جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 959
مسئله باور پایه و نظام معرفتی علامه طباطبایی
نویسنده:
قاسم پورحسن
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی, تابستان/1391
کلیدواژه‌های اصلی :
علامه طباطبایی , اسفار , باور پایه , وظیفه گرایی (مکتب اخلاقی) , بدیهیات , علم حصولی , مبناگرایی (معرفت شناسی) , باور , برهان تسلسل , خطاناپذیری , توجیه , درون گرایی , خطاپذیری , معرفت یقینی , مبناگرایی معتدل , این همانی یا هو هویت. , امکان معرفت , وظیفه گرایی معرفتی , فطریات , امتناع اجتماع نقیضین , لزوم توجیه باورهای غیر پایه , مبناگرایی‌ تجربی , علم‌ حضوری , معرفت شناسی باور پایه , باور استنتاجی , مبناگرایی غیرتجربی , هستی شناسی معرفت , تکثر معرفت , مبناگرایی ساده , مبناگرایی مضاعف , ساختار معرفت , ناوظیفه گرایی , پیدایش بدیهی , معرفت‌شناسی (اپیستمولوژی) , کتاب شفا (ابن سینا) , درباره علامه طباطبایی , ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , محمدتقی مصباح یزدی , ابن سینا: ابوعلی سینا , علم حصولی , علم حضوری , توجیه (مسائل جدید کلامی) , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , توجیه باور دینی , نظریه مبناگروی , مبناگرایی تجربی , مبناگرایی کلاسیک , مبناگرایی معتدل , خواجه نصیرالدین طوسی , محمدتقی مصباح یزدی , مرتضی مطهری , علامه طباطبایی , ابن سینا , امور بدیهی , یقین , ویلیام آلستون William J. Abraham , امکان معرفت(معرفت شناسی) , تصدیق بدیهی(مقابل تصدیق نظری) , باور موجه , بدیهیات اولیه , بدیهیات ثانویه , اصل امتناع اجتماع نقیضین , اصل امتناع ارتفاع نقیضین , فطریات , وظیفه گرایی معرفتی(اصطلاح وابسته) , باور پایه((اصطلاح وابسته)، قسیم استدلال تسلسل معرفتی و دور معرفتی) , قاسم پورحسن درزی , ملاصدرا شیرازی
چکیده :
نظریة مبناگرایی یکی از دیرینه‌ترین و مهم‌ترین رهیافت‌ها در معرفت‌شناسی تلقی ‌می‌شود. از دو قسم اساسی مبناگرایی، مبناگرایی کلاسیک و معتدل، در مقالة حاضر، مبناگرایی کلاسیک را انتخاب کرده‌ایم و از دو شکل مبناگرایی درون‌گرایانه و برون‌گرایانه، دومی را بررسی می‌کنیم. در نوشتار حاضر هر دو دسته از مبناگرایی ساده و مضاعف و تمایزات اساسی آن‌ها را کاویده‌ایم. ادعای اصلی مبناگرایی کلاسیک برون‌گرایانه این است که باورهای ما به دو دستة پایه و استنتاجی تقسیم می‌شوند و همة باورهای استنتاجی ما، در فرایند توجیهی، باید به باورهای پایه بازگردند، در غیر این‌ صورت دچار دور یا تسلسل خواهیم شد. در مقالة حاضر کوشش خواهد شد تا علاوه ‌بر آن‌که کاستی‌های نظریة مبناگرایی نشان داده می‌شود به این کاستی‌ها، بر اساس نظام معرفتی علامه، پاسخ‌هایی داده شود.<br /> علامه طباطبایی در نظام معرفتی خود دستگاهی از روابط میان باورها، بر اساس سه اصل، سامان می‌دهد که این دستگاه اولاً، تمایز میان بدیهیات اولیه و ثانویه را مشخص ‌می‌کند؛ ثانیاً، ضمن نقد معرفت خطاپذیر از معرفت خطاناپذیر دفاع می‌کند؛ ثالثاً، روش دست‌یابی به معرفت یقینی را تبیین ‌می‌کند؛ و بالاخره، ضمن نقد بر مبناگرایی ساده، مبناگرایی مضاعف را رویکرد درست بر‌می‌شمارد.<br /> خطاپذیری و خطاناپذیری و درنتیجه، تصحیح باورهای پایه اساسی‌ترین ضعف و کاستی در مبناگرایی است. با توجه به مبنای علامه طباطبایی، دربارة معرفت یقینی، که باید درنهایت همة معرفت‌ها به بدیهیات ختم و بدیهیات ثانویه نیز با روابط ویژه‌ای به بدیهیات اولی یا سه اصل اولی منتهی شوند؛ می‌توان خلل اساسی در مبناگرایی، که همان معرفت تزلزل‌پذیر غیر یقینی است، را مورد پرسش قرار داد.<br /> مهم‌ترین دستاورد علامه، در حوزة معرفتی، دفاع از معرفت یقینی بر اساس اولیات و امکان دست‌یابی به معرفت خطاناپذیر است.
