جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 87
تحلیل مقایسه‌ای آراء آکویناس و ابن‌سینا درباره علم فرشتگان
نویسنده:
علی سنایی، عظیم حمزئیان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
چکیده :
در این نوشتار، دیدگاه آکویناس و ابن‌سینا درباره علم فرشته بررسی و تحلیل شده است و وجوه اشتراک و اختلاف آن‌ها را در این خصوص بیان کرده‌ایم. با اینکه آکویناس و ابن‌سینا هر دو متأثَر از سنّت ارسطویی بوده‌اند؛ ولی چون جهان‌شناسی آن‌ها از جهاتی متفاوت است، درباره جایگاه علم فرشته به نتایج مختلفی رسیده‌اند. آکویناس و ابن‌سینا هر دو معتقدند که فرشتگان طبایع عقلانی هستند؛ بنابراین مشخّصه اصلی آن‌ها علم است؛ ولی با این تفاوت که ابن‌سینا علم فرشته را علّت ایجادی موجودات مادون خود می‌داند؛ ولی آکویناس معتقد است که فرشتگان نقش ایجادی و علّی در عالم ندارند و کیفیّت علم فرشته بیشتر به امور مادون با درجه بساطت ذات آن تبیین‌پذیر است. ازسوی‌دیگر، ابن‌سینا معتقد است که فرشته، جزئی را از طریق کلی (به معنای ثابت و لایتغیر) می‌شناسد؛ ولی آکویناس می‌گوید که فرشته، جزئی را به ما هو جزئی می‌شناسد.
صفحات :
از صفحه 95 تا 108
اعتمادگرایی اخلاقی در رسائل مشرقی ابن سینا
نویسنده:
محمدهانی جعفریان، میرسعید موسوی کریمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اخلاق ابن‌سینا در «رسائل مشرقی» به میزان کسب معرفت از عالم بالا بستگی دارد؛ یعنی هر قدر معرفت افراد به عالم فرشتگان و عقول بیش‌تر باشد، آن‌ها انسان‌های اخلاقی‌تری خواهند بود. وی در این رسائل، افراد را از لحاظ توانایی در کسب این نوع معرفت، به دو دستۀ برادران حقیقت و غیر آنان تقسیم می‌کند. در قسمت اول این مقاله، با تأکید بر این نکته، نشان می‌دهیم که عامل ممیز میان این افراد، معرفت‌شناسانه و در حقیقت، به میزان علم و دانش آن‌ها است. در ادامه نیز تلاش ابن‌سینا را برای گذر از این تفاوت معرفت‌شناسانه ـ که عامل تمایز بین افراد در داستان‌های مشرقی است ـ بیان کرده، سعی او را در رسیدن به ادراکی واحد از امر اخلاقی در قالب طرح معرفت‌شناسی اعتمادگرا بررسی خواهیم کرد. در ادامه نیز از زمینه‌های طرح اعتمادگرایی نزد ابن‌سینا سخن می‌گوییم. در پایان، چگونگی از بین رفتن دوگانگی معرفت‌شناختی مطرح در اخلاق ابن‌سینا را توضیح خواهیم داد. منظور ما در این مقاله از رسائل مشرقی، سه داستان تمثیلی رسالة الطیر، حی بن یقظان و سلامان و ابسال است؛ و تنها برای تمییز این رسائل از سایر آثار ابن‌سینا از این عنوان استفاده کرده‌ایم.
صفحات :
از صفحه 57 تا 70
پژوهشی دربارۀ ماهیت گزاره‌های زبان اخلاق سینوی: بدیهی یا مشهور؟
نویسنده:
محمدهانی جعفریان, میرسعید موسوی کریمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ابن‌سینا معتقد است حقیقت عالم طبیعت، از صور افاضه‌شده از عقل فعال تشکیل شده است که به‌ترتیب خاصی کنار یکدیگر قرار گرفته و کلیت واحدی را به‌وجود آورده‌اند. انسان نیز با افعال خود، صورت‌هایی را به این کلیت اضافه می‌کند. اگر صورت اضافه‌شده، معلول درک عقلانی وی و هماهنگ با نظام واحد صورت‌های عالم باشد، رفتار وی اخلاقی است؛ وگرنه اخلاقی نخواهد بود. زبان اخلاق نیز نشان‌دهندۀ این وحدت یک‌پارچه است و صدق آن مطابقِ عالم خارج؛ بنابراین، لازمۀ دیدگاه ابن‌سینا این است که زبان اخلاق باید راوی صادقی از وضع عالم باشد؛ اما ظاهر سخن او به‌گونه‏ای است که او نمی‌پذیرد زبان اخلاق این ویژگی را دارد؛ از این‌رو، ذیل بررسی انسان‌شناسی اخلاقی بوعلی خواهیم گفت اصل توجه او به مخاطبانش است و نشان می‌دهیم به‌نظر او صدق زبان اخلاق، به مخاطبانش بستگی دارد. در این مقاله، ابتدا هستی‌شناسی اخلاق ابن‌سینا را می‌کاویم و در ادامه، مخاطبان اخلاق وی را بررسی و ویژگی زبان اخلاق را برای هریک مشخص می‌کنیم.
صفحات :
از صفحه 30 تا 45
الگوی علم شناسی اصولیان
نویسنده:
احد فرامرز قراملکی، علی مظهر قراملکی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اصولیان و فقها در نشان دادن اینکه دو علم اصول و فقه دانشهای مستقل و دارای هویت معرفتی معینی هستند باید آنها را با الگوی خاصی از علم شناسی انطباق دهند. مهمترین مساله در علم شناسی ملاک وحدت بخش و تمایز دهنده مسائل علم است. تنها الگوی علم شناسی فقها و اصولیان علم شناسی منطقی موضوع محور ارسطوئیان است. این نشان دادن موضوع علم اصول و بیان اینکه مسائل اصول عرضی ذاتی آن موضوع است نزاع های فراوان و مباحث چالش برانگیزی را به میان می آورد. موضع اصولیان در قریب به ده قرن نشان دادن انطباق پذیری اصول با الگوی علم شناسی ارسطوئیان و رفع تکلف آمیز معضلات ناشی از آن بود. خراسانی الگوی ارسطویی علم شناسی را مورد نقد قرارداد و به جای آن الگوی علم شناسی غایت محور را به میان آورد. کسانی چون خویی و طباطبائی با نظریه تفصیلی علوم حقیقی را از علوم اعتباری متمایز می کنند و تنها در علوم حقیقی به علم شناسی ارسطویی پای بند می شوند و در علوم اعتباری مبنای خراسانی را می پذیرند. امام خمینی رشد تاریخی علوم را مهمترین دلیل بر عدم انطباق همه علوم – اعم از حقیقی و اعتباری – بر الگوی ارسطویی میداند این بصیرت تاریخی الگوی جدید علم شناسی را به میان می آورد.
صفحات :
از صفحه 105 تا 124
عرفان ابن سینا در آثار فرانسویان دو سدۀ اخیر
نویسنده:
محبعلی آبسالان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در قرن نوزدهم با پیدایش مکتب های ادبی در فرانسه و توجه به آثار ادبی و عرفانی مشرق زمین، کار نویسندگان و مترجمان رسائل و نوشته های ابن سینا آغاز شد. آن ها ابن سینا را ابن سینای ارسطویی که ناقل میراث ارسطویی و نوافلاطونی به غرب بود می شناختند. فرانسویان این پرسش را مطرح کردند که چرا ابن سینای ارسطویی به نگرش های عرفانی پرداخته است. آن ها با طرح این مسئله که آیا می توان بین این دو جریان فکری وحدتی ایجاد کرد یا نه، در آثارشان به سه گونه نظریه مبادرت ورزیدند. گروهی تلاش کردند تا پیوندی بین آثار عرفانی او با نگرش ها و نوشته های فلسفی بیابند و گروهی از محققان درباره شخصیت و آثار عرفانی او تردیدی نکردند و با صراحت گفتند که ابن سینا در آثارش از مراحل سیر و سلوک عارفانه و مکاشفاتی ذکر می کند که قالبی رمزگونه و استعاری دارد که نشان از تجربه شخصی و عملی اش می باشد، و گروه سوم او را فیلسوفی ارسطویی معرفی کردند که صرفا ناقل سخنان صوفیان و عارفان بوده است. ما در این مقاله توصیف و تحلیل این سه دیدگاه خواهیم پرداخت.
صفحات :
از صفحه 1 تا 21
بررسی انتساب اثر منطقی المهجه به ابن سینا
نویسنده:
زینب برخورداری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اثر منطقی المهجه در برخی فهرست نگاری ها از آثار منطقی، به ابن سینا نسبت داده شده است. از آن جا که فهم تطور منطق سینوی در گرو شناسایی و بررسی تمامی آثار منطقی وی است مساله پژوهش حاضر بررسی صحت و اعتبار این انتساب است. در بررسی استناد هر اثر به مولفی، از روش های بررسی دست نویس ها و مستندات تاریخی، بررسی ساختاری، و تحلیل محتوایی می توان بهره جست. در مستندات تاریخی و دست نویس های المهجه مطلب قابل استنادی که موید انتساب یا عدم انتساب اثر به ابن سینا باشد به دست نیامد. بر مبنای تحلیل ساختاری، ساختار اثر متعلق به هیچ یک از سبک های منطق نگاری نیست و حتی در سیر تحولات منطق سینوی با لحاظ این که شیخ الرئیس در منطق نه بخشی آثاری دارد و آغازگر منطق دوبخشی است، جای نمی گیرد. در تحلیل محتوایی علاوه بر وجود کلماتی که در سایر آثار منطقی ابن سینا به چشم نمی خورند و اغلاط منطقی، مواردی متفاوت با آن چه در آثاری که انتساب قطعی به ابن سینا دارند به دست آمد که فرضیه عدم انتساب رساله به شیخ الرئیس را تایید می کند.
