جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور >
مرور مجلات
>
اخلاق وحیانی
> 1391- دوره 2- شماره 3
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
تعداد رکورد ها : 7
سال 1403
دوره 14 , شماره 2
دوره 14 , شماره 1
سال 1402
دوره 13 , شماره 4
دوره 13 , شماره 3
دوره 13 , شماره 2
دوره 13 , شماره 1
سال 1401
دوره 12 , شماره 2
دوره 12 , شماره 1
دوره 11 , شماره 4
دوره 11 , شماره 3
سال 1400
دوره 11 , شماره 2
دوره 11 , شماره 1
سال 1399
دوره 10 , شماره 2
دوره 10 , شماره 1
سال 1398
دوره 9 , شماره 2
دوره 9 , شماره 1
سال 1397
دوره 8 , شماره 2
دوره 8 , شماره 1
سال 1396
دوره 7 , شماره 13
دوره 7 , شماره 12
سال 1395
دوره 6 , شماره 10
سال 1394
دوره 5 , شماره 9
دوره 5 , شماره 8
سال 1393
دوره 4 , شماره 7
دوره 4 , شماره 6
سال 1392
دوره 3 , شماره 5
دوره 3 , شماره 4
سال 1391
دوره 2 , شماره 3
دوره 2 , شماره 2
سال 1390
دوره 1 , شماره 1
سال 402
دوره 13 , شماره 3
عنوان :
ساختار نظاممند مفاهیم اخلاقی در قرآن کریم
نویسنده:
محمد جانی پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
اخلاق اسلامی و دینی
,
دین و اخلاق
,
اصطلاحنامه علوم قرآنی
,
سوره اِسراء
,
قرآن کریم
,
فلسفه اخلاق (عام)
,
نظام اخلاقی قرآن
کلیدواژههای فرعی :
قوم بنی اسرائیل ,
هدایت خلق ,
اعمال انسان ,
اهل بیت(ع) ,
اخلاق فردی ,
تحلیل محتوا ,
گزاره اخلاقی ,
الزامات اخلاقی ,
جامعه اسلامی ,
مفاهیم اخلاقی دینی در قرآن مجید ,
ارزش اخلاقی ,
علم اخلاق ,
قرآن ,
فضایل اخلاقی ,
آداب اجتماعی ,
نظام اخلاقی فردی ,
نظام اخلاقی اجتماعی ,
آیات نظارت خدا ,
moral ideas ,
معیار گزاره های اخلاقی ,
خیرگرایی فطری انسان ,
هدایت اجتماعی انسان ,
اخلاق فردی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
خواجه نصیرالدین طوسی
,
فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
مرتضی مطهری
,
محمدتقی مصباح یزدی
,
ناصر مکارم شیرازی
,
علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی
شاپا (issn):
2383-3025
چکیده :
هدف اصلی در نگارش این مقاله، مطالعۀ روشمند و تحلیلی گزارههای اخلاقی بیانشده در سورههای قرآن کریم است؛ به این منظور با استفاده از روش تحلیل محتوا، نقش و جایگاه این گزارهها در هدایت افراد و جامعۀ اسلامی به سمت کمال و سعادت تبیین میشود و یک مدل نظام اخلاقی بر اساس آن به دست میآید. این پژوهه بر آن است که با استخراج گزارههای اخلاقی قرآن کریم، تجزیه و تحلیل آنها و سپس طبقهبندی موضوعی، در نهایت، به تبیین مُدل چگونگی هدایت افراد و جامعۀ اسلامی بپردازد. گزارههای اخلاقی بیانشده در سورههای قرآن کریم، در دو بُعد فردی و جمعی، به صورت همسان بیان خواهد شد و به منظور ساخت یک مدل و نظام ساختاری در حوزۀ اخلاق، چهار رکن اصلی یک نظام (اصول و مبانی نظری، الزامات، مقدمات و موانع) در این زمینه تبیین میشود. در این مقاله سورۀ «اسراء» نمونهای است که با روش تحلیل محتوا به مطالعۀ آن میپردازیم. نتایج به دست آمده از این پژوهش، بیانگر آن است که گزارههای فردی در دو حوزۀ فضیلت و رذیلت 47% و گزارههای جمعی بیانشده در این سوره نیز در چهار حوزۀ فرهنگ، اجتماع، سیاست و اقتصاد، 53% از مجموع گزارههای این سوره را تشکیل میدهد. مدلی که در پایان ذکر میشود، همۀ جنبهها و جهات یک نظام اخلاقی در سطح فردی و جمعی را تبیین میکند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 29 تا 62
