جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بسیط‌الحقیقه یکی از قواعد مهم حکمت متعالیه است که ملاصدرا به اثبات و تبیین برهانی آن پرداخته است. این قاعده، اهمیت بسیاری در تبیین و حل مسائل گوناگون فلسفی دارد و از دو بخش واجدیت همه صفات کمالی و سلب نقائص آنها تشکیل شده است. شیخ احمد احسائی انتقاداتی را به هر دو بخش این برهان وارد می‌داند. انتقادات احسائی به قسمت اول این قاعده، ناشی از خلط و مغالطه در بازگشت سلب نقائص و صفات سلبی به ایجاب و دارا بودن صفات کمالی، نبود تعدد جهات و حیثیات در وجود بسیط و سالبه محصله بودن سلب نقائص و نه موجبه معدوله بودن آنهاست. انتقادات احسائی به قسمت دوم این قاعده نیز ناشی از شیئیت وجودی نداشتن اعدام و سلوب، لذا وجود خارجی نداشتن آنها و تعلق اراده خداوند به همه موجودات حتی صورت‌های ذهنی است.

حدیث:«ما بدا لله مثل ما بدا فی اسماعیل» با یکی از عقاید اختصاصی شیعه، یعنی «بدا» ارتباط وثیق یافته است. برسی سندی نشان می دهد، این حدیث بیشتر در منایع امامیه وجود دارد و اکثر استاد آن، مرسل و مقطوع هستند. تنها سند معتبر در «اصل» زید نرسی آمده است که برخی اهل رجال، خود زید را توثیق نکرده اند، اما امامیه به جهت نقل اصل زید از سوی ابن ابی عمیر، این اصل را پذیرفته اند. در متن حدیث نیز لفظی که به امامت اسماعیل اشاره داشته باشد، وجود ندارد، اما به خاطر تفسیر عمدی زیدیان و سرایت این برداشت به دیگر فرقه های اسلامی، مسئله ای مورد مناقشه در تاریخ شده است. بررسی محتوایی حدیث نیز این نکته را بدست می دهد که این روایت، هیچ ارتباطی به امامت اسماعیل ندارد و حتی خود اسماعیلیان به خاطر تضادی که این حدیث با مبانی آنان دارد، توجه چندانی به این حدیث نکرده اند.

اندیشه ناب و توحیدی بدا گرچه در جامعه مسلمانان نخستین وجود داشت، اما بنا به دلایلی تنها در جامعه شیعی استمرار یافت. تا پایان عصر حضور ائمه علیهم السلام میان متکلمان شیعه اختلافی در تبیین بدا وجود نداشت. بعد از این دوره و در زمانی که کلام شیعه دوران رکود و فترت را پشت سر می گذاشت، گروهی از معتزلیان شیعه شده و متکلمان عقل گرای شیعه تبیین جدید از بدا را ارایه داده و آن را هم وزن نسخ دانستند. این اندیشه جدید که در ابتدا گروه اندکی طرفدار آن بودند، رفته رفته جایگاه مهمی در میان متکلمان شیعه پیدا کرد، به گونه ای که در اواسط قرن پنجم تقریبا همه گیر شد. تبیین این اندیشه جدید با شیخ مفید ادامه یافت و شاگردان وی نیز ادامه دهنده همین مسیر بودند.

چکیده معانی الاخبار یکی از مهمترین آثار شیخ صدوق است که در آن کوشیده استبه توضیح وتشریح واژه های مشکل و مجمل قرآن و روایات بپردازد.وبرای اینکار از خود آیات و احادیث کمک گرفته است تا بسیاری از لغات مشکل قرآن و احادیث را معنا کند . این کتاب به عنوان کتابی که بازگو کننده تأویل و بیان واقعی الفاظ شبهه انگیزدارای چند احتمال ، در روایات و یا در سنت در موضوعات مختلف اعتقادی ، اخلاقی و فقهی می باشد، معرفی شده است .دربخشی از روایات آن ، به تفسیر برخی آیات پرداخته شده است .که در فهم معانی آن اصحاب دچار مشکل بوده اند ودر قالب سوال از معصومین پرسش می کردند .گونه شناسی و تحلیل این نوع روایات با توجه به جایگاه تفسیری بلند اهل بیت ، می تواند راه گشای فهم بهتر آیات الهی باشد. روایات را بر اساس یک دسته بندی می توان بهگونه های چهار.گانه؛‌ایضاح لغوی ، ایضاح مفهومی ، بیان مصداق و لایه های معناییتقسیم کرد.در این تحقیق به دو دسته از این روایات، ناظر به .توحید و اسما و صفا ت خداوند . و ناظر به امامت ... پرداخته شده است .در راستای بررسی روایات تفسیری ناظربه اسما و..صفات .. به شرایط صدور این روایات نیز توجه شده است . در عصر ائمهدر این موضوع جریانهای فکری مختلفی .مانند. اهل حدیث ، جهمیه و معتزله وجودداشته است که زمینه را برای طرح سوالات ایجاد می کرده است. بررسی این دسته روایات نشان می دهد که از۴۳روایت ، در زمینه توحید و اسما و صفات سه روایت از نوع ایضاح لغوی و ۳۴ روایت از نوع ایضا ح .مفهومیوسه روایت از نوع بیان مصداق و سه روایت از نوع بیان لایه های معنایی می باشد . و این روایات بیش از همه در مقام پاسخگویی به سوالات و شبهاتی بوده که ناشی از تفکرات حاکم بر جامعه آن روز بوده و در این زمینه صادر شده اند. در بررسی روایات ناظر به امامت نیز به شرایط صدور آن توجه شده است و با توجه به جریان های مختلف فکری مختلف در این زمینه مانند اهل سنت به طور عام ، جریان های داخلی شیعه و فرقه های آن زمینه را برای طرح سوالات ایجاد می کرده است . با بررسی این دسته از روایات تفسیری نشان می دهد که از ۴۰ روایت شش روایت به ایضاح مفهومی و ۲۱ روایت به بیان مصداق و ۱۳ روایت بیان لایه های معنایی می باشد . گونه شناسی این روایات و بیان آموزه های آن با این نگاه کاری است که در این پژوهش انجام شده است . واژگان کلیدی :معانی الاخبار ، روایات تفسیری ، توحید و اسما و صفات ،گونه شناسی روایات ، تحلیل روایات امامت

در نخستین تفاسیر قدیم اهل سنت، از میان سه روش نقل اسرائیلیات، استناد به عهدین در ادبیات دلائل النبوه و مراجعه مستقیم به متن کتاب مقدس، غلبه با نقل اسرائیلیات است. همزمان به برخی مطالب عهدین در محاجه با اهل کتاب نیز استناد می شود و به تدریج در قرون اخیر، اسرائیلیات جای خود را به مراجعه مستقیم و نقل مطالب عهدینی در مواضع مختلف تفاسیر شیعه و سنی می دهد. وزیر مغربی، تنها مفسری است که از هر سه روش فوق در تفسیر خود استفاده کرده، با این تفاوت که در قیاس با تفاسیر پیش از خود، روایات موسوم به اسرائیلیات را به حداقل رسانیده و در عوض با مراجعه به متن عهدین، برخی عبارات تورات یا انجیل را در تایید نظر خود یا به منظور نقد و نقض مطرح کرده است. مقاله حاضر ضمن مروری بر تاریخچه و سیر تحول سه گونه فوق، منقولات عهدینی در تفسیر وزیر مغربی را گردآوری و بررسی می کند.

مسئله ماهیت گناه و مراحل و تعریف آن برای طبقات مختلف از مؤمنان، موضوعی است که کمتر مورد تحقیق قرار گرفته است. در عرفان عملی هدف سالک تنها رهایی از دنیا نیست، بلکه رسیدن به بارگاه قدس الهی است و به خاطر جایگاه معرفتی خاص شخص است که خداوند انتظار بیشتری از او دارد و از جانب خداوند تکالیف شدیدتری برای او قرار داده می شود. از طرف دیگر هرچه سالک به مقصد نزدیکتر می شود راه باریکتر و مسیر دقیقتر و ظریفتر می گردد. گناهان را میتوان به «فقهی»، «اخلاقی» و «عرفانی» تقسیم کردد. سالک برای رسیدن به وصال الهی باید از سه عالم «طبع»، «نفس» و «عقل» بگذرد. غیراز گناهان متداول فقهی و اخلاقی موارد متعددی از گناهان برای سالک وجود دارد که سالک باید از همه آنها پرهیز کند که در این مقاله به طبقه بندی و توضیح چیستی و چرایی گناه بودن آنها خواهیم پرداخت. درحقیقت ممنوع بودن هر دسته از گناهان به خاطر تأثیر مثبتی است که ترک آن از گذر از یکی از عوالم مذکور و رسیدن به مقام قرب و معرفت الهی دارد.

برگردان استعاره های زبانی به زبان دیگر، بسیار دشوار و به باور شماری از نظریه پردازان معاصرِ عرصه ترجمه، کاری نشدنی است. البته ترجمه پژوهانی مانند نیومارک نیز که استعاره را ترجمه پذیر می دانند، چارچوب ها و شیوه های خاصی برای آن پیشنهاد کرده اند که قابل توجه است. در این پژوهش پس از نگاهی گذرا به تعریف استعاره و نیز نظریه های نو درباره ترجمه استعاره و شیوه های آن، برگردان استعاره های قرآنی در ترجمه بسیار کهن طبری بررسی شده است. نتایج این پژوهش گویای آن است که در این ترجمه، شیوه های گوناگونی برای برگردان استعاره به کار رفته است که همگی در شمار شیوه های پیشنهادی نیومارک است و این گونه گونی تنها برای تنوع جلوه های بیانی نبوده، بر واقعیت های دیگری نیز دلالت دارد.