صفحات :
از صفحه 11 تا 21
مقایسه تقریر برهان جهان شناختی بر اثبات خدا نزد ابن سینا و سویین برن
نویسنده:
حسین شمس، امیرعباس علی زمانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تقریرهای مختلفی از براهین جهان شناختی در اثبات وجود خدا ارایه شده که یکی از معتبرترین آن ها، برهان وجوب و امکان است. ابن سینا آن را در چند کتاب خود به ویژه در «اشارات و تنبیهات» به تفصیل مطرح کرده، و آن را برهان صدیقین نامیده است. فیلسوف دین معاصر، ریچارد سویین برن نیز در ذیل براهین جهان شناختی، این برهان را مورد اشاره قرار داده است. هر چند تقریر این دو فیلسوف از برهان مذکور دارای مبانی و پیش فرض های مشترکی است، از قبیل غیر بدیهی دانستن وجود خدا، اثبات پذیر دانستن آن و استفاده از یکی از ویژگی های عالم به نام امکان، اما تفاوت های عمده ای نیز میان آن دو وجود دارد: از جمله این که ابن سینا، با ارایه برهان وجوب و امکان که یک قیاس مبتنی بر بدیهیات است، وجود خدا را به صورت یقینی اثبات پذیر می داند، اما سویین برن با تکیه بر روش استقرایی و ارایه مجموعه براهین به جای یک برهان، وجود خداوند را به صورت محتمل قابل اثبات می داند. در این مقاله، با بررسی و مقایسه این دو تقریر معلوم می گردد که تقریر ابن سینا از این برهان، بر تقریر سویین برن رجحان دارد.
صفحات :
از صفحه 101 تا 126
بررسی تطبیقی چیستی مفهوم خدا از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا
نویسنده:
قاسم اخوان نبوی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
این مقاله بنا دارد که دیدگاه های ملاصدرا و ابن سینا را در مقام تحلیل مفهوم واجب الوجود بررسی و تطبیق نماید. از نظر ابن سینا «واجب الوجود» ذاتی است که صرف الوجود باشد، اما ملاصدرا معتقد است برای وجوب وجود شرط است که موجود، علاوه بر حقیقی بودن، حیثیت تقییدیه، و واسطه در عروض نداشتن، بی نیاز از «حیثیت تعلیلیه» نیز باشد. با توجه به قابلیت انفکاک این دو حیثیت، واجب الوجود موجودی است که هم «بذاته» و هم «لذاته» است و لذا ملاصدرا در تعریف او این دو قید را لحاظ می کند. بر این مبنا استدلال این دو فیلسوف برای اثبات واجب الوجود نیز تفاوت خواهد کرد.
صفحات :
از صفحه 29 تا 39
برهان امکان و وجوب و نقدهای کانت و هیوم
نویسنده:
حمید پارسانیا
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
برهان صدیقین به شکلی که ابن سینا آن را نخستین بار برای برهان امکان و وجوب به کاربرد، از طریق آثار ابن رشد و ابن میمون در قرون وسطی، به آثار توماس آکویناس راه یافت. مفاهیم مربوط به این برهان چنانکه مورد نظر ابن سینا بود، در این آثار منتقل نشد و آشفتگی برهان در فلسفه بعد از رنسانس غرب نیز ادامه یافت. در این مقاله برهان امکان و وجوب از قرن هفدهم به بعد در تاریخ فلسفه غرب دنبال شده است. مدعای مقاله این است که لایبنیتس و ولف، برهان را بر مدار امکان احتمالی و نه امکان ماهوی اقامه کرده اند و اشکالاتی که از ناحیه هیوم و کانت و دیگران بر این برهان به تقریر آکوئیناسی آن اقامه شده، خالی از قوت نیست. در بخش پایان، قوت و قدرت تقریر سینوی برهان در رد اشکالاتی که از قرن هفدهم به بعد نسبت به برهان وارد آمده، اثبات شده است.
صفحات :
از صفحه 1 تا 18
تمایز وجود و ماهیت در پرتو تفکیک دو وجه وجود در فلسفه ابن سینا
نویسنده:
محمد باقر قمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ابن‌سینا همواره از تمایز و تقابل دو نوع وجود، وجود خاص و وجود اثباتی، سخن می‌گوید که خود مبنای تمایز ماهیت و وجود است. به همین جهت، مسئلۀ مشهور تمایز میان ماهیت و وجود به نوعی در خصوص این تمایز نیز مطرح می‌شود. مسئله آن است که آیا وجود خاص اساساً وجود است؟ این در واقع مسئله‌ای است در خصوص ماهیت: آیا در درک ابن‌سینایی از ماهیت، معنایی از وجود حاضر است؟ این جستار تلاش می‌کند تا بر اساس ارتباط وجود خاص با معانی وجود اثباتی، وجود قابلی، شیئیت و ماهیت، این نکته را تبیین کند که تمایز وجود خاص از وجود اثباتی در فلسفۀ ابن‌سینا در واقع تمایزی میان دو وجه از وجود در معنای یونانی آن است؛ تمایزی که مبنای تمایز وجود و ماهیت است و در فلسفۀ یونانی چندان مورد تأکید قرار نمی‌گیرد.
صفحات :
از صفحه 245 تا 263
  • تعداد رکورد ها : 87