدرا در این خصوص است. مبنای محقّق طوسی، فلسفی و بر حصر عالم به ماده و عقل است. این مبنا، در بقای نفوسی که به مرتبه عقل نرسیده­اند، با مشکل مواجه است؛ ولی ادلّه­ای که در بقای نفوس ارائه کرده است، قابلیّت اثبات بقای تمام نفوس را دارد. در مقابل، ملاصدرا چند دلیل مستقل بر بقای نفوس ارائه کرده است که به اذعان ایشان تنها توان اثبات بقای نفوسی را دارد که به مرتبه عقل رسیده­اند و توانای اثبات نفوسی که به مرتبه تجرّد عقلی نرسیده­اند را ندارد و با مبنای ایشان، مبنی بر تقسیم عالَم به مادّه و خیال (مثال) و عقل سازگاری ندارد؛ چرا که بنابراین مبنا تمام نفوس قابلیّت بقا خواهند داشت. گر چه با توجّه به تلاش ملاصدرا در اثبات تجرّد خیالی مسئله بقای تمام نفوس حل می­شود.
صفحات :
از صفحه 29 تا 46
مشخصات اثر
مقایسه و نقد معناشناسی صفات خداوند در اندیشه ملاصدرا و توماس آکوییناس
نویسنده:
حسن قنبری
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
دربارة معنای صفات خداوند و به‌طور کلی، سخن گفتن دربارة خدا، دو نظریة الاهیات سلبی و اشتراک معنوی به‌عنوان قدیمی‌ترین نظریه‌ها، همیشه مطرح بوده‌اند. اما برخی از متفکران دینی هر دو نظریه را رد کرده‌اند، به این دلیل که اولی به تعطیل عقل و فهم می‌انجامد و دومی به تشبیه خداوند با مخلوقات. در این میان، برخی درصدد یافتن راهی میانه بین این‌دو نظریه برآمده‌اند. ملاصدرا در سنت اسلامی و توماس آکوییناس در سنت مسیحی، از جمله کسانی هستند که تلاش وافری برای یافتن این راه میانه به‌عمل آورده‌اند. نظریة اشتراک معنوی و تشکیک وجودی ملاصدرا و نظریة تمثیل آکوییناس، در همین مسیر مطرح شده‌اند و شرح و تفسیرهای بسیاری دربارة آنها به زبان‌های مختلف نوشته شده است. ما در این مقاله به مقایسه این‌دو نظریه پرداخته‌ایم و به این نتیجه رسیده‌ایم که هر چند مبانی و اصول این دو نظریه در بدو امر، مختلف به نظر می‌آیند، اما هر دو به نتیجه‌ای مشترک می‌رسند. ما این نتیجه مشترک را بررسی و نقد کرده‌ایم و در نهایت گفته‌ایم که هر دو نظریه، در حل مسئله فهم صفات خداوند ناتوان‌اند.
صفحات :
از صفحه 85 تا 97
مشخصات اثر
کتاب الصافي في تفسير القرآن المجلد 1 (الفاتحة - البقرة)
نویسنده:
الفيض الكاشاني؛ تحقیق: محسن الحسینی الامینی
نوع منبع :
کتاب , مدخل آثار(دانشنامه آثار) , آثار مرجع , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران - ایران: دارالکتب الاسلامیة,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی
چکیده :
تفسير الصافي يكى از آثار پر ارج ملامحسن فيض كاشانى است كه بيشتر با جنبۀ روايى و نقلى نگاشته شده است و به علت اختصار و جامعيت، در اعصار مختلف مورد توجه و عنايت قرار گرفته است. مرحوم فيض در تفسير خود سعى كرده است، تفسيرى پيراسته از انديشه‌هاى گوناگون عرضه كند.
