مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
 
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
تنها فراداده‌های دارای منابع دیجیتالی را بازیابی کن
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 303
«قرائت نبوی از جهان» در بوته نقد
نویسنده:
غلامرضا ذکیانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
چکیده :
«قرائت نبوی از جهان» عنوان سلسله مقاله هايی است كه آقای مجتهـد شبـستری از تيرماه 86 تا خردادماه 87 به چاپ رسانده است. نويـسنده دو مـدعای اصـلی دارد : اول اينكه پيامبر گوينده وحی است و ديگر اينكه ايـشان ص يـك تفـسير دريافـت كـرده اسـت. درايـن نوشـتار، مـدعای نخـست مـورد ارزيـابی قرار گرفتـه اسـت. از مجمـوع مقاله های ايشان، سه دليل عقلی، دو دليل نقلی و يك دليل تمثيلی برای مدعای نخست استخراج و نقد شده است. دلايل عقلانی وی با رويكـرد هرمنـوتيكی ـ زبـانشـناختی، ضمن تحليل مؤلفه های زبان انسانی، در پی اثبات اين موضوع هستند كه اگـر پيـامبر را واسطه انتقال وحی بدانيم، در اين صورت وحی برای مخاطبـان و بـه ويـژه غير مؤمنـان، گوينده نخواهد داشت(دليل يكم و دوم عقلی ). نيز اگر خدا را گوينـده وحـی بـدانيم، وحی فاقد مؤلفه های زبان انسانی ـ آگاهی، اراده، افعال گفتاری، نشانه هـای قـراردادی برآمده از بطن ومتن زندگی اجتماعی وتاريخی ـ می شود. از ايـنرو، مفهـوم نخواهـد بود(دليل سوم). ما نيز در نقد براين مطالب، نشان داده ايـم كـه اولاً، گوينـده مفـروض برای فهم متن كافی است (نقد دليل يكم)؛ ثانيـاً مـؤمن و غيرمـؤمن پـس از فهـم قـرآن مصداق می یابند (نقد دليل دوم)؛ و ثالثاً مؤلفه های ياد شده، پيشفرض های اكثری برای فهم متن انسانی به شمار می روند، نه پيشفرض های قطعی(نقد دليل سوم). شبـستری در ضمن دلايل نقلی، با نقل قولی از علامه طباطبايی و نقل برداشتی از عرفا، درصدد تأييد مدعای خويش برآمده است؛ مـا نيـز ضـمن نقـل قـول هـای صـريح از علامـه و تحليـل برداشت شبستری از عرفان، نشان داده ايم كه ايـن نقـل قـول هـا از تأييـد مـدعای ايـشان ناتوانند. شبستری با استفاده از تشابه دو دسته آيات تكوينی و تشريعی و انتساب آنهـا به خداوند از طريق عليت طولی (دليل تمثيلی)، درصدد تقويت مدعای خـويش اسـت. ما نيز نشان داده ايم كه نسبت عليت طـولی خداونـد بـه هـردو ديـدگاه ـ واسـطه بـودن پيامبر، گوينده بودن پيامبرـ يكسان است. پس اين تمثيل هم سبب تقويت آن مدعا نمی شود. در پايان، با طرح معارض های قرآنی مـدعای وی، -گوينـده وحـی بـودن پيـامبر- راه حل ايشان (توصيف ادبی مصحف شـريف ) را بـرای خنثـی كـردن آن معـارض هـا تحليل و ارزيابی كرده ايم.
صفحات :
از صفحه 139 تا 168
عقلگرایی در تفاسیر قرن چهاردهم بر مبنای المیزان، المنار، فی ظلال القرآن و الجواهر
نویسنده:
شادی نفیسی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
تفسیر دوره معاصر سر آغاز مرحله‌ای نوین در تفسیر به شمار می‌آید. تفسیر این دوره دستخوش تحولی عظیم از حیث کمیت و کیفیت شده است . شکی نیست که این تحولات به خودی خود روی نداده‌اند. تحولات سیاسی و اجتماعی، مبارزات ضد استعماری، فعالیتهای مبشران و مستشرقان، ظهور مکاتب جدید اجتماعی - اقتصادی و فلسفی و همچنین آشنایی با کلام جدید مسیحیت و یافته‌های نوین علوم از جمله عوامل مهمی هستند که آگاهی و نگرش اندیشمندان مسلمان را دگرگون کردند و تفسیر آنها را از قرآن، این کتاب جاودانه الهی، دستخوش تغییر ساختند و زمینه را فراهم آوردند تا سبکهای مختلف تفسیری شکل گیرد، روشهای جدید تفسیر ابداع شود، مفاهیم و مباحث قدیم از منظری جدید، دگرباره مطرح گردد و مباحثی نوین بویژه مباحث اجتماعی سیاسی و علمی - به تفسیر راه یابد که این همه را می‌توان در نتیجه اهمیت یافتن عقل و یافته‌های آن دانست . مروری بر تفسیر برجسته‌ترین مفسران این دوره، علامه طباطبایی در المیزان، عبده و رشیدرضا در المنار، طنطاوی در الجواهر و سیدقطب در فی ظلال، از دو موضوع مهم قرآنی - آیاتی که از طبیعت سخن می‌گویند و آیاتی که در بر گیرنده امور غیبی (جن، ملائکه، معجزات ، امور خارق‌العاده، عذابهای الهی) هستند - به خوبی ما را به جایگاه عقل و یافته‌های آن در تفسیر این دوره رهنمون می‌سازد و به ما می‌نمایاند که تا چه اندازه بهره بردن از دانش جدید و اتکاء به مبانی و اصول عقلی می‌تواند ما را در درک کلام خداوند مدد رساند.
بررسی تطبیقی مسائل کلامی در حدیقه سنائی و مثنوی مولوی
نویسنده:
مریم شفیعی تابان
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
در پژوهش حاضر، حدیقه الحقیقه-به عنوان نخستین منظومه عرفانی-و مثنوی شریف-به کامل ترین و مهمترین اثر عرفانی-از جهت آرا و اندیشه های کلامی بررسی و با هم مقایسه شده اند. علم کلام-به عنوان یکی از مهمترین علوم اسلامی-وظیفه دفاع از دیانت-به ویژه اعتقادات-در برابر معارضان را به عهده دارد. سنائی و مولوی را در وهله اول، به عنوان چهره هایی عارف می شناسیم، سپس عنوان متکلم در مورد آن دو عزیز، صدق می کند. هر دو شاعر، اشعری هستند-البته با گرایشهای شیعی- و با عقل گرایی صرف در ستیز.تار اندیشه های عرفانی آن دو بزرگوار، بسیاری جاها در پود عقاید فلسفی و کلامی تنیده می گردد و افکاری عالی و درخشان را شکل می دهد. با عنایت به تفاوت موجود در مشرب عرفانی آن دو مرد ربانی، و این که مولوی در حوزه عرفان و تصوف مسلک خاصی را می پیماید، برخی آرای کلامی صرفا به مولانا اختصاص دارد و آنها را بدان گونه که در مثنوی مندرج است، در حدیقه به هیچ وجه نمی بینیم. همچنین سنائی و مولوی در برخی مباحث، با یکدیگر اختلاف عقیده دارند که در متن، بدین موارد پرداخته شده است. نکته مهمی که از این رساله منتج می گردد، این است که آزاد اندیشانی چون سنائی و مولانا را در حوزه یک مذهب خاص نمی توان محدود کرد، چرا که این دو شاعر عارف مسلک-به دور از هر گونه تعصب و خام اندیشی-گرایش به آرای مختلف از مذاهب متفاوت را اختیار نموده و با کیمیای عشق، رنگ ها و نمودهای ظاهری را از میان برداشته اند.
بررسی و نقد نظريه اقتباس قرآن از عهدين
نویسنده:
علی اسدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
معرفت ادیان,
چکیده :
اقتباس قرآن از عهدين، مهم ترين نظرية مصادر قرآن و داراي شهرت و پذيرش زيادي در ميان خاورشناسان است. مهم ترين مستند آن، آموزه هاي مشترك دو كتاب است. براين اساس، كه وحياني بودن قرآن و نبوت پيامبر اسلام را نفي مي كند، آن حضرت بسياري از آموزه هاي عهدين را از طريق برخي افراد و گروه هاي يهودي و مسيحي فراگرفته است. هدف اين پژوهش، نقدِ نسبتاً جامع نظريه اقتباس و دفاع از وحياني بودن قرآن است. نگارنده تلاش دارد با بررسي تطبيقي و تأكيد بر برخي تفاوت هاي مهم محتوايي و زباني ميان آموزه هاي مشترك قرآن و عهدين، اقتباسي بودن قرآن را رد كند. وجود گزارش هاي سه گانه متضاد، متناقض و متباين جزئي، در روايت هاي تاريخي مشترك، وجود گزارش هاي متغاير و نيز تفاوت جوهري در سبك و ساختار بياني آن دو، فقدان تناقض هاي دروني عهدين در قرآن، از جمله اين تفاوت هاي مهم است. وجود منبع مشترك وحياني براي دو كتاب، سكوت يا مسلمان شدن گروهي از علماي يهود و نصارا، انتقاد شديد قرآن از يهوديان و مسيحيان، ناسازگاري اقتباس كردن با شخصيت پيامبراكرم صلي الله عليه و آله وسلم، تحدي و مبارزه طلبي قرآن و تأكيد بر وحياني بودن خويش و وجود شأن نزول هاي متعدد براي آيات قرآن، دلايل ديگر نقد نظريه اقتباس قرآن مي باشد.
صفحات :
از صفحه 29 تا 46
شيوه های مواجهه با «دشمن» در قرآن كريم و كتاب مقدس عبری
نویسنده:
اعظم سادات شبانی , سهيلا جلالی کندری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
معرفت ادیان,
چکیده :
اديان ابراهيمي راه کارهاي رفتاري مناسبي در برخورد با دشمن ارائه مي دهد که مطابق با رسالت آنان، از اصول اخلاقي مشخصي برخوردار است. اين پژوهش، به بررسي و مقايسه اشتراکات و افتراقات قرآن کريم و تنخ در برخورد با دشمنان، براي دستيابي به رفتار مسالمت آميز بين پيروان اين دو دين مي پردازد. منظور از «دشمن»، دشمنان عقيدتي جامعه ديني مسلمانان و يهوديان است که براساس آيات قرآن کريم، به گروه هاي «مشرک»، «کافر»، «منافق» و «اهلِ کتاب معاند» و در تنخ، به گروه هاي «ملحد» و «بني اسرائيل خاطي» تقسيم شده اند. در قرآن کريم، برخورد مسلمانان با دشمن، همراه با تعقل و ياري خداوند است. در تنخ، خداوند با دشمنان برخورد مي کند و در اين زمينه تعقل انسان ها نقش چنداني ندارد. قرآن کريم در رفتار با دشمن، سير مشخصي از رفتار ملايم تا قاطع را ترسيم مي کند. در کتب مؤخرِ کتاب مقدس عبري، مي توان شاهد رفتارهاي اخلاق محور با دشمن بود، اما تناقضات موجود در تنخ، مخاطب را در دريافت الگوي صحيح رفتاري در برخورد با دشمن دچار ترديد مي كند. در تنخ، برخورد با دشمن به دليل نگاه غالب قومي آن، از سنخ طرد مطلق غير خود و حالت تدافعي است؛ اما قرآن کريم، فارغ از اختلافات قومي، رفتاري مبتني بر اخلاق ارائه مي دهد که شمول گرا و مفيد براي همه نژادهاست.
صفحات :
از صفحه 29 تا 52
آغاز نبّوت و چگونگی نزول قرآن
نویسنده:
حسن رهبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
چکیده :
در رابطه با آغاز نبوت و چگونگى نزول قرآن بر پیامبر اکرم(ص) دیدگاه هاى متعددى وجود دارد 1ـ آغاز نبوت و نزول قرآن ماه رمضان است. 2ـ آغاز نبوت با نزول وحى قرآنى نبوده است. 3ـ آغاز نبوت و نزول چند آیه در ماه رجب بوده است اما این نزول به معناى نزول قرآن نیست. 4ـ پیامبر دو بعثت داشته است یکى در ماه رجب بدون وحى قرآنى و دیگر همراه با دعوت عمومى و نزول قرآن در ماه رمضان. 5ـ قرآن دو گونه نزول داشته است: دفعى و تدریجى. دفعى آن در شب قدر و تدیجى آن با آغاز بعثت در ماه رجب بوده است. 6ـ قرآن تنها نزول تدریجى داشته و آغاز نبوت یا در ماه رمضان با نزول آیات و یا در ماه رجب بدون وحى قرآنى بوده است. این نوشتار نخستبه تحلیل و بررسى دیدگاه هاى یاد شده همراه با دلایل آنها مى پردازد سپس دیدگاه اخیر را انتخاب مى کند و در ضمن از برخى نظریات نادر در باب نزول قرآن و آغاز نبوت نیز یاد مى کند.
