مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

عدل دومین اصل از اصول عقائد معتزله به شمار می رود که حتی برخی از بزرگان معتزله مثل ابی الهذیل علاف عدل را مقدم بر توحید می دانند. بر همین اساس بسیاری از آیات محکمات قرآن را با عدل تفسیر و آیات متشابه را به محکمات تاویل می کنند و به همین منظور در کتاب حاضر دکتر محمود کامل به بررسی مفهوم عدل در آیات قرآن پرداخته است و اختصاصا بحث حریت انسان در تکلیف مورد تاکید بیشتری قرار گرفته است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رسائل الإمام أبي عبد الله محمد بن يوسف السنوسي في علم العقيدة على منهج الأشاعرة

نویسنده:

عبد الكريم قبول

نوع منبع :

کتابشناسی(نمایه کتاب) , مجموعه مقالات

وضعیت نشر :

بیروت: المكتبة العصرية,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

اشاعره (اهل سنت) , عقاید اشاعره , 13. علم کلام , فرق اسلامی (فرق) , کتب کلام اهل سنت , کتب کلام اشاعره

کلیدواژه‌های فرعی :

پیامبر شناسی , دلیل ضرورت نبوت , رؤیت خدا , معجزات , علم الهی , دلالت معجزه بر نبوت , دلالت معجزه بر صدق تعالیم معجزه گر , خلق عالم , مرتبه نبوت(قسیم مرتبه رسالت و خلافت) , دلیل عقلی(قسیم دلیل نقلی و دلیل مرکب از عقلی و نقلی) , دلیل نقلی(قسیم دلیل عقلی و دلیل مرکب از عقلی و نقلی) , عمومیت علم الهی , علم ازلی الهی , علم الهی به جزئیات بر وجه کلی ,

چکیده :

کتاب رسائل الإمام أبي عبد الله محمد بن يوسف السنوسي في علم العقيدة على منهج الأشاعرة به بررسی رسالات متعدد یوسف سنوس درباره عقائد اشاعره می پردازد رسالاتی از قبیل: کیف نثبت وجودالله تعالی بالعقل او بالنقل؟ و لماذا خلقنا الله و یبتلینا؟ و هل یستفید الله تعالی من طاعتنا او یتضرر بمعصیتنا؟ هل نستدل بالبراهین العقلیه علی امور الغیبیه؟ و... از جمله رسالات ذکر شده در کتاب می باشد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

من‌العقیده الی‌الثوره المجلد 1 : ؛ المقدمات النظریه

نویسنده:

حسن حنفی

نوع منبع :

کتاب , مدخل آثار(دانشنامه آثار)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

وضعیت نشر :

بیروت: المرکز الثقا‌فی‌ العربی‌؛ دار التنویر,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

اصول عقاید , عقاید اسلامی , عقاید شیعه , 13. علم کلام , کتب کلام اهل سنت , کتب روشنفکران عرب , مواقف: قاضى عضد‌الدین ایجى , شرح المقاصد: تفتازانی , شرح مواقف: شریف جرجانی

کلیدواژه‌های فرعی :

اعراض , وجود و عدم , ذات الهی , صفات الهی , وجوب نظر , عناصر , ماهیت , جوهر , انواع عدد , جسم , افلاک , کیف محسوس , کیف نفسانی , عوارض عدد , نظام وجود , علم (فضیلت اخلاقی) , احکام وجود(عرفان نظری) , علم بدیهی((تصوری و تصدیقی اولی و غیر اولی)، مقابل علم نظری) , دلیل عقلی(قسیم دلیل نقلی و دلیل مرکب از عقلی و نقلی) , دلیل نقلی(قسیم دلیل عقلی و دلیل مرکب از عقلی و نقلی) , اشتمال بر علم توحید ,

کد کنگره:

‏‫‬‭BP217/4‏‫‬‭ /ح86م8 1367

چکیده :

«من العقيدة الى الثورة»، كتابى است پنج جلدى، به زبان عربى، در باره كلام نومعتزليان، نوشته دكتر حسن حنفى، از متفكران معاصر مصرى متعلق به جريان چپ اسلامى. مؤلف، در اين كتاب به آراى كلامى معتزله در چارچوب پروژه فكرى‌اش در بازخوانى و تجديد علم كلام توجه نشان داده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

