جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 24
بررسی اثرپذیری اخلاق فلسفی حکمای مسلمان از حکمای یونان در تبیین مفهوم سعادت
نویسنده:
جعفر گل محمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
هدف ما در این تحقیق آن است که با ارائه تعاریف سعادت از دیدگاه سه حکیم یونانی و برخی از حکمای مسلمان که رویکرد اخلاقی آنها فلسفی است، نشان دهیم که جوهره و خمیر مایه اصلی تعاریف اندیشمندان مسلمان، برگرفته از نظریات حکمای قدیم یونان است، آنگاه به این پرسش بپردازیم که آیا این اقتباس با جوهره و مبانی و اهداف اخلاق اسلامی سازگار است یا خیر؟ مهم ترین یافته این پژوهش آن است که گرچه بسیاری از اصول اخذ شده مباینتی با اخلاق اسلامی ندارد، اما اخلاق یونانی به دلیل تهی بودن از خدامحوری و اعتقاد به معاد فاقد توانمندی لازم برای انگیزش و تغییر اخلاقی است.
صفحات :
از صفحه 19 تا 40
دین و اخلاق
عنوان :
نویسنده:
ریچارد جى مو
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
نسبت بین دین و اخلاق، مورد علاقه خاص و دیرینه فلاسفه بوده است. على‏ رغم وجوه مشترک فراوان بین این دو حوزه، چگونگى درک رابطه معقول این دو، پرسشى است که بحث‏هاى فراوانى برانگیخته است. مسأله «مرجعیت الهى و زندگى اخلاقى»، جاذبه خاصى در مباحث فلسفى داشته است. اگر خدایى وجود دارد، ما چگونه باید به منزلت اخلاقى دستورات او پى ببریم؟ آیا معیارهایى اخلاقى وجود دارند که حتى خدا هم ملزم به پذیرفتن آن‏ها باشد؟ یا این‏که امر خداوند به چیزى، آن را به تکلیف اخلاقى مبدل مى‏ کند؟ متفکران سکولار تأکید کرده ‏اند که این پرسش‏ها معضل و بن‏ بستى جدى در برابر هر نظام اخلاقى مبتنى بر دین ایجاد مى‏ کنند: یا معیارهاى اخلاقى مستقل از اراده خدا هستند که در نتیجه، مرجعیت خداوند، برتر نخواهد بود، و یا اراده خدا دل‏ خواهانه است؛ یعنى آنچه که اخلاق به نظر مى ‏رسد، در واقع، عبادت یک قدرت است. بسیارى از علماى اخلاقِ دینى با استدلال بر درک دستورات اخلاقى الهى به عنوان تجلیات پیچیدگى‏ها و برترى‏هاى صفات لایزال الهى، از پذیرفتن این بن‏ بست امتناع ورزیده ‏اند. تأثیر دین بر هویت اخلاقى نیز بسیار مورد بحث بوده است. گروه‏ هاى مختلف سکولار تأکید کرده‏ اند که مذهب موجب کمال اخلاقى نخواهد شد. متفکران دینى از طریق بررسى شیوه‏ هاى شکل‏ گیرى تصور انسان از کمال اخلاقى، توسط جهان‏ بینى کلى ‏تر وى، واکنش نشان داده‏ اند. اگر بر این باور باشیم که خدایى وجود دارد که معارف اخلاقى مهمى در اختیار ما قرار داده است، این باور بر شیوه‏ هاى درک ما از این‏که چه چیزى باید به عنوان رویکردى «کامل» و «عقلانى» به سوى تصمیم گیرى اخلاقى تلقى شود، تأثیر خواهد گذاشت.
سعادت در فلسفه اخلاق
نویسنده:
محمود فتحعلى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
یکى از مفاهیم مهم در اخلاق و فلسفه ‏اخلاق، مفهوم سعادت است. واژه سعادت که ‏در زبان انگلیسى با و در لاتین با eudaimonia به آن اشاره مى‏ شود از دیرباز نقشى اساسى در اخلاق و فلسفه اخلاق داشته ‏است مکاتب مختلف یونان باستان هر یک ‏بگونه‏ اى خاص این مفهوم را در نظام اخلاقى ‏خود جاى داده و کارکردى ویژه براى آن در نظرگرفته‏ اند. در نظام اخلاقى اسلام نیز مفهوم ‏سعادت‏ مفهومى‏ کلیدى و محورى‏ است‏ که‏ هر چند تشابهات بسیارى با دیگر مفاهیم این واژه درنظریه‏ هاى اخلاقى گذشته دارد ولى تفاوتى‏ بزرگ نیز دارد که سبب شده تا فلسفه اخلاق‏ اسلامى از این حیث نیز ویژگى خاص و ممتاز داشته باشد. در این نوشتار سعى شده با سیرى‏ گذرا در آثار فلاسفه یونان، خصوصا سقراط، افلاطون، ارسطو، زنون، اپیکور و آثار برخى از اندیشمندان اسلامى دیدى اجمالى نسبت‏ به‏ جایگاه سعادت در دو فلسفه اخلاق یونان و اسلام فراهم آید. شایان ذکر است که غرض این‏ نوشتار نقد و تحلیل آراء این بزرگان در این‏ زمینه نیست و آنچه مى‏ تواند موجب بصیرت‏ بیشترى در مورد جایگاه مفهوم سعادت در فلسفه اخلاق شود بررسى پیشینه این مفهوم در سنت مسیحى و در آراء متفکران غربى مثل‏ هابز، لاک و خصوصا کانت است.