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
اسلام، اخلاق و خودمهارگری روانشناختی
نویسنده:
حمید رفیعی هنر
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
روان شناسی اخلاق
,
خودمهارگری
,
اخلاق اسلامی و دینی
,
اخلاق دینی
,
دین و اخلاق
,
خلق
,
فلسفه اخلاق (عام)
کلیدواژههای فرعی :
سلامت روانی ,
اراده معصیت ,
گناه ,
ضعف اراده ,
رابطه انسان با خود ,
فضیلت اسلامی ,
انحراف جنسی ,
هنجار اخلاقی ,
انسان و خدا ,
قرآن ,
رذایل اخلاقی ,
فضایل اخلاقی ,
دوراندیشی ,
قرب به خدا ,
تقوا ,
صبر ,
هوای نفس ,
وعده الهی ,
کرامت اخلاقى ,
کنترل نفس ,
وظیفه اخلاقی ,
رفتار فضیلت مندانه ,
ضعف اراده اخلاقی ,
انگیزش و رفتار اخلاقی ,
نظارتگری بر رفتار ,
مدیریت تمایلات ناشایست ,
مهار هیجانات ,
تنظیم هیجانات ,
رابطه انسان با محیط ,
محیط انسانی ,
عملکرد اخلاقی ,
دینداری و خودمهارگری ,
خودمهارگری و فضیلت ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
محمد بن یعقوب کلینی
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
عبدالله جوادی آملی
,
محمدتقی مصباح یزدی
,
علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی
شاپا (issn):
2383-3025
چکیده :
همگان این مطلب را تصدیق میکنند که افراد، یکسری قواعد اخلاقی دارند که با آن، اعمال صحیح را از ناصحیح، متمایز میسازند. این قواعد اخلاقی، اعمال خودخواهانه، تکانشی، و کوتهبینانه را محکوم کرده، در مقابل، اعمالی را تقویت میکنند که به منافعی در چشمانداز بالاتر میانجامد. در نتیجه، افراد دست به انتخاب میزنند. توانایی برای چنین انتخابهایی، «خودمهارگری» نامیده میشود. امروزه در روانشناسی، خودمهارگری، یک توانایی شناخته میشود که رفتار فرد را تا مرز قواعد و معیارهای پذیرفتهشده میرساند. اما شاید هر کسی در عمل براساس ایدههای اخلاقی خود، در برخی جهات، ناکامیهایی داشته باشد. پس نیروی خودمهارگری به یاری و کمک، نیازمند است و آموزههای ادیان میتوانند در این زمینه مؤثر باشند. ظاهراً در آموزههای اسلامی، بسیاری از فضیلتهای اخلاقی، از موفقیت در خودمهارگری ناشی میشوند. مثلاً فضیلتهایی چون حزم، کرامت، صبر، و بالاتر از همه «تقوا»، از خودمهارگری سرچشمه میگیرند. در مقابل، رذایل اخلاقی آزمونی برای خودمهارگری در این حیطه به شمار میآیند. بنابراین هدف این مقاله، بررسی توان دین اسلام در پرورش رفتارهای فضیلتمندانۀ اخلاقی با ارتقای عوامل خودمهارگری میباشد. از بررسیها درمییابیم که دین اسلام با پنج شیوه، باعث ارتقای خودمهارگری میشود که عبارتند از: «ارائه معیارهای روشن»، «ایجاد انگیزش برای رفتار اخلاقی»، «نظارتگری بر رفتار»، «مدیریت تمایلات ناشایست»، و «مهار و تنظیم هیجانات».
