جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«الإفصاح فی الإمامة» کتابی در اثبات عقاید شیعه درباره امامت و جانشینی پیامبر اکرم (ص) اثر محمد بن محمد بن نعمان مفید است. بنا بر اشاره مولف در ابتدای کتاب، هر آنچه در موضوع امامت ذکر آن لازم بوده در این کتاب آمده است. مؤلف با استفاده از استدلال‎ های کلامی به اشکالات پیرامون موضوع امامت و آراء مختلف فرقه‌ های اسلامی مانند: معتزلی ها، حشویه ها و خوارج جواب داده است. شیوه مؤلف در این کتاب بیشتر جدلی است، لذا حتی به قیاس هم بر اثبات مسائل امامت استناد می‌ کند. گر چه کتاب از ساختار منظمی برخوردار نیست، اما مباحث آن را می‌ توان در یک مقدمه، ۱۸ بخش، ۷ فصل و ۷ مسأله دسته‌ بندی کرد. مولف در مقدمه غرض از تالیف کتاب را که همان توضیح و تحریر مسئله امامت است بیان می‌ کند و در بخش‌ های متنوع، از موضوعات مربوط به قضیه امامت بحث می‌ کند از قبیل: تعریف امامت، شناخت امام، دلیل بر وجوب معرفت امام، اجماع مسلمین بر امامت علی (ع) اجماع بر وجود امام بعد از نبی (ص)، افضلیت علی (ع) نزد خدا و رسول (ص) او، فساد امامت مفضول بر فاضل، اجماع بر فضایل علی (ع)، علت ندادن حق علی (ع)، عدم اقرار مهاجرین و انصار بر تقدم ابوبکر، علت سکوت امیرالمومنین (ع) بر خلفاء قبل از خودش، عدم اجماع امت بر امامت ابوبکر و... فصل اول در فصل اول مولف سه موضوع را مورد بررسی قرار می‌ دهد: 1- ادعای تنزیه اهل سقیفه از خطا. 2- مسائل مربوط به روز احد. 3- تفسیر حدیث عشره. فصل دوم در این فصل به مواردی می‌ پردازد از قبیل عدم دلالت السابقون اول در آیه مبارکه بر ابوبکر و اصحاب بیعت شجره. فصل سوم در این فصل مولف از مباحثی نظیر اثبات امامت امیرالمومنین از آیه «قل للمخالفین من الاعراب»، کافر بودن محارب با امیرالمومنین (ع). فصل چهارم در این فصل از مواردی نظیر ردّ ادعای امامت ابوبکر با توجه به آیه «من یرتد منکم عن دینه» و اثبات امامت امیرالمومنین (ع) از این آیه بحث می‌ کند. فصل پنجم مؤلف در این فصل استدلال بر فضل ابوبکر به آیه «محمد رسول الله و الذین معه اشداء علی الکفار رحماء بینهم» را رد کرده است. فصل ششم در این فصل نزول آیه «و الذی جاء بالصدق و صدق به» را در مورد ابی بکر قبول نمی‌ کند. بلکه او اثبات می‌ کند نزول این آیه در مورد امیر مؤمنان علی (ع) است. فصل هفتم مؤلف در فصل آخر از نتایج فاجعه بار تقدم دیگر خلفاء بر امیرالمومنین علی (ع) سخن می‌ گوید.

«تسليك النفس إلى حظيرة القدس»، كتابى است كلامى كه توسط حسن بن يوسف بن مطهر، معروف به علامه حلّى به درخواست فرزندش محمد به نگارش درآمده است. كتاب حاضر به موضوعات ذيل پرداخته است: امور عامّه، تقسيم موجودات، بحث از اقسام موجودات، احكام موجودات، اثبات واجب الوجود و صفات او، عدل، نبوت، امامت و معاد. هر يك از اين موضوعات خود مشتمل بر مباحث متعددى است. نويسنده اثر حاضر را به مهم‌ ترين مسائل كلامى اختصاص داده و آن ها را در قالب‌ هاى فلسفى و برهانى مورد بحث و بررسى قرار داده است. اين كتاب بسيار شبيه كتاب «تجريد الاعتقاد» استاد علامه حلّى؛ يعنى خواجه نصيرالدين طوسى است كه خود علاّمه به شرح آن پرداخته و آن را «كشف المراد» نام نهاده است.

