جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سهروردی (شیخ اشراق), شهاب الدین یحیی بن حبش (با عمر بن محمد سهروردی عارف اشتباه نشود، مؤسس مکتب‌ اشراق، احیاگر حکمت خسروانی، خواهرزاده عمر بن محمد سهروردی عارف), -549ق/1155م. سهرورد، زنجان، ایران 587ق/1191م. حلب، سوریه

جستجو در برای عبارت

مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو

خروجی چاپ نتایج

انتخاب همه

50 51 52 53 54 55 56 57 58 59

تعداد رکورد ها : 1548

عنوان :

از دلیل افتراض تا معرّفی و حذف سور وجودی

نویسنده:

مهدی عظیمی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: منطق پژوهی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه اسلامی , منطق سینوی , اصطلاحنامه منطق , منطق اسلامی , دلیل افتراض (منطق) , منطق قدیم , عکس سالبه‌ی کلّیّه (منطق) , حذف سور وجودی (منطق) , معرّفی سور وجودی (منطق)

کلیدواژه‌های فرعی :

قیاس خلف (منطق) , منطق محمولها , ارسطو، ابداع دلیل افتراض در عکس سالب کلی (منطق) , تئوفراستوس، طرح اشکال دور بر افتراض (منطق) , اسندر افرودیسی، طرح اشکال دور با دو تفسیر از افتراض (منطق) , ان سینا، پذیرش تفسیر دو اسکندر (درباب افتراض) (منطق) , سهروردی، افتراض چونان قیاس شکل سوم (منطق) , فخر رازی، پژواک سخن سهروردی(در باب افتراض) (منطق) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

هدف این مقاله تحریر و تحلیل بخشی از تاریخ دلیل افتراض (به‌طور خاصّ) و تاریخ منطق دوره‌ی اسلامی (به‌طور عامّ) است. ارسطو دلیل افتراض را در چندین موضع از دستگاه قیاسی‌اش، از جمله در اثبات عکس سالب کلّی، به‌کار می‌گیرد. مسئله‌ی مقاله‌ی کنونی همین کاربرد اخیر است. از زمان تئوفراستوس چالش‌های فراوانی فراروی این دلیل افتراض نهاده شده است. اسکندر افرودیسی به رفع این چالش‌ها همّت می‌گمارد و به این منظور دو تفسیر از افتراض یادشده به دست می‌دهد که، بر پایه‌ی تحلیل ما، دومین تفسیر یک برهان خلف است که در آن از حذف و معرّفی سور وجودی و جابه‌جایی عاطف استفاده شده است و بنابراین نشان می‌دهد که این بخش از منطق ارسطو هم به منطق گزاره‌ها و هم به منطق محمول‌ها وابسته است. نیز این تفسیر، دلیل افتراض را به‌خاطر استفاده از حدّ شخصی، دلیلی غیرقیاسی می‌شمارد و آشکار می‌سازد که اسکندر به‌درستی قیاس ارسطو را منطق حدّهای کلّی می‌داند. در جهان اسلام، ابن‌سینا، خونجی، و خواجه نصیر از همین تفسیر پیروی می‌کنند و حتّی درک روشن‌تری نسبت به قواعد یادشده از خود نشان می‌دهند؛ به گونه‌ای که ابن‌سینا و خواجه نصیر آشکارا از تمایزی سخن می‌گویند که امروزه میان نام خاصّ و نام فرضی نهاده می‌شود. سهروردی و فخر رازی، امّا، با اثرپذیری از تفسیر نخست اسکندر، تیزبینی چندانی از خود به نمایش نمی‌گذارند، نه در فهم منطق ارسطو به‌عنوان منطق حدّهای کلّی و نه در فهم آن دسته از قواعد منطق گزاره‌ها و محمول‌ها که در فرآیند افتراض دخیل‌اند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 63 تا 86

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

جامع الافكار و ناقد الانظار

نویسنده:

المولى مهدي النراقي؛ محقق: مجيد هاديزاده

نوع منبع :

کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , آثار مرجع , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه pdf

وضعیت نشر :