عصمت عقل و خطای عقلا

نویسنده:

احمد سعيدي

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ابطال ناپذیری حجیت عقل , عقلانیت ذاتی , عقل , دلیل عقلی(قسیم دلیل نقلی و دلیل مرکب از عقلی و نقلی)

کلیدواژه‌های فرعی :

عقل ستیزی , تعریف عقل , حدود عقل , کارکرد عقل , عقل سلیم (اصطلاح وابسته) , عقل ابزاری , ادراک و عقل , عقل محوری , رابطه قلب و عقل ,

چکیده :

بي‌ترديد عقل حد مشخصي دارد و (مستقل از ديگر قوا) از درک پاره‌اي امور عاجز است؛ اما محدودة عقل تا کجاست و چه کسي مي‌تواند حدود آن را مشخص کند؟ آيا عقل در قلمرو خود نيز خطا مي‌کند؟ در اين مقاله، به دنبال اثبات اين ادعا بوده‌ايم که حجيت و عصمت عقل در محدوده‌اي که خود تشخيص مي‌دهد، ذاتي است و قابل کم و زياد شدن از بيرون نيست؛ يعني اولاً تعيين حدود عقل را نمي‌توان به غير عقل سپرد؛ و هر تلاشي براي تحديد عقل از بيرون عقل، تنها مي‌تواند تنبيهي براي عقل باشد تا خود را از جهل بسيط يا مرکب به در‌آورد و به محدوديت‌هاي خود، «علم» يا «علم به علم» پيدا کند؛ ثانياً عقل در قلمرو خود خطا نمي‌کند و خطاهاي به ظاهر عقلي، به ديگر ابعاد انسان عاقل بازمي‌گردند؛ ثالثاً تشکيک در توان عقل و انکار عصمتِ عقل در محدوده‌اي که براي آن آفريده شده است، سرانجامي جز گرفتار شدن در نوعي شکاکيت فراگير و خلاف فطرت ندارد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 7 تا 31

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

واكاوی و نقد ادله عرفا درباره هدف آفرینش

نویسنده:

مرجان درستی مطلق،علی افضلی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عالم خلقت , تجلی الهی , محبت الهی , هدف از آفرینش , وحدت وجود , عالم ( امکانی ) , ظهور الهی , آفرینش از نظر عرفان

کلیدواژه‌های فرعی :

دلایل نقلی , آیات خلقت , کمال وجودی , غایت , مفهوم غایت , دلیل عقلی(قسیم دلیل نقلی و دلیل مرکب از عقلی و نقلی) , آیات آفرینش , دلیل روایی , آفرینش الهی , علم الهی ,

چکیده :

يکي از مباحث معرفتي دقيق در حوزة الهيات، هدف خداوند از خلقت جهان است متکلمان اسلامي، هدف خداوند از آفرينش عالم را رساندن جود به خلق مي‌دانند. فلاسفه معتقدند ازآنجاکه خداوند واجد همة كمالات و علت ‌تامه خلقت است و معلول از آن لامحاله تخلف نمي‌کند، فيض‌رساني و صدور وجود و خلق نظام احسن از ناحية خداوند واجب است. از منظر عارفان، آفرينش بر پاية عشق خداوند به شناخته شدن انجام پذيرفته است و مجموعه هستي، تجليات ذات پروردگار هستند که وجودي غير از وجود حق‌تعالي ندارند. خداوند عاشق کمالات بي‌نهايت خود بود؛ لذا در قالب پديده‌هاي مختلف عالم تجلي کرد تا از ديدن جمال خود در آينة فعل خويش که همان جهان خلقت است، لذت ببرد و هدفي براي آفرينش در ماوراي ذات بي‌همانندش وجود ندارد. در اين نوشتار، از ميان همه نظرات، به روش کتابخانه‌اي، به بررسي پاسخ پرسش اصلي دربارة ديدگاه عرفا در اين زمينه ‌پرداخته شد و با طرح پرسش‌ها و ايراداتي بر آن و تبعات پذيرش اين نگرش، مشخص شد كه مطلب نيازمند بازنگري و رجوع به تعاليم قرآن ‌کريم و روايات حضرات معصومين است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 149 تا 169

