جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 95
معاد ‌جسم عنصری (دلایل نقلی و نقد دیدگاه‌های رقیب)
نویسنده:
غلامرضا فیاضی، مهدی شکری
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ه),
چکیده :
معاد به‌مثابه موضوع کلامی دارای ابعاد مختلفی است که جسمانی ‌بودن از مهم‌ترین آنها به‌شمار می آید و بسیاری آن را از ضروریات دین دانسته‌اند. ادله نقلی افزون بر امکان و وقوع، حتی برخی ویژگی های معاد جسم عنصری را نیز بیان ‌می کنند؛ اما علاوه بر اختلاف درباره حقیقت انسان، شبهاتی (عقلی و نقلی) که برخی آنها را دلیل قطعی بر انکار معاد جسم عنصری پنداشته‌اند نیز موجب اختلاف دیدگاه‌هایی شده و از‌این‌ رو بسیاری کوشیده‌اند تا تصویر دیگری از معاد جسمانی ارائه دهند. این نوشتار بر آن است که ادله نقلی را به‌مثابه روشی برای بحث بیان کند و بر مبنای آن، به بررسی دیدگاه‌ها رقیب درباره معاد جسمانی بپردازد.
صفحات :
از صفحه 67 تا 88
نفس و قوای آن از دیدگاه ملاصدرا وآقای علی مدرس زنوزی
نویسنده:
رامین عزیزی؛ استاد راهنما:حسن ابراهیمی؛ استاد مشاور:طوبی کرمانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
با عنایت به اهمیت مسأله نفس در بین فلاسفه و حکما در طول تاریخ اندیشه بشر، این پژوهش درصدد است نقاط اشتراک و افتراق دیدگاه ملاصدرا و آقا علی زنوزی را در باب نفس و قوا و نسبت بین آن‎ها، مورد بررسی قرار دهد. ملاصدرا براساس مبانی فکری خود که عمده آ‎ن‎ها اصالت و تشکیک وجود و حرکت جوهری است، قوا را مراتب وجودی نفس واحد به شمار آورده و از تشکیک مراتب سخن گفته است. آقا علی مدرس زنوزی یکی از چهره‎های شاخص حکمت صدرایی، به جای تشکیک در مراتب، از ترکیب در مراتب سخن رانده است. این پژوهش روشن می‎سازد که از دیدگاه این دو فیلسوف، نفس فاعل تمام ادراکات و تحریکات به شمار آمده و قوا تغایر وجودی با نفس خویش ندارند و همچنین نفس دارای وحدت جمعی ظلی است که جامع کثرات قواست. با این وجود تفسیر این دو حکیم از وحدت متفاوت می‎باشد، به این معنا که آقا علی وحدت نفس و قوا را از نوع وحدت مرکب حقیقی می‎داند و بین نفس و قوا نوعی ترکیب حقیقی قائل است، اما صدرا از وجود واحد حقیقی ذومراتب سخن می‎گوید. در نهایت گفته خواهد شد که اختلاف این دو دیدگاه، به نحوه نگاه این دو فیلسوف به یک واقعیت واحد است و از اختلاف مبانی این دو فیلسوف نشأت نمی‎گیرد و این‎که صدرا با توجه بیشتر به بحث اصالت وجود از حرکت جوهری بحث تشکیک آن را مورد توجه قرار داده است، ولی آقا علی با تکیه بر خود حرکت جوهری و مباحث هیولی و صورت، بیشتر به بحث ترکیب پرداخته است. نگارنده در حد توان کوشید تبیین روشنی از دیدگاه این دو حکیم ارائه دهد.
