جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 11
خلق از عدم
عنوان :
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
مسئله خلقت از نیستی، یکی از مباحث مهم کلامی، فلسفی و روایی است. نخست تذکر این نکته ضروری است که این بحث یکی از شاخه‌های بحث دیگری با عنوان حدوث و قدم عالم است. اندیشمندان اسلامی همگی اتفاق نظر دارند که عالم، قدیمِ ذاتی نیست، بلکه حدوث ذاتی دارد؛ زیرا بیشتر ...
معنای لاشیء در انتقال از فلسفه یونانی به فلسفه اسلامی
نویسنده:
پاکت چی احمد
نوع منبع :
کتابخانه عمومی , نمایه مقاله
چکیده :
در مقاله حاضر، نخست فرآیند شکل گیری دو مفهوم سلبی «نه چیزی» (مدن) و «نه موجود» (مئون) در فلسفه کلاسیک یونان بررسی شده و بعد نشان داده شده است که چگونه در فلسفه متقدم اسلامی، «لاشیء» برخلاف انتظار، به عنوان معادلی برای مئون و نه مدن به کار رفته است. با روشن شدن این که مئون در فلسفه کلاسیک به معنای عدم مطلق نیست، روشن می شود که نخستین کاربردهای «خلق من لاشیء» در متون اسلامی، دقیق تر از اصطلاح «خلق از عدم» بوده است. نخستین انتقال از این فرمول به «خلق لامن/ عن شیء» که توسط فارابی صورت گرفت، نشانگر باز تعریفی است که در فلسفه فارابی از مفهوم «لاشیء» و رابطه آن با هیولی انجام گرفته است. چنین می نماید که نظریه فارابی در باب ابداع، در عین این که پرداختی بر پایه نظریه افلاطون- افلوطین در هماهنگی با زبان فلسفی ارسطویی است، با اندیشه کلامی اسلامی نیز در گفت و گو بوده و در ترکیب الفاظ صورتبندی از متون دینی اسلامی که پیشتر ترکیب «خلق لا من شیء» را ارایه کرده بودند، بهره برده است.
صفحات :
از صفحه 109 تا 126
رازستانی و رمزگشایی اختلاف دیدگاه های شیخ الرییس درباره نظام فیض
نویسنده:
عین اله خادمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
برخلاف تصور برخی نویسندگان، شیخ در آثار مختلف خویش درباره نظام فیض، نظریه واحدی ارایه نداده است. بلکه با تامل در مکتوبات او در می یابیم که شش اختلاف - تبیین نظام فیض بر اساس نظام ثنایی یا ثلاثی با استفاده از مولفه علم یا تعقل، دفاع از نظریه تجلی به عنوان بدیل نظریه فیض، انکار و اثبات فاعلیت برای حضرت حق، عقل فعال و صادر اول و اختلاف درباره تعداد عقول - را می توان در آثار او رصد کرد. در تحلیل و رمزستانی اختلاف دیدگاه های شیخ الرییس، شش نظریه ذیل شایان بررسی است: ناظر بودن نظریه های مختلف به امکان پیدایش کثیر از واحد، توجیه و جمع آرای شیخ، تعیین نظریه شیخ در الاشارات به عنوان آخرین دیدگاه او، ناهماهنگی میان دیدگاه های شیخ در مکتوبات متعددش، سیر تحول نظریه شیخ از خلق به تجلی، تمایل ابن سینا به ابداع نظریه نوین و عدم توفیقش، به زعم نگارنده، به جهت برخی نقایص پنج نظریه اول و برخی نقاط قوت نظریه اخیر، در مجموع، نظریه ششم بر سایر نظریه ها برتر است.