صفحات :
از صفحه 33 تا 54
سنخیت علی و معلولی در الهیات صدرایی و الهیات تفکیکی
نویسنده:
محمد مهدی مشکاتی، بهناز طبیبیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: حوزه معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان, پاییز و زمستان/1393
کلیدواژه‌های اصلی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , محمد بن یعقوب کلینی , ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , ملا عبدالرزاق لاهیجی , عبدالله جوادی آملی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , حکمت متعالیه , ابن سینا: ابوعلی سینا , سنخیت , ممکن الوجود , ترجیح بلا مرجح , فاعل طبیعی , علت و معلول , اصل علیت , الوجود , مفهوم وجود , قرآن , قاعده بسیط الحقیقه , مشترک لفظی , خدا آگاهی , علامه مجلسی , ابن سینا , محمد بن یعقوب کلینی , حکمت متعالیه , عدم سنخیت , ترجیح بلا مرجح , برهان بسیط الحقیقه , قرآن , مفهوم واجب الوجود , مفهوم ممکن الوجود , لفظ کلی , مشترک , عبدالله جوادی آملی , میرزا مهدی اصفهانی (بنیانگذار مکتب تفکیک) , ابن بابویه، محمدبن علی(شیخ صدوق) , مکتب تفکیک , ث. امام سوم(حضرت امام حسین ع) , ب. امام اول(حضرت امام علی ع) , وجود (اسماء اول عرفان نظری) , میرزا جواد آقا تهرانی , قاعده معطی شیء , اصل علّیت , اشتراک‌ لفظی , مشترک‌ معنوی , خداشناسی ملاصدرا , هستی بخش علت , انکار سنخیت , فاعل بالاراده , خداشناسی مکتب تفکیک , بینونت ذاتی , تباین حقیقی , فارق الاشیاء , فیاض لاهیجی , ملاصدرا شیرازی
چکیده :
یکی از مباحث مناقشه‌ برانگیز بین الهیات صدرایی و الهیات تفکیکی، اصل سنخیت بین علت و معلول است. تردیدی نیست که هر معلولی از هر علتی به وجود نمی‌آید و حتی میان پدیده‌های متعاقب یا متقارن هم همیشه رابطه علیت برقرار نیست؛ بلکه علیت رابطه‌ای است خاص، میان موجودات معینی و به دیگر سخن، باید میان علت و معلول مناسبت خاصی وجود داشته باشد که از آن به سنخیت بین علت و معلول تعبیر می‌شود. چون علت هستی بخش، وجود معلول را افاضه می‌کند و به تعبیر مسامحی به معلول خویش وجود می‌دهد، باید خودش وجود مزبور را داشته باشد تا به معلولش اعطا کند و اگر فاقد آن باشد، نمی‌تواند افاضه کند: « معطی الشئ لا یکون فاقدا له» و با توجه به اینکه با اعطای وجود به معلول چیزی از خودش کاسته نمی‌شود، روشن می‌گردد که وجود مزبور را به صورت کامل‌تری دارد؛ به گونه‌ای که وجود معلول شعاع و پرتوی از آن محسوب می‌شود. اصحاب تفکیک پذیرفتن اصل سنخیت را مستلزم تالی‌های فاسدی؛ از جمله نفی توحید، اجتماع نقیضین و...می‌دانند، بنابراین، آن را انکار می‌نمایند. در این نوشتار به بررسی تطبیقی این دو دیدگاه و موارد تقابل آنها با یکدیگر پرداخته‌ایم.