تشكيك خاصی وجود از ديدگاه آقاعلی مدرس و تفاوت آن با ساير انواع تشكيك خاصی
نویسنده:
شهريار كمالی سبزواری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
در حكمت متعاليه مناط تشكيك خاصي، بازگشت مابه الاشتراك به مابه الامتياز است. اين، يك ضابطه و معيار عام است بگونه‌يي كه بر اساس آن حداقل سه قسم تشكيك خاصي را ميتوان تعريف نمود. در قسم اول از انواع تشكيك خاصي، كثرت بر وحدت غلبه يافته است بگونه‌يي كه تمام موجودات و كثرات هستي صرفاً در سنخ وجود با يكديگر اشتراك دارند. در قسم ديگر غلبه وحدت بر كثرت حاكم است بگونه‌يي كه تمام كثرات عالم وجود، مراتب يك وجود واحد هستند. در اين بين، قسم سومي نيز مطرح است كه راه ميانه‌يي بين دو قسم ديگر را در پيش گرفته است. در اين قسم از تشكيك خاصي وجود كه از بيانات آقاعلي مدرس در كتاب بدايع الحكم‌ ‌قابل استنتاج است، غلبه وحدت بر كثرت در ميان كثرات امكاني حاكم است، زيرا تمامي آنها مراتب يك وجود واحد اطلاقي هستند در حاليكه ميان واجب تعالي و مجموع كثرات امكاني، غلبه كثرت بر وحدت حكمراني ميكند.
صفحات :
از صفحه 5 تا 22
عوامل تأثيرگذار بر نگرش حکيم زنوزی درباره معاد جسمانی
نویسنده:
محمد مهدی مشکاتی، علی مستاجران گورتانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
تبيين فلسفي معاد جسماني از مهمترين مسائل فلسفه پس از صدرالمتألهين در ميان اهل تحقيق بشمار مي‌آيد. حکيم آقا علي مدرس زنوزي با توجه به ابهامات و سؤالات باقي مانده در اين موضوع و با توجه به ميراث فيلسوفان قبلي بويژه ملاصدرا در اين زمينه و با استفاده از مباني حکمت متعاليه، مانند حرکت جوهري و تشکيک در وجود، بررسي دقيق و تحليلي نو نسبت به اين مسئله نموده است. ديدگاه حکيم زنوزي مبتني بر سه مقدمه است: اولاً، نفس پس از مرگ، آثار و صور نفساني را در ذرات و عناصر بدن به وديعه ميگذارد. ثانياً، اين ودايع، سبب حرکت جوهري و تغيير و تحوّل در ذات بدن ميشود. ثالثاً، پس از سپري شدن استکمال بدن به محوريت حرکت جوهري، بدن به نفس خود ملحق ميگردد به صورتي که هيچ نفس ديگري تناسب لازم براي اتحاد با بدن مذکور را نخواهد داشت. حکيم مؤسس به پشتوانة اصول فلسفي و تحليل و بررسي رواياتي از مجامع حديثي معتبر توانسته است تبيين جديد خود را به اثبات برساند. نوشتار حاضر، مباني فلسفي حکيم زنوزي را مانند اتحاد و علاقة نفس و بدن، ترکيب حقيقي و اتحادي و چگونگي باقي ماندن صورت در دو حالت را مورد بررسي قرار داده و در ادامه به چگونگي تثبيت نظريه خاص حکيم زنوزي به پشتوانة روايتي از امام صادق(ع) ميپردازد.
صفحات :
از صفحه 149 تا 172
معاد جسمانی از منظر قاضی سعید و آقا علی مدرس
نویسنده:
محمدحسین نقیبی، عبداله نصری
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
معاد جسمانی عنصری از منظر ابن‌سینا و ملاصدرا، دو طلایه‌دار حکمت اسلامی، با محذوراتی مواجه است. قاضی سعید قمی شاگرد باواسطۀ صدرالمتألهین و آقاعلی مدرس زنوزی شارح مکتب صدرا می‌باشد، با وجود این، هر دو دیدگاهی متفاوت از دیدگاه صدرا در باب معاد جسمانی ارائه داده و قائل به حشر ابدان عنصری شده‌اند. به باور هر دو حکیم، آخرت در نشئه‌ای متفاوت از نشئۀ دنیا تحقق می‌یابد. همچنین تعلق نفس به بدن با مرگ از بین نمی‌رود، بلکه توجه نفس به بدن حتی بعد از پوسیده شدن بدن و تفرق اجزا وجود دارد و اجزای بدن بعد از مرگ، حرکت و سیر تکاملی خود را ادامه می‌دهند و نفس در قیامت به بدنی تعلق می‌گیرد که از همین مادۀ اجزای بدن دنیوی تشکیل شده است. بعد از تبیین دو دیدگاه مشخص خواهد شد که تبیین آقاعلی مدرس از قوت علمی و استدلالی بیشتری برخوردار است.
تحلیل و نقد مدعای آقا علی مدرس در اصالت وجود
نویسنده:
علی ارشد ریاحی، محمد خسروی فارسانی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اصالت وجود مبنای حکمت متعالیه است و ملاصدرا در جهت استحکام بخشیدن به این مبنا، براهین متعددی اقامه نموده است. عموم شارحان پس از وی، در مقام تبیین دیدگاه ایشان بوده اند. اما آقا علی مدرس یکی از برجستگان مکتب فلسفی تهران، ضمن التزام بر این مبنا، در تلاش است تا به زعم خویش بحث ناتمام ملاصدرا را تمام کند. او در مسأله اصالت وجود، با طرح محل نزاع اصالت وجود و اصالت ماهیت می­ خواهد خلأ فلسفه ملاصدرا را پر کند. همچنین، با طرح براهین نو بر اصالت وجود به دنبال استحکام بخشی به مبنای فلسفی اوست. این مقاله ضمن طرح و تبیین دیدگاه ­های آقا علی مدرس در این دو مسأله، به تحلیل و نقد آن ها می پردازد. از نتایج حاصله این پژوهش، تنقیح افزون تر و تثبیت بیشتر جایگاه اصالت وجود به عنوان مبنای مباحث وجود شناسی در حکمت متعالیه است.
صفحات :
از صفحه 185 تا 200
ارزیابی نقدهای علامه سمنانی بر تقریر آقاعلی مدرس در اصالت وجود
نویسنده:
محمد خسروی فارسانی، مهدی امام جمعه، علی ارشد ریاحی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
صدرا به عنوان مهم‌ترین طراح مسئلۀ اصالت وجود یا ماهیت، به نحو مستقل به تعیین محل نزاع اصالت وجود و یا ماهیت نپرداخته است. اما آقاعلی مدرس که مشی صدرایی دارد، با درک این نقیصه در حکمت متعالیه، بحث مستقلی را در این باره مطرح نموده است. در مقابلِ او، علامه سمنانی با نگاهی متقابل و به نحو مفصل و از جهات مختلف، به تبیین آقاعلی مدرس اشکال کرده و خود ادعایی متفاوت در مسئله ارائه نموده است. در این مقاله، ضمن طرح تقریر مدرس و بررسی آن، نقد سمنانی بر این قول به تفصیل بیان شده و مورد ارزیابی قرار گرفته است. این پژوهش، نو و فاقد سابقه و روش آن، تحلیلی و انتقادی است. این جستار نشان می‌دهد که اگرچه تحریر مدرس پذیرفته نیست، لکن نقدهای سمنانی به تقریر ایشان در دو موردْ پذیرفتنی و در موارد دیگر، غیر قابل قبول و دچار اشکالات جدی است.
