جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 90
بررسی تطبیقی معنای اصالت وجود از نگاه صدرالمتألهین و آقاعلی مدرس زنوزی
نویسنده:
مرتضی عرفانی، مرتضی رضایی وند
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
اصالت وجود به همراه وحدت وجود، اساس حکمت متعالیه‌ی صدرالمتألهین است و دو معنی دارد که در معنای نخست، تنها وجود است که عالمِ واقع را تشکیل می‌دهد و ماهیت جز به‌نحو مجازی، تحققی در خارج ندارد. این معنا با وحدت شخصیه‌ی وجود، سازگار است. در معنای دوم، تنها وجود است که تحقق بالذات دارد، اما ماهیت هم به‌تبع وجود، در خارج تحقق دارد. این معنا با وحدت تشکیکی وجود، مطابقت دارد. اگرچه صدرا معنای نخست را، که دیدگاه نهایی اوست، بارها و به‌صراحت بیان کرده است، در مطالبی که باعنوان براهین اصالت وجود آورده، فقط معنای دوم را اثبات کرده است و هدفش این بوده است که در مقابل طرفدارانِ اعتباری‌بودن وجود، بر تحقق خارجی وجود تأکید ورزد، نه اینکه تحقق خارجیِ ماهیت را انکار کند. البته برخی‌از شارحان حکمت او به تکمیل این براهین برای اثبات معنای نخست پرداخته‌اند. آقاعلی مدرس زنوزی تنها مدعی معنای دومِ اصالت وجود است و براهین وی هم فقط همین معنا را اثبات کرده‌اند. وی ازآن‌رو که منکر وحدت شخصیه‌ی وجود است، اعتقادی به معنای اولِ اصالت وجود نداشته، آن را در فلسفه‌ی خویش مطرح نکرده است
صفحات :
از صفحه 85 تا 100
مطالعه تطبیقی تبیین فلسفی نظریه وحدت شخصیه وجود از دیدگاه محقق دوانی و صدرالمتالهین
نویسنده:
باقر حسین لو، حامد ناجی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
وحدت وجود منشا عرفانی دارد اما شاید اولین تبیین فلسفی از دیدگاه وحدت وجود عرفا از آن محقق دوانی باشد. این تبیین فلسفی، پیامدها و لوازمی دارد که چندان موجه و معقول نیست. صدرا نیز در جهت تبیین فلسفی نظریه وحدت وجود عرفا نهایت تلاش خود را به کار بسته است. او با گذر از نظریه وحدت تشکیکی وجود با پیشنهاد یک نظام و دستگاه فلسفی نو فلسفه را نه به پایان بلکه به عرصه ای تازه از تفکرات فلسفی بدل کرده است. در این مقاله با بیان هرچند مختصر از دستگاه فلسفی و وجودشناسی محقق دوانی، نشان داده می شود که دیدگاه او در عین شباهت به تبیین فلسفی صدرا، دچار تناقضات درون سیستمی است. در ادامه با بیان تبیین فلسفی صدرا از وحدت وجود عرفا با مقایسه این دو تبیین فلسفی، نقاط قوت و ضعف آن ها و نیز ارتباط این دو تبیین باهم آشکار شد. تبیین فلسفی صدرا در دستگاهی غیر از دستگاه وحدت تشکیکی وجود، بلکه در دستگاه فلسفی نو که صدرا درصدد آن بوده و در برخی موارد در کتب خود به آن اشاره کرده، قابل تامل و دفاع معقول است.
صفحات :
از صفحه 37 تا 66
حل معمای شر در آثار استاد آیت الله جوادی آملی
نویسنده:
مسلم محمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
هویت هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی مقوله شرّ و پاسخ‌گویی به شبهات مربوط به آن در حوزه ذات، صفات و افعال الهی همواره مورد توجه اندیشمندان بوده است.بدین رو فیلسوفان و متکلمان برای دفاع از اصل بنیادین عدل الهی، پیوسته در مقام پاسخ به ایرادات بوده‌اند.<br /> استاد متأله، آیت الله جوادی آملی با نگاهی جامع و مبتنی بر قرآن، برهان و عرفان ، ضمن تبیین ماهیت شرّ و تفکیک میان راهکارها و فلسفه شرور ؛دو راهکار اساسی (عدمی بودن شرّ و دیگری نظام احسن) را برای حل مساله ارائه می‌دهند.جستار حاضر، به تبیین این امر در آثار استاد می‌پردازد.