کتاب «تاج العقائد و معدن الفوائد» نوشته على بن محمد وليد، از عالمان و داعيان طيبى اسماعيلى از مهم ترين كتب اعتقادى طيبيان اسماعيلى، بلكه اسماعيليان است. ابن وليد در اين كتاب به بيان و توضيح يكصد عقيده از عقائد اسماعيليان پرداخته كه از آن جمله‌ اند: الاعتقاد في حدث العالم، في أن للعالم صانعا، في التوحيد، في الوحى، في أن النبوة أعلى درجات عالم البشر، في الوحية من بعد الرسول (ص)، في أن صاحب الوصية أفضل العالم بعد النبى، في استمرار الامامة في العالم دون النبوة و الوصاية و... اعتقاد به وقوع تحريف در قرآن، اعتقاد به عصمت امامان از خطا و لغزش، اعتقاد به اينكه تأويل قرآن را هيچ كس جز على بن ابى طالب (ع) نمى‌ داند و اعتقاد به اينكه على (ع) هادى اصلى امت اسلامى، پس از پيامبر اكرم (ص) است از نقاط برجسته‌ اى است كه در اين كتاب قابل مشاهده است. ديدگاه ابن وليد درباره جبر و اختيار همچون ديدگاه اماميه به پيروى از امام صادق (ع) مفاد حديث لا جبر و لا تفويض بل أمر بين الأمرين است.

ترجمه ماشینی: تاریخ قانع کننده ای از نفاق باستانی که همچنان جهان اسلام را از هم جدا می کند. هنگامی که محمد [ص] در سال 632 بدون وارث درگذشت، سنی ها معتقد بودند که انتخاب جانشین باید به نزدیک ترین یارانش باشد، اما شیعه معتقد بود که خداوند به پیامبر الهام کرده است تا پسر عمو و داماد خود، علی [ع] را به عنوان منصوب کند. رهبر. بنابراین انشعابی آغاز شد که قدمتی تقریباً به اندازه خود اسلام دارد. لورنس لوئر داستان این رقابت باستانی را روایت می کند و خوانندگان را از آخرین روزهای محمدی به درگیری های سیاسی و اعتقادی سنی ها و شیعیان امروز می برد. در یک روایت تاریخی گسترده که جهان اسلام را در بر می گیرد، لوئر نشان می دهد که چگونه شکاف بین سنی و شیعه هرگز فقط یک مناقشه بر سر جانشینی نبوده است - پرسش هایی درباره ماهیت اقتدار سیاسی اسلامی مورد بحث است. او تصور گسترده سنی‌ها و شیعیان را به‌عنوان دشمنان سرسختی که دائماً در حال جنگ با یکدیگر هستند، به چالش می‌کشد و نشان می‌دهد که چگونه آنها در دوره‌های مختلف در طول تاریخ اسلام با یکدیگر همزیستی مسالمت آمیز داشته‌اند. لوئر نشان می‌دهد که چگونه تنش‌های فرقه‌ای بسته به شرایط سیاسی آن لحظه، چه برای تحکیم حاکمیت نخبگان، چه برای اعمال کنترل روحانی بر دولت، یا سرپیچی از قدرت‌ها، شعله‌ور یا آرام شده است. سنی ها و شیعیان به موقع و تحریک آمیز، چشم انداز مورد نیاز را در مورد ریشه های تاریخی درگیری های امروزی ارائه می دهند و نشان می دهند که چگونه هر دو شاخه اسلام به شیوه های غیرمنتظره ای بر یکدیگر تأثیر گذاشته و از یکدیگر تقلید کرده اند. این کتاب جذاب و قابل دسترس همچنین زمینه های منطقه ای متنوع شکاف سنی و شیعه را بررسی می کند و بررسی می کند که چگونه جوامع و سیاست ها را در کشورهایی مانند عراق، پاکستان، عربستان سعودی، ایران، یمن و لبنان شکل داده است.

