مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب در مورد دین اسلام بحث میکند و رابطه آن را با مردم و اجتماع بیان می کند موضوعات مختلفی مثل دین و ازادی ، مساوات اجتماعی و.... مطرح می شود.

جلد چهارم شامل تفسیر آیات 121 تا 200 آل عمران و آیات 1 تا 76 نساء است.

آزادی یکی از بزرگترین و عالی ترین ارزش های انسان است. با این که مفهوم آزادی جزء مفاهیم بدیهی محسوب می شود و همگان آن را پذیرفته و می ستایند ، ولی در رسیدن به آن ، گرفتار دشواری ها و پیچیدگی های فراوانی هستیم. ما در دورانی بسر می بریم که پرسش های فراوانی در عرصه ی دین و آزادی مطرح شده است. این کتاب گران مایه ، گامی است در جهت پاسخ به سوالاتی است هم چون: * تعریف دین و آزادی چیست؟ * آزادی در فلسفه ی اخلاق و حقوق به چه معنا به کار می رود؟ * آیا معنای آیه ی (لا اکره فی الدین) آزادی در دین ، اخلاق و عمل است؟ * تفاوت آزادی مورد نظر اسلام و غرب چیست؟ * حد آزادی عقیده ، اندیشه و بیان در اسلام چیست؟ * مردم سالاری تا چه حد در دین پذیرفته شده است؟ * و...

كلام و فلسفه جديد- چنان كه خواھد آمد- ھمان كلام و فلسفه پیشینى و قديم است به اضافه نوآوريھاى پديد آمده در جھات گوناگون آن و به ويژه در مسائل، كه آن نیز به دلیل نیاز گسترده مخاطبان براى پاسخ به مسائل نوى دينى است كه به صورتھاى گوناگون از قبیل طرح پرسشھا، شبھات و مانند آن خود را نشان مىدھد و نیازمند تبیین و پاسخگويى است. گامى ديگر در مسیر پاسخگويى به اين نیاز مخاطبان فرھیخته و گرامى در گستره سپاه، بسیج و ساير نھادھاى مرتبط با آنھا است، كه ،« كلام جديد » اين متن به نام در ھشت فصل ( 16 واحد) تھیه و تدوين گرديد. فصل نخست به معرفى كلام جديد و مسائل پیرامونى آن اختصاص دارد. ھفت فصل ديگر تحت عناوين اخلاق و دين، دين و تكلیف، دين و آزادى، علم و ايمان، توسعه و دين، اقتصاد و دين و سیاست و دين، به بررسى رابطه دين با مسائل مزبور مىپردازد و در خلال آن به بسیارى از پرسشھا و شبھات پیرامون آنھا نیز پاسخ مىدھد

کتاب "الحرية عند الشهيد المطهري" شامل ابعاد گوناگون آزادی از دیدگاه استاد شهید مرتضی مطهری است که به بررسی معنای واقعی کلمه آزادی آغاز می شود و در ادامه به بحث ارزش آزادی، آزادی معنوی، آزادی اجتماعی و جمهوری اسلامی و آزادی می پردازد. هدف مجموعه ای که پیش روی شماست، تبیین ابعاد گوناگون آزادی با عنایت به نکات پیش گفته از دیدگاه فیلسوف و متفکر گرانقدر، استاد شهید مطهری است.

هر حركت‌ اجتماعي‌ كه‌ به‌ منظور اصلاح‌ جامعه‌ شكل‌ گيرد دو هدف‌ عمده‌ را دنبال‌ مي‌كند: نخست، رفع‌ موانع‌ و تخريب‌ ساختارهاي‌ نابهنجار؛ و دوم، ايجاد زيربناها و ساختارهاي‌ جديد. آن‌ تخريب‌ و اين‌ ايجاد بر مبناي‌ ملاكها و معيارهايي‌ صورت‌ مي‌پذيرد كه‌ بر اساس‌ آنها حركت‌ از وضع‌ موجود به‌ وضع‌ مطلوب‌ شكل‌ مي‌گيرد. انقلاب‌ اسلامي‌ ايران‌ نيز، كه‌ پس‌ از به‌ بن‌بست‌ كشاندن‌ حركتهاي‌ اصلاح‌طلبانه‌ توسط‌ پهلوي‌ها با هدف‌ رفع‌ موانع‌ اصلاح‌ و برپايي‌ جامعه‌اي‌ كه‌ زمينه‌ساز رشد و تعالي‌ انسانها باشد صورت‌ گرفت، دو هدف‌ اساسي‌ داشت: يكي‌ محو پايه‌هاي‌ ظلم، ستم، بي‌عدالتي، اختناق‌ و سركوب؛ و ديگري‌ تصحيح‌ و تشكيل‌ نهادها و ساختارهاي‌ جامعه‌اي‌ متفاوت. از همين‌ رو، پاسداري‌ از آزاديهاي‌ فردي‌ و اجتماعي‌ در برابر توسعه‌طلبي‌ گروههاي‌ فشار و سلطه‌طلبي‌ حكومت، از جمله‌ مهمترين‌ دغدغه‌هاي‌ فكري‌ و عملي‌ رهبران‌ و فعالان‌ انقلاب‌ بود. از ديگر سو، انقلاب‌ اسلامي، مانند هر نهضت‌ اصلاح‌طلبانة‌ ديگر، با توطئه‌ها و دسيسه‌هاي‌ داخلي‌ و خارجي‌ كه‌ يا در جهت‌ ويراني‌ نظام‌ نوپاي‌ جمهوري‌ اسلامي‌ و يا در جهت‌ كسب‌ و بسط‌ منافع‌ گروهي‌ يا فردي‌ قدرت‌طلبان‌ و سيطره‌جويان‌ صورت‌ مي‌پذيرفت، مواجه‌ بود. نخستين‌ سالهاي‌ تاريخ‌ ايران‌ پس‌ از انقلاب‌ پر است‌ از مشكلات‌ كوچك‌ و بزرگي‌ كه‌ هر روز در گوشه‌ و كنار اين‌ سرزمين‌ پهناور بروز مي‌كرد. در چنين‌ شرايط‌ فكري‌ و اجتماعي‌ بود كه‌ طي‌ سالهاي‌1357-60 بحث‌ «آزادي، هرج‌ و مرج‌ و زورمداري» از عمده‌ترين‌ مسايل‌ روز شد. شايان‌ توجه‌ اينكه‌ با توجه‌ به‌ كثرت‌ سازمانها، احزاب‌ و گروههاي‌ سياسي‌ بزرگ‌ و كوچك‌ در كشوري‌ كه‌ تازه‌ از اختناق‌ رسته‌ و جامعه‌اي‌ كه‌ تازه‌ طعم‌ آزادي‌ را چشيده‌ بود، در بسياري‌ از موارد ابراز عقايد سياسي‌ را به‌ مرز شايعه‌پراكني، تشويش‌ اذهان‌ و نشر اكاذيب‌ مي‌كشانيد و جو‌ سياسي‌ را گاه‌ به‌ حد‌ي‌ آلوده‌ و ملتهب‌ و پرتشنج‌ مي‌ساخت‌ كه‌ امكان‌ بازشناخت‌ واقعيت‌ از توهم، غوغاگري‌ از انتقاد، و حق‌ از باطل‌ را از شهرونداني‌ كه‌ در نخستين‌ تجربة‌ زندگي‌ آزادانه‌ قرار داشتند، سلب‌ مي‌كرد. چنين‌ بود كه‌ انجام‌ جلسات‌ مناظره‌ كه‌ در آن‌ احزاب‌ گوناگون‌ رو در روي‌ يكديگر و با صراحت‌ و شفافيت‌ به‌ توضيح‌ مواضع‌ خود بپردازند ضرورت‌ پيدا كرد. هنگامي‌ كه‌ «سازمان‌ صدا و سيماي‌ جمهوري‌ اسلامي» تصميم‌ گرفت‌ در اين‌ زمينه‌ نقش‌ بايستة‌ خود را ايفا كند، آيت‌الله‌ دكتر1 بهشتي،10 بهشتي‌ كه‌ هم‌ از رهبران‌ انقلاب‌ و طراحان‌ نظام‌ و هم‌ دبير كل‌ حزب‌ جمهوري‌ اسلامي‌ بود، با وجود مشغله‌هاي‌ روزمرة‌ فراوان، دعوت‌ را پذيرا شد. سابقة‌ شركت‌ دكتر بهشتي‌ در اين‌گونه‌ جلسات‌ اما، به‌ سالها پيش‌ از وقوع‌ انقلاب‌ اسلامي‌ بازمي‌گشت. دانشجويان‌ ايراني‌ دهة‌1340 ش‌ كه‌ در اروپا مشغول‌ تحصيل‌ بودند بخوبي‌ به‌ ياد مي‌آورند كه‌ وي‌ به‌ تأثير و اهميت‌ جلسات‌ گفتگوي‌ صادقانه‌ و شفاف‌ باوري‌ ژرف‌ داشت‌ و در جلسات‌ متعدد، چه‌ با انديشمندان‌ اديان‌ و مكاتب‌ فكري‌ ديگر و چه‌ با فعالان‌ و رهبران‌ گروههاي‌ سياسي‌ ايراني‌ مقيم‌ اروپا، شركت‌ مي‌كرد. آنچه‌ در تمامي‌ اين‌ مناظره‌ها و گفتگوها، و از جمله‌ در جلسات‌ مناظره‌اي‌ كه‌ متن‌ آنها را در اين‌ كتاب‌ خواهيد خواند، جلب‌ توجه‌ مي‌كند، انصاف‌ و متانت‌ در گفتگو، در عين‌ صلابت‌ و شفافيت‌ در تبيين‌ ديدگاهها و مواضع‌ از سوي‌ دكتر بهشتي‌ است. همان‌ گونه‌ كه‌ در ابتداي‌ جلسة‌ اول‌ آمده‌ است، گروههاي‌ سياسي‌ كه‌ حيات‌ خود را در گرو غوغاسالاري‌ و جنجال‌آفريني‌ مي‌ديدند از شركت‌ در اين‌ مناظره‌ها سر باز زدند. فاجعة‌ انفجار دفتر مركزي حزب‌ جمهوري‌ اسلامي‌ كه‌ تنها چند ماه‌ پس‌ از پخش‌ اين‌ مناظره‌ها رخ‌ داد، روشنگر اين‌ واقعيت‌ است‌ كه‌ غوغاسالاران‌ وجود فردي‌ مانند دكتر بهشتي‌ را كه‌ با تكيه‌ بر تواناييهاي‌ شگرف‌ خود در مديريت‌ حركتهاي‌ اجتماعي، انديشة‌ نظام‌مند، ايمان‌ ژرف‌ به‌ توانايي‌ دين‌ در ادارة‌ جامعه‌ و عشق‌ به‌ خدمت‌ به‌ مردم‌ ستمديدة‌ اين‌ مرز و بوم، در جهت‌ تحقق‌ آرمانهاي‌ بزرگ‌ و آرزوهاي‌ ديرينة‌ آنان‌ تلاش‌ مي‌كرد، برنتافتند و پس‌ از شكست‌ امواج‌ پياپي‌ تهمت‌ و افترا، حذف‌ او را تنها راه‌ نجات‌ خود يافتند. همانطور كه‌ در پيشگفتار كتاب‌ آمده‌ است، انگيزة‌ بنياد نشر آثار و انديشه‌هاي‌ آيت‌الله‌ شهيد دكتر بهشتي‌ از انتشار متن‌ گفتگوهاي‌ اين‌ جلسات‌ مناظره، افزون‌ بر آشنا ساختن‌ نسل‌ جديد جامعة‌ ايران‌ با افكار و انديشه‌هاي‌ دكتر بهشتي، پرتوافكني‌ بر بخشهاي‌ فراموش‌ شده‌اي‌ از تاريخ‌ نهضت‌ مردم‌ ايران‌ بوده‌ است. شايان‌ ذكر است‌ كه‌ تعداد جلسات‌ مذكور پنج‌ جلسه‌ بوده‌ است، اما در اين‌ كتاب‌ فقط‌ دو جلسه‌ آمده‌ است. اين‌ بنياد پس‌ از دو سال‌ تلاش‌ پيگير از طرق‌ گوناگون‌ جهت‌ به‌ دست‌ آوردن‌ نوارهاي‌ جلسات‌ باقيمانده‌ از آرشيو سازمان صدا و سيماي‌ جمهوري‌ اسلامي‌ ايران، همچنان‌ ناكام‌ ماند. لازم‌ به‌ يادآوري‌ است‌ دكتر بهشتي‌ بنابر روية‌ خود براي‌ شركت‌ در اين‌ گونه‌ جلسات، از قبل، رئوس‌ مطالب‌ بحث‌ خود را مكتوب‌ و در حين‌ جلسه‌ نيز سؤ‌الات‌ و يا انتقادات‌ مطروحه‌ دربارة‌ بحث‌ خود و همچنين‌ انتقاداتش‌ بر مباحث‌ مقابل‌ را نيز يادداشت‌ مي‌نمودند. تا در خلال‌ همان‌ جلسه‌ و يا در جلسة‌ بعد به‌ آن‌ موارد بپردازند. جالب‌ آنكه‌ ايشان‌ براي‌ پاسخگويي‌ به‌ مباحث‌ مطرح‌ شده‌ در اين‌ ميز گرد، بسياري‌ اسناد و مدارك‌ مختلف‌ را جمع‌ آوري‌ و دسته‌ بندي‌ كرده‌ بودند، تا ضمن‌ ارائه‌ بحث‌ مورد نظر، اسناد گفتار خويش‌ را نيز عرضه‌ نمايند. آن‌ يادداشت‌ها در اختيار بنياد نشر است‌ كه‌ به‌ عنوان‌ نمونه‌ چند گراور از آنها را به‌ ضميمه‌ همين‌ كتاب‌ براي‌ ملاحظه‌ آمده‌ است.

اين‌ كتاب‌ شامل‌ يازده‌ گفتار و نوشتار از آيت‌ الله‌ شهيد دكتر بهشتي‌ دربارة‌ مسايل‌ گوناگون‌ تربيتي‌ است. سابقة‌ ورود به‌ اين‌ قلمرو به‌ اولين‌ سالهاي‌ تحصيل‌ دكتر بهشتي‌ در قم‌ باز مي‌گردد. ايشان، كه‌ هم‌ به‌ سبب‌ توجهي‌ كه‌ به‌ اهميت‌ تربيت‌ نسل‌ جديد نشان‌ مي‌داد و هم‌ به‌ دليل‌ اكراه‌ در استفاده‌ از شهرية‌ طلاب، با تكيه‌ بر دانش‌ خود در زمينة‌ انگليسي‌ تصميم‌ به‌ تدريس‌ در دبيرستانهاي‌ قم‌ به‌ عنوان‌ دبير زبان‌ انگليسي‌ گرفت، پس‌ از مدت‌ كوتاهي‌ براي‌ مديريت‌ دبيرستان‌ تازه‌ تأسيس‌ شده‌ “دين‌ و دانش” به‌ همكاري‌ فراخوانده‌ شد. وي‌ طي‌ اين‌ سالها، نخستين‌ برنامه‌هاي‌ آموزشي‌ و تربيتي‌ مبتني‌ بر اصول‌ علمي‌ آموزش‌ و پرورش‌ نوجوانان‌ مطابق‌ با مباني‌ تربيتي‌ اسلام‌ طراحي‌ كرد و با دل‌ و جان‌ به‌ فعاليت‌ در اين‌ زمينه‌ پرداخت. حاصل‌ آن‌ تلاش‌ برنامه‌ريزي‌ شده، تربيت‌ نسلي‌ خلاق، عالم، و پاي‌بند به‌ اصول‌ اخلاقي‌ بود. بعدها از ميان‌ آن‌ نسل‌ نيروهاي‌ زبده‌اي‌ برخاستند كه‌ پيش‌ و پس‌ از انقلاب‌ اسلامي، كمر به‌ خدمت‌ خلق‌ بستند و در عرصه‌هاي‌ گوناگون‌ خوش‌ درخشيدند. دكتر بهشتي‌ در پي‌ ايجاد اين‌ حركت‌ نوين، و فعاليتهاي‌ ديگر اجتماعي‌ و سياسي، به‌ دستور سازمان‌ امنيت‌ رژيم‌ ستمشاهي‌ از خدمت‌ در آموزش‌ و پرورش‌ منفصل‌ و به‌ تهران‌ تبعيد گرديد. اما با بازگشت‌ ايشان‌ از آلمان‌ در سال‌1349 ، بار ديگر به‌ دعوت‌ همفكران‌ خود، و به‌ ويژه‌ شهيد حجت‌ الاسلام‌ دكتر باهنر، حجت‌ الاسلام‌ دكتر گلزاده‌ غفوري‌ و حجت‌ الاسلام‌ دكتر سيد رضا برقعي‌ جهت‌ تنظيم‌ و تأليف‌ كتب‌ تعليمات‌ ديني‌ به‌ همكاري‌ با سازمان‌ تأليف‌ كتابهاي‌ درسي‌ آموزش‌ و پرورش‌ پرداخت‌ كه‌ دستاورد آن‌ همكاري، ساماندهي‌ بنيادين‌ آن‌ كتابها، خصوصاً‌ در دورة‌ راهنمايي‌ و دبيرستان‌ بود كه‌ نوجوانان‌ تشنة‌ معرفت‌ را با سرچشمه‌هاي‌ ناب‌ و زلال‌ معارف‌ ديني‌ آشنا مي‌ساخت. در همين‌ دوران، با گروهي‌ از مبارزان، در سازماندهي‌ و توسعة‌ فعاليتهاي‌ “بنياد تعاون‌ و رفاه” و “مدرسة‌ رفاه” و همفكري‌ با مدارس‌ ديگري‌ كه‌ با هدف‌ تربيت‌ نيروهاي‌ متخصص‌ و متعهد شكل‌ گرفته‌ بودند پرداخت. از ديگر فعاليتهاي‌ ايشان‌ در اين‌ زمينه‌ مي‌توان‌ از تشكيل‌ گروهي‌ از متخصصان‌ متعهد به‌ منظور تهية‌ فهرستي‌ از كتابهاي‌ متناسب‌ براي‌ كودكان‌ و نوجوانان‌ ياد كرد كه‌ به‌ گسترش‌ كتابخواني، چه‌ در مدارس‌ و چه‌ در ميان‌ خانواده‌ها، كمك‌ شايان‌ توجهي‌ نمود. گفتارها و نوشتارهاي‌ اين‌ كتاب‌ را مي‌توان‌ در چند گروه‌ قرار داد. نخست‌ گفتارهايي‌ است‌ كه‌ بيش‌ از انقلاب‌ اسلامي‌ براي‌ اوليأ و مربيان‌ برخي‌ مدارس‌ ايراد گرديده. نوشتار “عادت” ترجمة‌ مقاله‌اي‌ با همين‌ عنوان‌ از ويليام‌ جيمز، فيلسوف‌ و روانشناس‌ معروف‌ امريكايي‌ است‌ كه‌ در نشرية‌ مكتب‌ تشيع‌ به‌ چاپ‌ رسيده‌ است. برخي‌ ديگر از گفتارها، از سلسلة‌ مباحث‌ تفسير قرآن‌ ايشان، كه‌ به‌ موضوع‌ اين‌ كتاب‌ مربوط‌ بوده، انتخاب‌ گرديده‌ است. و سرانجام‌ چند گفتار كه‌ در همين‌ زمينه‌ و در سالهاي‌ پس‌ از پيروزي‌ انقلاب‌ اسلامي‌ ايراد شده‌ است. افزون‌ بر نكات‌ جالب‌ و سودمند دربارة‌ تعليم‌ و تربيت، آنچه‌ در لابلاي‌ سطور اين‌ گفتارها و نوشتارها به‌ چشم‌ مي‌خورد، تأثير انسان‌شناسي‌ دكتر بهشتي‌ است‌ كه‌ مُلهم‌ از انس‌ و الفت‌ ديرينه‌ و كاوشهاي‌ ژرف‌ ايشان‌ در كتاب‌ و سنت‌ است‌ كه‌ در آن‌ آزادي‌ و انتخابگري‌ به‌ عنوان‌ ويژگي‌هاي‌ برجسته انسان، نقشي‌ بس‌ مهم‌ ايفا مي‌كند. سعي‌ دكتر بهشتي‌ بر اين‌ بوده‌ كه‌ نشان‌ دهد بهره‌مندي‌ از موهبت‌ خداوندي‌ آزادي‌ نه‌ تنها با دينداري‌ و تربيت‌ ديني‌ در تضاد نمي‌افتد، كه‌ سرشت‌ بنيادين‌ روش‌هاي‌ تربيتي‌ متصف‌ به‌ اسلام‌ و قرآن‌ را تشكيل‌ مي‌دهد.

آزادى از دیدگاه امام خمینى(ره) «آزادى از دیدگاه امام خمینى(ره)»، مجموعه سخنان امام خمینى(ره) در باب آزادى است که توسط مرکز تحقیقات اسلامى تهیه و منتشر شده است. سخنان حضرت امام خمینى(ره)، به‌عنوان یک اسلام‌شناس بزرگ و شخصیّت برجسته‌اى که سالیان دراز براى آزادى ملت مسلمان ایران، سختى‌هاى فراوانى را به جان خرید، منبع بسیار غنى و سودمندى براى بازشناسى آزادى تعالى‌بخش اسلام از آزادى منحط غربى است (مقدمه کتاب، ص١۶). کتاب، گزیده‌اى از اندیشه‌هاى حضرت امام درباره آزادى است که در یک مقدمه و هشت فصل و یک ضمیمه سامان یافته است. فصل اول با عنوان کلیات، قصد دارد خوانندگان را براى ورود به بحث اصلى آزادى آماده و آشنا کند؛ لذا در این بحث مسائلى همچون مفهوم آزادى مطرح شده است. در این بخش، علاوه بر این، مطالبى همچون ارزش حیات در گرو آزادى، آزادى نعمت الهى است، با این نعمت چه کار باید کرد؟، از ویژگى‌هاى انقلاب اسلامى نوید آزادى به هم‌وطنان است، از مصادیق آزادى آزادى در اندیشه است و هر آنچه که این انقلاب به ما داد - که یکى از آنها آزادى است - توسط ملت صورت گرفته است، مطرح شده است. فصل دوم کتاب، به آزادى در اسلام و حکومت اسلامى، حدود آزادى و آزادى زن اشاره مى‌کند. گردآورنده به نقل از حضرت امام در این بخش، مسائلى را که باعث انحراف جامعه و انسان‌ها مى‌شود از مصادیق آزادى نمى‌داند؛ چنان‌که امام فرموده: «در اسلام تمام آثار تجدد و تمدن مجاز است، مگر آن‌هایى که فساد اخلاق بیاورند، فساد عفت بیاورند. اسلام آن چیزهایى را که مخالف با مصالح ملّت بوده است، آن‌ها را نفى کرده، آن‌هایى که موافق با مصالح ملت است، آن‌ها را اثبات کرده است» (متن کتاب، ص٣٩). درباره آزادى زنان که از دیگر مباحث این بخش مى‌باشد، چنین فرموده‌اند: «زنان همان‌طورکه قبلا گفتم، مى‌توانند در ارتش باشند. آنچه اسلام با آن مخالف است و آن را حرام مى‌داند، فساد است؛ چه از طرف زن باشد و چه از طرف مرد فرقى نمى‌کند» (همان، ص۴٢). فصل سوم کتاب، درباره آزادى مطبوعات است. در این فصل مطرح شده است که: مطبوعات نباید از آزادى سوء استفاده کنند. آزادى باید در چارچوب اسلام و قانون باشد. در این‌باره حضرت امام فرموده‌اند: «اینکه داده مى‌شود به ملّت، آزادى است، نه خیانت؛ آزادى قلم است، نه خیانت قلم؛ آزادى بیان است، نه بیان خائنانه» (همان، ص۵٢). از دیگر فصول کتاب، روشنفکران و آزادى، آزادى غربى، مدعیان دروغین آزادى، توطئه‌گران، رژیم پهلوى و آزادى، است. در پایان کتاب، ضمیمه‌اى آمده است که حاوى برخى از کلمات قصار حضرت امام درباره آزادى است.