جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 4261
نیاز به تفسیر روایی، ذاتی یا عرضی
نویسنده:
جعفر نکونام، زکیه جوانمردزاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,
چکیده :
تفسیر روایی از کهن ترین روش های تفسیر قرآن است که از آغاز تاریخ تفسیر وجود داشته است. در این که آیا ذات قرآن مبهم است و در همان زمانی که نازل شد، بدون بیان پیامبر (ص) مقاصد قرآن برای مخاطبان قرآن مشخص نبوده، یا این که نیاز به روایات در تفسیر قرآن عارضی است؛ یعنی بر اثر گذشت زمان و مفقود و منسی شدن قرائن فهم قرآن و پیدایش مکاتب مختلف کلامی و فقهی و عرفانی حاجت افتاده است که اهل بیت یا صحابه و تابعان به تفسیر آیات قرآن بپردازند و روایات تفسیری را به میراث بگذارند، اختلاف نظرهایی وجود دارد، اما بررسی ها در این مقاله نشان می دهد، قابل پذیرش نیست که قرآنی که به فصاحت و بلاغت و هدایت متصف است، به طور ذاتی مبهم و نیازمند بیان پیامبر (ص) و صحابه و تابعان و ائمه (ع) باشد؛ بلکه ایشان وقتی به تفسیر آیات پرداختند که بر اثر گذشت زمان و مفقود یا منسی شدن قرائن، حاجت افتاد، به تفسیر آیات قرآن بپردازند و روایات تفسیری بر اثر این نیاز عارضی فراهم آمده است.
صفحات :
از صفحه 127 تا 146
معناشناسی اسماء از دیدگاه مفسران فریقین با تاکید بر آیه خلافت
نویسنده:
عمران عباسپور، علی نصیری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها,
چکیده :
ویژگی تعلیم اسماء باعث شده است که انسان مقامی بالاتر از مقام فرشتگان مقرب خدا داشته باشد. این مقاله در صدد بررسی چیستی اسماء مورد اشاره در آیه 31 بقره با استفاده از تحلیل سخنان مفسران فریقین است. مفسران شیعه سه نظریه را در مورد اسماء مطرح کرده اند: الفاظی که به اشیاء خارجی اشاره دارد، حقایق عینی و خارجی که واسطه خلقت تمام ممکنات عالم می باشند و ذخایر غیبی که منشا پیدایش جهان هستند. مفسران اهل سنت دو نظریه تشابه این آیات و وسیله ایجاد ارتباط و ادامه حیات در روی کره زمین برای انسان را مطرح کرده اند. تطبیق دیدگاه های تفسیری فریقین بیانگر آن است که اختلاف مفسران در تفسیر این آیات برآمده از اختلاف ایشان در مبانی و منابع تفسیری است.
صفحات :
از صفحه 43 تا 60
نقد روایات تعجیل پیامبر در تکرار آیات هنگام نزول
نویسنده:
محمد خامه گر، مهدی جلالی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
چکیده :
پیرامون شأن نزول آیات 16 تا 19 سوره قیامت که خداوند، پیامبر را از تعجیل در تکرار آیات نهی فرموده است، روایاتی در تفاسیر شیعه و سنی به نقل از جوامع روایی اهل سنت بیان شده است. در مواجهه با روایات تعجیل چند پرسش مهم مطرح می شود: نخست آنکه آیا از جهت سندی و محتوایی، این روایات قابل اعتماد هستند؟ و دیگر آنکه به فرض صحت سند و محتوای این روایات، آیا می توانند سبب نزول آیات فوق باشند؟ در این نوشتار برای پاسخگویی به این سؤالات، سند روایات تعجیل و نیز محتوای آنها از جهت میزان سازگاری آن با ماهیت وحی، شخصیت و مقام پیامبر ارزیابی گشته است. در انتهای مقاله نیز امکان سبب نزول بودن روایات تعجیل برای آیات 16 تا 19 سوره قیامت مورد بحث قرار گرفته است.