کتاب «نقد ادله خلافت» از دو بخش تشکیل یافته که شامل «آیات مورد استناد اهل سنت برای اثبات خلافت خلفا» و «روایات مورد استناد اهل سنت برای اثبات مشروعیت خلافت خلفا» است. مؤلف در هر بخش، پس از بیان آیه و روایات مرتبط با استدلال اهل سنت درباره حقانیت خلافت خلفای سه‌گانه خویش، به نقد و بررسی و طرح اشکال علمی و محتوایی نسبت به این استدلالات می‌پردازد. برخی از دانشمندان اهل سنت برای حفظ موقعیت خلفا از بازگو کردن این قطعه از تاریخ خودداری نموده‌اند؛ از جمله ابن ابی الحدید در شرح خود می‌گوید: «جساراتی را که مربوط به فاطمه زهرا (سلام الله علیها) نقل شده، در میان مسلمانان تنها شیعه آن را نقل کرده است.» البته برخی از دانشمندان و مورخان اهل سنت، در این بخش، از بیان واقعیات تاریخی شانه خالی کرده‌اند؛ رویدادهای تلخ، شرایط سخت بیماری و دوری از پدر بیش از پیش شرایط جسمی و وضعیت روحی حضرت زهرا (سلام الله علیها) را دشوارتر می‌کرد، اما حضرت فاطمه (سلام الله علیها) با اینکه روز به روز پیکرش آب می‌شد، هیچ شِکوه ای از بیماری نداشت. در هنگام یورش حاکمان غاصب به خانه‌اش، حضرت زهرا (سلام الله علیها) به گونه‌ای میان درب و دیوار آسیب دیدند که علاوه بر صدمه‌های سخت، جنین ایشان نیز سقط شد و تازیانه‌های بیشماری بر جان و روح او نشست. همه این رویدادهای تلخ و دردناک حضرت زهرا (سلام الله علیها) را به بستر بیماری کشاند و به شهادت ایشان منجر شد. حضرت امام حسن مجتبی (علیه السلام) در یک مجلس مناظره در حضور معاویه خطاب به مغیرة بن شعبه فرمود: «انت الذی ضربت فاطمة بنت رسول‏اللَّه صلی اللَّه علیه و آله حتی ادمیتها و القت ما فی بطنها…؛ تو مادرم را زده و مصدوم و مجروح ساختی، تا اینکه او بچه اش را سقط کرد…» انتشارات دلیل ما، کتاب نقد ادله خلافت، نوشته آیت الله نجم الدین طبسی را به چاپ رسانده است. ساختار کتاب کتاب نقد ادله خلافت در دو بخش تدوین شده است. بخش اول: آیات مورد استناد اهل سنت برای اثبات خلافت خلفا، عناوین دیگر این بخش عبارت است از: آیه أتقی، آیه استخفاف، آیه غار، آیه ارتداد، آیه اولوالفضل، آیه مخلفین، آیه اشداء علی الکفار، آیه سابقین و در انتهای این بخش آیه صراط مستقیم آورده شده است. بخش دوم: روایات مورد استناد اهل سنت برای اثبات مشروعیت خلافت خلفا، عناوین دیگر این بخش عبارت است از: حدیث اقتدا، حدیث مواسات، حدیث تبعیت از سنت خلفا، حدیث افضلیت ابوبکر، حدیث خیر الأمه، حدیث خلّت و دوستی، حدیث برتری ابوبکر و عمر از زبان حضرت علی(علیه السلام)، حدیث سالخورده بهشت و در انتهای این بخش حدیث صلاة أبی بکر آورده شده است. ویژگی های اثر ۱. نقد عالمانه خلافت توسط آیت الله نجم الدین طبسی ۲. بررسی تفصیلی و نقد ادله خلافت ۳. نقد ادله خلافت بوسیله آیات ۴. آوردن استدلالات منطقی بوسیله آیات ۵. بررسی روایات مورد استناد اهل سنت برای مشروعت دادن خلافت ۶. نقد و تحلیل منطقی و عالمانه روایات مورد استناد درباره خلافت برشی از کتاب در صفحه ۲۳۷ این کتاب در مورد بررسی جنگ های حضرت علی(علیه السلام) این مطالب آورده شده است: با توجه به روایات نقل شده از رسول گرامی اسلام ، جای هیچ شک و تردیدی باقی نمی ماند که کسانی که با آگاهی و عمد در مقابل حضرت علی ع خلیفه وقت مسلمانان ، صف آرایی کرده و امامت و حکومت آن حضرت را نپذیرفته و با آن حضرت به مقابله پرداختند، به دلیل انکار ولایت و اصل پنجم از اصول دین ، مرتد و کافر شده بودند. مسلمان نامیدن تمامی اهالی جمل، صفین و نهروان و داخلی جلوه دادن جنگ های حضرت علی ع ، ظلم در حق آن حضرت است. انتشارات دلیل ما، کتاب نقد ادله خلافت را در قطع وزیری و در ۷۷۶ صفحه منتشر نموده است.

شرح و تفسیر آیه ولایت در اثبات ولایت و امامت امام علی و بیان ادله عقلی و نقلی مبتنی بر آن است. در این اثر به بررسی ادله اثبات ولایت معصومین(ع) به ویژه امیرالمومنین علی(ع) پرداخته شده و شبهات مخالفان شیعه در این زمینه پاسخ داده شده است. نویسنده از منظری روایی به تفسیر آیه ولایت(آیه 55 از سوره مائده) پرداخته و دلالت این آیه بر ولایت و امامت امام علی(ع) را با توجه این روایات و مفاد خود آیه بررسی نموده است. وی همچنین به شأن نزول آیه مورد نظر و روایات متعددی در مورد شایستگی‌ها و فضایل امیرالمومنین علی(ع) اشاره کرده و این آیه را به صورت انحصاری در حق آن امام و فرزندان معصوم ایشان دانسته و برخی از شبهات مبنی بر عدم شأ ن نزول و عدم دلالت این آیه بر آنان را مورد نقادی قرار داده است.

کتاب « امامت در عقاید شیعه » مجموعه مباحث امامت در دیدگاه شیعه می باشد که سرفصل های آن عبارت است از 1- جانشین پیامبر عنوان توضیحی این فصل ، پژوهشی درباره جانشینی پیامبر خدا از دیدگاه اسلام است . در این فصل ، ابتدا در لزوم وجود جانشین برای رسول خدا بحث می شود که آیا لازم است جانشینی برای رسول خدا انتخاب شود یا نه ؟ آنگاه به مباحثی درباره شرایط جانشین پرداخته می شود . این فصل از کتاب در سه بخش تنظیم شده است : بخش اول با عنوان امامت و خلافت چیست ؟ ابتدا به بررسی لزوم وجود خليفه و جانشین برای پیامبر خدا پرداخته و با شواهدی از متون اسلامی نشان داده است که همه فرق اسلامی به لزوم جانشین برای رسول خدا معتقدند و در ادامه به بیان تعریف امامت از دیدگاه شیعه و سنی می پردازد در بخش دوم با عنوان جانشین پیامبر خدا کیست ؟ جانشینی ابوبکر را به چالش میکشد . نویسنده ابتدا ادعای اهل تسنن را در رضایت امیرالمؤمنین كه از خلافت ابوبکر و بیعت با وی مطرح کرده و دلایل آنان را برشمرده است . سپس ادعای آنها پاسخ گفته است . در بخش سوم ، ویژگی های امام و خلیفه از دیدگاه اهل سنت را نقل و خلفای سه گانه را با این ویژگی ها محک زده است تا اثبات کند که هیچ یک از این سه خلیفه حتی واجد این شرایط هم نبودند که علمای اهل سنت برای امام لازم می دانند . ۲- نگاهی به آیه ولایت نویسنده در این بخش به اثبات امامت امیرالمؤمنین از آیات ، روایات و عقل ( دليل افضلیت ) پرداخته است . وی از ادله قرآن و سنت به عنوان نمونه ، آیه ولایت و حدیث غدیر را مطرح می نماید . یکی از آیاتی که برای اثبات امامت و ولایت امیرالمؤمنین ع بدان استدلال میشود ، آیه ولایت است . نویسنده در این فصل درباره چگونگی استدلال به این آیه سخن گفته است . این فصل از کتاب در سه بخش تنظیم شده است : در بخش اول به شأن نزول آیه ولایت اشاره شده و اتفاق نظر مفسران اهل سنت را در شأن نزول آیه ولایت درباره امیرالمؤمنین از سوی چهار تن از علمای اهل سنت نقل گردیده است . بخش دوم کتاب به امامت علی که در آیه ولایت پرداخته و ضمن بیان معنای « ولایت » ، به تطابق معنای ولایت ( اولویت ، برتری و سزاوارتر بودن برای به عهده گرفتن امور مسلمانان در آیه و امامت و در بخش سوم شبهه های وارد شده درباره آیه ولایت نقل گردیده و به هریک پاسخی درخور داده شده است . ٣- نگاهی به حدیث