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 147 تا 171
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نقش حقوق جزای اسلامی در تعلیم و تربیت ارزشهای اخلاقی اسلام در جامعه
نویسنده:
حسن شجاعی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
تعلیم اخلاق
,
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
,
فلسفه اخلاق (عام)
,
حقوق جزای اسلامی
,
تعلیم اخلاقی
,
ارزش های اخلاقی اسلام
کلیدواژههای فرعی :
اوامر الهی ,
حسن و قبح ,
مجازاتهای اخروی ,
مکافات دنیوی ,
دلیل تکامل انسان ,
احکام جزایی اسلام ,
جرم ,
ارزش اخلاقی ,
تربیت اخلاقی در جامعه ,
فقه و اخلاق ,
قرب الهی ,
حسن و قبح اخلاقی ,
قرآن ,
رذایل اخلاقی ,
فضایل اخلاقی ,
عبودیت ,
حقوق جزای اسلامی ,
حد شرعی ,
ممنوعیت جزایی ,
کیفرگذاری اسلامی ,
تعلیم ارزش های اخلاقی ,
تکامل فردی انسان ,
تکامل اجتماعی انسان ,
هدف اخلاق اسلامی ,
کارگزاران قضایی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
مرتضی مطهری
,
عبدالله جوادی آملی
,
محمدتقی مصباح یزدی
,
علامه جعفری: محمدتقی جعفری
شاپا (issn):
2383-3025
چکیده :
کمتوجهی به پیوندهای حقوق جزای اسلامی با اخلاق اسلامی در مبنا، هدف، مضمون و سازوکارهای اجرایی، تضعیف ابعاد اخلاقی حقوق جزای اسلامی و نیز با تشکیک در عقلانیت و کارآمدی حقوق جزای اسلامی، درخواست حذف یا تغییر برخی از جرمانگاریها و کیفرگذاریها را موجب گردیده است. با استفاده از روش تحقیق تحلیلی ـ توصیفی و گردآوری اطلاعات با روش کتابخانهای، در صدد تبیین یکی از خطوط اصلی این پیوند یعنی نقش حقوق جزای اسلامی در تعلیم و تربیت ارزشهای اخلاقی اسلام هستیم؛ که ضمن تبیین جنبههایی از عقلانیت و کارآمدی حقوق جزای اسلامی، ظرفیتها و تواناییهای اخلاقی آن را فعالتر خواهد نمود. بدین ترتیب، جرمانگاریها و کیفرگذاریها در حقوق جزای اسلامی، از سویی با ترسیم مرزهای ارزشی و اخلاقی جامعه، موجب اطلاعرسانی و تعلیم ارزشهای اخلاقی حداقلی اسلامیاند؛ و از سوی دیگر با آسیبرسانی به ناقضان ارزشهای بنیادین اخلاقی، موجب تربیت ارزشی فرد و جامعهاند. علاوه بر این، وضع و اِعمال مجازاتهای اسلامی، این پیام را انتقال میدهد که هر چه رفتارها، به اَعمال ممنوع نزدیکتر و شبیهتر باشند، درجۀ قُبح و غیراخلاقی بودن آنها بیشتر است؛ اگرچه به درجۀ ممنوعیت جزایی نرسیده باشد. این امر، تاثیر جرمانگاریها و کیفرگذاریهای اسلامی در تعلیم ارزشهای اخلاقی را مضاعف میکند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 95 تا 122
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
اخلاق نقد مذاهب
نویسنده:
قاسم جوادی (صفری)
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
1. ادیان religions
,
فلسفه اخلاق (عام)
,
اخلاق نقد
,
نقد مذاهب
,
اخلاق در ادیان مختلف
,
ادیان و اخلاق
,
مواجهه علمی با مذاهب
کلیدواژههای فرعی :
نهج البلاغه (نهجالبلاغه) ,
عدالت ,
خوارج (مذاهب کلامی) ,
معتزله (اهل سنت) ,
اهل بیت(ع) ,
عصمت پیامبر (ص) ,