صفحات :
از صفحه 32 تا 50
رویکرد مساله محور در تفسیر حیات طیبه در آیه 97 نحل
نویسنده:
زهره نبوی، احد فرامرز قراملکی، قاسم درزی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها,
چکیده :
رویکرد مساله محور یکی از شیوه های اثربخش «تدبر در قرآن» است. این رویکرد در برابر رهیافت موضوع محور و رهیافت مفهوم محور به کار می رود. بررسی تاریخی روی آوری مفسران به آیه 97 سوره نحل نشان می دهد که نداشتن رویکرد مساله محور موجب شده است که بسیاری از آنها بدون ذکر هیچ نکته ای از این آیه گذر کنند و بسیاری نیز که به تفسیر آیه پرداخته اند فقط به بیان نکات پراکنده و بدون انسجام اکتفا نمایند. این پژوهش روشن کرده است که تاکنون تنها سه تن از مفسران، مواجهه مساله محور با این آیه داشته اند و توانسته اند بدین شکل به مقومات و خصوصیات حیات طیبه دست یابند. در این مقاله پس از تحقیق در مفاد این آیه، 12 مساله مهم و شایسته پژوهش مرتبط با این آیه ارائه شده و به اجمال برای برخی از آنها روش صحیح حل آنها بیان شده است.
صفحات :
از صفحه 35 تا 50
مسیح‌شناخت قرآنی و معنویت توحیدی
نویسنده:
انشاءالله رحمتی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,
چکیده :
پرسش اصلی این نوشتار آن است که چگونه می‌توان از نوعی معنویت توحیدی به عنوان معنویت اصیل در مقابل معنویت‌های غیرتوحیدی (و حتی دروغین) دفاع کرد. معنویت اصیل توحیدی منوط به داشتن نظریه معقولی درباره‌ وحی (الهیات وحی) است. در مسیحیت رسمی، عیسی مسیح (ع) را خدای متجسد (خدا – انسان) می‌دانند. بر این مبنا از همان ابتداء‌ با نوعی تناقض یعنی مفهوم موجودی که در آن واحد هم خدا است و هم انسان، مواجه می‌شویم. حال آنکه در قرآن کریم عیسی مسیح (ع) پیامبر خدا معرفی می‌شود. هر چند او انسان است، لیکن انسان مافوق است و بنابراین آینه تمام نمای حضرت حق است. باید از مظهریت مسیح سخن گفت و نه از الوهیت او. در این نوشتار، این دیدگاه ابتداء مطابق با برخی از نحله‌های صدر مسیحیت (نحله ایبیونی و نحله دوستیستی)‌ معرفی شده و در ادامه آمده است که چگونه می‌توان این مسیح‌شناخت را بر طبق فهم شیعیان از کتاب و سنت، به روش معقولی تبیین کرد.
صفحات :
از صفحه 35 تا 52
مهم ترین بسترهای تعقل از منظر قرآن کریم
نویسنده:
عبدالمجید طالب تاش
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,
چکیده :
قرآن کریم در آیات متعدد انسان ها را به تعقل فرا خوانده است. و در کنار این دعوت مؤکد، ظرف تعقل را معرفی کرده که نشان می دهد برای اصلاح اندیشه و رفتار، تعقل در محورهای بخصوصی ضروری است. این پژوهش تلاش کرده است به بسترهای تعقل مورد توجه قرآن و دستاوردهای حاصل از آن دست یابد. به دلیل گستردگی این موضوع در قرآن، تنها آیاتی بررسی شده که در آن ها واژگانی آمده که از ریشه «ع ق ل» اخذ شده است. این واژگان در ساختارهای"تعقلون"، "یعقلون"، "عقلوا"، "یعقل" و "نعقل" یافت شد که 49 بار در قرآن به کار رفته است. همه 49 آیه مورد بررسی قرار گرفت. 12 مورد بدون ذکر بستر، به پیامدهای تعقل یا عدم تعقل اختصاص داشت و 37 مورد به همراه سیاق مربوط، بسترهای تعقل و نتایج حاصل از آن را بیان کرده بود. در روند بررسی، هفت محور به عنوان بسترهای تعقل، از آیات استخراج گردید. این محورها شامل: طبیعت؛ ناپایداری دنیا؛ تاریخ؛ کتب آسمانی و به خصوص قرآن کریم؛ احکام دین؛ دوران پیری و بالاخره گستره گمراه سازی شیطان می باشد. در این نوشتار، آیات دیگری که واژگان مشابه مانند تفکر، تدبر، تأمل و تفقه در آن ها آمده بررسی نشد. نتایج حاصل از تعقل در هفت محور ذکر شده را از آیات قرآن دریافت و مورد تبیین قرار گرفته است. که دستاورد تعقل در هفت مورد بالا به ترتیب معرفت به توحید ربوبی؛ آخرت گرایی در رفتار؛ عبرت آموزی؛ آشنایی با حقایق فراتر از دسترسی عقول بشری؛ پای بندی به احکام شریعت؛ تقویت معاد اندیشی و رهایی از دام های فریب شیطان است.