فرازهای متعالی حکیم مؤسس آقاعلی مدرس در نظریه «معاد بدن پویا به سوی روح ایستا»
نویسنده:
محمدرضا ارشادی نیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تصویر کیفیت معاد جسمانی، نیازمند تأمین سویه‌های مختلف است و تفاضل نظریه‌پردازی فلسفی با کلامی، معطوف به پوشش کامل‌تر این سویه‌ها می‌باشد. حکمای الهی با توجه ژرف به این سویه‌ها، به تبیین و تحکیم مبادی گوناگون آن پرداخته‌اند. در وهله نخست این مبادی خود نیاز به دستگاه توان‌مند و ژرف‌نگر فلسفی دارد. مبادی الهی، روشی، معرفت‌شناختی، انسان‌شناختی و جهان‌شناختی، ضرورت دارد تا موفقیت برون‌رفت از مشکلات چندجانبه مسأله معاد را تضمین کند. به طور کلی در مسئله معاد، اشاعره و همگنان آن‌ها، در یک قطب و حکما در قطب دیگر قرار دارند. اشاعره از پیشگامان و مدافعان «معاد جسمانی عنصری» هستند که با مبادی نفس‌شناسی خاص دیدگاهشان از قبیل مادیت نفوس و انکار تجرد آن و با اتکا بر اراده جزافیه الهی و گسیخته از حکمت و انکار نظام علّی به ابراز نظر پرداخته‌اند، و ظاهرگرایان امامیه نیز همین نظر را چه در مبانی و چه در نتایج گام به گام دنبال کرده، و ظاهر برخی از روایات را با توهم «نص‌گرایی» به کمک گرفته‌اند. در قطب دیگر حکمای متأله با طیف گسترده قرار دارند که با مبانی عقلانی و دینی، معاد عنصری را محال دانسته و آن را تداوم دنیا نه انتقال به آخرت، ارزیابی کرده‌اند. بیش از همه صدرا با سعی علمی خود در گستره نظام حکمت متعالیه، طرحی را به میان آورد که کیفیت معاد جسمانی را توجیه‌پذیر سازد، و حکمای متعالی هرکدام به سهم خود در ادوار مختلف این راه را پیموده‌اند. حکیم مؤسس در این میان قصد دارد با تحفظ بر نظام صدرایی، بدن را با خواص دنیوی نه عنصری در آخرت مبعوث بداند، تا راه جمعی بین این دو قطب ارائه دهد، نه روح را به دنیا قابل رجوع بداند و بدن عنصری را محور معاد، چنان‌که متکلمان مدعی هستند و نه بدن دنیوی را به کلی از درجه اعتبار در رستاخیز ساقط بداند.
صفحات :
از صفحه 9 تا 25
ارزیابی توجیه روایی کیفیت معاد جسمانی در دیدگاه حکیم آقاعلی مدرس
نویسنده:
محمدرضا ارشادی‌نیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
آقاعلی مدرس در بین حکمای متعالی از جهت برخورداری از حس نوآوری، جایگاه ویژه دارد. وی در نظریه چالشبرانگیز بیان کیفیت معاد جسمانی، این نوآوری را با الهام از روایتی دنبال می‌کند که کل فضای نظریه‌پردازی او را تحت تأثیر خود دارد. وی قواعد اصلی هستیشناختی و معرفت نفس در حکمت متعالیه را در راستای مفاد استنباطی خود از این روایت به کار میگیرد تا بهره‌های اثباتی نظریه خود درباره کیفیت معاد جسمانی را توجیه کند. به نظر وی کیفیت معاد جسمانی به رجوع بدن دنیوی به آخرت میباشد که پس از مرگ و جدایی نفس از او، با اشراف نفس به حرکت جوهری خود ادامه میدهد و در رستاخیز به نفس میپیوندد. نظریه او از یک سو جدا از نظر اشاعره است که قایل به رجوع نفس به دنیا و تعلق آن به بدن دنیوی میباشند و از سوی دیگر با نظریه حکمت متعالیه متفاوت است که