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رابطه عقل و ایمان در اندیشه کی‌یرکه‌گارد و ملاصدرا

نویسنده:

عبدالعلی شکر

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ایمان گرایی (مسائل جدید کلامی) , عقلانیت (مسائل جدید کلامی) , عقل گرایی(مقابل تجربه گرایی) , ایمان و عقل

کلیدواژه‌های فرعی :

استدلال عقلی , مراتب ایمان , عقاید مسیحیت , ایمان مذهبی , ایمان حضرت ابراهیم(ع) , ذبح فرزند , مکاشفه قلبی , مرتبه ایمان(عرفان نظری) , دلیل عقلی(قسیم دلیل نقلی و دلیل مرکب از عقلی و نقلی) , استدلال((سایر)، اصطلاح وابسته) , ایمان در مسیحیت ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

کی‌یرکه‌گارد در مقام دفاع از ایمان مسیحی بر این باور تاکید دارد که ایمان حقیقی در گرو پایان یافتن عقل است و هیچ‌گونه استدلال عقلی را برنمی‌تابد. وی با استناد به تورات، حضرت ابراهیم× را شهسوار ایمان می‌خواند؛ زیرا تنها با خطر کردن، شورمندی و از سر خرد ستیزی، تسلیم فرمان الهی شد و مبادرت به ذبح فرزند کرد. وی دلایلی که بر مدعای پارادوکسیکال ایمان‌گرایی افراطی اقامه می‌کند، وافی به مقصود او نیست. به همین جهت ادعای او مورد انتقاد فراوانی از سوی صاحب‌نظران واقع شده است. آنچه کی‌یرکه‌گارد در خصوص اوصاف شهسوار ایمان پردازش می‌کند، فراتر از کتاب مقدس و غیر مطابق با آن است. در مقابل، صدرالمتالهین با استناد به قرآن و روایات، ایمان حقیقی را وامدار براهین عقلی و مکاشفه قلبی می‌داند. به عقیده او امور غیبی همچون معاد و مسایل آن، گرچه از طریق برهان عقلی قابل دسترسی نباشد، اما ایمان به آن از طریق تزکیه نفس و انکشاف قلبی حاصل می‌گردد. بنابراین از منظر ایشان، ایمان نه تنها ناسازگار با عقل نیست، بلکه براهین عقلی به استحکام و درجه آن می‌افزایند. این مقاله به نقد و بررسی این دو دیدگاه پرداخته و با بیان انگیزه گرایش افراطی کی‌یرکه‌گارد به ایمان‌گرایی، نارسایی‏ها و پی‌آمدهای اساسی آن را خاطر نشان می‌کند. در ادامه، تبیین می‌گردد که دیدگاه صدرالمتالهین، سازگاری عمیقی با موازین عقلی و دینی دارد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 111 تا 128

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

توحید الامامیه. فارسی

نویسنده:

محمد باقر ملکی میانجی؛ ترجمه: محمد بیابانی اسکویی، بهلول سجادی

نوع منبع :

کتاب , ترجمه اثر

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: نباء,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

مکتب تفکیک , اندیشه فلسفی , غیب الغیوب , 01. خداشناسی (کلام) , جبر و اختیار(کلام) , صفات الهی , اراده , حدوث عالم Ḥudūt̲h̲ al-ʿĀlam , علم حقیقی , عرش , کرسی (صفات خبریه الهی) , الوهیت خدا , تنزیه الهی , علم الهی , کتاب مکنون , قضا و قدر , معرفت فطری , مرجح , معارف الهی , قرآن و حدیث , بداء , کتاب مبین , توحید(اخلاق اسلامی) , جدال , مکتب تفکیک , اندیشه دینی , تعین اول , عقل و علم , فضیلت علم , دلیل عقلی(قسیم دلیل نقلی و دلیل مرکب از عقلی و نقلی) , دلیل نقلی(قسیم دلیل عقلی و دلیل مرکب از عقلی و نقلی) , عقل فطری , کتب مکتب تفکیک , آثار مکتب تفکیک

کلیدواژه‌های فرعی :

نظریه امر بین امرین , قدریه , جبر و تفویض , جبریت , مفوضه ,

شابک (isbn):

