جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 606
سنخیت علی و معلولی در الهیات صدرایی و الهیات تفکیکی
نویسنده:
محمد مهدی مشکاتی، بهناز طبیبیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: حوزه معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان, پاییز و زمستان/1393
کلیدواژه‌های اصلی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , محمد بن یعقوب کلینی , ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , ملا عبدالرزاق لاهیجی , عبدالله جوادی آملی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , حکمت متعالیه , ابن سینا: ابوعلی سینا , سنخیت , ممکن الوجود , ترجیح بلا مرجح , فاعل طبیعی , علت و معلول , اصل علیت , الوجود , مفهوم وجود , قرآن , قاعده بسیط الحقیقه , مشترک لفظی , خدا آگاهی , علامه مجلسی , ابن سینا , محمد بن یعقوب کلینی , حکمت متعالیه , عدم سنخیت , ترجیح بلا مرجح , برهان بسیط الحقیقه , قرآن , مفهوم واجب الوجود , مفهوم ممکن الوجود , لفظ کلی , مشترک , عبدالله جوادی آملی , میرزا مهدی اصفهانی (بنیانگذار مکتب تفکیک) , ابن بابویه، محمدبن علی(شیخ صدوق) , مکتب تفکیک , ث. امام سوم(حضرت امام حسین ع) , ب. امام اول(حضرت امام علی ع) , وجود (اسماء اول عرفان نظری) , میرزا جواد آقا تهرانی , قاعده معطی شیء , اصل علّیت , اشتراک‌ لفظی , مشترک‌ معنوی , خداشناسی ملاصدرا , هستی بخش علت , انکار سنخیت , فاعل بالاراده , خداشناسی مکتب تفکیک , بینونت ذاتی , تباین حقیقی , فارق الاشیاء , فیاض لاهیجی , ملاصدرا شیرازی
چکیده :
یکی از مباحث مناقشه‌ برانگیز بین الهیات صدرایی و الهیات تفکیکی، اصل سنخیت بین علت و معلول است. تردیدی نیست که هر معلولی از هر علتی به وجود نمی‌آید و حتی میان پدیده‌های متعاقب یا متقارن هم همیشه رابطه علیت برقرار نیست؛ بلکه علیت رابطه‌ای است خاص، میان موجودات معینی و به دیگر سخن، باید میان علت و معلول مناسبت خاصی وجود داشته باشد که از آن به سنخیت بین علت و معلول تعبیر می‌شود. چون علت هستی بخش، وجود معلول را افاضه می‌کند و به تعبیر مسامحی به معلول خویش وجود می‌دهد، باید خودش وجود مزبور را داشته باشد تا به معلولش اعطا کند و اگر فاقد آن باشد، نمی‌تواند افاضه کند: « معطی الشئ لا یکون فاقدا له» و با توجه به اینکه با اعطای وجود به معلول چیزی از خودش کاسته نمی‌شود، روشن می‌گردد که وجود مزبور را به صورت کامل‌تری دارد؛ به گونه‌ای که وجود معلول شعاع و پرتوی از آن محسوب می‌شود. اصحاب تفکیک پذیرفتن اصل سنخیت را مستلزم تالی‌های فاسدی؛ از جمله نفی توحید، اجتماع نقیضین و...می‌دانند، بنابراین، آن را انکار می‌نمایند. در این نوشتار به بررسی تطبیقی این دو دیدگاه و موارد تقابل آنها با یکدیگر پرداخته‌ایم.