شیخیه ( شیعه اثنی عشری) ) ,
کرامیه (مجسمه مشبهه صفاتیه) ,
شیخیه کرمان (از شیعه اثنی عشری) ,
کریم خانیه ,
کثرت گرایی دینی ,
قرآن ,
فضایل اخلاقی ,
3- اهل سنت Sunnism (فرق اسلامی) ,
شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) ,
رهبران ادیان ,
مطالعه ادیان ,
بدبینی به ادیان ,
بدفهمی ادیان ,
فهم درست ,
عدم توهین به ادیان ,
حرمت دروغ مضاعف ,
آگاهی از مذهب خویش ,
شناخت مذاهب ,
تفسیر المیزان (کتاب) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ طوسی: ابوجعفر محمد بن حسن
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی
,
محمدحسین کاشف الغطاء
,
امام خمینی
شاپا (issn):
2383-3025
چکیده :
از آغاز یکی از مهمترین اهداف انبیا، اصلاح اخلاق در سطح جامعه بوده است؛ همان اخلاقی که ایشان به بشریت عرضه داشتهاند. متأسفانه بخشی از رهبران مذاهب و حافظان دین و شریعت و نیز پیروان ایشان، در مواجهه با دیگران اخلاق حسنه را رعایت نمیکنند؛ در حالیکه تحقق کامل پیام انبیا در صورتی است که این اخلاق را ابتدا رهبران دینی در عمل آورند که الگوی پیروان ادیانند. توجه به اخلاق در همه جا و بر همگان لازم است، اما رعایت آن از جانب رهبران ادیان، ضروریتر به نظر میرسد. رعایت این اخلاق به ویژه در مواجهه با سایر مذاهب و به هنگام فهم و مطالعۀ مذاهب دیگر، اهمیت بسیار دارد. بررسی تاریخی مواجهۀ مذاهب با یکدیگر، تصویر مقبولی از این موضوع به دست نمیدهد. غالباً مطالعات ادیان، با نوعی بدبینی، بدفهمی و گاه اهانت به دیگران همراه بوده است. از اینرو لازم است اخلاق مرتبط با مطالعۀ ادیان و مذاهب به دقت مورد بررسی شود تا زمینه برای عمل بدان فراهم شود. «رعایت انصاف»، «فهم درست» و «عدم توهین» از ضروریترین اصول اخلاقی در مواجهۀ علمی با مذاهب است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 123 تا 146
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
دین و اخلاق، مقایسۀ رویکرد کرکگور و اشاعره
نویسنده:
نعیمه پورمحمدی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
سورن کرکگور
,
اشاعره (اهل سنت)
,
اخلاق دینی
,
خلق
,
فلسفه دین
,
فلسفه اخلاق (عام)
,
فلسفه اخلاق تطبیقی
,
اخلاق اگزیستانس
کلیدواژههای فرعی :
ثواب و عقاب ,
اخلاق مسیحی ,
حسن و قبح ,
فعل حرام ,
معتزله (اهل سنت) ,
تکلیف ذاتی ,
تکلیف عقلی ,
حسن و قبح عقلی ,
حکم اخلاقی ,
حسن و قبح شرعی ,
الهیات مسیحی ,
اگزیستانسیالیسم ,
قرآن ,
عقل(منطق) ,
ملاک فضیلت ,
مرحله دینی (در اندیشه کیرکگور) ,
اطاعت الهی ,
دلالت شناسی اخلاقی ,
مرحله اخلاقی ,
تسلیم در برار عقل مطلق ,
مرحله تذوقی ,
دین و مفاهیم اخلاقی ,
دین و معیار اخلاقی ,
دین و معرفت اخلاقی ,
دین و الزام اخلاقی ,
دین و انگیزش اخلاقی ,
شاپا (issn):
2383-3025
چکیده :
