جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 15
معنای ماهیت در آثار فارابی
نویسنده:
حکمت نصراله, شهیدی فاطمه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.
صفحات :
از صفحه 39 تا 57
تحلیل و نقد مدعای آقا علی مدرس در اصالت وجود
نویسنده:
علی ارشد ریاحی، محمد خسروی فارسانی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اصالت وجود مبنای حکمت متعالیه است و ملاصدرا در جهت استحکام بخشیدن به این مبنا، براهین متعددی اقامه نموده است. عموم شارحان پس از وی، در مقام تبیین دیدگاه ایشان بوده اند. اما آقا علی مدرس یکی از برجستگان مکتب فلسفی تهران، ضمن التزام بر این مبنا، در تلاش است تا به زعم خویش بحث ناتمام ملاصدرا را تمام کند. او در مسأله اصالت وجود، با طرح محل نزاع اصالت وجود و اصالت ماهیت می­ خواهد خلأ فلسفه ملاصدرا را پر کند. همچنین، با طرح براهین نو بر اصالت وجود به دنبال استحکام بخشی به مبنای فلسفی اوست. این مقاله ضمن طرح و تبیین دیدگاه ­های آقا علی مدرس در این دو مسأله، به تحلیل و نقد آن ها می پردازد. از نتایج حاصله این پژوهش، تنقیح افزون تر و تثبیت بیشتر جایگاه اصالت وجود به عنوان مبنای مباحث وجود شناسی در حکمت متعالیه است.
صفحات :
از صفحه 185 تا 200
مبانی نظری صدور ایجابی در فلسفه سینوی
نویسنده:
محمد حسینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
نظریۀ صدور یکی از راه‌حل‌های ارائه ‌شده در فلسفۀ اسلامی برای تحلیل رابطۀ علیّت است که ریشه در فلسفۀ نو افلاطونی دارد. در سخنان ابن‌سینا اثبات صدور به صورت منقح بیان نشده و گاهی مبتنی بر «ضرورت عدم تخلف معلول از علت تامه»، و گاهی مبتنی بر «وجوب علّی» است. نوشتار حاضر توضیح می‌دهد که ابن‌سینا، نظریۀ صدور را تنها بر اساس الگوی جدید «وجوب علّی» اثبات نموده است. استدلال ابن‌سینا ناظر به تحلیل رابطۀ وجودی علت و معلول است که منجر به تولید مفهوم «امکان ذاتی» برای معلول می‌گردد و بر این اساس، متعلَّق ایجاد را تنها به ممکن بالذات اختصاص می‌دهد. از این‌رو، ممکن بالذات ایجاد نمی‌شود مگر آنکه از سوی علتی که متصف به وجوب ذاتی است، وجوب بالغیر یافته و از حالت امکان خارج گردد. بنابراین، پیوند ایجاب و ایجاد، تنها عامل تحقق ممکن بالذات خواهد بود.
صفحات :
از صفحه 47 تا 61
بازخوانی نظریۀ «نظام احسن» ملاصدرا در سایۀ تحلیل مبادی هستی‌شناسانۀ آن
نویسنده:
صادق خوشخو، محمد سعیدی مهر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در نوشتار حاضر نخست مهم­ترین مبادی هستی­ شناسانۀ روایت صدرایی نظام احسن تحلیل می ­گردد. ملاصدرا علاوه بر اتکا به اصالت وجود، تمایز وجود و ماهیت، تمایز امکان و وجوب با قول به وحدت تشکیکی وجود یا وحدت شخصی وجود و تشکیک در مظاهر آن (به عنوان دو مبنای متفاوت) و قاعده امکان اشرف، تصویر دقیقی از قانونمندی عالم (اعم از نظام علی- معلولی طولی یا نظام مظاهر)، وحدت حقیقی و نظام ذاتی عالم، اتصال مراتب یا مظاهر آن، به تصویر می­ کشد. در ادامه به تفسیر روایت مزبور بر محور مقتضی آن، یعنی عنایت (مشتمل بر فاعلیت وجودی به اقتضای کمال مطلق، نظام علمی احسن و پیشین عین ذات و رضای الهی به بهترین و خیرترین نظام) پرداخته می ­شود.
صفحات :
از صفحه 49 تا 67
تحلیل و بررسی رویکرد توماس آکوئینی به برهان صدیقین ابن سینا
نویسنده:
اصغر پوربهرامی، رضا اکبریان، محمد سعیدی مهر، علی افضلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در اين مقاله درصدد حل اين مسئله هستيم كه چرا توماس آكوئينی با آنكه بسياری از مبانی مابعدالطبيعی ابن سينا را مبنای فلسفه خود ساخته است، در نظام فلسفی خود برهانی از سنخ برهان صديقين ابن سينا اقامه نكرده است؟ برای حل اين مسئله در بخش نخست مقاله مبانی مابعدالطبيعی برهان صديقين ابن سينا چون تمايز وجود و ماهيت، عروض وجود بر ماهيت، تشكيك در مفهوم وجود، معنای وجوب و امكان و نيز عليت را بررسی كرديم و سپس تقريرهای مختلف اين برهان را در آثار مختلف وی مورد تحليل قرار داديم. در بخش دوم مقاله مبانی مابعدالطبيعی لازم برای طرح برهانی نظير صديقين در فلسفه توماس چون تمايز وجود و ما هيت، عروض وجود بر ماهيت، تشابه در مفهوم وجود، معنای وجوب و امكان و نيز عليت بررسی نموديم. سپس تحليل های مختلف توماس شناسان از راه سوم و نيز تقريرهای نزديك به راه سوم را در آثار ديگر وی مورد بررسی قرار داديم. در نهايت، به عنوان نتيجه اثبات نموديم كه راه سوم توماس، برهان صديقين نيست و براساس تحليل نظريه تشابه نشان خواهيم داد كه اگرچه برخی از تحليل های توماس شناسان از نظريه تشابه امكان ارائه برهانی صديقين در فلسفه توماس را در اختيار قرار می دهد، بر مبنای برخی از تحلیلهای توماس شناسان ديگر از تشابه و نيز براساس انكار سنخيت علّت و معلول ميان خدا و مخلوقات توسط توماس ممكن نيست كه برهانی ص ديقين در فلسفه توماس اقامه كرد.
صفحات :
از صفحه 75 تا 106
بازسازی نظریه ذوق تأله با وحدت شخصی وجود
نویسنده:
حامد ناجی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
نظریه ذوق تأله یکی از نظریات ژرف درباره وجود و چگونگی اطلاق آن بر موجودات است، این نظریه که نخستین بار به طور رسمی در مدرسه فلسفی شیراز طرح گردید، چون مابین حوزه وجود و ماهیت تمایز واضحی اعتبار نکرده بود مورد انتقاد برخی فیلسوفان قرار گرفت. در مشرب فکری حکمت متعالیه این نظریه در دو رویکرد وحدت تشکیکی وجود و وحدت شخصی وجود قابل طرح است؛ و با عنایت به وحدت شخصی وجود که مقبول عرفای شامخین و مقررین متأخر حکمت متعالیه چون آقا میرشهاب الدین نیریزی قرار گرفته، نظریه ذوق تأله از جایگاه استواری برخوردار می گردد. گفتار حاضر کوششی در نشان دادن ارتباط نظریه ذوق تأله با وحدت شخصی وجود است.
صفحات :
از صفحه 77 تا 90
نظر علامه طباطبائی در باب تمایز وجود و ماهیت و نقش آن در تقریر برهان صدیقین
نویسنده:
رضا اکبریان، زهرا ربیعی هاشمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در فلسفه و عرفان نظری متاثر از دیدگاه های مختلف، در باب رابطه وجود و ماهیت تقریرات متفاوتی از برهان صدیقین ارائه شده است. بر این اساس ابن سینا با مبنا قرار دادن تمایز متافیزیکی وجود و ماهیت و شیخ اشراق با انکار این تمایز و بر اساس نظریه انوار و ملاصدرا بر مبنای تقدم وجود بر ماهیت و وحدت تشکیکی به اثبات وجود حق تبارک و تعالی می پردازند، اما هیچ یک از این براهین نتوانسته اند وجود حق تعالی را به عنوان اولین مساله فلسفی به اثبات برسانند. علامه طباطبائی با اتخاذ مبنای جدیدی در باب رابطه وجود و ماهیت با استفاده از اصل واقعیت (=وجود) کوتاه ترین راه را برای اثبات خدا پیموده است. اتکای برهان علامه بر مبنای فوق ثمرات گرانبهایی چون اثبات واجب به عنوان اولین مساله فلسفی و ... را به بار آورده است.