صفحات :
از صفحه 127 تا 140
تأثیر ویژگی‌های روانی انسان در شکل‌گیری باور از منظر قرآن کریم با تأکید بر «خودبرتربینی»
نویسنده:
محسن میری (حسینی)
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء, زمستان/1389
کلیدواژه‌های اصلی :
خواجه نصیرالدین طوسی , فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی , محمدتقی مصباح یزدی , علامه جعفری: محمدتقی جعفری , ظن , ابلیس , باور پایه , صدق , ابن سینا: ابوعلی سینا , باور , یقین , شک , تکبر , 03. انسان شناسی Human nature , سنت نبوی صلی الله علیه و آله , وسوسه شیطان , مخالفت ابلیس از سجده آدم (ع) , ابلیس , قرآن , احساسات , توجیه , سجده بر انسان , سنت پیامبر (ص) , انسان شناسی دینی , توجیه (مسائل جدید کلامی) , توجیه (مسائل جدید کلامی) , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , معرفت شناسی اسلامی , خواجه نصیرالدین طوسی , محمدتقی مصباح یزدی , مرتضی مطهری , ابن سینا , علامه جعفری , اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن , تکبر (اخلاق) , معرفت شناسی اسلامی , باور دینی پایه , انسان شناسی قرآنی , عبدالله جوادی آملی , ابونصر فارابی , صدق , الف. حضرت رسول اکرم(ص) , معرفت شناسی مدرن(از دکارت تا قبل از قرن حاضر) , یقین (به معنی اخص)، قسیم تصدیق شبیه به یقین و تصدیق ظنی) , باور پایه((اصطلاح وابسته)، قسیم استدلال تسلسل معرفتی و دور معرفتی) , شک(تساوی طرفین) , معرفت شناسی مدرن((انکار تحلیل سنتی معرفت)، اصطلاح وابسته) , ایمان , سنت معصومین(ع) , احساس , وهم(معرفت شناسی) , احتمال((اعم از یقین، ظن، شک و وهم)، اصطلاح وابسته) , معرفت‌شناسی (اپیستمولوژی) , مفهوم شناسی باور , سنت عقلی اسلامی , ملا محسن فیض کاشانی , حاج ملاهادی سبزواری (موسس مکتب سبزوار)
چکیده :
معرفت و به طور خاص باور و اعتقاد آدمی، یکی از مهم‌ترین ارکان در تعین هویت انسان و شکل‌گیری فرد و اجتماع است که از دیرباز مورد توجه و پژوهش‌های فراوانی از منظرها و نیز از جهات مختلف بوده است. به حتم باورهای انسانی همانند سایر پدیده‌های دیگر، همان‌گونه که در برخی از امور تأثیرگذار است، از عوامل و علل معرفتی و غیر معرفتی نیز اثر می‌پذیرد. قرآن کریم، این تأثیرگذاری و تأثیرپذیری معرفت را با همهٴ ابعاد آن مورد توجه قرار داده و ضمن بیان فرایندها و روندهای این تعامل، هنجارها و بایسته‌های این تعامل را برای دستیابی انسان به سعادت و کمال بیان فرموده است. این مقاله ضمن بیان نکاتی مقدماتی، برخی عوامل تأثیرگذار بر باور از دیدگاه قرآن کریم را ـ با تأکید بر مورد «تکبر» برمی‌رسد. اهمیت از این دست از مباحث، از آن‌رو است که یکی از راه‌های اسلامی سازی علوم، طراحی نظریه‌ای سامان‌مند و جامع دربارهٴ هنجارهای باور بر اساس قرآن کریم و سنت پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) است.
صفحات :
از صفحه 65 تا 80
تحلیل معرفت گزاره ای از منظر معرفت شناسی غربی و اسلامی با تأکید بر نقض گتیه
نویسنده:
محسن میری (حسینی)
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء, پاییز/1388
کلیدواژه‌های اصلی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی , محمدتقی مصباح یزدی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , باور موجه , صدق , علم حصولی , ابن سینا: ابوعلی سینا , باور , معرفت ظنی , علم حضوری , توجیه , معرفت گزاره ای , باور صادق مُوَجَّه , اقسام گزاره بدیهی , معرفت یقینی , معرفت تصوری , نظریه شناخت , ادموند گتیه , توجیه (مسائل جدید کلامی) , معرفت شناسی اسلامی , علامه مجلسی , خواجه نصیرالدین طوسی , محمدتقی مصباح یزدی , مرتضی مطهری , ابن سینا , معرفت شناسی اسلامی , نقض گتیه , عبدالله جوادی آملی , معرفت قضیه ای , اصطلاحنامه معرفت شناسی(اسلامی) , صدق , معرفت شناسی غربی(مقابل معرفت شناسی شرقی) , علم حصولی(مقابل علم حضوری) , معرفت گزاره ای(مقابل معرفت غیر گزاره ای) , معرفت غیر گزاره ای(مقابل معرفت گزاره ای) , باور موجه , باور صادق موجه , باور خطا ناپذیر , باور پایه((اصطلاح وابسته)، قسیم استدلال تسلسل معرفتی و دور معرفتی) , مساله گتیه , معرفت حصولی گزاره ای , معرفت‌شناسی (اپیستمولوژی) , نظریه نقض ناپذیری معرفت , نظریه اطمینان آوری معرفت , نظریه عِلّی معرفت , نظریه شرطی معرفت , معرفت شبه یقینی , آگاهی جزئی , معرفت توصیفی , ملاصدرا شیرازی , حاج ملاهادی سبزواری (موسس مکتب سبزوار)
چکیده :
این مقاله دو بخش دارد: بخش اول با تعریف سنتی معرفت در غرب می آغازد و ضمن نگاهی اجمالی به ریشه تاریخی و تحلیل مؤلّفه های سه گانه آن به مثال های نقض گتیه و سپس واکنش های مهم معرفت شناسان معاصر به آن می پردازد.<br /> بخش دوم مقاله دربارهٴ تعریف معرفتِ گزاره ای از منظر حکمای اسلامی و تفاوت آن با تعریف سنتی غرب، تقسیم معرفت به تصوری و تصدیقی (گزاره ای)، تبیین معرفت گزاره ای یقینی و ویژگی های آن است و نشان می.دهد که نقدها و مثال نقض های گتیه بر این تعریف وارد نیستند.
صفحات :
از صفحه 53 تا 79
چیستی و هستی ماده
نویسنده:
زهرا تربران، عباس جوارشکیان
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد, پاییز و زمستان/1392
چکیده :
باور به ماده المواد یا هیولای اولی یکی از کهن‌ترین باورهای بشری در عرصه اندیشه فلسفی است. در میان فلاسفه اسلامی، مشائین آن را تایید کرده و بر آن اقامه برهان نموده‌اند اما برخی دیگر آن را نپذیرفته‌اند. در این مقاله سعی شده براهین اثبات ماده اولی و اشکال‌هایی را که به هر یک، از جانب اندیشمندان اسلامی وارد شده است نقد و بررسی شود. برای رسیدن به این هدف دلایلی که ابن سینا به عنوان بزرگ‌ترین فیلسوف مشائی در کتب مختلف خود ذکر کرده است جمع آوری و مورد تحلیل و بررسی انتقادی قرار گرفته است. برهان فصل و وصل (دلیل اول)، بر مبنای نقدهای شیخ اشراق، شهید مطهری، و برهان قوه و فعل (دلیل دوم)، با آراء انتقادی آیت الله جوادی آملی و استاد مصباح یزدی و همچنین برهان حدوث (دلیل سوم)، با اشکالات استاد مطهری و استاد مصباح یزدی مورد بررسی قرار گرفته و تحلیل شده است. نتیجه این بررسی آن است که براهین یاد شده در معرض مناقشات جدی قرار داشته و به اثبات هیولای اولی منجر نمی‌گردند.
صفحات :
از صفحه 31 تا 56
نظریه سنجش‌پذیری گزاره‌های عرفانی و نقد سه نظریه رقیب
نویسنده:
علی فضلی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء, بهار/1393
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
از شاخه‌های فلسفۀ عرفان، فلسفۀ عرفان نظری است و از مسائل فلسفۀ عرفان نظری، منطق و میزان عرفان نظری است. اساس این منطق نیز بر سنجش‌پذیری گزاره‌های عرفانی است که بر پایۀ «لکل علم میزان» و «لکل حکم معیار» تکیه دارد تا راه نقد و سنجش گزاره‌ها را برای شناخت صدق و خطایشان هموار سازد. اما در برابر نظریۀ سنجش‌پذیری، سه نظریۀ رقیب خطاناپذیری، معیارناپذیری و توصیف‌ناپذیری وجود دارند. در نظریۀ خطاناپذیری، بر خطاناپذیری وجدانیات عرفانی؛ در نظریۀ معیارناپذیری، بر فهم‌ناپذیری؛ و در نظریۀ توصیف‌ناپذیری، بر معنادار، منطق‌ناپذیری و عدم واقع‌‌نمایی و بی‌معنایی گزاره‌های عرفانی تأکید شده است. این سه نظریه، راه سنجش گزاره‌های عرفانی را منسد، و بنیان منطق عرفان نظری را سست و اعتبار سنجش را برای یافتن صدق و خطای گزاره‌های عرفانی، از بین می‌برند. بر این اساس، تحقیق حاضر در صدد تبیین سنجش‌پذیری و نقد سه نظریۀ رقیب است تا بنیان منطق عرفان نظری را استوار سازد.
صفحات :
از صفحه 107 تا 130
بررسی شرایط امکان اخذ میراث فلسفی یونان در آغاز تأسیس فلسفه در عالم اسلام
نویسنده:
مهدی عطایی، اباصالح تقی‌زاده طبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء, پاییز/1392
چکیده :
در پژوهش پیش­رو تلاش بر آن است تا با سود جستن از مفهوم شرایط امکان، آغاز فلسفه اسلامی در جهان اسلام مورد بحث قرار گیرد. البته مدنظر این نوشتار، بررسی شرایط امکانِ آغازِ فلسفه اسلامی در نسبت با میراث فلسفی یونان است. به عبارت دیگر می­خواهیم ببینیم متفکران مسلمان بواسطه چه شروطی، با میراث فلسفی یونان مواجهه پیدا کردند و توانستند این میراث را به درون کشیده و از آنِ خود کنند. فهمِ این شرایط در آن دوره تاریخی، اگر با فیلسوفان مسلمان وارد گفتگو شویم، امکان­هایی را برای امروز ما در برقراریِ نسبت با علوم انسانیِ غربی و بنا نهادن علوم انسانیِ اسلامی خواهد گشود. نشان خواهیم داد که «طلب حقیقت» و «توجه به تفکر از ناحیه تفکر» از شروط مهمی بودند که تاسیس فلسفه اسلامی را در نسبت با میراث فلسفه یونانی ممکن کردند.
