آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

موسی بن میمون و توماس آکویناس، دو فیلسوف مطرح در تاریخ یهودیت و مسیحیت هستند که در بسیاری از موضوعات، آراء و اندیشه های مشابهی دارند. مباحث مشابهی که این دو در موضوعاتی؛ مانند ارتباط عقل و دین، صفات خداوند، مشیت خداوند، قانون مندی جهان و خلقت ارائه کرده اند، برخی از اندیشمندان را بر آن داشته تا معتقد شوند که آکویناس در بسیاری از این موضوعات، تحت تأثیر ابن میمون بوده است. در نوشتار زیر، اندیشه های ابن میمون و آکویناس در هر یک از موضوعات پیش گفته به منظور روشن شدن تشابهات و اختلافات، به گونه ای تطبیقی مورد کنکاش قرار گرفته است.

بی تردید شناسایی یا بازشناسی آراء اندیشمندان و فیلسوفان ناشناخته یا کمتر شناخته شده، فهم دقیق تری از سیر تحوّل و انتقال اندیشه های حِکمی از ادوار متقدم به جریان های متأخر فکری و فلسفی در گستره اندیشه و تمدّن ایرانی– اسلامی، به دست می دهد.در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف معرّفی و تحلیل آراء فلسفی دو تن از مهم ترین فیلسوفان یهودی قرن ششم و هفتم هجری یعنی ابن میمون آندلسی و ابن کمّونه بغدادی، تألیف یافته تا مسیری هموارتر برای تحقیقات و پژوهش های بعدی درباره اندیشه های این دو متفکر، فراهم آورد. نگارنده کوشیده است تا تصویری صحیح و روشن از آراء و مبانی فلسفی این دو اندیشمند، در سه بخش نفس شناسی، جهان شناسی و خداشناسی ارائه داده وبه مقایسه و بررسی مهم ترین دیدگاه های آندو درباره موضوعات مزبور بپردازد، که گزیده ای از آنها بدین شرح است: نفس شناسی: هر دو فیلسوف علاوه بر آنکه معتقد به تجرّد نفس از بدن هستند، اصل اتحاد عقل، عاقل و معقول را در نفس می پذیرند. اما در بحث کیفیت بقای نفس ، بر خلاف ابن میمون که صریحاً حکم به معاد روحانی نفوس نموده، ابن کمونه موضع صریحی دراین باره اتخاذ نکرده است.جهان شناسی: درباره ابواب مختلف این مبحث نیز نکات برجسته ای در اندیشه آندو وجود دارد؛ برای نمونه: 1- غیر از آنکه هر دو فیلسوف، نگاهی هستی شناسانه نسبت به ماده و صورت داشته و آندو را مقوّم جسم محسوب می‌کنند، با این حال ابن میمون برخلاف ابن کمونه، از منظر اخلاقی نیز به این موضوع نگریسته، و ماده را منشأ زشتی‌ها و معاصی، و صورت را منشأ نیکی‌ها و فضائل، و پیونددهنده بین انسان و خدا محسوب می‌نماید.2- هر دو فیلسوف ضمن آنکه وقوع حرکت در جوهر را نمی‌پذیرند، دربارۀ وقوع حرکت در کمّ و کیف، دیدگاهی نسبتاً مشابه دارند؛ چرا که ابن میمون در اطلاق مفهوم «حرکت» برای حرکت کمّی و کیفی، از اهل لسان متابعت نموده، و حرکت در ایندو را محسوس نمی‌داند. حتی ابن کمونه پا فراتر نهاده و صریحاً حرکت در کمّ و کیف را نفی می‌نماید.3- ابن کمونه اطلاق «وجود» بر ممکن و واجب را به اشتراک معنوی و به نحو مشکّک دانسته، اما ابن میمون استعمال آن را به اشتراک لفظی می‌داند.4- برخلاف ابن کمونه که مفاد قاعده «الواحد» را پذیرفته و حتی فحوای آن را قریب به وضوح می داند، ابن میمون، مفاد این قاعده را کافی برای توجیه تکثّر و تنوّع میان افلاک و کواکب ندانسته ، و لذا بر نقش اراده و اختیار خداوند – و نه ضرورت علّی معلولی- در جریان خلقت عالَم تأکید می‌ورزد.خداشناسی: ایندو فیلسوف معتقدند که صفاتی برای خداوند تحقق دارد که عین ذات اوست؛ اما ابن میمون بر خلاف ابن کمونه، معرفت به این صفات را صرفاً به نحو سلبی، جایز می‌داند.بعلاوه، با توجه به اینکه هر دو متفکر، مستظهر به افکار حکمای قبل از خود بوده و همچنین، بعد از آندو نیز با جریانات مهم فلسفی و کلامی مواجهیم، لذا تلاش شده تا مبانی فکری آندو، و میزان تأثّرشان از فضای حاکم بر الاهیات و اندیشه اسلامی در آن عصر، و موارد تأثیرشان بر اندیشمندان بعدی نیز تبیین گردد.