غدیر این فصل از کتاب به واقعه غدیر می پردازد و حدیث غدیر را از دو جهت مورد توجه قرار می دهد : یکی آیاتی که در این واقعه نازل شده اند و دیگری ماجرای نصب امیرالمؤمنین به امامت در این روز . نویسنده با توجه به آیات قرآن معتقد است که گرچه آیه غدیر در سیاق آیه هایی است که خداوند اهل کتاب را مورد خطاب قرار داده ، ولی قابل تطبيق برامت رسول خدا نیز هست . وی در ادامه به بیان مطالبی درباره حدیث غدیر می پردازد . غدیر از دیدگاه قرآن ، شمار راویان حدیث غدیر از صحابه ، راویان حدیث غدیر از تابعین و اسناد حدیث غدیر از مطالبی است که نویسنده بدانها پرداخته و در ادامه به چرایی عدم نقل کامل حدیث در متون اهل است اشاره کرده است . سپس به تلاش هایی ناکارآمد برای بی اعتبار کردن حدیث غدیر پرداخته شده و برخی از شبهات معاندین مطرح و پاسخ گفته شده است . ۴- امامت امیرالمؤمنین در سنجش خرد شیعه معتقد است که امامت همچون نبوت ، منصبی و باید نصب امام نیز از سوی خداوند متعال باشد و سندی محکم از سیره و سنت رسول خدا بر این نصب گواهی دهد . نویسنده در این فصل تلاش کرده افزون بر دلایل روایی ، با دلایل عقلی هم ، امامت امیرالمؤمنین را اثبات کند . این فصل در دو بخش تنظیم شده است : بخش اول ، ویژگی های پذیرفته شده برای امام چون : علم و دانش ، شجاعت و دلیری و عدالت و دادگری را برمی شمارد و به نقد دیدگاه کتاب شرح المواقف می پردازد . بخش دوم ، ویژگی های امیرمؤمنان را بر می شمارد و برای هریک از ویژگی های حضرت ، دلايل واسنادی نقل می کند . نقد دیدگاه ابن تیمیه و سخن پراکنی وی از دیگر مطالب بخش دوم است . ۵- نقش شورا در امامت نویسنده در این فصل به بیان خاستگاه نظریه شورا پرداخته و نارسایی آن را برای تعیین امامت جامعه نشان داده است . ایشان که این فصل از کتاب را در سه بخش تنظیم کرده است : در بخش اول به اثبات الهی بودن انتصاب و تعیین امام پرداخته و با استناد به حدیث نور ، امامت امیرالمؤمنین را از زمان آفرینش دانسته است . شایان ذکر است که حدیث نور را بسیاری از بزرگان اهل سنت روایت کرده اند . نویسنده نام نه تن از آنان را برشمرده است . در ادامه ، طرح امامت در آغاز بعثت و چگونگی نصب اميرالمؤمنین از سوی پیامبر آمده شده است . در بخش دوم به بررسی چگونگی انتخاب ابوبکر و عمر برای خلافت دست یازیده و عدم تطبيق نظريه شورا را بر خلافت این دو گزارش کرده است . بخش سوم ، زمان مطرح شدن نظریه شورا بر رسیده است . نویسنده با استناد به روایتی در صحيح البخاری بیان میکند که نظریه شورا را عمردر سالهای آخر عمرش مطرح کرد . نویسنده از خلال صحبت های عمر زوایای دیگری از تاریخ صدر اسلام و چگونگی انتخاب ابوبکر را تحلیل کرده است . وی در بخش چهارم کوشیده ابعاد جزئی و مسائل پوشیده جریان شورا را آشکار سازد .

عبقات الانوار در نقض و ردّ باب هفتم تحفه در زمینه ادلّه امامیه بر امامت امیر مؤمنان علی(ع) نگاشته شده است. مؤلف در این کتاب میکوشد تا فلسفه امامت را روشن کند و نشان دهد که اسلام آن دینی نیست که در دربار خلفا مطرح بوده است. میر حامد حسین در این کتاب حرف به حرف مدّعیات دهلوی را با براهین استوار و مستند نقض کرده است.