978-600-264-010-9

چکیده :

نوشتار حاضر، ترجمه‌ ای است از كتاب «توحید الامامیه» توسط محمد بیابانی اسکویی و بهلول سجادی كه طی آن مولف كوشیده است، مقوله توحید فطری را شرح و تبیین نماید. مترجم در ابتدای كتاب چنین می‌گوید: "در این كتاب سخن از خدا شناسی است ولی نه آن گونه كه شخصی با تفكر و تدبر درباره ذات خدای سبحان بخواهد تعریفی از او ارائه دهد، تا خواننده بتواند او را اجمالا تصور كند و از آن پس تصدیق نماید، بلكه این كتاب چنین معرفتی از خدا را ممنوع و محال می‌ داند و بر این مبنا تاكید می‌ ورزد كه در قرآن كریم و روایات اهل بیت (ع) معرفت، فعل خداست و همگان از این نعمت بزرگ برخوردارند." مهم‌ ترین مباحث كتاب بدین قرار است: معرفت خدا در قرآن و احادیث، موافق تعریف، تذكر و یادآوری معرفت فطری خدا، توحید، نفی توصیفات از خدای تعالی، تفكر و تكلم در ذات خدا و صفات او، جدال، علم خدای تعالی، قدرت خدا، حدوث عالم و جبر و اختیار.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی نظریه «رابطه سه گانه نص و معارف عقلی» در آثار صدرالمتالهین

نویسنده:

غلامرضا میناگر، عبدالحسین خسرو پناه

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا , شاهد , استنباط , نص , اثبات گری کامل , متممیت در اثبات گری

کلیدواژه‌های فرعی :

احادیث و روایات , فلسفه اسلامی , حکمت متعالیه , حرکت جوهری , اصالت وجود , برهان صدیقین , دلیل عقلی(قسیم دلیل نقلی و دلیل مرکب از عقلی و نقلی) , اصطیاد عقلی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

صدرالمتألهين، با توجه به مراجعـات فراوانـی كـه در تفـسيرها و شـرح اصـول كـافی بـه آيـات و احاديث معصومان ع داشته، به هريك از آنها به نوعی تمسك جسته است و بـه سـه شـيوه در برخی از نصوصی كه شأنيت طريقيت در استنباط معارف عقلی را داشته اند، تمسك نمـودهاسـت. بنابراين، نوشتار حاضر براين ادعاست كه صدرالمتألهين در نوع رابطه ای كه بين نـص و معـارف عقلـی جست وجو می كند، نوعی روش نيمه پنهان در بهـره بـرداری از نـص دينـی (آيـات وروايـات)، از خود به جای گذارده است. بررسی و كشف اين روش به هرچه بهتر و بيـشتر شـناختن روش صـدرا در استنباطات عقلی او از نصوص كمك شايانی می نمايد. ناگفته نماند كـه ايـن فرضـيه، مـدعای صـرف نيست، بلكه برای آن در هر يك از مراحل در وسع اين گفتـار شـواهد و قراينـی ارائـه گرديـده اسـت .در برخی از مواقع نقش نص در استنباط و اصطياد معارف عقلی سهم مستقلی را به خود اختصاص داده است . روشِ سه گانه يادشده توانسته است مدعا و فرضيه اين نظريه را در اين گفتار پوشش دهد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 95 تا 124

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

حضرت علی (ع) می فرماید: عاقلان به دین خدا راه می یایند. منظور چه عقلی است؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

پاسخ : عقل یا استدلال عقلی یعنی اینکه با عقل ، مجهولاتی را معلوم کرد . وقتی در روایات تعبیر عقل بکار می رود یعنی استدلالی است که انسان را به عبودیت نزدیک می کند. بعضی عقلاء کارشان فقط استدلال عقلی است ولی این نتیجه ی عقلی آنها را به عبودیت نمی رساند بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

01. خداشناسی (کلام) , توحید (به لحاظ صفت) Divine unity (کلام) , عقل(منطق)

کلیدواژه‌های فرعی :

عقل(فقه) , دلیل عقلی(قسیم دلیل نقلی و دلیل مرکب از عقلی و نقلی) ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر