آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

در دوران معاصر، دیدگاه رایج در میان متفکران این است که انتقادهای هیوم بر برهان نظم، تنها تقریرهای تمثیلی و استقرایی بر این استدلال را تضعیف و بي‌اعتبار ساخته است. ازاين‌رو، در این پژوهش برآنيم تا چالش‌های هیوم بر کبرای برهان نظم را بازخوانی و پاسخی درخور، برای آنها بیابیم . مقاله حاضر با روش تحليي ـ توصيفي درصدد پاسخ به اين پرسش است كه آیا برهان نظم تاب مقاومت در برابر شبهه‌های هیوم را دارد و می‌توان دفاعی معقول از این استدلال داشت؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بيشتر این چالش‌ها از جایگاه منطقی صحیحی برخوردار نیست، اما تبیین بدیل وی از نظم محسوسی که در جهان مشاهده می‌کنیم و علوم زیستی آن را تأیید می‌کند، براساس تصادف و شانس، هرچند نامحتمل، ولی ناممکن و محال نیست.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 11 تا 23

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقش آموزه‌های قرآنی، اسلامی و عرفانی بر سبک زندگی اجتماعی

نویسنده:

رحمت رزاقی، محسن نورایی، زینب السادات حسینی، محسن موسوی، حسن باقرزاده خجسته

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تعالیم اسلامی(افعال انبیاء) , جامعه اسلامی , عرفان اسلامی , اصطلاحنامه علوم قرآنی , آموزه‌های دین اسلام (آموزه‌ها‌ی ادیان) , اصطلاحنامه عرفان , نقش آموزه‌های قرآنی، اسلامی و عرفانی بر سبک زندگی اجتماعی

کلیدواژه‌های فرعی :

سبک زندگی , سبک زندگی اسلامی , آموزه های عرفانی , زندگی اجتماعی , نظریه قرارداد اجتماعی(فلسفه اخلاق) , باورها و اندیشه ها , سیر تاریخی مولفه های سبک زندگی , عوامل و زمینه های پیدایش مفهوم سبک زندگی , سبک زندگی اسلامی در قرآن , سبک زندگی عرفانی (عرفان) , التقاط در شیوه و سبک زندگی در جوامع اسلامی , نظریات زندگی اجتماعی , قرآن و زندگی اجتماعی ,

چکیده :

جوامع اسلامی دچار التقاط شدید فکری و رفتاری هستند. پس از چند سده پیشرفت تمدنی در جوامع اسلامی، هجوم دشمنان مختلف و جنگ‌های پیاپی و درگیری‌های داخلی و نیز تکفیر مسلمانان از سوی برخی از مذاهب اسلامی، جامعه اسلامی عقب گردی به سمت و سوی جاهلیتی جدید داشت. این عقب گرد همراه با پذیرش فرهنگ‌های مسلطی بود که در سده‌های اخیر توان علمی خود را در فن آوری‌های مادی نشان داده و در این عرصه‌ها پیشرفت‌های چشم‌گیری داشته‌اند. این گونه است که نوعی سبک زندگی التقاط در فکر و رفتار در جوامع اسلامی شکل گرفت که نه تنها عامل پیشرفت نشد، بلکه موجبات افزایش عقب افتادگی جوامع اسلامی و تسلط دشمنان دین و ملت شد. نویسنده در این مطلب بر آن است تا با بررسی سبک زیستی در جوامع اسلامی و علل مشکلات کنونی جهان اسلام، راه کار برونرفت را تبیین کرده و اثبات نماید که تنها راه همانا بازگشت به سبک زندگی اسلامی با بازخوانی و به کارگیری آموزه‌های قرآنی، اسلامی و عرفانی است. چرا که فرازمندترین و جامع‌ترین سبک زندگی، برنامه‌ای است که از تعالیم الهی و آموزه‌های وحیانی استخراج شده باشد. در این راستا دانشوران مسلمان نیزمتناسب با رویکرد علمی- فلسفی و آموخته‌های خود از اسلام و یافته‌های خود به ارائه برنامه زندگی اقدام کرده‌اند. در این میان عرفا نیز طبق آموخته‌های خود از اسلام و یافته‌های شهودی و باطنی، دستورالعمل‌هایی را برای رسیدن به حیات معنوی و زندگی مطلوب بیان کرده‌اند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 192 تا 211

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

قانون علیت به مثابه بنیان هستی شناختی خداشناسی عقلی

نویسنده:

مهدی عبداللهی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

الحاد , قانون علیت , حدوث , مسایل جدید هستی شناسی , امکان فقری , امکان ذاتی , خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) , خداشناسی فلسفی

کلیدواژه‌های فرعی :