در زبان دين موضوعات مختلفى مورد بحث و تحقيق قرار مى گيرد. از جمله آنها صحبت از صدق و كذب پذيرى گزاره هاى دينى است. به اعتقاد ما، بسيارى از باورهاى دينى، به شكلى مشاهده پذير قابل صدق و كذب هستند. درباره اينكه آيا واژگانى كه در باب امر الوهى به كار برده مى شوند معنايى مشابه با معنايى در مخلوقات دارند، گفت وگوهاى بسيار زيادى مطرح شده است. اين چالش علاوه بر انديشمندان و الهى دانان غربى، در ميان مسلمانان هم جريان داشته و ديدگاه هاى مختلفى در اين باب مطرح گرديده است. نظر غالب در نزد اماميه، اشتراك معنوى در اوصاف الهى است؛ يعنى اوصافى كه هم براى خالق استفاده شده اند و هم مخلوق، مشترك معنوى اند؛ ولى داراى مراتب اند و صدق آنها تشكيكى است. اين نوشتار مى كوشد با روش تحليلى ـ توصيفى به برخى از مباحث زبان دين با دقتى خاص نظر كند.

اعتقاد به حیات اخروی در آیین یهود، از امور مسلم و قطعی است. مفاهیمی مانند رستاخیز، رجعت و ظهور منجی، روز داوری، تجدید حیات، باغ عدن و جهنم در عهد عتیق آمده است و دانستنی های فراوانی در متون مقدس یهود درباره مرگ و زندگی بازپسین دیده می شود. در مسیحیت نیز، مانند هر دین الاهی دیگر، اعتقاد به معاد و نجات انسان ها و سعادت جاویدان مورد اهتمام جدی است. این آیین بر پایه انتظار موعود یهودیت شکل گرفت و با باور به مصلوب شدن عیسی (ع) و دوباره زنده شدن و قیام او از گور استوار گردید و با آرمان رجعت او در آخر الزمان و برپا شدن رستاخیز کامل تداوم یافت و بدین ترتیب، این دین با اعتقاد به حیات مجدد و رستاخیز آمیخته شد. مقاله حاضر نگاهی است به چند موضوع اصلی در بحث رستاخیز کل و جهان آخرت در آیین های یهود و مسیحیت، که در جهت تصدیق و تکمیل مبانی آخرت شناسی ادیان توحیدی، معارفی را به پیروان خود عرضه نمودند. در این نوشتار، به مسایلی نظیر باور یا عدم باور به جهانی دیگر، برزخ یا مرحله میان مرگ و قیامت، رستاخیز مردگان، ویژگی های جهان آینده و جسمانی بودن معاد پرداخته می شود و تلاش بر این است که آنچه استفاده می شود از متون مقدس اصلی این دو دین باشد.

در قالب پی دی اف

ابن میمون آندلسی "عقل" را مهمترین ممیّزه انسان از سایر حیوانات و نعمتی از جانب خداوند برای بشر می داند که مهمترین عامل پیونددهنده بین او و حق تعالی می باشد. به باور این متفکر، میزان بهره گیری از این گوهر است که مراتب افراد در قرب نسبت به باریتعالی را تعیین نموده و بهره گیری از عقل و علم در عرصه اجتماعی را نیز موجب رشد جامعه و تعاملات حسنه در میان مردم می داند. ابن میمون به عنوان یک خاخام برجسته یهودی، پیروی از فرامین شریعت حضرت موسی که مطابقت با موازین خرد و حکمت دارد را راهی می داند که می تواند انسان را به کمالات مادی و معنوی نائل نموده و زمینه شکوفایی عقلی و خُلقی جامعه را فراهم آورد. در همین راستا وی مراتبی را برای سیر تکاملی انسان برشمرده و معتقد است که صرفاً وصول به مرتبه پایانی که دربرگیرنده معرفت به حقایق و خصوصاً معرفت به خداوند و افعال اوست می تواند سعادت حقیقی را برای انسان فراهم آورد. با این حال به عقیده ابن میمون، هیچ یک از این محاسن نمی تواند توجه کننده قول به محوریّت انسان در میان مخلوقات و اینکه او غایت خلقت است، محسوب گردد.