تمایز وجود و ماهیت در پرتو تفکیک دو وجه وجود در فلسفه ابن سینا
نویسنده:
محمد باقر قمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ابن‌سینا همواره از تمایز و تقابل دو نوع وجود، وجود خاص و وجود اثباتی، سخن می‌گوید که خود مبنای تمایز ماهیت و وجود است. به همین جهت، مسئلۀ مشهور تمایز میان ماهیت و وجود به نوعی در خصوص این تمایز نیز مطرح می‌شود. مسئله آن است که آیا وجود خاص اساساً وجود است؟ این در واقع مسئله‌ای است در خصوص ماهیت: آیا در درک ابن‌سینایی از ماهیت، معنایی از وجود حاضر است؟ این جستار تلاش می‌کند تا بر اساس ارتباط وجود خاص با معانی وجود اثباتی، وجود قابلی، شیئیت و ماهیت، این نکته را تبیین کند که تمایز وجود خاص از وجود اثباتی در فلسفۀ ابن‌سینا در واقع تمایزی میان دو وجه از وجود در معنای یونانی آن است؛ تمایزی که مبنای تمایز وجود و ماهیت است و در فلسفۀ یونانی چندان مورد تأکید قرار نمی‌گیرد.
صفحات :
از صفحه 245 تا 263
تحلیل انتقادی برهان وجوب و امکان ابن‌سینا و نقد ملاصدرا بر آن
نویسنده:
شاکر لوائی؛ طیبه رضایی ره
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
برهان وجوب و امکان را فارابی ابداع و ابن‌سینا به کمال رساند. برهان فارابی مبتنی بر امتناع تسلسل است؛ اما ابن‌سینا در ضمن برهانِ خویش به ابطال تسلسل می‌پردازد. بنابراین، پذیرش برهان سینوی منوط به پذیرش استحاله تسلسل به عنوان یک اصل نیست و این یکی از تفاوت‌های برهان سینوی با برهان وجوب و امکان فارابی است. اگرچه ابن‌سینا در اشارات مدعی فراتر از این نوآوری است و می‌گوید تقریر اشارات، وجود واجب را حتی با فرض جواز تسلسل اثبات می‌کند، اما به نظر می‌رسد اولاً، برهان وجوب و امکان ابن‌سینا در اشارات، برخلاف ادعای او و تصور رایج، امتیاز چشم‌گیری نسبت به تقریر‌های این برهان در مبدأ و معاد و نجات ندارد و ثانیاً، این ادعای او در مورد هیچ‌یک از تقریرهایش صدق نمی‌کند. یکی دیگر از ایراد‌های برهان سینوی نادرستیِ مبنای او در بابِ نیاز معلول به علّت است. در عین حال، نقدِ «ممکن الوجود نبودنِ سلسله‌ ممکنات» را نیز نمی‌توان از ملاصدرا پذیرفت؛ زیرا اوّلاً فرضِ مساوقت وحدت و وجود که استدلال او مبتنی بر آن است، نمی‌تواند حد وسط قرار گیرد و ثانیاً این نقد با نظریه او در باب وحدت حقیقی عالم ناسازگار است.
صفحات :
از صفحه 79 تا 95
تأثیر ابن سینا بر وجودشناسی دنس اسکوتوس
نویسنده:
مهدی عباس زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع) پردیس خواهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تبیین تأثیر آراء ابن سینا بر افکار اسکوتوس و مقایسه دیدگاه های این دو متفکر در زمینه مباحث وجودشناسی از بایسته های بازخوانی فلسفه مَدرسی اسکوتوس و از لوازم شناخت جایگاه تفکر فلسفی ابن سیناست. به رغم این که هر دو متفکر در گستره افکار فلسفی خود به نحوی تحت تأثیر ارسطو و سنت مشاء بوده اند و بالطبع شباهت های فراوانی در آراء این دو متفکر وجود دارد، ولی تفاوت هایی نیز میان آن دو قابل طرح و بررسی است. از این جهت زمینه منطقی برای مقایسه آراء این دو اندیشمند وجود دارد، البته باید توجه داشت که به هر حال اسکوتوس در فضای فکری مسیحیت می اندیشیده، در حالی که شالوده فکری ابن سینا مبانی اسلامی است و این تفاوت فضا و فرهنگ را ضمن هر مقایسه ای همواره باید مدّنظر داشت، چنانچه گاهی برخی دواعی و انگیزه های دینی و کلامی در مباحث وجودشناختی اسکوتوس تأثیر خود را نشان می دهد. اسکوتوس در مباحث وجودشناختی، مانند لحاظ «موجود» به مثابه موضوع اصلی مابعدالطبیعه و بهره گیری از دلایلی همانند، در اثبات این مدعا، توجه به مفاهیم اولیه و ثانویه، صفات موجود، عدم لحاظ موجود به مثابه «جنس» موجودات، اشتراک معنوی مفهوم موجود و لحاظ تشکیک یا درجات شدت و ضعف در حقیقت موجود، و سرانجام تمایز وجود و ماهیت، کاملاً تحت تأثیر ابن سینا قرار دارد.
صفحات :
از صفحه 24 تا 39
  • تعداد رکورد ها : 15