صفحات :
از صفحه 67 تا 90
مناسبات انسان کامل و خلافت الهی در اندیشه ملاصدرا
نویسنده:
قدرت الله قربانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
ملاصدرا از فیلسوفان اسلامی است که دارای نظام فکری نسبتا منسجم انسان شناختی است. او از زوایای فلسفی، عرفانی، دینی و سیاسی ابعاد گوناگون خلافت اللهی انسان را نشان می دهد ضمن اینکه بین آنها پیوند ذاتی وجود دارد. در نظر او حقیقت دو بعدی انسان، با تاکید بر بعد روحانی با گرایش تکاملی و معنوی ارتباط می یابد و اندیشه حرکت جوهری نفس را تداعی می کند که حدوث جسمانی او در نهایت به بقای روحانی ختم می گردد. علاوم بر این خصوصیت کمال طلبی انسان، در نهایت ترسیم کننده جایگاه انسان کامل و صدرنشینی او در سلسله مخلوقات الهی است که بواسطه داشتن کمالات وجودی، معرفتی و اخلاقی از سوی خداوند، مامور هدایت و رهبری دیگر انسان ها در قالب نبوت، امامت و ولایت می باشد. این اندیشه قابلیت ترسیم تصویر دقیق تری از انسان را دارد که می تواند در نظریه پردازی های انسان شناختی و علوم انسانی مورد استفاده قرار گیرد.
صفحات :
از صفحه 19 تا 44
بازتاب افکار اسماعیلیه در آثار ناصر خسرو
نویسنده:
پروین تاجبخش
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
برای فهم هر شاعر و نویسنده ای درک زمینه های فکری او لازم است. نویسنده در این مقاله می کوشد بازتاب اندیشه های اسماعیلیه را در آثار ناصرخسرو به اجمال بررسی کند و توضیحی مختصر آنگونه که علاقه مندان را به کار آید ارائه دهد.
صفحات :
از صفحه 261 تا 281
نقش اراده در فاعلیّت الاهی از منظر حکمت اسلامی
نویسنده:
حسین رمضانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
مقاله حاضر در صدد بررسی مسأله نسبت اراده و فاعلیت الاهی، در آرای حکمای مسلمان است. ازاین‌‌‌رو، مقاله حاضر، پس از تبیین لغوی و مفهومی واژگان اراده و فاعلیت الاهی، نخست فاعلیت الاهی را از منظر ابونصر فارابی و ابن‌‌‌سینا ملاحظه کرده، استدلال‌‌‌های ایشان را بر ابداعی بودن فاعلیت الاهی بیان کرده است. سپس به بررسی دیدگاه شیخ اشراق و فاعلیت اشراقی از منظر او پرداخته شده است. در ادامه، با بررسی آرای صدرالمتألهین، ابعاد مختلف فاعلیت ایجادی، شرح و بسط داده شده ‌‌‌است. در خاتمه، ادامه دیدگاه صدرالمتألهین نزد حکمای متأله متأخر، تا روزگار معاصر، مد نظر قرار گرفته، ضمن بررسی و ارزیابی دیدگاه مرحوم علامه طباطبایی در باب اراده الاهی، دیدگاه کلامی امامیه نیز در باب فاعلیت و اراده الاهی تبیین شده است. در نهایت، ضمن جمع‌‌‌بندی آرا، اختلاف ‌‌‌نظرهای موجود، تبارشناسی و علت‌‌‌یابی شده است.
صفحات :
از صفحه 81 تا 110
تخیل در اندیشۀ ریکور و ملاصدرا
نویسنده:
محمدکاظم علمی سولا، سیده اکرم برکاتی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
پژوهش حاضر، به بررسی دیدگاه های ریکور و ملاصدرا در مبحث خیال و نقش موثر تخیل به ویژه در حوزه معرفت می پردازد. گرچه مبادی دو فیلسوف در این باره متفاوت است، در حوزه های خاصی شباهت های قابل توجهی در اندیشه های این دو ظاهر می شود. ریکور که یکی از فیلسوفان معاصر حوزه هرمنوتیک است از مباحثی نظیر نشانه شناسی، زبان شناسی، ساختارگرایی، و معرفت شناسی رایج در فلسفه تحلیلی، برای غنی ساختن هرمنوتیک استفاده بسیار کرده است. بدین سبب، مساله زبان در اندیشه وی نقشی محوری دارد. تفاوت مبنایی اندیشه ریکور با ملاصدرا در مبحث تخیل، به این جهت است که در اندیشه ریکور، «زبان»، مبنای تبیین تخیل است. وی نقش تخیل در شناخت را از طریق زبان توضیح می دهد. اما ملاصدرا عمل تخیل در ایجاد معرفت را عمل قوه ای از قوای نفس می داند و مستقیما به زبان نمی پردازد. اما به رغم این تفاوت مبنایی، هر دو فیلسوف تخیل را واسطه ای میان جهان اعیان و دنیای درون ذهن، می دانند و هر دو، این امکان را با مفهوم اجتماع دو امر متباین توضیح می دهند.
صفحات :
از صفحه 67 تا 94
آفریدگار جهان
نویسنده:
ناصر مکارم شیرازی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مدرسه امام علی بن ابیطالب (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
کتاب حاضر با عنوان «آفریدگار جهان» نگارش ناصر مکارم شیرازی است که به بررسی مسئله خداشناسی و توحید می پردازد. مولف کتاب خود را در سه بخش دسته بندی کرده است. در بخش نخست کتاب بحث از ضرورت شناخت خدا صورت گرفته و در ضمن آن موضوعاتی مانند: کمال، مسائل و موانع ذهنی شناخت خدا، فطرت، تاریخچه مادی گری و دیگر مباحث مورد توجه قرار گرفته است. در بخش دوم کتاب با عنوان روشن ترین دلیل توحید، برهان نظم، دلیل اعجاز و برهان هستی از خود که از براهین مهم در اثبات خداوند هستند مورد توجه قرار گرفته و در ضمن بحث برهان نظم نیز به نظم در عالم آفرینش اشاره شده است و در بخش سوم نیز که عنوان پاسخ مهم ترین ایرادات مادی ها را به خود گرفته به بررسی شبهات و اشکالاتی که از جانب مادی گراها به مسئله خداشناسی وارد شده پاسخ داده شده است.
فاعلیت الهی از دیدگاه سهروردی
نویسنده:
محمد علی دیباجی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
چگونگی آفرینش، فاعلیت الهی و پیدایش کثرت در عالم، سه تعبیر از یک مسأله مهم فلسفی در نظام‌های فلسفی نوافلاطونی و اسلامی است. قاعده الواحد یکی از عناصر مهم در نظریه فاعلیت خدا در نظام‌های مذکور است. ریشه این قاعده در افکار افلوطین و تا اندازه‌ای ارسطو یافت می‌شود؛ در نظام‌های فلسفی فارابی و ابن‌سینا تبیین‌های دقیق‌تر و جامع‌تری از این اصل وجود دارد. مهم‌ترین مسایلی که پیرامون این اصل در نظریه فاعلیت خدا مطرح است عبارتند از: این قاعده تا چه حد می‌تواند نحوه فاعلیت الهی و پیدایش کثرت در عالم را بازگو کند؛ دیگر این‌که اعتماد نظام‌های فلسفی فارابی و ابن‌سینا به این اصل تا چه اندازه است؛ و سرانجام،‌ شیخ‌اشراق چه نقدهایی بر این اصل و توجیه آن دارد و خود از چگونگی آفرینش الهی، چه تبیینی ارائه می‌دهد؟ شهاب‌الدین ‌سهروردی این اصل را با نگاه اصلاح و تعدیل نگریسته و به تنسیق جدیدی از آن دست‌ یازیده ‌است. در راه‌ حل وی، ضمن محدود شدن جریان قاعده به رابطه ایجادی خدا و معلول اول، از رابطه کمالی و مستقیم خدا با همه معلول‌ها، و کنار رفتن فرضیه‌های نجوم بطلیموس و صدور کثرت از واحد سخن گفته ‌شده ‌است.
صفحات :
از صفحه 1 تا 24
ابداء یا ابتداء ؟
نویسنده:
غلامحسین ابراهیمی دینانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
آیا هر چه خود دارای ابتداء است می تواند منشأ ابتداء برای غیر خود واقع شود ؟ مبادی عالیه و علل متوسطه چه نقشی در هستی ایفاء می کنند؟ تفاوت ابداء با ابتداء و خلق لا من شیء با خلق من لا شیء چیست؟ آیا عیان ثابته و صور علمیه مغایر با تفرد و توحد ازلی خداوند است؟ آیا عقل – صادر اول – همان کل اشیاء است؟ اینها برخی از مسائلی است که در این مقاله درباره آنها بحث شده است.
صفحات :
از صفحه 15 تا 24
  • تعداد رکورد ها : 11