مؤسسة انتشارات حكمت,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

11. عقاید dogmas (the distillate of doctrines) , 16. کلام عقلی , اصول عقاید , توحید (به لحاظ صفت) Divine unity (کلام) , عقاید اسلامی , اصطلاحنامه کلام اسلامی (Kalam (Islamic scholastic theology , علم کلام , شبهات کلامی , تجرید الاعتقاد: خواجه نصیر , شوارق الالهام: لاهیجی , اسفار اربعه: ملاصدرا , شفاء: ابن سینا , اشارات و تنبیهات: ابن سینا , 01- کافی : شیخ کلینی , شرح المقاصد: تفتازانی , شرح تجرید فاضل قوشچی , مبدأ و معاد: ابن سینا , شرح مواقف: شریف جرجانی , بحار الانوار (علامه مجلسی)

کلیدواژه‌های فرعی :

ادله توحید (کلام) , صفات الهی , اسمای صفات الهی(کلام) , حدوث دهری , حدوث عالم Ḥudūt̲h̲ al-ʿĀlam , آیات صفات الهی , معرفت اصول دین , قدرت الهی , ترجیح بلا مرجح , صفات سلبیه ( الهی ) , صفات ثبوتیه ( الهی ) , التسلسل محال , الدور محال , الشیء ما لم یجِب لم یوجَد: شیء ممکن تا به مرحلة وجوب وجود از ناحیة علت تامه اش نرسد موجود نمی شود ,

چکیده :

جامع الافكار و ناقد الانظار، مفصل‌ترين و كامل‌ترين كتاب نراقى است كه دربارۀ توحيد نوشته شده است. نراقى اين كتاب را در سال 1193ق؛ يعنى در اوج اقتدار علمى و توان نويسندگى خود نگاشته است، از اين‌رو آراء حكماء و متكلمين متقدم؛ همچون فارابى، شيخ و بهمنيار، شيخ اشراق، خواجۀ طوسى، قوشجى، خضرى و نسفى را مورد نقد و بررسى قرار داده است. او گرچه در كتاب خود به تفصيل سخن گفته، اما مسائلى باعث شده‌اند در مباحث پايانى كتاب، از نقل و بررسى اقوال ديگران چشم‌پوشى كند. مسائل و مصائبى؛ مانند ناامنى پديد آمده از فوت سلطان عصر، بيمارى عمومى، هجرت از وطن مأنوف، دورى از اولاد و... كه مصنف در خاتمه به تلخى از آنها ياد مى‌كند. مؤلف وجه تسميه اين كتاب را جامعيت آن بر افكار الهى و نقد آنها بيان مى‌كند. به خصوص نقد آرائى كه متعلق است به حواشى به كتاب شرح جديد قوشجى بر كتاب تجريد الاعتقاد خواجه. او در اين مورد مى‌گويد: «و لاشتماله على جميع الافكار الالهية و نقدها سيما مع ما تعلق بالشرح الجديد للتجريد من الحواشى سميته بجامع الافكار و ناقد الانظار».

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

شناخت حضوری در مادیات از منظر حکمت متعالیه

نویسنده:

محمد جواد پاشایی, ابوالفضل کیاشمشکی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

حکمت متعالیه , علم حضوری(مقابل علم حصولی) , علم حضوری(راه های معرفت) , شناخت حضوریِ مادیات (فلسفه) , شناخت حضوری در مادیات از منظر حکمت متعالیه (فلسفه)

کلیدواژه‌های فرعی :

مادیات (فلسفه) , تعارضِ جمع میان علم و ماده (فلسفه) , نسبی‏ بودن اوصاف تجرد و مادیت (فلسفه) , ماهیت شناخت حضوری (فلسفه) , معیار شناخت حضوری (فلسفه) , براهین وجود علم حضوری در مادیات (فلسفه) , بررسی چگونگی جمع بین علم و ماده (فلسفه) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

مسئله شناخت و به دنبال آن شناخت حضوری، از اهم مسائلی است که اساساً در دو حوزه هستی‎شناختی و معرفت‏ شناختی از آن سخن به میان رفته است. پیگیری شناخت حضوری در امور مادی به تبع آموزه ‏های دینی مرتبط با این موضوع، انگیزه حکمای اسلامی را در پرداخت به این مسئله افزون‎تر نموده است؛ چه اینکه شناخت حضوری به امور مادی علی‌رغم پراکندگی و غیبت اجزای آن، به دقت و اهمیت این مسئله افزوده است. تحلیل شناخت حضوری در مادیات در دو ساحت «شناخت حضوریِ مادیات» و «شناخت حضوری به مادیات» و به دنبال آن، حل تعارضِ جمع میان علم و ماده، با به‏ دست‏ دادن نسبی‏ بودن اوصاف تجرد و مادیت، دستاوردهایی است که نگارنده آنها را در این پژوهش از مرئای حکمت متعالیه به بررسی نشسته است. علامه طباطبایی با تأکید بر اصل این چاره‏ جویی، لکن با رهیافتی دیگر به حل این تعارض دامن زده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 29 تا 54