مبنی بر بدن قائم به فاعلیت نفس میباشد. نشان دادن هم‌سازی مفاد روایات و مبانی عقلی در حکمت متعالیه پرکاربرد و یادگار سبک صدرا در تفسیرنگاری بر متون روایی؛ چه در متن آثار مفصل و مختصر فلسفی و چه در آثار تفسیری است. علاوه بر آن نشانگر توانایی و مهارت فنی در این مسیر دشوار است. حکیم آقاعلی مدرس با پشتوانه این میراث به روایت خاصی در بیان کیفیت معاد جسمانی، توجه اکید نشان داده است. تأمل در استناد وی به روایت، نشان میدهد نه مبانی عقلانی حکمت متعالیه که وی به شدت به آنها پایبند است، بر مفاد این روایت سازگار میآید و نه همه ابعاد نظریه حکیم قابل انطباق بر مفاد روایت است. ایرادات اساسی که بر نظریات رقیب وارد میباشد بر این نظریه نیز وارد است و مضاف بر آن، ایرادات جدی دیگری در استناد به عبارات روایت وجود دارد که موردپژوهانه بازگو میگردد،
صفحات :
از صفحه 11 تا 24
دیدگاه غیاث الدین دشتکی و مدرس زنوزی در باب معاد جسمانی
نویسنده:
حسن جبارزاده
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
چکیدهبحث از معاد جسمانی یکی از بحث‌های چالش برانگیز در حوزه فلسفه اسلامی است. در زمینه بحث عقلی درباره معاد جسمانی به نظر می‌آید نخستین قدم از سوی غیاث‌الدین دشتکی برداشته شد. وی در باب معاد جسمانی، بابی را گشود که پس از وی توسط ملاصدرا و مدرس زنوزی پیگیری شد. دشتکی و مدرس زنوزی برای تبیین معاد جسمانی، برای نفس نسبت به بدن، دو نوع تعلق در نظر گرفته‌اند اما باید توجه داشت که بیان حکیم زنوزی در تفسیر این دوگونه تعلق، با بیان دشتکی متفاوت است؛ حکیم زنوزی می‌کوشد با مبانی صدرایی، تعلق مذکور را توجیه و تبیین نماید، برخلاف غیاث‌الدین دشتکی که با این دستگاه فلسفی آشنایی نداشته است. بنابراین پیدا کردن وجه اشتراک و اختلاف نظر این دو حکیم در باب معاد جسمانی، پاسخی به این پرسش خواهد بود که تأثیر نظر غیاث‌الدین دشتکی در باب معاد جسمانی بر دیدگاه مدرس زنوزی در چه مسائلی بوده است؟ مقایسه و بررسی نظر این دو حکیم در باب معاد جسمانی بیانگر آن است که زنوزی در مسائلی همچون: ترکیب اتحادی نفس و بدن، تداوم ارتباط نفس و بدن پس از مرگ، تعلق‌های دوگانه نفس به بدن، رابطه ایجابی و اِعدادی نفس و بدن، عینیت بدن اخروی و... مدیون غیاث‌الدین دشتکی بوده است. ازطرفی از آنجا که زنوزی از پیروان حکمت صدرایی است، در بیان معاد جسمانی، از بحث حرکت جوهری برای رجوع بدن دنیوی به حیث نفس بهره جسته است، در حالی که چنین بحثی در آراء دشتکی به چشم نمی‌خورد. بنابراین می‌توان گفت دیدگاه زنوزی، تلفیقی بین نظر غیاث-الدین دشتکی و ملاصدرا است؛ چراکه از یک سو تحت تأثیر غیاث-الدین و از سوی دیگر تحت تأثیر حکمت صدرایی بوده است. به هر حال تلاش دشتکی و زنوزی به هیچ روی نمی‌تواند ما را به نظریه فلسفی در باب معاد جسمانی رهنمون سازد، چرا که هر دو نظریه در موارد متعددی، ابهامات و نارسایی‌های نظریه پردازیِ عقلی را با خود به یدک می‌کشند.کلمات کلیدی: نفس، بدن، معاد جسمانی، غیاث‌الدین دشتکی، مدرس زنوزی.
  • تعداد رکورد ها : 95