صفحات :
از صفحه 129 تا 147
احباط و تکفیر عمل، از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی
نویسنده:
اقدس یزدی، زینب عباسی آغوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
در ﻣﺴﺌﻠﻪ «اﺣﺒﺎط و ﺗﻜﻔﻴﺮ»، ﻣﻌﺘﺰﻟﻪ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ اﺣﺒﺎط کلی ﺑﻮده، دﻻﻳﻞ عقلی و نقلی ذﻛﺮ میﻛﻨﻨﺪ. در ﻣﻘﺎﺑﻞ، اﺷﺎﻋﺮه و اﻛﺜﺮ اﻣﺎﻣﻴﻪ در ﺣﺎل ﻛﻔﺮ، ارﺗﺪاد، ﺷﺮك و ﻧﻔﺎق، ﻣﻨﻜﺮ اﺣﺒﺎط کلی ﻫﺴﺘﻨﺪ و آن را ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻇﻠﻢ، ﺗﺮﺟﻴﺢ ﺑﻼﻣﺮﺟﺢ و ﻳﺎ ﺗﻨﺎﻗﺾ و دور می داﻧﻨﺪ. آﻳﺖاﷲ ﺟﻮادی آملی درﺑﺎره ﻛﻔﺮ، ﺷﺮك، ﻧﻔﺎق و ارﺗﺪاد، ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﺣﺒﻂ ﻣﺤﻀﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺮ اﺛﺮ آنﻫﺎ ﻫﻤه هستی ﺧﻮد را از دﺳﺖ می دﻫﺪ و درﺑﺎره ﻣﻌﺎصی ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﺣﺒﻂ ﻏﻴﺮﻣﺤﺾ ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﻳﺸﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس ﺣﺮﻛﺖ ﺟﻮﻫﺮی ﻧﻔﺲ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ، ﻧﻔﺲ ﻣﺎدامی ﻛﻪ راﺑﻄه تعلقی ﺑﺎ ﺑﺪن دارد، ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ دﮔﺮﮔﻮنی دارد و اﻓﻌﺎل اﻧﺴﺎنی ﺑﺎ ﻧﻔﺲ، اﺗﺤﺎد وﺟﻮدی دارﻧﺪ و ﺻﻮرت ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺧﻮد را اﻳﺠﺎد می ﻛﻨﻨﺪ.
صفحات :
از صفحه 81 تا 102
ضرورت على و معلولى از دیدگاه استاد فیاضى
نویسنده:
محمدجواد میرجعفرى میاندهى، یارعلى کرد فیروزجائى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره),
چکیده :
ضرورت علّى و معلولى از فروع مهم اصل علیت است و معناى آن به طورکلى عبارت است از ضرورى شدنِ وجود معلول هنگام وجود علت تامه اش (ضرورت بالقیاس) و از ناحیه آن (ضرورت بالغیر). این ضرورت که با عنوان جبر فلسفى نیز از آن یاد مى شود کاملا مورد تایید و تثبیت فلاسفه است و برخى متکلمان به ویژه اشاعره کاملاً آن را منکرند. اصولیین نیز چنین ضرورتى را تنها در علل غیرمختار مى پذیرند؛ اما استاد فیاضى ضرورت سابق بالغیر به تفسیر مشهور را در همه علل، چه مختار و چه غیرمختار مردود مى داند، ولى معتقد است که این نوع ضرورت با تفسیرى دیگر در هر دو مورد صادق است. ضرورت بالقیاس نیز از دیدگاه ایشان تنها در علل غیرمختار پذیرفتنى است. دیدگاه استاد فیاضى در نفى ضرورت در برخى صور آن، گرچه هم نوا با آراى اهل کلام و اصولیون است، تفاوت هایى اساسى و مهم با آنها دارد که در این تحقیق به تفصیل به این تمایزها پرداخته ایم.
صفحات :
از صفحه 33 تا 58
تسلیم و رضا در مثنوی
نویسنده:
هما حجتی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
یکی از موارد مهم در آراء تربیتی مولانا، تسلیم و رضا در برابر امر حق است. نزد سالکان، تسلیم عبارت است از استقبال قضا و تسلیم به مقدرات الهی. مقام تسلیم فوق مرتبه توکل و رضاست. و مرتبه رضا فوق مرتبه توکل است. در توکل، سالک در همه امور خود، خدا را وکیل خود قرار میدهد. در رضا به هر چه خداوند بخواهد و انجام دهد، راضی می شود؛ اما در مقام تسلیم، سالک قطع تعلق می کند و دیگر برای وی طبعی باقی نمی ماند تا موافق یا مخالف باشد. مولانا در همه امور، شرط اصلی را تسلیم می داند و بس. وی می گوید زمانی که مرد حق، تسلیم محض حق باشد، جریان عالم نیز با خواست خداوند، بر وفق مراد وی خواهد بود. زیرا که همه هستی، تحت فرمان حق عمل می کند. در حدیث آمده است کسی که از آن خدا و برای وی باشد، خداوند نیز برای او خواهد بود. مولانا در یکی از داستانها از قول انبیا می گوید که ما در درگاه الهی، هیچگاه ملول و دلتنگ نیستیم، تا از سختی و دوری راه در جا بزنیم و ناامید شویم. وقتی معشوق (حق) با ما همیشه حاضر است، نثار جان در برابر رحمتهای او دلیل شکرگزاری ماست. در چنین شرایط روحی و معنوی دل ما پر از شادی و گلشن های معنوی است و پیری و پژمردگی به وجود ما راه ندارد. دائمأ جوان و با طراوت هستیم ... مولانا معتقد است که با تسلیم و رضا حق بر قلب انسان تجلی می کند. پس چه تربیتی والاتر از این و چه زندگی شیرین تر از این!
صفحات :
از صفحه 390 تا 407
ارکان معرفت در حکمت متعالیه
نویسنده:
مرتضی کشاورز
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها – دانشگاه معارف اسلامی,
چکیده :
رابطه ارکان سه گانه معرفت از مباحث مهم معرفت شناسی است. ملاصدرا رابطه علم و معلوم را در مبحث وجود ذهنی مطرح نموده و بر اساس اصول فلسفه خود معتقد است که حقیقت علم حصول ماهیت و ذات شئی خارجی در ذهن است. علم گونه ای از وجود است که قیام صدوری نسبت به نفس دارد. او رابطه علم و عالم را در بحث اتحاد عاقل و معقول تبیین نموده و به اتحاد جمیع اقسام ادراک با مدرِک معتقد است، لذا می توان گفت بحث «وجود ذهنی» و «بحث اتحاد عاقل و معقول» از این نظر در مباحث معرفت شناسی مکمل یکدیگرند.
صفحات :
از صفحه 83 تا 105
  • تعداد رکورد ها : 4261