جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک : support@alefbalib.com

نام :*

نام خانوادگی :*

پست الکترونیک :*

تلفن :

دورنگار :

آدرس :

بخش :

پیغام :*

حروف تصویر :

ارسال انصراف

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

فارسی | العربیه | English

در تلگرام به ما بپیوندید

پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی

جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن

: جستجو در الفبا در گوگل

...جستجوی هوشمند

صفحه اصلی کتابخانه

پورتال جامع الفبا

مرور منابع

مرور الفبایی منابع

مرور کل منابع

مرور نوع منبع

آثار پر استناد

متون مرجع

مرور موضوعی

مرور نمودار درختی موضوعات

فهرست گزیده موضوعات

کلام اسلامی

مسائل جدید کلامی

سایر موضوعات

دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات

سیره ائمه اطهار علیهم السلام

شیعه-شناسی

عرفان

فلسفه اسلامی

مرور اشخاص

مرور پدیدآورندگان

مرور اعلام

مرور آثار مرتبط با شخصیت ها

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی

مرور مجلات

گالری

چندرسانه ای

جستجو

جستجوی هوشمند در الفبا

کتابخانه شخصی

مدیریت علاقه مندیها

ارسال اثر

دانشنامه

راهنما

مرور > مرور کلید واژه ها

4. اصطلاحنامه سایر موضوعات

اصطلاحنامه فلسفه

حکمت نظری

فلسفه (خاص)

فلسفه الهی

فلسفه اسلامی

الهیات بالمعنی الاخص

علم معاد (فلسفه ذیل الهیات بالمعنی الاخص)

مواقف آخرت

بهشت

مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو

خروجی چاپ نتایج

انتخاب همه

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

تعداد رکورد ها : 178

عنوان :

ترجمه اعتقادات شیخ صدوق

نویسنده:

محمد بن علی ابن بابویه؛ حاشیه نویس: محمد بن محمد مفید؛ مترجم: محمدعلی حسنی

نوع منبع :

کتاب , حاشیه،پاورقی وتعلیق , ترجمه اثر

منابع دیجیتالی :

فهرست معرفی کتاب

وضعیت نشر :

تهران: علمیه اسلامیه,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عقاید شیعه امامیه , 13. علم کلام , کتب کلام شیعه

کلیدواژه‌های فرعی :

01. خداشناسی (کلام) , آیات عقاید , احادیث اعتقادی , جبر و اختیار(کلام) , رجعت , صفات الهی , عصمت , معاد شناسی(کلام اسلامی ذیل فرجام شناسی) , شفاعت , وعد و وعید , تقیه , جهنم , عرش , عقبات صراط , موقف میزان , حساب , عدل الهی , اعتقاد به بدا , قضا و قدر , موحد , اباحه , بهشت , قرآن ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏

کد کنگره:

1371 604227لف2الف/BP209/6

چکیده :

«ترجمه اعتقادات شیخ صدوق» تالیف محمد بن علی بن بابویه، توسط محمدعلى بن سید محمد حسنى به انجام رسیده است. او این ترجمه را به نام محمد ولى میرزا نوشته است. اعتقادات کتابی است مختصر در علم کلام که در آن اصول اعتقادات شیعه با استشهاد به آیات قرآن و اخبار اهل بیت (ع)، به شیوه روایتى حوزه علوم نقلى، در عباراتى کوتاه گزارش شده است. پس از تألیف این کتاب شرح‌ ها و نقدهایى بر آن نوشته شد که یکى از آنها متعلق به شیخ مفید است. وى کتاب تصحیح الاعتقاد خود را در نقد همین اثر صدوق (ره) نگاشته است. این اثر شیخ مفید هم توسط مترجم فوق ترجمه شده است. و کتاب حاضر متن ترجمه شده، اعتقادات صدوق (ره) و تصحیح الاعتقاد را با هم دربردارد. کتاب شامل چهل و پنج باب است که با مقایسه در کتاب به این نتیجه مى‌ رسیم که مباحث مطرح شده، در اعتقادات به سه دسته تقسیم مى‌ شود. شیخ مفید دسته‌ اى از مباحث را اصلا در کتاب خود نیاورده است. این امر نشان دهنده آن است که آنها را قبول داشته یا اشکالى در آن ها نمى‌ دیده است. در خصوص پاره‌ اى از مباحث، تنها به شرح و توضیح و تفسیر بیشتر آنها پرداخته است و دسته سوم مطالبى است که آنها را نقد کرده یا به کلى ردّ کرده و یا به تصحیح آن ها پرداخته است؛ مانند: صفات خداوند، جبر و اختیار، قضا و قدر، معناى عرش، رجعت، بهشت و جهنّم، عصمت، تقیّه، موحد بودن اجداد پیامبر (ص) و اباحه.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