وجود رابط , علت فاعلی , حدوث زمانی، al-ḥudūt̲h̲ al-zamānī، coming into existence in time , فلسفه اسلامی , اقسام علت , ساعت ساز لاهوتی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , مرتضی مطهری , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

خداشناسی عقلی بر سه دسته مبادی تصدیقی، یعنی مبادی معرفت شناختی، زبان شناختی و هستی شناختی استوار است که مهم ترین مبنای هستی شناختی آن، قانون علیت و فروع آن است. درمجموع چهار دیدگاه در مناط نیاز به علت و به بیان دیگر، چهار تقریر از قانون علیت وجود دارد که پذیرش هر یک، نتایج خاصی در خداشناسی فلسفی در پی دارد.بنا به ادعای برخی فیلسوفان غربی، «هر موجودی نیازمند علت است»؛ درنتیجه راهی برای اثبات وجود خدا به مثابه علت غیرمعلول و خالق غیرمخلوق وجود ندارد. الحاد و خداناباوری بسیاری از اندیشمندان غربی در نادرستی برداشت ایشان از قانون علیت ریشه دارد.بر پایۀ سه تقریر دیگر می توان وجود خدا را اثبات کرد؛ اما در تصویر نحوۀ نیازمندی غیرخدا به خداوند متعال، اختلاف دارند. بنا بر تقریر متکلمان و مردم عادی، «هر حادث زمانی، محتاج علت است». با این تقریر، وجود خدا اثبات می شود؛ ولی مخلوقات تنها در حدوث خود نیازمند به اویند. بنا بر تقریر فیلسوفان پیش از ملاصدرا «هر ممکن الوجودی محتاج علت است»؛ در نتیجه خدا به مثابه واجب الوجود اثبات می شود و همۀ ممکنات در حدوث و بقای وجود خود، نیازمند واجب اند. اما طبق دیدگاه ملاصدرا «هر موجود رابط، محتاج علت است». امتیاز این دیدگاه بر دو دیدگاه پیشین، این است که تحلیل عمیق تر و دقیق تری از نحوه نیازمندی مخلوقات به خداوند متعال را به تصویر می کشد

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 177 تا 204

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقش معرفتی عقل فعال و تأثیر آن بر مُثل نزد ابن سینا

نویسنده:

احمد عابدی، معصومه شمشیری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

وضعیت نشر :

قم: دانشگاه قم,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

نظریه مُثُل , عقل فعال , تجرید عقل , افاضه صور , ابن ‌سینا , اصطلاحنامه فلسفه , معرفت‌شناسی (اپیستمولوژی)

کلیدواژه‌های فرعی :

ادراک عقلی , نفس آدمی , اتصال نفس به عقل فعال , وجودشناسی , عالم ماده , قوه و فعلیت , اعداد , رابطه مثل و عالم محسوس , ادراک عقلی , ماهیت ادراک , علم النفس , مراتب عقل , براهین اثبات عقل فعال , برهان قوه و فعل , برهان ذهول , برهان اولیات ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

ارسطو در تقابل با جایگاه معرفت شناسی مُثل، به طرح نظریه عقل فعال پرداخت. مشاییان بعد از ارسطو برداشتهای متعددی از عقل فعال نموده اند. ابن سینا عقل فعال را موجودی مجرد و مستقل از نفس معرفی نمود که در سلسله عقول در مرتبه آخر قرار دارد و صور عینی و علمی را به عالم ماده و نفوس افاضه می کند. عقل فعال صور ادراکی را به نفوس مستعد افاضه می کند، یعنی نفوسی که بواسطه طی مراتب تجرید حسی و خیالی و عقلی آماده پذیرش افاضه عقل فعال باشند. اما بعضی مبانی فکری ابن سینا مثل رابطه طولی میان مراتب ادراک، عرض انگاشتن علم، انکار اتحاد عاقل و معقول و نفی حرکت جوهری با این رویکرد معرفتی تقابل دارند و ناقض تجریدند، لذا معرفت چیزی جز افاضه عقل فعال نیست. لازمه این سخن، پذیرش وجود معقولات به نحو مستقل نزد عقل فعال و به تعبیری پذیرش مثل در بعد معرفتی است که محل انکار ابن سینا است. بنابراین عقل فعال ارسطو که در تقابل با مُثل شکل گرفته بود، در ادامه مسیر فلسفه دوباره به دامن نظریه مثل باز می گردد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 115 تا 128

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بازکاوی «تدبر» در قرآن

نویسنده:

حسن رهبری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

راه شناخت قرآن , اولو الالباب , قلب , تدبر در قرآن , تدبر , هرمنوتیک , اصطلاحنامه علوم قرآنی , تقوا در قرآن , فضیلت تأمل در قرآن , تفکر در قرآن , تذکر , تقوا , تفکر در افعال خدا , تفکر , تفقه , واژه شناسی قرآن , منابع معرفت(اصطلاح وابسته) , طبیعت , تاریخ , حس(قوه حاسه) , تذکر(اصطلاح وابسته) , عقل ابزاری , تعقل , ذکر در قرآن , روایات تدبر در قرآن