از نظر کرکگور، اخلاق در مرحلۀ دینی ـ که سومین مرحله از مراحل زندگی است ـ محقق میشود و مؤلفۀ اصلی آن، تسلیم در برابر امر مطلق دین است. ارزشهای عام، کلی و عقلی در اخلاق، اعتباری ندارند. اخلاق از نظر اشاعره با مؤلفۀ حسن و قبح و تکلیف دینی، الاهی و شرعی، از حسن و قبح و تکلیف ذاتی و عقلی، دوری میجوید. از این رو، در اخلاق کرکگور و نیز در اخلاق اشاعره، عقل جایگاهی به منزلۀ معیار اخلاق، معرفت اخلاقی، الزام اخلاقی و انگیزش اخلاقی ندارد؛ و این مراتب، کاملاً در اختیار دین است. این مقاله ضمن نشان دادن اخلاق دینی کرکگور و اشاعره، اختلافهای آنها را نیز در این رویکرد مشترک بیان میکند. اشاعره از بدو امر، دلالت و حکم اخلاقی را از دین میگیرند؛ اما کرکگور در اصل برای عقل، دلالت و حکم قائل است، اما امر مطلقِ دین، باعث میشود دلالت و حکم عقل به تعلیق درآید؛ همچنین بر خلاف آنکه کرکگور مفاهیم ارزشی و الزامی اخلاق را با عقل درمییابد، اخلاق اشاعره، حتی در ساحت معنا و مفاهیم اخلاقی نیز به دین وابسته است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 7 تا 27
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
اخلاق از دیدگاه اشاعره و معتزله
نویسنده:
حمید ملک مکان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
صفات الهی
,
اشاعره (اهل سنت)
,
حسن و قبح
,
معتزله (اهل سنت)
,
عدل الهی
,
خلق
,
فلسفه دین
,
فلسفه اخلاق (عام)
کلیدواژههای فرعی :
عقل گرایی حداکثری ,
عقل گرایی اعتدالی ,
حجیت عقل ,
ثواب و عقاب ,
امر و نهی الهی ,
فعل انسان ,
عدلیه (مذاهب کلامی) ,
اراده الهی ,
حسن و قبح عقلی ,
مکلَّف ,
حسن و قبح الهی ,
حسن و قبح ذاتی ,
حسن و قبح شرعی ,
حکمت عملی ,
افعال واجب(حکمت نظری) ,
صفات ذاتیه ( الهی ) ,
صفات فعلیه ,
قدرت واجب ,
کلیات خمس ,
توفیق الهی ,
moral ideas ,
حسن و قبح اعتباری ,
معناشناسی حسن و قبح ,
انسان مداری معتزله ,
خدامحوری اشاعره ,
تأویل گرایی افراطی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
,
علامه حلی
,
مرتضی مطهری
شاپا (issn):
2383-3025
چکیده :
در علم اخلاق، از حسن و قبح سخن میرود و اخلاق بر اخلاق از دیدگاه اشاعره و معتزله مدار حسن و قبح میچرخد، اعم از آنکه در حوزۀ عقاید یا اوصاف نفسانی و یا افعال باشد. نگارنده در مقالۀ حاضر، اخلاق را از دیدگاه دو مکتب کلامی اشاعره و معتزله بررسی کرده است. معتزله به حسن و قبح ذاتی و عقلی افعال معتقدند و آن را از لوازم اساسی عدل الاهی میدانند. آنان همۀ افعال الاهی را حَسَن و زیبا میدانند و برآنند که خدا فعل قبیح انجام نمیدهد و در انجام واجبات، اخلال نمیورزد. صفت عدل به صفات اراده و قدرت مطلق الاهی بازمیگردد؛ این صفات به شناخت توحید و مطلق صفات خداوند میانجامد. شناخت توحید و اثبات قدیم بودن خدا، بر آزادی اراده و اختیار انسانی در افعالش متوقف است و صحت این امور نیز به عقل توقف دارد نه نقل؛ در غیر این صورت، به فروپاشی نظام اجتماعی، بطلان قانون علّیت و نیز به نابودی شرع و دین میانجامد. در برابر این دیدگاه، اشاعره به حسن و قبح الاهی و شرعی افعال پایبندند. آنان به عدل خدا باور دارند اما نه با تعریفی که معتزله قائل است؛ بلکه به اعتقاد ایشان هر کاری که خدا انجام دهد، عین عدل است. بنابراین، آنان حسن و قبح افعال را ذاتی نمیدانند و به تبع، برای عقل در کشف حسن و قبح، ارزشی قائل نیستند؛ بلکه آفرینندۀ حسن و قبح را خدا و فرمان الاهی میدانند. در نظر آنان نیز حسن و قبح افعال، به اراده و قدرت مطلق الاهی بازگشت دارد که هر دو صفت از صفات ذات به شمار میآید. نکتۀ دیگر، آن است که هر دو مکتب در عقلی بودن برخی از معانی حسن و قبح، دیدگاهی مشترک دارند؛ تنها در استحقاق مدح و ثواب و ذم و عقاب، عاجلاً و آجلاً، اختلاف نظر وجود دارد. سرانجام این که در دستگاه کلامی معتزله و مطابق تفسیر آنان از حسن و قبح افعال، نگاه و توجه، بیشتر «انسانمدارانه» است؛ حال آنکه در دستگاه کلامی اشاعره، تأکید بیشتر الاهیاتی و «خدامحور» میباشد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 63 تا 93
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
آیین جوانمردی، به مثابه الگویی اخلاقی ـ اجتماعی
نویسنده:
فرزانه باخدا
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
اخلاق دینی
,
خلق
,
جوانمردی
,
فلسفه اخلاق (عام)
,
اخلاق جوانمردی
کلیدواژههای فرعی :
سربداران ,
تندرستی ,
عدالت خواهی ,
عدالت ورزی ,
اصحاب کهف ,
برابری ,
فتوت نامه ,
قابوسنامه ,
برادری ,
آیین عیاری ,
جهان معاصر ,
داستان سمک عیار ,
زورخانه ,
قرآن ,
عدالت(فقه) ,
امانت داری ,
حریت ,
عیب پوشی ,
قناعت ,
وفای به عهد ,
اصطلاحنامه تصوف ,
عرفان های نوظهور ,
فضایل خلقی ,
بازگشت به معنویت ,
اخلاق زورخانه ای ,
نظام اخلاق جوانمردی ,
اخلاق تصوف ,
اصول اخلاقی فتوت ,
وظیفه اخلاقی جوانمرد ,
یاری درماندگان ,
آیین زناشویی ,
فداکاری و ایثار ,
نطعی ,
شاپا (issn):
2383-3025
چکیده :
با نگاهی به جهان امروز و گسترش عرفانهای نوظهور و گاه غیراخلاقی، و گروش هر چه بیشتر انسانها به آنها، گفته میشود که ما در عصر بازگشتِ بشر به معنویت، یا بازگشتِ معنویت به زندگی بشر، به سر میبریم. در اینجاست که ذخیرهها و میراثهای فرهنگی جامعه، به مثابه قوای دفاعی بدن آدمی در دوران هجوم بیماری، به کار میآید. رسوم و آداب مربوط به مسلک «فتوت» و «جوانمردی»، از جملۀ این ذخایر معنوی و فرهنگی ایران و اسلام است که به صورت یک سلسله تعالیم اخلاقی و معنوی و یک نوع حکمت عملی برای عامۀ مردم درآمده و در دورههای فترت، کارساز بوده است. در این مقاله، سعی بر آن است تا با تعمق در متون «جوانمردان» و «فتوتنامهها» و نیز با بررسی سنتهای به جا مانده از ایشان، مثل اخلاق و رفتار زورخانهای و پهلوانی، نظام جوانمردی را معرفی کنیم که با دارا بودن اصول اخلاقی و تعلیمی خاص، همواره منادی ارزشهای اصیل انسانی و اخلاقی همچون «برابری» و «برادری» و «تندرستی» و «عدالتورزی» و ... بوده است و خود این اصول و مبانی اخلاقی، میتواند الگویی مناسب برای جامعه باشد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 173 تا 190
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
تعداد رکورد ها : 7
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید