جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این جستار با اشاره به اختلاف دیدگاه‌ها در تفسیر ایمان، نظریه ویلیام جیمز در تفسیر و توجیه ایمان در سه بخش مبانی فکری، چارچوب کلی و اراده معطوف به باور دنبال شده است.با توجه به دیدگاه جیمز در پراگماتیسم و نگرش به انسان به عنوان موجودی که صرفا عقلانی نیست، شکل اصیل دین را نیز بعد عاطفی آن می‌داند. وی در ضمن مقدماتی چند برای توجیه ایمان (با وجود فقدان شواهد کافی)، اراده معطوف به باور را کافی می‌داند.

همزمان با غلبه اعراب مسلمان بر ایران، بخش شرقی سیستان، در سایه حکومت زنبیل ها فتح نشد و اهالی آن جا تا دو سده بعد، در برابر حملات سپاهیان مسلمان مقاومت کردند. اما به تدریج، تعالیم اسلام در این منطقه نفوذ پیدا کرد و در نیمه دوم سده سوم هجری به صورت دین غالب آن درآمد.این مقاله در صدد است با روش توصیفی - تحلیلی و از طریق به پرسش کشیدن داده های موجود، تا حد امکان به مساله روند گسترش اسلام در قلمرو زنبیل ها وضوح بیشتری ببخشد.این مطالعه نشان می دهد که، اگر چه زنبیل ها به لحاظ نظامی در مقابل سپاهیان اسلام مقاومت کردند، اما به تدریج از طرق مختلف، همچون تبلیغات دینی بازرگانان، غازیان، مراودات سیاسی، و بالاتر از همه، فعالیت خوارج در آن ناحیه، تحت تاثیر فرهنگ اسلامی قرار گرفتند و آخرین مقاومت نظامی آن ها را نیز صفاریان درهم شکستند.

کلام الهی از سویی به بحث از ماهیت وحی و شیوه سخن خدا با انسان و از دیگر سو به رابطه حق با خلق و آفرینش آنها که با عنوان «کلمات خداوند» از آنها یاد شده، ارتباط می یابد. به لحاظ تاریخی اولین تاکید بر این مفهوم، تحت عنوان «لوگوس» یا «کلمه» در یونان و در اندیشه هراکلیتوس اتفاق افتاده که گویا، با توجه به ابهامی که در اندیشه او وجود دارد، آن را به معنای اصل عقلانی حاکم بر جهان و یا شاید «خدا» به کار برد. پس از وی، افلاطون نیز هرچند بدون تاکیدی خاص بر این واژه آن را در معنای عقل الهی مورد استفاده قرار داده است. رواقیان با تاکید بیشتر بر مفهوم لوگوس و احتمالا به پیروی از هراکلیتوس، لوگوس را اصل هر عقلانیت، عقل الهی و همسان با خدا پنداشتند. در حدود سال های نخستین میلادی این مفهوم در افلاطونیان میانه و بیش از همه در فیلون یهودی اسکندرانی تاثیر گذارد، به گونه ای که در اندیشه او نقش محوری یافت و واسطه میان خدا و جهان، قدرت برتر خداوند و نمودی از وجود مطلق شد. تاثیر مکتب فیلون به همراه تاثیر اندیشه های رواقی و غیره را می توان در برخی مسیحیان اولیه و نیز در انجیل چهارم و یا نامه های پولس مشاهده کرد. در اینجا مسیح همان لوگوس و یا کلمه الهی است که از طریق او همه چیز خلق شد و سرانجام پس از منازعات آریوسی، ازلیت و نامخلوق بودن آن، باور عمومی مسیحی گشت. این منازعات در باره مخلوق یا نامخلوق بودن کلمه یا لوگوس، به همراه زمینه های موجود در اندیشه اسلامی، بعدها احتمالا زمینه را برای طرح حادث یا قدیم بودن کلام الهی و یا قرآن، فراهم ساخت و منتهی به دیدگاه های گوناگونی شد که از آن میان می توان به دیدگاه های معتزله، اشاعره و دیدگاه ویژه ابن کلاب اشاره کرد.

علم کلام در جهان اسلام به شاخه های مختلفی منشعب شده است که کلی و مهم ترین شعبه آن تقسم آن به علم کلام امامیه و اهل سنت است که در آموزه های مختلف کلامی با یکدیگر افتراق و قرابت دارند. یکی از علل این اختلاف به اختلاف در منابع بر می گردد. «حجیت عمل صحابه» یکی از منابع کلام اهل سنت است که آن را به عنوان یک منبع معتبر دینی تلقی نموده و اعتبار آن را به آیات متعددی استناد می کنند. کلام امامیه با ادله مختلف اعتبار این منبع را بر نتافته است. در این مقاله بعد از گزارش دیدگاه اشاعره در اعتبار منبع فوق و نقل استدلالشان در استناد به آیات، ضعف استناد آنان از منظر خود آیات روشن خواهد شد.

یکی از مهم‌ترین مسایل فلسفی و کلامی مسأله‌ی شرور است.در گذشته‌ این مسأله در مقابل صفت عدالت خدا مطرح می‌شد و سعی می‌کردند که به‌ آن پاسخ دهند.اما در سده‌های اخیر برخی از متفکران وجود خداوند را به‌ دلیل مشکل شرور انکار کرده‌اند.از گذشته تاکنون پاسخ‌های گوناگونی برای‌ آن ارائه شده است.برای مثال نسبی بودن شرور،عدمی بودن شرور و...اما تمام این پاسخ‌ها در اقناع بشر ناتوان بوده‌اند.مولانا به کمک عشق الاهی و رابطه‌ی عاشقانه دو سویه میان خداوند و بشر این مسأله را به خوبی حل کرده‌ است.زیرا در رابطه‌ی عاشقانه،عاشق تمام افعال و آثار معشوق را زیبا می‌بیند هرچند ظاهرا این‌چنین نباشد؛از سوی دیگر خداوند که عاشق بشر است او را گرفتار شر می‌کند،زیرا برای تکامل او ضروری است.

جریان «تجدید نظر طلبی» حادثه ای است که در عرصه مذاهب و مکاتب سیاسی - فکری، به وفور اتفاق افتاده است. انشعاب «چین کمونیست» از اردوی کمونیسم، شاهد زنده ای بر این پدیده است. در قلمرو اسلام و دیگر مذاهب نیز، گهگاهی، چنین مساله ای رخ داده است. در تاریخ صدر اسلام و حیات رسول اکرم، با چنین جریانی با دو چهره متفاوت برخورد می کنیم: در قضایائی، فردی و احیانا افرادی، از فضای اسلامی سرباز زده و از فرهنگ اسلامی بیرون رفته اند و احیانا حرکتهای ناشایست و غیر مقبول انجام داده اند؛ و در مواردی نیز، با ظهور «جریانهای ارتداد» مهمی برخورد می کنیم که دست به آشوب زده و هرج و مرج اجتماعی را سبب شده اند. همانند ظهور پیامبران دروغین: اسود عنسی، مسیلمه کذاب و یا امتناع مرتدان از پرداخت زکات به دولت خلیفه اول. آیا داوری حضرت رسول و قرآن کریم در مورد ارتداد و «غائله دگر اندیشان» چه بوده است؟ مساله ای است که از نظر تاریخی - فقهی - اجتماعی قابل بحث و بررسی است. این مقاله به اجمال به این سوال پاسخ می دهد.

«الغدیر» اثر گرانبهاى علامه امینى، در این مجموعه یازده جلدى زیر نظر دکتر علیرضا میرزا محمد، ترجمه، ویراسته و عرضه شده است. هر جلد از این اثر، توسط یک یا دو مترجم به فارسى برگردان شده که به ترتیب عبارتند از: جلد اول: محمدتقى واحدى؛ دوم: محمدتقى واحدى و على شیخ‌ الاسلامى؛ سوم: سید جمال موسوى؛ چهارم: محمدباقر بهبودى؛ پنجم: زین‌ العابدین قربانى؛ ششم: محمد شریف‌ رازى؛ هفتم و هشتم: اکبر ثبوت؛ نهم و دهم: جلال‌ الدین فارسى و جلد یازدهم: جلیل تجلیل. ویراستار کتاب، به بررسى اجمالى متن ترجمه پرداخته و پس از مراجعات مکرر به متن اصلى، در مقام مقایسه و تطبیق برآمده و دریافته است که ترجمه حاضر، با تمام محاسن و ویژگى‌ هاى خود، نه‌ تنها نیاز جدى به ویرایش اساسى و پر دامنه دارد و باید با متن اصلى مقابله و سنجیده شود، بلکه لازم است کاستى‌ ها و نادرستى‌ هاى نحوى و زبانى آن اصلاح گردد و افزون بر این، رعایت قواعد خط نگارى، نشانه‌ گذارى، سند آورى و صفحه‌ آرایى در دستور کار قرار گیرد. بر این اساس، ایشان سه ویرایش محتوایى، زبانى و فنى در مورد این اثر، انجام داده است که با توجه به ترجمه بیست‌ و دو جلدى کتاب، در بیش از هفت هزار صفحه و به قلم نه تن از مترجمان، کارى سترگ و وقت‌ گیر و توان فرسا مى‌ باشد، به‌ ویژه که درک علمى و شیوه نگارش مترجمان این اثر، در ترجمه با یکدیگر متفاوت بوده است، چنانکه برخى از آنان ترجمه‌ اى متین و شیوا و روان ارائه داده‌ اند و برخى دیگر ترجمه‌ اى نه چندان مناسب و مطلوب؛ به همین جهت، در برخى مجلدات پاره‌ اى از عبارات و فقرات آنچنان آشفته و درهم و برهم ترجمه شده است که ویرایش آنها جز با ترجمه مجدد یا تغییر در ساختار امکان‌ پذیر نبوده است. در تفاوت شیوه مترجمان این ترجمه، همین بس که ترجمه‌ اى به خاطر حفظ امانت، بیش از حد تحت‌ اللفظى شده است و ترجمه‌ اى در اثر گرایش به فارسى‌ نویسى، موجب نامفهوم آمدن بعضى جمله‌ ها گردیده است و کاربرد تعبیرات عامیانه ناخوشایند نیز در ترجمه‌ اى دیگر به اعتبار آن خدشه وارد کرده است و برعکس، تبحر همراه با دقت نظر برخى از مترجمان، حاصل کارشان را ارزشمند جلوه داده است. البته، مخفى نماند که عموماً متن ترجمه‌ ها در تمامى مجلدات از جهت صورى هماهنگ و یکدست نبوده و در آرایش صفحات ذوق و سلیقه به کار نرفته بوده است. در هر حال، ویراستار محترم به لحاظ حجم زیاد غیر متعارف کتاب و کثرت مترجمان و نیز به منظور تسریع در کار، تصمیم گرفته است تا از همکارى ویراستارانى در ویرایش فنى بهره گیرد تا لااقل به حک و اصلاح رسم الخط فارسى و رعایت ضوابط نقطه‌ گذارى و تنظیم ارجاعات و مواردى از این قبیل اهتمام ورزند. ایشان در این اثر، اقدام به ویرایش اساسى پر دامنه محتوایى و زبانى با تمام دشوارى‌ ها و پیچیدگى‌ هاى آن نموده و بدین‌ منظور، کار خود را از مقابله متن ترجمه با اصل عربى آن آغاز کرده و همزمان به ویرایش زبانى مطالب پرداخته است که گویا در اثناى کار، با ناهماهنگى در عملکرد همکاران و اعمال سلیقه‌ هاى گوناگون مواجه گردیده و لذا خود را ملزم دیده است تا به موازات ویرایش محتوایى و زبانى، در رفع نقایص و تکمیل نواقص نوظهور همت گمارده و با عزمى جزم، کار را به گونه اى سامان دهد که حتى‌ المقدور نثر ترجمه از نظر فنى یکدست و یکنواخت گردد.

این مقاله قصد دارد تا با توجه به صلح امام حسن ریشه های اجتماعی ضد ارزش شدن ارزش ها در جامعه و مخصوصا در دوران اموی را بررسی کند. نویسنده با مطذح کردن دو موضع بینش و گرایش معتقد است که قطع گرایش مسلمین به خاندان رسالت ناشی از تغییر و انحراف در بینش آنان بوده و هست و این مساله ریشه های اجتماعی انحرافی است که منجر به صلح امام حسن با معاویه برای حفظ امت اسلام می شود.