صفحات :
از صفحه 100 تا 133
بررسی و تبیین اصول روش اندیشۀ فلسفی ملاصدرا
نویسنده:
ابوالفضل مزینانی، حوران اکبرزاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابي دانشگاه تهران ,
چکیده :
در زمینۀ روش فلسفۀ صدرالمتألهین تاکنون نظریات مختلفی از سوی صدراپژوهان بیان شده که هر یک یا ناظر به بخشی از روش فلسفی صدراست یا آنکه به کلی مسیری را طی کرده که با روش صدرا و تقریرات شارحان حکمت متعالیه، متفاوت و حتی گاهی مخالف است. در این نوشتار با تحلیل نگرش صدرا به منابع معرفتی مختلف و بررسی ابعاد مختلف مواجهۀ صدرا با مسائل فلسفی، چهار اصل روش شناختی وی یعنی تلفیق هدفمند سه منبع معرفتی عرفان، قرآن و برهان در یک ایستار، استفاده از منابع معرفتی فوق در مقام گردآوری و داوری، استفادۀ روشمند و کثرت گرایانه از آرای اندیشمندان سلف و استفادۀ نظام مند از سه مبنای نظر قوم، وحدت تشکیکی وجود و وحدت شخصی وجود، تدقیق و بررسی شده است.
صفحات :
از صفحه 855 تا 884
بررسی مساله تعارض عقل و دین از نگاه ابن رشد و ملاصدرا
نویسنده:
مرتضی حسینی شاهرودی، تکتم مشهدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
این مقاله برآن است راه حل تعارض میان عقل و دین را از دیدگاه ابن رشد و ملاصدرا به دست دهد. در نگاه هر دو فیلسوف، هیچ تعارض واقعی میان عقل و دین وجود ندارد و برای رفع تعارض ظاهری تاویل به عنوان راهکار مطرح شده است. ابن رشد با تعیین اصول و مبانی برای تاویل و نتیجه حاصل از آن، یعنی همزیستی مسالمت آمیز مذاهب مختلف اسلامی و نیز عالمان دینی (فیلسوفان و متکلمان)، نظری جدید ارایه کرده است. ملاصدرا نیز با تاکید بر مبانی ای همچون «اصالت وجود و ذو مراتب بودن آن»، «حرکت جوهری»، و «اتحاد عاقل و معقول» ضرورت تاویل را به صورت کلی تبیین کرده است. پایه کار ابن رشد عقل گرایی است، در حالی که ملاصدرا هم به روش های فلسفی و هم به روش های عرفانی توجه می کند.
صفحات :
از صفحه 35 تا 57
قرآن و آموزه نامیرایی نَفْس
نویسنده:
علی راد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
میرایی موجودات یکی از آموزه های مسلّم قرآنی است که در آیات متعددی دیده می شود. آیۀ «کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ» مستند نظریۀ قرآنی در تبیین مؤلفه های این آموزۀ اعتقادی است و شایستگی استناد و ارجاع در فرجام شناسی قرآنی را دارد. تبیین دقیق این نظریه، مستلزم پاسخ به پرسش هایی چون ماهیت مرگ چیست؟ گسترۀ مرگ کدام است؟ متعلق و فرایند مرگ چیست؟ بر پایۀ این آیه و آیات هم مضمون آن است. برایند بررسی تفاسیر فریقین نشان داد که قرائت واحدی از این آموزه میان مفسران وجود ندارد. دلیل این اختلاف قرائت، اثرگذاری پیش فرض های فلسفی، انسان شناختی، ادبی و روش آنان در تفسیر آیات است. نگارنده در پاسخ به پرسش های مذکور، رهیافت عدم انگاری در تبیین ماهیت مرگ، عدم شمول نفس بر خداوند و اختصاص آن به انسان در تحلیل گسترۀ مرگ، تعلق آن فقط به جسم و بدن انسانی و ساکت بودن قرآن دربارۀ فرایند مرگ را دیدگاه مقبولی دانسته است.
صفحات :
از صفحه 769 تا 794
  • تعداد رکورد ها : 303