کلیدواژه‌های فرعی :

تفکر در خلقت , آیه 010 نحل , آیه 014 نحل , آیه 44 فرقان , آیه 10 ملک , آیه 37 فاطر , آیه 14 حجرات , آیه 076 بقره , آیه 176 اعراف , آیه 68 نحل , آیه 102 آل عمران , تفکر در مرگ , آیه 125 انعام , آیه 21 روم ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری

چکیده :

«تدبر» اصطلاح ویژه ای است که کلام وحیانی، آن را تنها برای غور و ژرف اندیشی در کل قرآن برگزیده است، و کاربردی جز در قرآن شناسی ندارد. در محافل و منابع قرآنی و در حلقه های تفسیر، کلام و اخلاق، تا به حال از واژه تدبر و از ریشه و مشتقات و مفهوم آن، سخن بسیار رفته است، اما چه بسا که در مفهوم شناسی آن، درتعابیر مترادف گونه ای همچون: تفکر، تعقل، تفقه، تذکر، آینده نگری و نیوشیدن کلام حق با جان و دل متوقف مانده اند. این که جایگاه هریک از تعابیر و واژه ها در چیدمان سخن وحی چگونه بوده ؟ در سامانه وجودی انسان با کدام یک از حواس شناخته شده در ارتباطند؟چه ارتباط معنا داری میان آنها وجود دارد؟ هر کدام چه نقشی را در روح و روان انسانی ایفا می نمایند؟ تدبر با واژه های مشابه خود چه وجوه اشتراک و افتراقی دارند؟پرسش هایی هستند که تاکنون چندان مورد توجه قرار نگرفته است. مقاله حاضر، این پرسش ها را با استناد به دلایل قرآنی و گاه روایی، پاسخ گفته و در حد خود، نقاب از عروس معنای تدبر، باز می گشاید.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 260 تا 297

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

موضوع و ماهیت علوم انسانی و جایگاه آن در منظومه علوم با تأکید بر آرا و نظریات فارابی

نویسنده:

محمدحسین کاظمینی، محمدامین هنرور

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

موضوع علم , فارابی , علوم انسانی (سایر) , هدف علم , مقاله درباره فارابی

کلیدواژه‌های فرعی :

سعادت , علوم حقیقی , علوم اعتباری , فلاسفه اسلامی , علم واجب , علم اخلاق , طبقه ‌بندی علوم , علوم عملی , رویکرد گزاره ای , رویکرد مجموعی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

پرسش از چيستی، نخستين گام در داشتن تصوری صحيح و دقيق از يك علم است و برای تحليل دقيق تر آن علم، شناخت جايگاه، موضوع و غايت آن علم، سه متغير كليدی ديگر به شمار می روند. علوم انسانی كه مجموعه ای از دانش های مشخص و معين است، از يك سو متناسب با نيازها و غايات انسانی با اراده و آگاهی انسان تحقق می يابند و در مديريت اجتماعی و سعادتمندی انسان نقشی مستقيم دارند و از سوی ديگر جايگاه و اهميتی بی بديل در جوامع دارد؛ ازاينرو فهم و تحليل چيستی آن با توجه به جايگاه، موضوع و غايت اين علم، مبتنی بر بنيان ها و مبانی معرفتی اسلام، امری ضروری به نظر می رسد. در اين نوشتار سعی شده است با تأكيد بر آرا و نظريات فارابی، فيلسوف و انديشمند تأثيرگذار در اين حوزه، با تبيين جايگاه علم انسانی در منظومه علوم و نيز تحليل موضوع و غايت آن، تعريفی دقيق از اين علوم ارائه شود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 77 تا 98

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تأملی بر روش‌شناسی در علوم انسانی

نویسنده:

نرگس نیکخواه قمصری، فاطمه کاظمی آرانی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

روش شناسی علوم انسانی , مسایل جدید روش شناسی , روش شناسی علوم انسانی , روش رئالیسم صدرایی , تولید علوم انسانی

کلیدواژه‌های فرعی :

اسفار , سکولاریسم , رئالیسم انتقادی , معرفت دینی , وجود شناسی ملاصدرا , تفهم تفسیری , معرفت حسی , معرفت شهودی , معرفت توحیدی , معرفت حسی , اشراق , قیاس برهانی , روش شناسی بنیادین , تفهم , انقلاب علمی , معرفت علمی , انسان مدرن , قوانین علی , معرفت شناسی توحیدی , انسان مدرن (مسائل جدید کلامی) , سکولاریسم , معرفت‌شناسی دینی (مسایل جدید کلامی) , مدرنیته (تجدد) , روش شناسی اثباتی (تجربی) , روش شناسی تفهمی (هرمنوتیک) , برهان ( صناعت ) , معرفت شهودی , معرفت تجربی , شهود((ادراک بی واسطه)، اصطلاح وابسته) , تفسیرگرایی((اصطلاح وابسته)، قسیم کارکردگرایی و بازنمود گرایی و ابزارگرایی و رفتارگرایی) , هویت فرهنگی مسلمانان , مبادی روش تفهمی , روش رئالیسم انتقادی , علوم انسانی غربی , روش شناسی کاربردی , رئالیسم خام اثبات گرا , علوم انسانی سکولار , معرفت‌ شناسی دینی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی , ابن سینا: ابوعلی سینا

شاپا (issn):

2383-2916

چکیده :

موقعیت جدید اسلام در جهان معاصر و ضرورت نقش‌آفرینی آن به عنوان منبعی غنی در سامان بخشیدن به هویت فرهنگی و تمدنی مسلمانان در پرتو علوم مبتنی بر معرفت دینی و توحیدی از یک‌سو و بازتولید متونی با جهت‌گیری‌های غیردینی و گاه متعارض با دین و اندیشه توحیدی در حوزه علوم انسانی در کشورهای اسلامی از سوی دیگر، مسئله روش‌شناسی را به واسطه نقش قابل تأمل آن در تولید علوم و معارف انسانی جایگاهی ویژه می‌بخشد. از این‌رو نوشتار حاضر بر آن است تا با مروری نقادانه و موشکافانه بر روش‌شناسی‌های رایج علوم انسانی و مقومات معرفت‌شناختی، هستی‌شناختی و انسان‌شناختی هر یک، امتیازات روش رئالیزم صدرایی را به عنوان روشی کارآمد در تولید علوم انسانی اسلامی نشان دهد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 155 تا 183

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

راهبردهای اصلاح رفتارهای اقتصادی با تاکید بر بازخوانی آموزه های اقتصاد اسلامی در حکومت علوی

نویسنده:

فیض اله اکبری دستک ,نرگس سعیدی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دفتر مطالعات و تحقیقات علوم اسلامی سازمان عقیدتی سیاسی نیروی انتظامی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

امانتداری , حکومت حضرت علی علیه السلام , سیره امام علی علیه السلام , عدالت علی(ع) در تقسیم بیت المال , امیرالمومنین علی بن ابی طالب (ع) , اخلاق کارگزاران , ساده زیستی , فقرزدایی , اصطلاحنامه اخلاق اسلامی , اعتدال , اقتصاد اسلامی , سیره اقتصادی امام علی

کلیدواژه‌های فرعی :

سیره کاری امام علی , عدالت علی (ع) , اخلاق اجتماعی , عیب پوشی , عهد نامه حضرت علی (ع) با مالک اشتر , احتکار در نهج البلاغه , آیه 143 بقره , خودداری از اسراف , آیه 72 احزاب , اعتدال در قرآن , اعتدال در اقتصاد , اعتدال در روایات , جمع آوری بیت المال , مبارزه با مفاسد اقتصادی , مبارزه با احتکار , مبارزه با رباخواری , مبارزه با رشوه خواری , مبارزه با اختلاس , اخلاق اجتماعی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری

چکیده :

احکام و تکالیف آیین مقدس اسلام در ابعاد و زمینه های گوناگونی قابل بررسی و الگوبرداری است؛ از این رو علاوه بر احکام فردی و جنبه های اخلاقی، برای اداره هر چه بهتر جامعه از بعد اقتصادی نیز راهکارهای عملی و نظری قابل توجهی را ارائه می نماید که الگوها و راهبردهای کلان اسلامی را می توان در سیره پیامبر اکرم (ص) و پیشوایان معصوم (ع) جستجو نمود. بر این اساس مقاله حاضر آموزه های اقتصادی اسلام را با تاکید بر سیره عملی امام علی (ع) که خود در راس حکومت جامعه اسلامی بوده و به مدیریت آن پرداخته، مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد؛ بنابراین با مطالعه و تدبر در سیره اقتصادی و مدیریتی امام علی (ع) می توان سیاست ها و راهبردهای اقتصادی آن حضرت در اداره جامعه را در دو بخش نظری از قبیل: تبیین الگوی جامع اخلاق کارگزاران اقتصادی همچون خدامحوری، امانت داری، قانون مداری و نیز در بخش عملی از قبیل: تقسیم عادلانه بیت المال، بستر سازی تولید و اشتغال، مبارزه با فقر و فساد و تبعیض و نیز تقویت سیستم های نظارتی اقتصاد محور جستجو کرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 19 تا 49

مشخصات اثر

ثبت نظر