مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

سده دوم هجری در جو اختناق دوران سیاه استبداد هارون الرشید در شهر بغداد، شاعری به نام منصور بن زبر قان بن سلمه زندگی می کرد. وی در دوران سرکوب علویان و ستم به ساحت اهل بیت (ع) با زبان شعر خود فریادگر مصیب و ستمی بود که از ناحیه عباسیان بر اهل بیت (ع) وارد می شد و از طرفی با مرثیه سرایی و مدیحه گویی توانست فضایل و مناقب آنان را در اشعار خود به طور صادقانه و با صراحت لهجه بیان کند و به همگان برساند. منصور نمری با تکیه بر اصل تقیه خود را به دربار هارون نزدیک کرده ولی دیری نپایید که تشیع وی توسط استادش عتابی برای هارون آشکار شد و به دنبال آن هارون به کارگزارش دستور داد هر جا نمری را یافتند دست و زبانش را قطع کنند و سپس گردنش بزنند. بعد از مرگ منصور نمری و سوزاندن دیوان اشعارش هیچگونه کوششی در جمع آوری و نگهداری اشعار وی بخاطر ترس از حکومت وقت صورت نگرفت. از همین رو تعدا اشعار و قصاید بجا مانده وی اندک است. لذا ضرورت دارد شخصیت این شاعر شیعی متعهد بررسی و به ادبیات سیاسی جهان اسلام معرفی گردد. این مقاله با مراجعه به امهات کتب ادبی، تراجم، امالی و معاجم و... به معرفی گوشه ای از شخصیت وی می پردازد و امیدوار است گامی هر چند کوچک در امر احیاء ادبیات متعهد و سیاسی شیعی بردارد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 141 تا 171

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تصوف علوی: گفتاری در باب انتساب سلاسل صوفیه به حضرت علی (ع)

نویسنده:

شهرام پازوکی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

شیراز: دانشگاه شیراز,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ارتباط تصوف و تشیع , امیرالمومنین علی بن ابی طالب (ع) , تصوف علوی , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) , اصطلاحنامه تصوف , تاریخ تصوف , سرسلسله تصوف

کلیدواژه‌های فرعی :

نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , مثنوی , اهل بیت(ع) , نقشبندیه , سلاسل صوفیه , حدیث سلسلةُ الذَهَب , حدیث مدینه علم , تاریخ عرفان اسلامی , خرقه , تاریخ تشیع , مقام ولایت(قسیم مقام نبوت و رسالت و خلافت ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

سید مرتضی‏: علی بن حسین بن موسی , علامه حلی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی

شاپا (issn):

6123 2251

چکیده :

در تاریخ اسلام تقریبا همه سلاسل صوفیه بجز یکی که نقشبندیه باشد خود را به مقام ولایت کلیه حضرت علی (ع) منتسب می‌دانند و معتقدند که این رشته ها به واسطه ائمه اطهار به مصدر ولایت علی (ع) می‌رسد. با توجه به اینکه اصرار در این انتساب به خصوص در ایامی که تشیع قدرت و ظهور ظاهری نداشته، مثل دوره سلجوقیان، جهتی جز اظهارات ارادت معنوی و اخذ طریقت از آن حضرت ندارد. این مطلب حتی اگر مورد انکار یا چون و چرای بعضی مورخان هم باشد از نظر ماهوی قابل تامین و توجه است و مقدمه ای است اولا برای بحث در معنای حقیقی تصوف و ارتباط و بلکه اتحاد آن با حقیقت تشیع. ارتباطی که پس از اواخر دوره صفویه به فراموشی سپرده شد. با اینکه خود ظهور سلسله صفویه که در واقع از سلاسل صوفیه است شاهد صدقی است براینکه به محض آنکه تصوف قدرت یافته تشیع را نیز ترویح کرده است. و ثانیا یافتن معنای حقیقی تشیع که در طی تاریخ مغلوب جهات فقهی و کلامی خود گردیده است. در این گفتار هم تصوف علوی توصیف ماهوی می‌شود و هم از جهت تاریخی شواهد صدق این نظر ذکر می‌گردد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 59 تا 74

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقد مدخل «شیخ صدوق» در کتاب «تاریخ حدیث شیعه»

نویسنده:

محسن موسوی

نوع منبع :

نمایه مقاله , نقد و بررسی کتاب

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تاریخ تشیع

چکیده :