مشخصات اثر
بررسی و تحلیل حرکت اشتدادی و تضعفی از منظر حکمت صدرایی
نویسنده:
هادی ایزانلو , محمدمهدی کمالی , حسن خسروی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
چکیده :
یکی از مباحث مهم در فلسفة اسلامی، حرکت در جوهر است. حرکت جوهری بعنوان یکی از ابتکارات مهم ملاصدرا، عبارتست از سیلان وجود، یعنی ذات شیء، آن‌به‌آن و لحظه‌بلحظه در حال نو شدن و تغییر و تحول است. ازجمله مسائل مطرح در بحث حرکت جوهری، اشتداد و تضعف در حرکت است. یکی از وجوه اختلاف در این بحث، اشتدادی بودن یا تضعفی بودن حرکت است که بیشتر درباب حرکات أینی و وضعی مطرح شده است. مسئلة مورد بحث در پژوهش حاضر اینست که آیا حرکات مطلقاً اشتدادیند و همة موجودات در حال تکاملند، یا اینکه حرکت تضعفی و انتکاسی نیز وجود دارد؟ اهمیت این بحث از آن جهت است که بسیاری از مشکلات فلسفی، مانند اتحاد عاقل و معقول، جسمانیة‌الحدوث و روحانیة البقاء بودن نفس و معاد جسمانی، با حرکت جوهری اشتدادی قابل حل است. نتیجة بدست آمده از این پژوهش آنست که حرکت را چه خروج از قوه به فعل تفسیر کنیم و چه خروج از خفاء به ظهور، حرکت، مطلقاً اشتدادی است.
صفحات :
از صفحه 116 تا 126
مشخصات اثر
بررسی صفت قدرت الهی از دیدگاه ابوالحسن اشعری و خواجه نصیرالدین طوسی با تأکید بر تبیین فلسفی ملاصدرا
نویسنده:
محمد کاظم رضازاده جودی , فاطمه عاشوری
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
بحث از صفات واجب تعالی یکی از مسائل مهم مبحث خداشناسی در تاریخ تفکر اسلامی است؛ ازجمله صفت قدرت، تقریرهایی متفاوت را در عرصه­های گوناگون معنا­شناسی و وجودشناسی بخود اختصاص است. پرسشهای مهمی که مبنای اختلاف­نظر میان متکلمان و فلاسفه بوده، اغلب دربارة حقیقت صفات الهی است. صفت قدرت الهی نیز از آن حیث که هم با صفات علم و اراده الهی و هم با فاعلیت و اراده انسان مرتبط است، مباحثی مختلف میان متکلمان را بدنبال داشته است. این نوشتار، آراء دو متکلم، یعنی ابوالحسن اشعری و خواجه نصیر طوسی، درباب قدرت الهی و مسائل مربوط به آن را در عرصة معناشناسی و وجودشناسی مورد تحلیل و بررسی قرار میدهد؛ در معناشناسی، به «حدوث و قدم عالم»، ذاتی یا فعلی بودن قدرت الهی پرداخته و در حوزة وجودشناسی، عمومیت قدرت الهی و نحوة شمول آن بر افعال انسان و جایگاه اراده و اختیار انسان را بررسی میکند. روش این پژوهش کتابخانه­یی و توصیفی‌ـ‌تحلیلی است.
صفحات :
از صفحه 41 تا 58
مشخصات اثر
ثمرات تلازم علمی علت و معلول بر اساس اصول حکمت متعالیه
نویسنده:
سید عباس حکیم‌زاده خرد , علیرضا حسن پور , سید محمد موسوی بایگی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
بیتردید انسان در سیر استکمالی خود در این عالم، با ماده و لوازم آن درآمیخته است و همواره مجهولات بسیار و معلوماتی اندک دارد. یکی از مسائل مهم در معرفت‌شناسی که در طول تاریخ حکمت اسلامی نظر فیلسوفان را بخود جلب کرده، طریقة یافتن پاسخ مناسب برای مجهولات، اعم از تصوری و تصدیقی است. دربارة مجهولات تصوری کار چندان سخت نیست، زیرا از راه تعریف مفهوم اشیاء میتوان مجهولات تصوری را معلوم کرد، اما راه یافتن پاسخ مناسب برای مجهولات تصدیقی چندان هموار نیست. حکما با ارائۀ برهان إنّ و لمّ سعی کرده­اند طریقی صحیح برای کشف مجهولات تصدیقی معرفی کنند و این بدان­معناست که هر مجهول تصدیقی را یا از راه علت میتوان شناسایی کرد یا از راه معلول. آنچه در نوشتار پیش­رو مورد بررسی قرار گرفته است، بررسی میزان معلوم شدن مجهولات از راه علت در برهان لم و نیز از راه معلول در برهان إنّ است. برای رسیدن به این هدف، ابتدا نظریات حکما نقل شده، سپس مبنای ملاصدرا در بحث رابطة خاص علت و معلول مطرح گردیده است. حاصل بحث اینست که سیر علمی از علت به معلول، با توجه به مبنای خاص ملاصدرا، در عین فقیر بودن معلول نسبت به علت و حمل حقیقت و رقیقت میان این‌دو یقین‌آور است، اما سیر علمی از معلول به علت یقین‌آور نیست. روش پژوهش توصیفی‌ـ‌تحلیلی است.
صفحات :
از صفحه 23 تا 40
مشخصات اثر
بَداء در فلسفه ملاصدرا
نویسنده:
مهدی عظيمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
یکی از آموزه‌های مهم اسلامی که در احادیث امامان شیعه (علیهم‌السلام) بطور خاص مطرح شده، آموزة «بداء» است. «بداء» در لغت بمعنای ظهورِ بعد از خفا و علمِ پس ‌از جهل است و به این معنا، به‌اتفاق عقل و نقل، محال است به خداوند نسبت داده شود. بنابرین پرسش اینست که در روایات اسلامی بداء به چه معنا و چگونه به خدا نسبت داده شده است؟ اندیشمندان شیعی پاسخهایی گوناگون به این پرسش داده‌اند. نوشتار پیش رو به گزارش و سنجش نظریة ملاصدرا میپردازد. نظریة او درباب بداء، درون نظریة جامعتر او درباب علم الهی جای میگیرد. بر اساس این نظریه، علم پیشین الهی چهار مرتبه دارد: 1) عنایت که عین ذات خداوند، و از اینرو، ثابت است؛ 2) قضا که عین عقول، و بهمین دلیل، ثابت است؛ 3) قدر که علم نفوس فلکی است و بخشی از آن ثابت و بخشی متغیر است. از نظر ملاصدرا، بداء در همین بخشِ متغیرِ قدر رخ میدهد. بنابرین، پاسخ ملاصدرا به مسئلة بداء مبتنی بر طبیعیات قدیم و نظریة افلاک است؛ نظریه‌یی که دست‌کم در پارادایم معرفتی معاصر، پذیرفتنی نیست. بنابرین، بر حکمای نوصدرایی واجب است که با پیراستن این نظریه از مقدمات طبیعیاتی و فلکی، آن را بازسازی کنند و راه این بازسازی آنست که بدون استفاده از مفهوم «نفس فلکی»، طبقه‌یی از مجردات اثبات شود که مقهورِ عقول طولی و عرضی، و قاهر بر طبیعتند و نسبت به رخدادهای عالم ماده، پیش‌آگاهی ناقص متغیر دارند. همین پیش‌آگاهی مصحّح بداء خواهد بود.
صفحات :
از صفحه 59 تا 72
مشخصات اثر
سعادت و شقاوت از منظر صدرالمتألهین
نویسنده:
طاهره قاسمی، جعفر شانظری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
ملاصدرا در حکمت متعالیه افزون بر عقل از نقل نیز استفاده نموده و در مباحث فلسفی خود از آیات قرآن و روایات متأثّر شده است. وی نیز مانند هر مسلمان دیگری بر این باور است که اسلام با منبع وحی راه و رسم سعادت انسان را تعیین می‌کند. بر همین مبنا، در بحث سعادت و شقاوت، با توجه به آیات و روایات، سعادت انسان را در تکامل عقل نظری و شقاوت او را نقطه‌ی مقابل آن معرفی می‌کند.
صفحات :
از صفحه 145 تا 170
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 5168