صفحات :
از صفحه 109 تا 132
اصالت وجود
عنوان :
نویسنده:
عبدالرسول عبودیت
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
این مقاله به طرح مسئله اصالت وجود می‏پردازد امّا، برخلاف معهود، با توضیح اصطلاحات شروع نشده است، بلکه در ضمن دیالوگی فلسفی، و بدون استفاده از اصطلاحات، هم معنای «اصالت وجود و اعتباریت ماهیت» و هم دلیل صحت آن شرح داده شده است به طوری که اگر خواننده خود را به جای مخاطب قرار دهد و به اقتضای متن، ابتدا جوابگو و سپس اشکال‏کننده و پرسشگر باشد، به راحتی می‏تواند عمق مطلب را دریابد. در هر صورت، برای تکمیل بحث، پس از اتمام دیالوگ، مسئله با زبان اصطلاح نیز تبیین شده است. بدین منظور، ابتدا اصطلاحات لازم؛ مانند «ماهیت»، «موجود»، «بالعرض»، «بالذات»، «اعتباری» و «اصیل»؛ توضیح داده شده و در پی، صورت مسئله تقریر شده است و بالاخره با بیان فرق‏های اصالت وجود و اصالت ماهیت و توضیح پیامدهای بحث، مقاله پایان یافته است.
صفحات :
از صفحه 177 تا 206
رابطه نفس و بدن از ديدگاه شيخ اشراق و ملاصدرا و آقا علي زنوزي
نویسنده:
‫محمدکريم رحيمي
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
‫دراين پژوهش، ابتدا رابطه بين نفس و بدن از ديدگاه سه تن از فيلسوفان برجسته، مانند ابن‌سينا، ملاصدرا، آقا علي‌مدرس زنوزي بحث و بررسي شده و پس از اشاره به مباحثي از جمله اوضاع و احوال نفس پس از مفارقت از بدن مادي؛ قواي نفس، تجرد نفس، مراتب نازله نفس و مراتب عالي آن، حقيقت انسان و نفس انساني تبيين گرديده است. نويسنده در چهار فصل، رابطه نفس و بدن را در قالب اصول صدرايي و ابتکارات آقا علي مدرس زنوزي پژوهش کرده و اين ديدگاه‌ها را با ديدگاه ابن‌سينا مقايسه نموده است. فصل اول، به طرح کليات تحقيق، مبحث خداشناسي، معاد شناسي و معرفت شناسي و ضرورت آن‌ها در مبحث نفس، تعريف نفس در لغت و اصطلاح، معناي نفس و روح و ارتباط آن با جسم اختصاص يافته است. فصل دوم، افزون بر طرح مباحث مربوط به حقيقت نفس و بدن از ديدگاه دانشمنداني مانند افلاطون، ارسطو و ابن‌سينا و نيز تبيين مراتب نفس، اعم از نفس نباتي، حيواني و انساني و براهين نفس وجود آن طبق ديدگاه ابن‌سينا؛ به پژوهش در خصوص حقيقت نفس از ديدگاه ملاصدرا، دلايل جوهريت نفس و حدوث آن، ديدگاه صدرالمتألهين در مورد حدوث نفس، دليل ملاصدرا بر جسمانيت الحدوث بودن آن و قواي نفس از منظر ابن‌سينا پرداخته است. در ادامه اين مبحث، براهين عقلي بر تجرد نفس ناطقه و بقاي آن از منظر فيلسوفاني چون ابن‌سينا و آقاعلي مدرس زنوزي و براهين آنان و حقيقت بدن از ديدگاه صدرالمتألهين و آقا علي مدرس و نوع استدلال آنان در اين زمينه مقايسه شده است. در فصل سوم، رابطه نفس و بدن از ديدگاه ابن‌سينا بيان گرديده و اصالت نفس و فرعيت بدن و رابطه آن دو از منظر ساير فيلسوفان، مانند ارسطو و افلاطون، شيخ اشراق و نيز دلايل خلود نفس از منظر آنان تبيين شده است. معاد يا حيات پس از مرگ و سير تکاملي نفس انساني، نقد تناسخ از ديدگاه فلاسفه اسلامي و فرق معاد با تناسخ از مطالب مندرج در فصل سوم است. در فصل چهارم، ابتدا رابطه نفس و بدن از ديدگاه ملاصدرا و آقاعلي زنوزي مقايسه گرديده؛ سپس وحدت نفس از ديدگاه اين دو فيلسوف، الحاق بدن به نفوس، چگونگي تعلق نفس به بدن و نوع ترکيب نفس با بدن و ملاک اين ترکيب بررسي شده است. مقايسه‌اي بين نظرات و استدلال‌هاي اين سه فيلسوف در مورد رابطه نفس و بدن و نتايج حاصل از نظرات آنان پايان بخش اين فصل است.
نقش واسطه فیض در تفویض تکوینی
نویسنده:
عادل مقدادیان، محمدجواد شمس
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
واژه «تفویض» در نظام عرفانی به دو گونه به کار می رود: گاه تفویض در سیر صعود و مرحله ای از مرتبه معاملات است که پس از ایجاد روحیه توکل، و در افقی بالاتر باید در سالک الی الله ایجاد شود؛ اما دومین معنای تفویض در عرفان، در سیر نزول و به معنای واگذاری امور به اختیار «واسطه فیض» است. این نوع تفویض اجمالا به معنای اجازه و اذن الهی در تصرف اختیاری است و خود شامل دو نوع است: «تفویض در تکوین» یا همان تاثیرگذاری و فاعلیت واسطه فیض به اختیار خویش در امور آفرینش؛ و دوم «تفویض در تشریع» که به معنای اذن الهی است برای دخالت واسطه فیض در دین گذاری و تشریع و انجام هر چه به مصلحت و مسبب رشد خلق خدا است. در این مقاله به بررسی مفهوم «تفویض تکوینی» برای واسطه فیض می پردازیم.
صفحات :
از صفحه 111 تا 139
چالش‌های اساسی نظریۀ آقاعلی حکیم دربارۀ «کیفیت معاد جسمانی» از دیدگاه سید جلال‌الدین آشتیانی
نویسنده:
محمدرضا ارشادی نیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
آقاعلی مدرس طهرانی، با اعتقاد عمیق به کارآیی مبانی حکمت متعالیه در بازآفرینی اندیشۀ دینی، به ویژگی برجسته و معمول روش صدرا، یعنی «مماشات با قوم در بدایات و افتراق در نهایات»، عنایت ویژه نشان داده تا در بیان کیفیت معاد جسمانی طرحی نو دراندازد. طرح وی بر اساس اتخاذ مبانی صدرایی بدون کمترین بازسازی آنهاست، اما برنهاده‌های او بر مبانی نهادی صدرا کاربست افتراق در نهایات را در سعی علمی به نمایش می‌گذارد. وی در نظر دارد با مبانی هستی‌شناخت، از قبیل حرکت جوهری و مبانی معرفت نفس، معاد جسمانی را با تصویر رجوع بدن دنیوی به روح در هنگامۀ رستاخیز تبیین کند. بر این اساس، او نه بدن دنیوی را با همان ساختار دنیوی مقصد عود روح می‌داند و نه مانند صدرا بدن اخروی را تنها قائم به نفس مبعوث می‌داند. مهم‌ترین مواضع نقدی آشتیانی به برنهاده‌های حکیم بر مبانی نهادی صدرایی متوجه است، همانند بقای رابطۀ نفس و بدن بعد از موت، ادامۀ حرکت جوهری بدن پس از جدایی نفس، گرایش به نظرات متکلمان اشعری، و همان ایراداتی که بر نظریۀ معاد عنصری متکلمان اشعری مشترک‌الورود است. بازخوانی مبانی صدرایی و استنتاج‌های حکیم مؤسس در آینۀ پژوهش نقادانۀ آشتیانی نمایانگر تعالی و پویایی اندیشه و روش صدرایی در برهه‌های متوالی است.