جایگاه نمادین کوه «رضوی» در فرهنگ اسلامی

نویسنده:

حامد خانی (فرهنگ مهروش)

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

جغرافیایی نمادین , کوه رضوی , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) , نماد کوه در فرهنگ اسلامی

کلیدواژه‌های فرعی :

نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , مهدویت , اهل بیت(ع) , عالم برزخ , اساطیر , تاریخ فرق اسلامی , بهشت , فرق اسلامی (فرق) , دین یهود (ادیان غرب) , غار حرا , طور سینا , کوه صهیون , نماد کوه در ادیان ,

چکیده :

در جغرافیای نمادین ادیان مختلف، کوه ها از جایگاه ویژه ای برخوردارند. از جمله کوه هایی که در فرهنگ اسلامی و بویژه نزد شیعیان، تداعی گر معانی نمادین به شمار می رود، که رضوی است. در این مطالعه نخست با نظر به پیشینه جغرافیایی، و شواهد نام شناختی، زمینه حضور این نماد در فرهنگ اسلامی بازشناسی می شود. در مرحله بعد، با نظر به شواهد حضور آن در باور عموم مسلمانان و بویژه شیعیان، همراه با مقایسه با نگرش های مشابه در ادیان دیگر، میان زمینه های جغرافیایی، تاریخی، و فرهنگی پیدایی و تکامل این نماد، تاحد امکان ارتباط برقرار می گردد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 131 تا 142

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی و نقد دیدگاه ابن عربی در باب کیفیت عذاب اخروی با تکیه به آثار قرآنی و براهین عقلی

نویسنده:

محمدحسین بیات

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

معاد در قرآن , معاد(کلام) , ابن عربی , وعد , عذاب , اصطلاحنامه علوم قرآنی , آیات وعد و وعید , عرفان نظری , معادشناسی عرفانی , معادشناسی کلامی , کیفیت عذاب اخروی

کلیدواژه‌های فرعی :

فتوحات مکیه , النار , نعمت های بهشتی , تعذیب , تعذیب اخروی , تعذیب ابد , برودت آتش برای ابراهیم(ع) , خالد , خلود , بهشت , اشقیاء , قرآن , نعمت دوزخیان ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

شاپا (issn):

1735-3238

چکیده :

وقتی نام "ابن عربی" به گوش می خورد، عرفان نظری در ذهن شنونده تداعی می گردد و آدمی می انگارد که جمیع مباحث کتاب های معروف وی صرفا متکفل بیان عرفان ناب اسلام است. مباحثی همچون عذاب نشئه آخرت، خلافت، امامت، ولایت و... لیکن بعد از ژرف نگری در آثار برجسته آن عارف نامدار، آدمی می بیند که بسیاری از مباحث کلامی و حتی فقهی در این کتاب ها به نحو برجسته ایی مطرح گردیده و با مباحث عرفانی خلط شده است. مساله وقوع عذاب در نشئه آخرت و ابدی یا غیر ابدی بودن آن، یکی از مباحث جنجال برانگیز دانش کلام است که هر یک از فرقه های کلام اسلامی طبق مشرب فکری خود در آن باب سخن رانده اند، لیکن هیچ یک از فرقه های گونه گون کلامی وقوع عذاب اخروی و نیز ابدی بودن عذاب دوزخ را برای عده ایی از گنهکاران مورد شک قرار نداده بل آن را قطعی دانسته اند و کاملا به نصوص و ظهورات آیات قرآنی پای بند مانده اند. ابن عربی نیز در آثار عرفانی خود، این مساله کلامی را با آب و رنگ عرفانی مطرح نموده لیکن به هیچ روی به تصریحات صدها آیه و حتی براهین عقلی پای بند نمانده و با صراحت لهجه، ابدی بودن عذاب بل تحقق خود عذاب و وعیدهای الهی را انکار نموده و مدعی شده که همه آدمیان در جهان بی پایان آخرت برای ابد از نعمات الهی بهره مند می شوند گرچه کیفیت نعمت های دوزخیان با بهشتیان در ظهور تجلیات الهی متباین باشند. نویسنده مقاله دیدگاه ابن عربی را مورد نقد قرار داده و با استناد به آیات و براهین عقلی آن را مردود دانسته است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 95 تا 116

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بهشت از دیدگاه ابن عربی

نویسنده:

مرتضی شجاری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

انسان کامل (کلام) , ابن عربی , بهشت عارفان , احوال معاد , بهشت , عرفان نظری , معادشناسی عرفانی , بهشت از نظر ابن عربی

کلیدواژه‌های فرعی :

رؤیت خدا , معراج پیامبر(ص) , کمال حقیقی انسان , معراج روحانی , کمال نهایی انسان , وحدت شهود , عرفان اسلامی , وحدت وجود , بهشت جسمانی , توحید اخص الخواص , قرآن , خود شناسی , منازل سلوک , فنا , اسماء الهی((خاص)، قسیم اسماء ذاتی تعین اول و اسماء کونی) , حقیقت انسانی(عرفان نظری) , عشق روحانی , بهشت خواص , قرب اتم , علم رسمی , درک وحدت وجود ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

عارفان بهشتی را که به عامه مردم وعده کرده اند، زندان خواص می دانند. از نظر ایشان، بهشت خواص «بهشت معنوی» است. ابن عربی «الجنه» را به معنای لغوی آن یعنی پوشش و ستر به کار برده و لذا ذات انسان را جنت الهی می داند؛ زیرا آدمی، محل تجلی اسم الهی است و از این جهت پوشاننده حق است. آدمی وقتی حقیقت خویش را بشناسد، به کشف وحدت حق و خلق می رسد و با ادراک این معنی به بهشت و سعادت نائل می شود. ابن عربی گاهی «حضرت رسول» را بهشت می داند. در این معنی، وارد شدن به بهشت به معنای اتحاد با «حقیقت محمدی» است، و نعمت بهشتی، رسیدن به سعادت عظیمی است که نتیجه این اتحاد است. سالکی که طالب بهشت حقیقی است، باید به رسول اله اقتدا کرده و به عقل خویش اکتفا نکند تا در سلوک به خطا نرود. معراج پیامبر (ص) جمع میان وحدت شهود و وحدت وجود بود. بنابراین عارفی که میان وحدت شهود و وحدت وجود جمع کند، قرب اتم می یابد، به سعادت عظمی می رسد و صورت «انسان کامل» در او متحقق می شود. وحدت شهود، رویت توحید حقیقی (عین الیقین) است که با فنای عاشق در معشوق حاصل می شود، یعنی عاشق چیزی جز معشوق نمی بیند. اما وحدت وجود علم به این است که تمام وجود یک حقیقت است (حق الیقین). سلوک عارف از این جهت، شبیه معراج پیامبر (ص) است: سالک ابتدا علم به حق دارد که از طریق تفکر در کتاب و سنت (شریعت) حاصل کرده است. سپس در معراج روحانی خویش آن علم را به عین الیقین (وحدت شهود) مشاهده می کند و آنگاه به حق الیقین (وحدت وجود) می رسد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 77 تا 105

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ماده، زمان و مکان در عوالم پس از مرگ

نویسنده:

علی افضلی

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

مکان , حکمت متعالیه , اجزاء زمان , زمان ( ماهیت ) , احکام ماده , احوال معاد , معاد(فلسفه)

کلیدواژه‌های فرعی :

سلسله مراتب عالم , معاد در قرآن , هیولی , بدن اخروی , جسم لطیف مثالی , مُثُل , جهنم , بهشت , واجب تعالی (اسماء ذات) , قرآن , عالَم طبیعت کلی(مقابل هباء) , عالَم لاهوت(قسیم عالَم جبروت و ملک و ملکوت) , دادگاه الهی , جسم خاکی دنیوی , معاد در روایات , ماده ثانویه , عالم نفس , عالم خواب , نفخ صور اول , بین النفختین , نفخ صور دوم , صحنه قیامت ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , محمد بن یعقوب کلینی , مرتضی مطهری , ناصر مکارم شیرازی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی

چکیده :

یکی از پرسش ‌هایی که درباره عوالم پس از مرگ (برزخ، صحنه قیامت، بهشت و دوزخ) مطرح است این است که آیا این عوالم، مجرد است یا جسمانی؟ و اگر جسمانی است، از سنخ جسم خاکی عنصری است یا جسم لطیف مثالی؟ در فلسفه صدرایی تمام این عوالم از جسم لطیف مثالی تشکیل شده است یعنی جسمی که بر خلاف جسم خاکی دنیوی، فاقد هیولای اولی و عاری از هر گونه حرکت و تغییر و زمان و مکان است. بدین ترتیب از دیدگاه صدرالمتالهین نه تنها عالم برزخ، عالم اجسام مثالی است بلکه عالم آخرت هم عالمی لطیف و مثالی است نه عالم جسمانی خاکی عنصری. هدف این مقاله معرفی و تبیین آموزه ‌های وحیانی درباره ویژگی‌ های این عوالم و مقایسه این آموزه ‌ها با نظریات فلسفه صدرایی و نقد و بررسی این نظریات و تبیین جایگاه جسم، ماده، زمان و مکان در عوالم پس از مرگ بر پایه آموزه‌ های قرآنی و روایی معصومان است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 33 تا 75

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

فرجام شناسی زردشتی

نویسنده:

مهدی حسن زاده، زهره زهانی زهان

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

معاد(کلام) , آموزه‌های زردشتی (آموزه‌ها‌ی ادیان ایران باستان) , فرجام شناسی زردشتی , انسان شناسی زردشتی

کلیدواژه‌های فرعی :

سوشیانس , اوستا , اهورامزدا , مهر (میترا) , داوری نهایی , داوری فردی , چینود پل , منجی ها , فرشگرد , هوشیدر , بهشت , دوزخ زرتشتیان , فرجام جهان , فرجام جسمانی , فرجام روان فرد , سدوش , بهشت زردشتیان , موعود مزدیسنی , هوشیدرماه ,

چکیده :

آنچه تحت عنوان فرجام شناسی زردشتی مطرح می ‌شود، در دو عنوان قابل بررسی است: فرجام روان آدمی پس از مرگ و فرجام نهایی جهان، که هر کدام از آنها به نوبه خود دارای زیرمجموعه ‌های دیگری است؛ چنانکه پس از مرگ، روان انسان باید مراحلی نظیر سدوش، روانه شدن به طرف پل چینود، داوری فردی، و پادافره را از سر بگذراند، مراحلی که تا رستاخیز ادامه خواهد یافت. این در حالی است که فرجام نهایی جهان دربر دارنده ظهور موعودهای زردشتی، رستاخیز، داوری نهایی انسان، و فرشگرد است. آنچه تا رستاخیز واقع می ‌شود تنها با روان آدمی مرتبط است، اما مراحل مربوط به فرجام نهایی اش جسمانی است. در نهایت، با فرشگرد و آفرینش دنیای نوین، بشر همواره با آرامش و سعادت زیست خواهد کرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 241 تا 262

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

فهم فلسفی بهشت و دوزخ از نگاه عزیز نسفی

نویسنده:

عزیز الله افشار کرمانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علم نفس , معاد(کلام) , عزیز نسفی , جهنم , بهشت

کلیدواژه‌های فرعی :

تجرد نفس ناطقه , میزان اعمال , رنج دنیوی , ثابت و متغیر , فلسفه مشاء , لذت , اعاده معدوم , قرآن , مراتب بهشت , درخت طوبی , انواع بهشت , انواع دوزخ , علم و لذت , گذر از دوزخ , درهای دوزخ , درهای بهشت , جوی های بهشت , جوی های جهنم , صحیفه اعمال , کرام الکاتبین , ملائکه عذاب , حوران بهشتی , درخت زقوم ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

مبدا و معاد دو بنیان تفکر دینی است و بهشت و دوزخ از ارکان بحث معاد است. متکلمان، حکما و عارفان درباره معاد و بالاخص بهشت و دوزخ نکات بسیاری را کشف کرده اند. عزیز نسفی اندیشمند بزرگ قرن هفتم از سه منظر نقلی، عقلی و کشفی به بررسی مساله بهشت و دوزخ پرداخته است. در این مقاله ماحصل یافته‌ های وی بر اساس روش عقلی بررسی می ‌شود. مبانی وی در تفسیر معاد همان اصول فلسفه مشائی است که با بعضی از نکات فلسفه اشراقی تلفیق شده است. نسفی با تکیه بر تجرد نفس و امکان به فعلیت رسیدن عقل نظری و عقل عملی و وابستگی یا رهایی نفس از جسم و اوصاف و احوال آن مساله بهشت و دوزخ را تفسیر می ‌کند و مفاهیمی همانند مراتب بهشت و دوزخ، صحیفه اعمال، لذت و رنج اخروی، درخت طوبی و زقوم، حوران بهشتی، انهار اخروی، ملائکه عذاب و میزان و ... را با نوعی تاویل فلسفی ارایه می ‌کند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 129 تا 147

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بهشت ادراک‌شده: مقالات فلسفی جدید درباره بهشت [کتاب انگلیسی]

نویسنده:

(اریک جی. سیلورمن)T. Ryan Byerly, Eric J. Silverman(تی. رایان بایرلی)

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

Oxford University Press,

زبان :

انگلیسی

کلیدواژه‌های اصلی :

05. فرجام شناسی Eschatology , معاد شناسی(کلام اسلامی ذیل فرجام شناسی) , بهشت , بهشت ابد , احوال بهشت , بهشت , فلسفه دین , بهشت

چکیده :

ترجمه ماشینی: بهشت فهمیده شده: مقالات فلسفی جدید درباره بهشت به طور سیستماتیک به بررسی بهشت یا بهشت می پردازد، همانطور که در سنت های دینی خداباورانه مانند یهودیت خاخام، مسیحیت و اسلام تصور می شود. این کتاب موضوعات مختلفی را در مورد اینکه زندگی در بهشت برای افراد بشر چگونه خواهد بود، می تواند یا خواهد بود، در نظر می گیرد. این مجموعه رویکردهای بدیعی را به پرسش‌هایی درباره بهشت که مورد توجه فلسفی همیشگی است، ارائه می‌کند و با گسترش دامنه پرسش‌هایی درباره بهشت که فیلسوفان در نظر گرفته‌اند، زمینه جدیدی را ایجاد می‌کند. مشارکت‌کنندگان با پرسش‌هایی درباره زندگی انسان در بهشت دست و پنجه نرم می‌کنند که طیف زیرشاخه‌های اصلی تحقیق فلسفی را در بر می‌گیرد. این جلد با استفاده از منابع فلسفی تاریخی و معاصر، سهمی پیشگام در پاسخ به سؤالات مبرم در مورد زندگی انسان در بهشت دارد. این به عنوان بستری برای تحقیقات آینده عمل می کند و تحقیقات فلسفی را در مورد این موضوعات مغفول مانده در فلسفه دین تقویت می کند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مقایسه و تطبیق آرای ابن سینا و توماس آکوئینی در مسائل مربوط به معاد

نویسنده:

محمد مهدی مشکاتی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

اصفهان: دانشگاه اصفهان,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

آکوئیناس , علم نفس , معاد جسمانی , معاد روحانی , ابن ‌سینا , فلسفه بوعلی , احوال معاد

کلیدواژه‌های فرعی :

اشراق الهی , رؤیت خدا , رؤیت عقلی , عالم برزخ , مرگ بدن , رؤیت بصری خدا در آخرت , جامع الهیات , بقاء نفس , لذت حسی , لذت عقلی , الم حسی , الم عقلی , شر , سعادت اخروی , جهنم , بهشت , دین اسلام (دامنه ادیان پیشرفته) , دین مسیحیت (ادیان زنده) , تخیل(راه های معرفت) , نفس ناطقه(اصطلاح وابسته) , وحی و معاد , ماده آتش دوزخ , کیفیت معاد جسمانی , عمومیت معاد ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

موضوع معاد از اهم مباحث دینی، فلسفی و کلامی است. ابن سینا فیلسوف مسلمان و توماس آکوئینی، فیلسوف و متکلم مسیحی، دو اندیشمند برجسته اند که در این زمینه دارای نظرهای خاصی هستند. ابن سینا در همه موارد (بجز قبول معاد جسمانی) روشی کاملا فلسفی دارد؛ در حالی که توماس، روشی فلسفی- کلامی اتخاذ می کند. درباره نفس، هر دو اتفاق نظر دارند که جوهری غیرمادی است و لذا با مرگ بدن، از بین نمی رود. همچنین، هر دو قائل به حدوث نفس بوده، برای خلود آن هم اقامه برهان می کنند. عالم برزخ و بهشت و دوزخ مادی در فلسفه ابن سینا جایگاهی ندارد، اما توماس با استفاده از متون نقلی، وارد بحث در جزئیات این موارد می شود. این هر دو نفر، اصل معاد را ضروری و همگانی می دانند، ولی ابن سینا تنها راه قبول معاد جسمانی را، تعبد به شرع مقدس می داند. عمده ترین مانع او در اثبات عقلی آن، مادیت قوه خیال است، اما توماس با تاکید بر نقش بدن در حقیقت انسان، ضرورت معاد جسمانی (البته جسمانیتی متفاوت با این دنیا) را می پذیرد. در خصوص معاد روحانی، ابن سینا با اثبات تجرد نفس، بقای آن را تضمین می نماید و با تقریر اصولی، قائل به وجود لذت و الم عقلی یا همان سعادت و شقاوت می شود. توماس نیز با رد احتمالات متعدد، سعادت نهایی انسان را در رویت عقلی بی واسطه ذات خداوند می داند که البته تحققش برای انسان تنها در قیامت و آن هم با اشراق خاص الهی ممکن است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 83 تا 96

مشخصات اثر

ثبت نظر