شأن اخلاقی در آثار آیت الله جوادی آملی
نویسنده:
علی پاکپور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
شأن اخلاقی موجودات، بحثی مهم در فلسفه اخلاق است که امروزه از جنبه‌های مختلفی بدان توجه می‌شود. شأن اخلاقی در اصطلاح، همان جایگاه مسؤولیت‌آفرین موجودات است که در حدود، ثغور و معیار آن، نظریه‌های متعددی عرضه شده است. اهم نظریات مرتبط با این بحث، عبارت است از: نظریه انسانیت ژنتیکی، با معیار «وجود انسانی»؛ نظریه فاعلیت اخلاقی، با معیار «فاعل اخلاقی»؛ نظریه احساس‌محور، با معیار «موجود مدرک»؛ نظریه حیات ارگانیک، با معیار «موجود زنده»؛ نظریه بوم شناسی عمیق، با معیار «موجودات زیست‌کره»؛ و نظریه رابطه‌بنیاد، با معیار «موجود دارای روابط اجتماعی یا اکوسیستمی». این نوشتار با توجه به نظریه‌های موجود، می‌کوشد بر اساس آثار و آرای استاد جوادی آملی، معیار «وجود» را حد نصاب شأن اخلاقی موجودات معرفی کند و بر اساس تشکیک در وجود، از تشکیکی بودن شأن اخلاقی موجودات بحث و نتیجه‌گیری نماید. به نظر می‌رسد محدوده شأن‌ اخلاقی در این نگاه، بسیار گسترده است؛ از یک سو انسان، و در جانب برتر خدا و ملکوتیان را در بر می‌گیرد و از سوی دیگر در جانب فروتر حیوانات و حتی گیاهان و در تفسیر عرفانی، همه موجودات را شامل می‌شود.
صفحات :
از صفحه 202 تا 220
اخلاق محبت در آرا و اندیشه‌های آیت الله جوادی آملی
نویسنده:
محمد رضا حجازی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
محبت و عشق از عناصر کلیدی و زیربنایی در عرصه­ های معرفتی، اخلاقی و عرفانی است. از این رو پژوهش درباره آن در همه ساحت­های یادشده، می‌تواند بخشی اصلی از مباحث زیربنایی یا روبنایی شمرده شود. جایگاه محبت در عرصه اخلاق و رابطه عمیق و تنگاتنگ آن با بخش‌های مختلف اخلاق و عرفان عملی، باعث می‌شود پیوندی ناگسستنی میان اخلاق و عرفان از یک سو، و اخلاق و محبت و عشق از دیگر سو، پدید آید. عمق این درهم‌تنیدگی تا جایی است که محبت و عشق به شکوفایی و شکل‌گیری یک نظام اخلاقی مبتنی بر محبت، منتهی شده است. این نظام اخلاقی مبتنی بر محبت و عشق که «اخلاق محبت» خوانده می‌شود، از یک جهت، مبانی کلامی و فلسفی خود را با عنصر محبت (محبت خدا) مرتبط می‌داند؛ و از جهت دیگر، در پرتو اصل محبت و عشق، به مسائل فرعی و موضوعات متنوع اخلاقی می‌پردازد. در این پژوهش بر آنیم که با تکیه بر آرا و اندیشه ­های استاد فرزانه، آیت ­الله جوادی آملی، اصول و مبانی «اخلاق محبت» را بررسی و احصا نموده، جایگاه آن‌ها را در شاخصه ­دهی به یک ساختار نظام مند اخلاقی در مقایسه با سایر نظام ­های رایج و تعریف شده اخلاقی ترسیم کنیم. در نهایت شاخصه مبنایی برای تمایز «اخلاق محبت» و دیگر نظام‌های اخلاقی، به دست خواهیم داد. اهم این اصول و مبانی، در چهار گروه کلی «معرفتی و معرفت‌شناختی»، «مبدأشناختی»، «انسان‌شناختی»، و «عملی و غایت‌شناختی» قرار می‌گیرند.
صفحات :
از صفحه 95 تا 132
اخوت انسانى و پیامدهاى اخلاقى آن در عرصه جهانى (برپایه اندیشه آیت الله جوادى آملى)
نویسنده:
جبیب الله بابایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
اخوت انسانی بر اساس مؤلفه­ های مشترک و فراگیرِ فطری میان آدمیان شکل می‌گیرد؛ بنابراین می ­تواند نوعی اخلاق حداقلی به وجود آورد که در عین حال، در عرصه عام جهانی مؤثر باشد. برادری میان انسان­ها، نوعی ازخودگذشتگی (self-sacrifice) در روابط انسانی را در پی دارد و همزیستی جهانی را تسهیل می‌کند. علاوه بر این، برادری، روابط انسانی میان ابنای بشر را قوام می‌بخشد و با تمهید مؤلفه ­های انسانی، زمینه را برای صورت­بندی «اخوت دینی» و «اخلاق ایمانی» در جوامع دینی (یک­دینی، یا چنددینی) فراهم می ­سازد. در حقیقت، اخوت ایمانی و دینی صورتِ کمال‌یافته‌ای از اخوت انسانی است؛ نه تنها زمینه ستیز میان آدمیان را از بین می ­برد (کارکرد سلبی)، بلکه به دلیل کمالی که در آن نهفته، انسجام و پیوستگی میان انسان­های غیردیندار را نیز امکان‌پذیر می­ سازد (کارکرد ایجابی).
صفحات :
از صفحه 7 تا 24
اخلاق تبلیغ دین در عصر حاضر؛ ارزش‌ها و معضل‌ها (بایسته‌های اخلاقی تبلیغ دین از منظر آیت الله جوادی آملی)
نویسنده:
حسن بوسلیکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
محور اصلی این پژوهش، ارزش‌ها و اصول اخلاقی در تبلیغ دینی است. این پژوهش با روش کتابخانه‌ای به‌انجام رسیده است و تلاش شده از آثار آیت الله جوادی آملی به مسائل اصلی پژوهش، پاسخ داده شود. مسائل اصلی این پژوهش، در دو محور پیگیری شده است: نخست، با توجه به آسیب‌های عینی و عصری تبلیغ دینی، بر چه ارزش‌های اخلاقی‌ای باید تأکید کرد؟ دوم، راه برون‌رفت از تعارض‌های اخلاقی در عرصه تبلیغ دینی چیست؟ در پاسخ به محور نخست، بر اصولی همچون «تلاش برای ابلاغ پیام دین نه هدایت مردم»، «امانتداری در ابلاغ پیام»، «مطابقت عمل با گفتار» و «پرهیز از خود محوری در دعوت» تأکید شده است. در پاسخ به محور دوم، به اخلاق تبلیغ همچون یکی از شاخه‌های بومی اخلاق کاربردی، توجه شده است. تلاش بر این بوده است که پاره‌ای تعارض‌های موجود در عرصه تبلیغ معرفی شود. آن‌گاه با توجه به دیدگاه‌های آیت الله جوادی آملی راه‌حل‌هایی برای این معضلات به‌دست داده شود. در این محور، مسائلی همچون «تبلیغ دینی در آوردگاهی به وسعت جهان»، «عقل یا احساسات» و «ترویج عقلانیت یا روح تعبد» محل توجه بوده است.
صفحات :
از صفحه 171 تا 201
نقش عواطف و هیجانات در اخلاق
نویسنده:
حسین دیبا
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در میان ظرفیت‌های وجودی انسان، عواطف و هیجان‌ها، در تأثیرگذاری بر افکار و اعمال آدمی، از جایگاهی ویژه برخوردارند. بررسی این تأثیرات در حوزه اخلاق ـ که از مهم‌ترین جنبه‌های زندگی فردی و اجتماعی انسان است ـ بحث‌‌های بسیار با اهمیتی را پیش خواهد کشید. اگر نوع و میزان تأثیرگذاری ساحت عاطفی در مقایسه با دیگر ساحت‌‌های رقیب (همچون ساحت عقلانی) تحلیل و بررسی شود، اهمیت این مباحث، بیش‌تر درک خواهد شد. این مقاله در دو حوزه به این مسأله می‌پردازد: اول، حوزه‌ای کاملاً نظری که ذیل مباحث فرااخلاق قرار می‌گیرد؛ و دوم، در عرصه‌‌های عینی‌تر حیات اخلاقی انسان یعنی حوزه قضاوت‌‌ها و رفتار‌های اخلاقی. این بررسی‌‌ها به تطبیق و مقایسه حوزه‌‌های فرااخلاق و روان‌شناسی اخلاق با منابع اسلامی خواهد پرداخت. در بخش منابع اسلامی، تأکید بر آثار استاد آیت الله جوادی آملی است. بر این اساس، مباحث در سه بخش تنظیم شده است: نخست، نقش عواطف در نظریات فرااخلاقی بررسی می‌شود و از دو رویکرد عمده فرااخلاقی بحث می‌شود؛ یعنی دیدگاه تعریف‌گروانه طبیعی و دیدگاه غیرشناختاری یا توصیف‌ناگروانه، با بیان کاستی‌‌های این نظریه‌ها، ارتباط ارزش‌‌های اخلاقی با واقعیات عینی تبیین می‌شود. در بخش دوم، نقش عواطف در قضاوت‌‌های اخلاقی بررسی می‌گردد. آن‌گاه برخی از دیدگاه‌‌ها که عواطف و هیجانات را تنها عامل تأثیرگذار بر قضاوت‌های اخلاقی می‌دانند تبیین و نقد می‌شود. تأثیرگذاری ساحت عقلانی بر قضاوت‌های اخلاقی در این بخش طرح شده است. در نهایت؛ با پذیرش تأثیر عواطف بر قضاوت‌های اخلاقی، علیت انحصاری آن رد خواهد شد. بخش سوم، به تأثیر عواطف بر رفتارهای اخلاقی می‌پردازد. در این بخش، دیدگاه‌های عاطفه‌گرایان و شناخت‌گرایان درباره زمینه‌های تأثیرگذاری عواطف و احساسات بر رفتار اخلاقی سنجیده می‌شود. با پذیرش تأثیر جدی هیجان‌‌ها بر رفتار اخلاقی، نقش مؤثر شناخت و تأملات فکری در رفتار اخلاقی نیز به اثبات خواهد رسید.
صفحات :
از صفحه 25 تا 59
نقد و بررسی تئوری خطای جی. ال. مکی در فرا اخلاق (بر اساس مبانی آیت الله جوادی آملی)
نویسنده:
اکبر حسینی قلعه بھمن
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
جی. ال. مکی، در کتاب معروف خود در باب فلسفه اخلاق به نام «اخلاق: جعل درست و خطا» دیدگاه شک‌گرایانه‌ای را مطرح می‌کند که براساس آن، از آنجا که احکام و گزاره‌های اخلاقی صدقشان را منوط به عینیت ارزش‌ها و حقایق اخلاقی کرده‌اند، و عینیت این حقایق به دو دلیل عجیب بودن حقایق اخلاقی و نسبیت ارزشهای اخلاقی مورد انکار قرار گرفته است، این احکام کاذب هستند. وی در این کتاب عنوان دیدگاه خودش را «نظریه خطا» گذاشته است که در این نوشتار در تلاش هستیم با استفاده از مبانی متفکران مسلمان از جمله حضرت استاد آیت الله جوادی آملی (حفظه‌الله) این دیدگاه را به نقد و بررسی بگذاریم. البته روشن است که نزد متفکران مسلمان، حقایق اخلاقی واقعیت‌هایی هستند که با مفاهیم انتزاعی از سنخ معقولات ثانیه فلسفی از آن ها حکایت می‌شود و وجود این امور در عالم، همانند وجود حقایقی که با مفاهیم انتزاعی قابل تبیین هستند، قابل بیان می‌باشند.
صفحات :
از صفحه 27 تا 51
تأثیر اخلاق در بینش‌ها با تکیه بر اندیشه تفسیری آیت الله جوادی آملی
نویسنده:
قاسم سبحانی فخر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
از منظر دین، سعادت انسان معلول بینش‌ها و باورهای درست و اخلاق و رفتار برخاسته از فطرت و مطابق با خواست شریعت است. همان‌گونه که اخلاق و رفتار آدمیان پیامد نوع بینش‌ها و باورهای آنان است، بر بینش‌ها و باورهای آنان نیز اثرگذار است؛ رفتار یک انسان به‌تدریج موجب پیدایش صفات و ملکاتی مثبت یا منفی می‌گردد. صفات و ملکات منفی، بینشی متناسب با خود پدید می‌آورد که گاهی به انکار حقیقتِ روشن می‌انجامد. صفات و ملکات مثبت، موجب تثبیت و تقویت بینش‌های فطری و عقلی و سبب تابش نور معرفت و حکمت بر دل می‌گردد. ریشه اخلاق و رفتار منفی، حب دنیا، و ریشه اخلاق و رفتار مثبت، دوری از حب دنیا است. این حقیقتی است که قرآن و سنت، بر آن تصریح کرده‌اند و موجب پیدایی قالبی خاص برای اندیشه عالمان مسلمان، به‌ویژه حکیمان و عارفان در باب معرفت‌شناسی شده است. مقاله حاضر با تکیه بر اندیشه آیت الله جوادی آملی این حقیقت قرآنی را توضیح می‌دهد.
صفحات :
از صفحه 7 تا 21
  • تعداد رکورد ها : 24