صفحات :
از صفحه 1 تا 27
وحدت وجود در حکمت متعالیه، بررسی تاریخی و معناشناختی
نویسنده:
حسین سوزنچی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
وحدت وجود یکی از مهمترین باورهای عرفانی است که همواره چالش های فراوانی را هم در عرصه دینداری و هم در عرصه تفکر فلسفی موجب شده است و ملاصدرا هم به عنوان مبدع یک نظام فلسفی به نام حکمت متعالیه، مدعی است که توانسته است این نظریه عرفانی را تبیین فلسفی نماید. اما بعدها در شرح مراد ملاصدرا اختلافاتی پدید آمد؛ برخی از پیروان این نظام فلسفی نظریه وحدت تشکیکی وجود را تنها تبیین معقول از نظریه وحدت وجود عرفا دانستند و اما برخی دیگر بر این باور بودند که سخن عرفا چیزی بیش از این است، یعنی نفی هر گونه کثرت از وجود، که از آن به وحدت شخصی وجود تعبیر کرده اند، و قائل شده اند که ملاصدرا نیز در نظام فلسفی خود توانسته از وحدت تشکیکی وجود گذر کند و به وحدت شخصی وجود برسد.برای داوری بین این دو دیدگاه، در این مقاله، پس از اشاره مختصری به تاریخچه پیدایش نظریه وحدت وجود، تاریخ تحولاتی را که در تفسیر رای ملاصدرا در این باب وجود دارد، مورد بررسی قرار می دهیم و سپس به سراغ معیارهایی که برای تفکیک فلسفی این دو دیدگاه ارایه شده، می رویم تا نشان دهیم که آیا به لحاظ معنا شناختی، در فضای حکمت متعالیه، واقعا سخن از وحدت شخصی وجود به عنوان امری متمایز از وحدت تشکیکی وجود، قابل دفاع است یا خیر. برای اینکه این داوری کامل شود باید علاوه براین بحث معناشناختی، ادله فلسفی قائلان به تفکیک این دو مطلب در حکمت متعالیه و لوازم پذیرش چنین تفکیکی را نیز مورد بررسی فلسفی قرار داد که به علت ضیق مجال در این مقاله به همان بررسی تاریخی و معناشناختی بسنده شد و ان شاء اله در مقاله دیگری بررسی ادله و لوازم این سخن مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
صفحات :
از صفحه 133 تا 166
بررسی اخلاق زیست محیطی با پردازش نظریه گایا و قاعده فلسفی بسیط الحقیقه
نویسنده:
محمد بیدهندی , محسن شیراوند
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
امروزه با وقوع بحران­های زیست­ محیطی، نحوه نگرش به ارتباط بین انسان و طبیعت به یکی از چالش­ بر انگیزترین مسائل در حوزه اخلاق زیست ­محیطی تبدیل شده است. بدین خاطر بسیاری از اندیشمندان در تلاش ­اند راه­ حلی جامع برای فرارفت از بحران­های خودساخته زیست­ محیطی بیابند. در این نوشتار برآنیم ضمن تبیین ابعاد گوناگون اخلاق زیست­ محیطی، به دو نحوه نگرش خاص نسبت به این موضوع بپردازیم: از سویی به طرح «نظریه گایا» که یکی از نظریات مطرح در علوم تجربی است، می ­پردازیم و از سوی دیگر به بررسی «قاعده بسیط الحقیقه» ملاصدرا به ­عنوان نظریه­ ای نوین جهت ارائه الهیات زیست­ محیطی خواهیم پرداخت. ازجمله نتایج این پژوهش، تحقق نظریه­ای نوین با استفاده از قاعده فلسفی بسیط الحقیقه در حوزه اخلاق زیست­ محیطی خواهد بود.
صفحات :
از صفحه 77 تا 95
نقش اراده در فاعلیّت الاهی از منظر حکمت اسلامی
نویسنده:
حسین رمضانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
مقاله حاضر در صدد بررسی مسأله نسبت اراده و فاعلیت الاهی، در آرای حکمای مسلمان است. ازاین‌‌‌رو، مقاله حاضر، پس از تبیین لغوی و مفهومی واژگان اراده و فاعلیت الاهی، نخست فاعلیت الاهی را از منظر ابونصر فارابی و ابن‌‌‌سینا ملاحظه کرده، استدلال‌‌‌های ایشان را بر ابداعی بودن فاعلیت الاهی بیان کرده است. سپس به بررسی دیدگاه شیخ اشراق و فاعلیت اشراقی از منظر او پرداخته شده است. در ادامه، با بررسی آرای صدرالمتألهین، ابعاد مختلف فاعلیت ایجادی، شرح و بسط داده شده ‌‌‌است. در خاتمه، ادامه دیدگاه صدرالمتألهین نزد حکمای متأله متأخر، تا روزگار معاصر، مد نظر قرار گرفته، ضمن بررسی و ارزیابی دیدگاه مرحوم علامه طباطبایی در باب اراده الاهی، دیدگاه کلامی امامیه نیز در باب فاعلیت و اراده الاهی تبیین شده است. در نهایت، ضمن جمع‌‌‌بندی آرا، اختلاف ‌‌‌نظرهای موجود، تبارشناسی و علت‌‌‌یابی شده است.
صفحات :
از صفحه 81 تا 110
  • تعداد رکورد ها : 90