ابوجعفر محمد بن علی بن بابویه قمی (م381ق) معروف به شیخ صدوق، از محدثان و فقیهان نامدار قرن چهارم هجری بوده است. کتابها، مقالات و مدخلهای دانشنامهها، در شناخت شخصیت و کارنامهی علمی وی، مطالب فراوانی نوشتهاند. از جمله کتابهایی که به نگارش دربارهی شیخ صدوق و آثارش، پرداخته است، کتاب تاریخ حدیث شیعه است که به همت موسسه دارالحدیث در پنج جلد به نگارش درآمده است. جلد دوم آن مربوط به تاریخ حدیث در قرنهای چهارم و پنجم است. بخش مربوط به قرن چهارم و پنجم را آقای دکتر مهدی احمدی نوشتهاند. از آنجا که در موسساتی اینچنین و در پژوهشهایی مانند آن، متون نگارش شده مورد ارزیابی و داوری کارشناسان قرار میگیرد، انتظار میرود که متنها علمیتر و دقیقتری به مخاطبان ارائه گرد. در این نوشته، اشکالاتی چند در زندگی و فعالیتهای شیخ صدوق به دید میآید که به بررسی آن پرداخته و نظرات درست و نادرست را به بوته داوری قرار میدهیم.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 157 تا 168

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

گفت‌وگوی «فرهیختگان» با سعید طاووسی مسرور در باب غدیر، الغدیر و تاریخ مواجهات تشیع الغدیر ارائه‌دهنده تصویر واقعی از شیعه است

نویسنده:

زهیر توکلی

نوع منبع :

مقاله , مقالات روزنامه‌ای , مناظره،گفتگو و میزگرد

منابع دیجیتالی :

متن

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

حدیث غدیر , شیعه شناسی , تاریخ تشیع

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

معرفی و بررسی کتاب تاریخ اجتماعی-فکری شیعه اثناعشری در هند

نویسنده:

محسن شرفایی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

تاریخ تشیع

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

واکاوی رابطۀ کلام و تاریخ فکر در مطالعات شیعه شناسی

نویسنده:

محمدهادی گرامی، محمد قندهاری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تاریخ تشیع

چکیده :

سنّت شرق شناسی به تحلیل تاریخی عقاید شیعه پرداخته است و پیروان چندی از این سنّت نیز در میان باورمندان به تشیع ظهور کرده اند؛ اما این مطالعات در مواردی روشمند نبوده و در برخی موارد، نتایج تأمل برانگیزی را به خصوص در حوزۀ شیعه شناسی به همراه داشته اند. این در حالی است که به دلیل نیاز به اتّخاذ رویکرد تاریخی در مطالعۀ عقاید اسلامی از چنین گرایشی در مطالعات اسلامی نمی توان صرف نظر کرد. به نظر می رسد برای بالاترین بهره وری از این نوع مطالعات، باید تلاش کرد تا رویکرد تاریخ فکر غربی را براساس نیازها و دغدغه های بومی، در حوزۀ شیعه شناسی به کار بست. با توجّه به این که مهم ترین دغدغه و چالش پیش روی مطالعات تاریخ فکر به خصوص در محافل سنتیتر تعارض آن با عقاید کلامی اولیۀ شیعه است، به نظر می رسد نخستین گام در مسیر سامان دادن و بومی سازی این حیطۀ مطالعاتی، تلاش برای بررسی و سنجش نسبت تاریخ فکر با کلام از زاویه های مختلف باشد؛ مقالۀ پیش رو نخستین تلاش در جهت این مهمّ است. در این مقاله پس از بیان مباحث مقدماتی، نخست کنکاشی در جهت تبیین دقیق تر مرزهای کلام و تاریخ فکر صورت می گیرد. در مرحلۀ بعد تأثیر پیش فرض های کلامی بر تاریخ فکر بررسی می شود. در مرحلۀ سوم دربارۀ تعارض کلام با تاریخ سخن به میان می آید و تلاش می شود ماهیت این تعارض و بازگشت آن به تاریخ و سپس وظیفۀ مورّخ در مواجهۀ با آن بازنمایی شود.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

احمد پاکتچی: تاریخ پرافتخار شیعه نیازی به مناقب ساختگی ندارد

نویسنده:

احمد پاکتچی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

متن

زبان :