صفحات :
از صفحه 127 تا 140
تأثیر ویژگی‌های روانی انسان در شکل‌گیری باور از منظر قرآن کریم با تأکید بر «خودبرتربینی»
نویسنده:
محسن میری (حسینی)
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء, زمستان/1389
کلیدواژه‌های اصلی :
خواجه نصیرالدین طوسی , فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی , محمدتقی مصباح یزدی , علامه جعفری: محمدتقی جعفری , ظن , ابلیس , باور پایه , صدق , ابن سینا: ابوعلی سینا , باور , یقین , شک , تکبر , 03. انسان شناسی Human nature , سنت نبوی صلی الله علیه و آله , وسوسه شیطان , مخالفت ابلیس از سجده آدم (ع) , ابلیس , قرآن , احساسات , توجیه , سجده بر انسان , سنت پیامبر (ص) , انسان شناسی دینی , توجیه (مسائل جدید کلامی) , توجیه (مسائل جدید کلامی) , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , معرفت شناسی اسلامی , خواجه نصیرالدین طوسی , محمدتقی مصباح یزدی , مرتضی مطهری , ابن سینا , علامه جعفری , اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن , تکبر (اخلاق) , معرفت شناسی اسلامی , باور دینی پایه , انسان شناسی قرآنی , عبدالله جوادی آملی , ابونصر فارابی , صدق , الف. حضرت رسول اکرم(ص) , معرفت شناسی مدرن(از دکارت تا قبل از قرن حاضر) , یقین (به معنی اخص)، قسیم تصدیق شبیه به یقین و تصدیق ظنی) , باور پایه((اصطلاح وابسته)، قسیم استدلال تسلسل معرفتی و دور معرفتی) , شک(تساوی طرفین) , معرفت شناسی مدرن((انکار تحلیل سنتی معرفت)، اصطلاح وابسته) , ایمان , سنت معصومین(ع) , احساس , وهم(معرفت شناسی) , احتمال((اعم از یقین، ظن، شک و وهم)، اصطلاح وابسته) , معرفت‌شناسی (اپیستمولوژی) , مفهوم شناسی باور , سنت عقلی اسلامی , ملا محسن فیض کاشانی , حاج ملاهادی سبزواری (موسس مکتب سبزوار)
چکیده :
معرفت و به طور خاص باور و اعتقاد آدمی، یکی از مهم‌ترین ارکان در تعین هویت انسان و شکل‌گیری فرد و اجتماع است که از دیرباز مورد توجه و پژوهش‌های فراوانی از منظرها و نیز از جهات مختلف بوده است. به حتم باورهای انسانی همانند سایر پدیده‌های دیگر، همان‌گونه که در برخی از امور تأثیرگذار است، از عوامل و علل معرفتی و غیر معرفتی نیز اثر می‌پذیرد. قرآن کریم، این تأثیرگذاری و تأثیرپذیری معرفت را با همهٴ ابعاد آن مورد توجه قرار داده و ضمن بیان فرایندها و روندهای این تعامل، هنجارها و بایسته‌های این تعامل را برای دستیابی انسان به سعادت و کمال بیان فرموده است. این مقاله ضمن بیان نکاتی مقدماتی، برخی عوامل تأثیرگذار بر باور از دیدگاه قرآن کریم را ـ با تأکید بر مورد «تکبر» برمی‌رسد. اهمیت از این دست از مباحث، از آن‌رو است که یکی از راه‌های اسلامی سازی علوم، طراحی نظریه‌ای سامان‌مند و جامع دربارهٴ هنجارهای باور بر اساس قرآن کریم و سنت پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) است.
صفحات :
از صفحه 65 تا 80
تحلیل معرفت گزاره ای از منظر معرفت شناسی غربی و اسلامی با تأکید بر نقض گتیه
نویسنده:
محسن میری (حسینی)
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء, پاییز/1388
کلیدواژه‌های اصلی :
باور موجه , صدق , علم حصولی , باور , معرفت ظنی , توجیه , معرفت گزاره ای , باور صادق مُوَجَّه , اقسام گزاره بدیهی , معرفت یقینی , معرفت تصوری , نظریه شناخت , ادموند گتیه , معرفت شناسی اسلامی , نقض گتیه , معرفت قضیه ای , معرفت حصولی گزاره ای , معرفت‌شناسی (اپیستمولوژی) , نظریه نقض ناپذیری معرفت , نظریه اطمینان آوری معرفت , نظریه عِلّی معرفت , نظریه شرطی معرفت , معرفت شبه یقینی , آگاهی جزئی , معرفت توصیفی , ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی , محمدتقی مصباح یزدی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , ابن سینا: ابوعلی سینا , علم حضوری , توجیه (مسائل جدید کلامی) , معرفت شناسی اسلامی , علامه مجلسی , خواجه نصیرالدین طوسی , محمدتقی مصباح یزدی , مرتضی مطهری , ابن سینا , عبدالله جوادی آملی , اصطلاحنامه معرفت شناسی(اسلامی) , صدق , معرفت شناسی غربی(مقابل معرفت شناسی شرقی) , علم حصولی(مقابل علم حضوری) , معرفت گزاره ای(مقابل معرفت غیر گزاره ای) , معرفت غیر گزاره ای(مقابل معرفت گزاره ای) , باور موجه , باور صادق موجه , باور خطا ناپذیر , باور پایه((اصطلاح وابسته)، قسیم استدلال تسلسل معرفتی و دور معرفتی) , مساله گتیه , ملاصدرا شیرازی , حاج ملاهادی سبزواری (موسس مکتب سبزوار)
چکیده :
این مقاله دو بخش دارد: بخش اول با تعریف سنتی معرفت در غرب می آغازد و ضمن نگاهی اجمالی به ریشه تاریخی و تحلیل مؤلّفه های سه گانه آن به مثال های نقض گتیه و سپس واکنش های مهم معرفت شناسان معاصر به آن می پردازد.<br /> بخش دوم مقاله دربارهٴ تعریف معرفتِ گزاره ای از منظر حکمای اسلامی و تفاوت آن با تعریف سنتی غرب، تقسیم معرفت به تصوری و تصدیقی (گزاره ای)، تبیین معرفت گزاره ای یقینی و ویژگی های آن است و نشان می.دهد که نقدها و مثال نقض های گتیه بر این تعریف وارد نیستند.