صفحات :
از صفحه 29 تا 59
پارادوکس مرتبه مثالی نفس حادث در نفس‌شناسی صدرالمتألهین
نویسنده:
معصومه سادات سالک
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء, زمستان/1391
کلیدواژه‌های اصلی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , قدیم , شواهد الربوبیه , ملاصدرا , معاد جسمانی , ابن سینا: ابوعلی سینا , حکمت اشراق , انسان شناسی , عالم مثال , عالم مجردات , حکمت مشاء , عالم ماده , علم النفس ملاصدرا , 03. انسان شناسی Human nature , عالم جبروت , عالم شهادت , عالم ماده , عالم ملک , علم نفس , قرآن , قوس نزول , جسمانیت الحدوث و روحانیت البقاء (فلسفه) , عالم عقل , قدم نفس , موجود مجرد مثالی , انسان شناسی فلسفی , عالم ملک و ملکوت , حادث‌ , عالم شهادت , علامه مجلسی , ابن سینا , علم نفس , حکمت متعالیه , فلسفه اشراقی , فلسفه مشاء , بدن , عقل فعال , معاد جسمانی , قرآن , هستی عقلی نفس , معاد جسمانی از نظر ملاصدرا , سید جلال آشتیانی , شهاب الدین سهروردی(شیخ اشراق) , ابن بابویه، محمدبن علی(شیخ صدوق) , الف. حضرت رسول اکرم(ص) , عالَم اسماء و صفات , عالَم مثال(قسیم عالم معانی و ارواح و اجسام) , سابقه ماده بدن , اتصال مثال در انفصال خیال , حدوث نفس ناطقه , پارادوکس مرتبه مثالی نفس حادث , سلسله تنزلات , ملاصدرا شیرازی
چکیده :
موجودات مثالی به رغم تجرد، از عوارض ماده (مقدار، اندازه و شکل) خالی نیستند؛ در حالی‌که این عوارض، به گونه‌ای در تعین شخصی و در نتیجه تفرد موجودات، نقش دارند و باعث جزئی شدن این صور می‌شوند. با فرض «مرتبۀ مثالی» برای نفس انسانی، می‌توان سابقه‌ای در این عالم برای انسان تصور کرد. در این تصور به تعداد افراد مادی کثرت عددی خواهیم داشت. بنا بر نظر ملاصدرا نفس انسانی، جسمانیة الحدوث است و سابقۀ چنین نفسی، به وجود جمعی عقلانی در صقع ربوبی و یا عالم مفارقات عقلی، ارجاع داده می‌شود. با این تفسیر، هم حدوث نفس انسان محفوظ می‌ماند و هم پیامدهای عقلی محال و توالی فاسد قدم نفس، مجال بروز نمی‌یابند. بنابراین سلسلۀ تنزلات به ویژه مراتب قبلی وجودات تنزل‌یافته در قوس نزول، با مبنای حدوث جسمانی نفس، چندان قابل جمع به نظر نمی‌رسد و پیشینۀ وجود عقلی نفس ـ با وجود تأکید فراوان صدرالمتألهین بر وجود مثالی موجودات ـ تبیین چگونگی حدوث آن را از مرتبۀ عقلی به عالم ماده، دشوار می‌سازد. شاید بتوان این ناسازگاری را با فرض سابقۀ مادۀ بدن، به عنوان متحد صورت انسانی، حل کرد؛ اما ماده در فلسفۀ صدرایی نقش کم‌اهمیتی دارد، و علاوه بر آن ابداعی است و نمی‌تواند در این مرتبه نقشی داشته باشد. بر اساس مبانی صدرایی، فرض پیوند مستقیم میان مادۀ متحد با صورت (در عالم ماده) با مادۀ مثالی، فرضی نادرست است. در پاره‌ای از آثار عباراتی می‌توان یافت که اعتقاد به مرتبۀ مثالی نفس انسانی را در سلسلۀ نزولی نشان می‌دهد و وجه قدم نفس را تقویت می‌کند و بر ابهامات نظریۀ «جسمانیة الحدوث» می‌افزاید.
صفحات :
از صفحه 83 تا 104
بررسی و نقد برهان مسامته
نویسنده:
مجید ضیایی قهنویه
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد, پاییز و زمستان/1392
چکیده :
برهان مسامته از جمله براهین اثبات تناهی ابعاد است که در بحث طبیعیات مورد توجه بوده و نتایجی فلسفی در پی دارد. برهان مسامته بر دو مفهوم حرکت و مسامته تکیه دارد و با اثبات امتناع حرکت دایره در صورت عدم تناهی ابعاد به استحالۀ فرض وجود ابعاد نامتناهی می‌پردازد. با بررسی مفاهیم کلیدی این برهان و جداسازی بحث ذهن از خارج و مشخص کردن حیطه‌ و چگونگی حرکت در هر یک از این ساحت‌ها مشخص می‌شود که این برهان در ذهن به علت نحوه خاص تصور حرکت، نمی‌تواند مدعای خود را ثابت کند و در خارج نیز به علت عدم امکان حصر شرایط آزمایش و موانع احتمالی، امکان اثبات مدعای خویش را ندارد.
صفحات :
از صفحه 93 تا 109
تأثیر مبانی فلسفی ملاصدرا در برداشت‌های حدیثی او در حوزه مباحث نفس و معاد
نویسنده:
جلیل قاسمی، عزیزالله فیاض صابری، حسن نقی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد, بهار و تابستان/1394
کلیدواژه‌های اصلی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , محمد بن یعقوب کلینی , فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی , معاد , اسفار , اعیان ثابته , علیت , ملاصدرا , تجرد قوه خیال , اصالت وجود , ابن سینا: ابوعلی سینا , کتاب مفاتیح الغیب (ملاصدرا) , جسمانیه الحدوث , مراتب هستی , انسان شناسی , اتحاد عاقل و معقول , خودشناسی , وحدت تشکیکی وجود , معاد شناسی(کلام اسلامی ذیل فرجام شناسی) , علم نفس , نظام هستی , اهل بیت(ع) , قرآن , جسمانیت الحدوث و روحانیت البقاء (فلسفه) , تاویل حدیث , حرکت جوهری‌ , هویت شناسی انسان (مسائل جدید کلامی) , امام خمینی (روح الله الموسوی الخمینی) , علامه طباطبایی , ابن سینا , محمد بن یعقوب کلینی , حکمت متعالیه , حرکت جوهری , مُثُل , اصالت وجود , وحدت تشکیکی وجود , عالم ( امکانی ) , قرآن , امام خمینی , حدیث‌شناسی , عبدالله جوادی آملی , الف. حضرت رسول اکرم(ص) , ث. امام سوم(حضرت امام حسین ع) , اصل علّیت , امامان معصوم علیهم السلام , ماسِوی الله , تبیین منبع نقل , ملاک فهم روایت , ظهور ماهیت , استکمال تدریجی , حسن نقی زاده , عزیزالله فیاض صابری , ملاصدرا شیرازی , ملا محسن فیض کاشانی
چکیده :
صدرالمتألهین شیرازی، مؤسس مکتبی است که به عنوان حکمت متعالیه شناخته می‌شود. وی با بهره‌بردن از میراث سلف خود راه جدیدی را فراروی جویندگان حقیقت گشوده است. یکی از ویژگی‌های مکتب فلسفی او استفاده فراوان از آیات و روایات معصومان‌(ع) در آثار فلسفی خود می‌باشد. وی براساس مبانی فلسفی که خود موفق به تأسیس آن‌ها شده است، تبیین خاصی از منابع نقلی از جمله روایات ارائه داده است. در این مقاله نخست علت رویکرد ملاصدرا به روایات بررسی شده و سپس با ذکر نمونه‌هایی به تأثیر مبانی فلسفی ملاصدرا در برداشت‌های او از احادیث با محوریت مباحث نفس و معاد پرداخته شده است.
صفحات :
از صفحه 91 تا 111
  • تعداد رکورد ها : 959