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

حکیم سبزواری و سازوارسازی دیدگاه سهروردی و صدرالمتألهین در مساله ابصار

نویسنده:

محمد هادی توکلی، حسینعلی شیدانشید

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

حکمت اشراق the School of Illumination , حکمت متعالیه , فلسفه اشراقی , علم حضوری(مقابل علم حصولی) , علم حضوری(راه های معرفت) , ابصار , باصره(معرفت شناسی) , نظریه اضافه اشراقی , العلم الاشراقی الحضوری

کلیدواژه‌های فرعی :

ماهیت شی ء , وجود ذهنی , صورت ذهنیه(مقابل معلوم حضوری) , معلوم بالعرض((اصطلاح وابسته)، مقابل معلوم بالذات) , معلوم بالذات((اصطلاح وابسته)، مقابل معلوم بالعرض) , وجود ذهنی(اصطلاح وابسته) , وجود خارجی(اصطلاح وابسته) , ضعف وجودی , مدرِک و مدرَک , نفوس تکامل یافته ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

صدرالمتألّهین که در اِبصار، به نظریّۀ خلق و انشای صور محسوس توسط نَفْس عقیده دارد، نظریّۀ علمِ حضوریِ اشراقی اِبصار اثر شیخ اشراق، را نپذیرفته و اشکالاتی بر آن وارد کرده است. سبزواری در دفاع از نظریّۀ شیخ اشراق، علاوه بر پاسخگویی به نقدهای صدرالمتألّهین، در توجیه این نظریّه و سازوار ساختن آن با مبانی حکمت متعالیه کوشیده است. این مقاله به گزارش و نقد و بررسی این کوشش سبزواری که در واقع نوعی نوآوری در سازوارسازی دو آن دیدگاه است، اختصاص دارد. حاصل آنکه دو گونه توجیه از سخنان وی میتوان داشت که البتّه با اشکالاتی از جمله ناسازگاری با نظام حکمت اشراقی، روبهروست، امّا نظریّهای را که در تبیین کیفیّت ابصار در مورد نفوس کامل از توجیه دوم وی به دست میآید می توان نظریهای جدید در سیر تطور نظریۀ ابصار دانست که مبتنی بر مبانی حکمت متعالیه نیز هست.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 151 تا 176

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تبیین ماهیت علم خداوند از دیدگاه ویلیام آلستون و بررسی تطبیقی آن با دیدگاه شیخ اشراق

نویسنده:

حسین شوروزی، محمد سعیدی‌مهر، اعظم قاسمی، رضا ماحوذی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علم الهی , فلسفه اسلامی , فلسفه دین , کلام تطبیقی , فلسفه تطبیقی , علم مطلق خداوند (فلسفه دین)

کلیدواژه‌های فرعی :

باور , دیدگاه گزاره ای , نورالانوار , واجب تعالی (اسماء ذات) , علم حصولی(مقابل علم حضوری) , علم حضوری(مقابل علم حصولی) , نظریه اضافه اشراقی , شهود مستقیم , علم خدا به مخلوقات , علم مطلق الهی و عمل ارادی , دیدگاه شهودی , الزامات عقلی , بازنمایی ذهنی باورها ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