صفحات :
از صفحه 53 تا 79
چیستی و هستی ماده
نویسنده:
زهرا تربران، عباس جوارشکیان
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد, پاییز و زمستان/1392
چکیده :
باور به ماده المواد یا هیولای اولی یکی از کهن‌ترین باورهای بشری در عرصه اندیشه فلسفی است. در میان فلاسفه اسلامی، مشائین آن را تایید کرده و بر آن اقامه برهان نموده‌اند اما برخی دیگر آن را نپذیرفته‌اند. در این مقاله سعی شده براهین اثبات ماده اولی و اشکال‌هایی را که به هر یک، از جانب اندیشمندان اسلامی وارد شده است نقد و بررسی شود. برای رسیدن به این هدف دلایلی که ابن سینا به عنوان بزرگ‌ترین فیلسوف مشائی در کتب مختلف خود ذکر کرده است جمع آوری و مورد تحلیل و بررسی انتقادی قرار گرفته است. برهان فصل و وصل (دلیل اول)، بر مبنای نقدهای شیخ اشراق، شهید مطهری، و برهان قوه و فعل (دلیل دوم)، با آراء انتقادی آیت الله جوادی آملی و استاد مصباح یزدی و همچنین برهان حدوث (دلیل سوم)، با اشکالات استاد مطهری و استاد مصباح یزدی مورد بررسی قرار گرفته و تحلیل شده است. نتیجه این بررسی آن است که براهین یاد شده در معرض مناقشات جدی قرار داشته و به اثبات هیولای اولی منجر نمی‌گردند.
صفحات :
از صفحه 31 تا 56
نقش غالیان در انتشار روایات با مضامین «فوق بشری بودن ائمه»
نویسنده:
محمدعلی چلونگر، مهران طباطبایی پوده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد, پاییز و زمستان/1393
چکیده :
در طول تاریخ همیشه چه در داخل جریان شیعه و چه فراسوی آن در مورد محدوده‌ صفات ائمه اطهار (ع) نزاع واختلاف بوده است که شاید پرهیاهو‌ترین نمونه آن در سال‌های اخیر کتاب «مکتب در فرایند تکامل» باشد، در این پژوهش با بررسی و نقد مسائل مطرح شده در فصل دوم کتاب «غلو، تقصیر، راه میانه»، بررسی روایات با مضمون «فوق بشری ائمه»، تاثیر غالیان در نشر این روایات، عقاید خواص اصحاب ائمه در مورد این صفات امام، بررسی اعتبار کتب مورد نقد مدرسی طباطبایی و همچنین بررسی روایات با مضمون «ائمه خزانه‌داران علم خداوند هستند» و رسم نموداری راویان در جهت شناسایی عوامل احتمالی جعل روایت، توا‌تر این روایات را بررسی خواهیم نمود. و استدلال اشتباه نویسنده را نمایان خواهیم ساخت.
صفحات :
از صفحه 9 تا 35
علوم انسانی اسلامی به مثابه کاشف عقلانیت اسلامی
نویسنده:
حسن سبحانی، عطاء الله رفیعی آتانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء, تابستان/1391
چکیده :
در این مقاله با تفکیک «عقلانیت عملی» از «عقلانیت علمی و شناختی» نشان داده می‌شود که عقلانیت شناختی، مربوط به فاعل شناخت و عالم علوم انسانی است که اعتبار خود را از اعتبار عقلانیت پارادایم‌های فلسفهٔ علم می‌گیرد. اما عقلانیت عمل که به «موضوع شناخت» علوم انسانی مربوط است، اعتبار خود را وامدار فلسفه و نظام اخلاقی است. به علاوه وظیفهٔ عقلانیت شناختی در قلمرو علوم انسانی، فهم روشمند رفتارها و کنش‌های آدمی است و از آن جهت که انسان‌ها رفتاری را به عمل می‌آورند که اخلاقاً درست می‌دانند، فرضیات در علوم انسانی ـ که روایتی اولیه دربارهٔ شناخت کنش‌ها و رفتارهای آدمی است ـ دارای ماهیت اخلاقی است؛ چون نشانگر نظام عقلانیت در عمل انسان‌ها است. اما اثبات فرضیات، با روش‌های واقع‌نمایی علمی، امکان‌پذیر است. علوم متعارف انسانی عموماً حاوی نظریاتی است که در صدد شناساندن دستگاه عقلانیت در عمل مردمان جوامع غربی است. بر فرض تأیید چنین دستگاهی، درمی‌یابیم که آن‏ها به فلسفهٔ‌ اخلاق زندگی خود پایبندند. در این مقاله نشان داده می‌شود که عقلانیت اسلامی عمل، یک «عقلانیت فازی» است که می‌تواند رفتار همهٔ انسان‌ها را توضیح دهد. بنابراین، علوم انسانی اسلامی، جهانی‌تر از علوم متعارف انسانی است. یادآور می‌شود که اسلام در این مقاله، برای عقلانیت و علوم انسانی، قیدی شناختی ـ و نه قیدی جامعه‌شناختی و فرهنگی ـ است.
صفحات :
از صفحه 29 تا 50
نقد و بررسی نظریۀ انحصار «پاداش و کیفر» در «تجسم اعمال»
نویسنده:
کاظم استادی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی, بهار و تابستان/ 1392
چکیده :
در دو قرن اخیر، برخی فلاسفة اسلامی نظریه‌ای رواج داده‌اند که آموزة آن، حکایت از این دارد که بهشت و جهنم چیزی نیست به جز تجسم اعمال و رفتار انسان، که به صورت‌های گوناگون برای وی ظاهر می‌شود. این مقاله درصدد آن است تا این آموزه را که مورد مخالفت متکلمین و مورد موافقت فیلسوفان متأخر است پیکره‌سازی و نقد کند. و در آخر این ادعا را ارائه کند که با فرض این‌که برخی از اعمال برای انسان مجسم شوند، کیفر و پاداش انسان‌‌ها منحصر در تجسم اعمال نیست. همچنین پیرامون این نظریه سؤال‌‌هایی مطرح کرده‌‌ایم تا قائلین انحصاریِ تجسم اعمال، پاسخ‌گوی آن باشند.
صفحات :
از صفحه 23 تا 49
ماهیت تاریخی امکان و تحقق فلسفه اسلامی
نویسنده:
نجیب الله شفق، محمد فنایی اشکوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی, بهار و تابستان/ 1392
چکیده :
این مقاله به بررسی امکان فلسفة اسلامی، و توصیف ویژگی‌ها و گرایش‌های آن می‌پردازد. دیدگاه نویسندگان این است که مسئلة امکان و تحقق فلسفة اسلامی اساساً ماهیتی تاریخی دارد؛ به این معنا که در پاسخ این پرسش که آیا فلسفة اسلامی امکان دارد، و اگر آری، آیا تحقق‌یافته است یا نه، باید فلسفه را دانشی سیال درنظر گرفت که از زمان ورود به جهان اسلام تحولاتی را به خود دیده، و در این روند تاریخی قبض و بسطی در مصادیق آن پدیدار گشته است؛ گرایش‌ها، نظریه‌ها، و مسائل متفاوتی در آن ظهور کرده‌اند، برخی از آن‌ها اهمیت بیش‌تری پیدا کرده‌اند و برخی دیگر در انزوا قرار گرفته‌اند. این تحولات سبب شده است که برای فلسفة اسلامی هویت متمایزی شکل بگیرد. جامع‌نگری، یقین‌مداری، و خدامحوری سه ویژگی عام و اساسی فلسفة اسلامی است. در این مقاله، مشخصه‌های کلی مکتب مشا، اشراق، و حکمت متعالیه توصیف می‌شوند و تحلیل گفتمانی به عنوان بهترین راهکار برای بیان مشخصه‌های گرایش‌های فلسفی ارائه می‌شود. هدف اصلی این مقاله نشان‌دادن این نکته است که مفهوم فلسفة اسلامی منافی با سیر آزاد عقلانی نیست.
صفحات :
از صفحه 101 تا 123
  • تعداد رکورد ها : 606