چکیده ندارد.

بحث تطبیقی بین ادیان در حهان امروزی از ضروریات علمی است، و این پایان‌نامه که به دیدگاه‌های کلامی ادیان بزرگ جهان؛ اسلام، مسیحیت و یهودیت پرداخته شد، از همین بحث می‌باشد.اصول سیزده‌گانه موسی ابن میمون یک اصول عقیدتی نظام‌مند بوده که بر بحث‌های توحید، نبوت و معاد شمولیت دارد. افکار ابن میمون با دیدگاه‌ها سن آگوستین و شیخ صدوق مورد بررسی و تطبیق قرار گرفته تا اشتراکات و افتراقات بین هر سه شخصیت به دست آورده است.توحید در دین یهودیت اشترکات زیادی با اسلام دارد. ابن میمون حتی در بعضی از استدلالات خود در بحث وجود، وحدانیت و تجرت خداوند از براهین کلامی متکلمان اسلامی بهرمند شده بود. و اما سن آگوستین، با اینکه خودش و جهان مسیحیت امروزی معتقد به یگانگی خداوند است، اما بحث اقانیم سه‌گانه را آورده است. اشتراکات دیگر در بحث توحید بین این سه ادیان بزرگ در بحث معبودیت و سرمدیت خداود دیده می‌شود، که خداوند تنها معبودی است که باید پرستش شود و او آغاز و سرانجام ندارد.بحث نبوت نسبت به بحث توحید یک مقدار جالب‌تر است. هر سه تا شخصیت از حکمت اصلی بعثت انبیاء بر انسان‌ها یک دیدگاه دارند، که خداوند باید انبیاء را بفرستد تا مردم را به سوی خود راهنمایی کنند. لاکن، از همین اصل به افتراقات زیادی منتهی می‌شود. نزد یهودیت حضرت موسی () بهترین و سرور انبیاء است. اسلام این دیدگاه را تا جایی قبول کرد که حضرت موسی یکی از پیامبران اولو العزم شمدره شده است، اما مقام و درجه حضرت محمد ابن عبدالله (9) از تمام انبیا بالاتر است. مسیحیت حضرت عیسی () را به عنوان کاملترین انسان معرفی کرده است و آن حضرت تجسد خداوند است که انسان‌ها را نجات بدهد.بحث معاد از ضروریات ادیان ابراهیمی است و هیچکدام مخالف این اصل نیستند. همه قبول دارند خداوند حکیم است و هر نیکوکار وارد بهشت می‌شود و پاداش می‌گیرد، و بدکاران به وارد جهنم می‌شوند و مورد عقاب و عذاب قرار می‌گیرند. اما نسبت به امور جزئی معاد و فرجام‌شناسی، افتراقاتی وجود دارد. در تعیین مصداق نجات دهنده بشریت، مسیحیت معتقد است که حضرت عیسی () همان مسیح است. اسلام لقب مسیح را به حضرت عیسی () داده و نقش منجی بشر مشروط به حضور حضرت قائم المهدی () است. یهودیت اصلاً تعیین نمی‌کند چه کسی منجی بشر می‌شود و در چه زمانی باید بیاد، و حتی کسانی که آمدن مسیح را پیشبینی کرد مورد لعنت خداوند خواهد شد.

آموزة «توحید» از جملة اصل‌های مورد تأکید همة ادیان الهی بوده و در میان آنها، تنها یهودیت و اسلام دارای توحید خالص و ناب هستند. ازآنجاکه ابن‌میمون در یهودیت و علامه طباطبائی در امامیه، نقش بسزایی در شکوفا کردن تعالیم دینی داشتند، این مقاله به روش تطبیقي ـ تحلیلی، پس از ارائة دیدگاه‌های این دو دانشمند بزرگ از براهین توحید، نقاط اتفاق و اختلاف آنان را بیان، مورد بررسی و تحلیل قرار داده است. تنها استدلال ابن‌میمون برای توحید، بساطت ذات الهی است. اما با وجود اینکه مهم‌ترین برهان علامه طباطبائي، صرافت وجود الهی است، ولی برهان بساطت و براهین دیگر را نیز برای توحید اقامه کرده است. ابن‌میمون، اشکالاتی بر براهین توحید وارد کرده است که این تحقیق بیانگر آن است که هیچ‌یک از آنها، بر تقریرهای علامه طباطبائی از برهان تمانع و تغایر وارد نیست.