مسئلة ماهیت علم خداوند از مسائلی است که از دیر باز ذهن اندیشمندان و متفکران را به خود واداشته است. در فلسفة دین معاصر، ویلیام آلستون به این مسئله چیستی ماهیت علم خداوند می‌پردازد؛ آیا می‌توان گفت علم خداوند همان باور صادق موجه است؟ در فلسفة اسلامی نیز علم را به دو قسم تقسیم می‌کنند؛ علم حضوری و علم حصولی. علم خداوند کدام قسم از این دو مورد است؟ علم حصولی یا حضوری؟ در این مقاله پس از بیان دیدگاه آلستون و شیخ اشراق در مورد علم خداوند، به این نظریه می‌پردازیم که این دو متفکر تا حدودی دیدگاه مشترکی در مورد علم خداوند پس از ایجاد دارند. نظریة شهود مستقیم آلستون و اضافیة اشراقیة سهروردی دو تعبیر از یک دیدگاه است. از دیدگاه آلستون علم خداوند را نمی‌توان همان باور درنظر گرفت، چراکه باور با محدودیت‌ها و الزاماتی مواجه است که همسو و سازگار با علم مطلق نیست. نظریة شهود مستقیم آلستون به این معنا است که خداوند مستقیماً جهان را شهود می‌کند و از این رو به آن علم دارد. همچنین آلستون نظریة متفکرانی را که معتقدند علم خداوند همان باور صادق موجه است رد می‌کند؛ زیرا انتساب آن به خداوند با تناقضاتی مواجه است. در این مقاله تلاش شده است تا با بررسی دیدگاه ویلیام آلستون و شیخ اشراق، دیدگاه این دو متفکر در مورد ماهیت علم خداوند تشریح شود و تفاوت‌ها و شباهت‌های آن‌ها در این زمینه روشن شود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 103 تا 127

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

فرق الصوفية في الإسلام

نویسنده:

سبنسر ترمنجهام؛ ترجمه و تعلیق: عبد القادر بحراوي

نوع منبع :

کتاب , ترجمه اثر , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

وضعیت نشر :

مصر/قاهرة: دار المعرفة الجامعية,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

6- فرق تصوف (اعم، (فرق اسلامی)) , دین اسلام (دامنه ادیان پیشرفته) , اصطلاحنامه تصوف , تاریخ تصوف , صوفیان (صوفیه) , فرق عرفان و تصوف , فصوص الحکم: ابن عربی , فتوحات مکیه: ابن عربی , احیاء علوم الدین (غزالی)

کلیدواژه‌های فرعی :

خاضریه , حیدریه ( صوفیه ) , سیادیه , عروسیه ( شاذلیه ) , شیبانیه , جماعت های صوفیه , تعلیمات صوفیه , حقیقت تصوف , آسیب شناسی تصوف , طریقه های صوفیه , مکتب های تصوف , عیسویه (از صوفیه) , بکریه (از صوفیان شاذلیه) , اخلاق اجتماعی صوفیه , آداب صوفیه , هدف صوفیه , روش صوفیه , دین و تصوف ,

شابک (isbn):

977-00-3739-X

چکیده :

مؤلف هذا الكتاب جون سبنسر ترمنجهام (1904 - 1987 م) هو مستشرق بريطاني له اهتمامات متعددة ببعض بلاد الشرق الأوسط وأفريقيا إلى جانب اهتمامه بالتصوف الإسلامي، من آثار ه المنشورة باللغة العربية أيضا كتاب "الإسلام في شرق أفريقيا" (ترجمة وتعليق محمد عاطف النواوي). أما هذا الكتاب "الفرق الصوفية في الإسلام"، فيتعرض لنشأة التصوف في الإسلام وانتشاره في العالم الإسلامي على مدار التاريخ وحتى بدايات القرن العشرين، وكذلك أهم فرق الصوفية ومشايخهم وتفرعاتهم العديدة وأهم ممارساتها وأفكارها واثر ذلك في الحياة الاجتماعية في البلاد الإسلامية. كما يتناول أيضاً العناصر الدخيلة ومدى تفاعلها مع التصورات الإسلامية، كما ويتضمن كثيراُ من المعلومات التاريخية التي تتعلق بالفرق الصوفية ونشأتها وشيوخها والمناطق التي تواجدت بها وأثر هذه الفرق بأفكارها وسلوكياتها في الحياة الاجتماعية للبلدان التي تواجدت بها. وكذلك صلة هذه الفرقة بالحياة السياسية في البلدان الإسلامية المختلفة. إلى جانب هذا يضم الكتاب كماً كبيراً من المصطلحات الصوفية التي تساعد كثيراً في فهم مذاهب التصوف وسلوك المتصوفة.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

معرفت و گونه‌های شهود

نویسنده:

عباس عارفی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :