مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
 
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
تنها فراداده‌های دارای منابع دیجیتالی را بازیابی کن
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 139
نقد و بررسی نظريه ابن‌سينا، آكوئيناس و صدرالمتألهين در زبان دين
نویسنده:
حسین مظفری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چکيده در اين مقاله، نظريه ابن‌سينا، توماس آکوئيناس و صدرالمتألهين در زمينه زبان دين، به طور اجمالي نقد و بررسي مي‌شود. نظر ابن‌سينا در اين زمينه اجمالاً آن است که متون ديني درباب مبدأ و معاد در بسياري از موارد از باب تمثيل و رمز و کنايه است و ازاين‌رو بايد در اين موارد بر خلاف ظاهرشان معنا شوند. توماس آکوئيناس به تمثيل به معناي ديگري روي آورده است. از نظر او «سميع» و «بصير» بودن خداوند يا بدان معناست که خداوند خالق سمع و بصر است و يا بدين معناست که خداوند صفاتي دارد که نسبت آنها به وي، همچون نسبت سمع و بصر به انسان است. در اين مقاله، ضمن نقد اين دو نظريه و نشان دادن اينکه اين نظريات برخلاف ارتکاز زباني‎اند، نظريه صدرالمتألهين تبيين و بر دو نظريه ديگر ترجيح داده شده است. صدرالمتألهين در اين زمينه، به وضع الفاظ براي روح معاني معتقد است. براين‎اساس هم مي‌توان متون ديني را بر اساس ظاهرشان معنا کرد و هم اينکه از تجسيم و تشبيه صرف در امان ماند.
صفحات :
از صفحه 87 تا 98
مدلول زبانی وعد و وعيد در قرآن
نویسنده:
سعيد عباسی نيا، ابوالفضل ساجدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
يکي از اسلوب‌هاي زباني پرتکرار در قرآن، وعد و وعيد است. بالغ بر 1800 آيه قرآني متضمن وعد و وعيد است که اين کثرت در گستره قرآني و شکل‌گيري کلي زبان قرآن و مختصات آن تأثير بسيار دارد. اين نوشتار با روش توصيفي و تحليلي و تطبيقي تلاش نموده است که مدلول زباني وعد و وعيد قرآني را در قالب فعل ضمن گفتاري با رويکردي به نظرية افعال گفتاري آستين و جان.آر.سرل شناسايي كند و مختصات آن را به تحليل گذارد. بر اساس يافته‌هاي اين پژوهش، مدلول زباني وعد و وعيد، ايصال و القاي قصد وعده‌گزار و حتميت آن به مخاطب است؛ و اظهار طلب و اراده‌اي است از سوي متکلم براي واداشت مخاطب به فعل و حالاتي که مطلوب اوست، در قبال تعهدي که به انجام مفاد وعد و وعيد مي‌سپارد. برآيند اين اظهار قصد، اراده و طلب، همان انگيزشي است که منجر به خوف و رجا و افعال احتمالي ديگر مي‌گردد. لذا مدلول زباني در وعد و وعيد، نوعي انگيزش است که خوف و رجا و افعال بعدي مخاطب بر آن مترتب مي‌گردد. با اين تقريب، مدلول زباني وعد و وعيد داخل در زبان انگيزشي قرآن کريم است.
صفحات :
از صفحه 51 تا 65
تبیین و نقد دیدگاه دی زد. فیلیپس در زبان دین با تاکید بر منتقدان معاصر غربی و علامه طباطبایی
نویسنده:
شهاب شهیدی ؛استاد راهنما :منصور نصیری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
چکیده بحث معناداری زبان دین از زمان ظهور پوزیتیویسم منطقی در حلقه وین مطرح شد. آنها گفتند که گزاره‌های معنادار باید قابلیت آزمایش و تجربه‌پذیری داشته باشند، از این رو گزاره‌های الهیاتی چون فاقد چنین معیاری بودند، بی‌معنا تلقی شدند. یکی از رویکردهای مطرح شده در واکنش به نظریه پوزیتیویستها، رویکرد غیرشناختی بود. دی. زد. فیلیپس نیز چنین رویکردی را برگزید. از نظر وی گزاره‌های دینی را نباید مدعیاتی ناظر به واقع تلقی کرد. انسان دارای ساحتهای گوناگونی از قبیل علم، فلسفه، هنر، سیاست و دین بوده و هر ساحتی معیار معناداری خاص خود را دارد و نباید با معیار علم و فلسفه به سراغ ارزیابی گزاره‌های دینی رفت. وی دیدگاه غیرشناختی را در ابعاد مختلف دین همچون وجود خدا، دعا و جاودانگی اعمال نموده و معتقد است که خداوند را نمی‌توان امری خارجی دانست بلکه وی تصویری است که دینداران نزد خود دارند. دعا نیز به معنی مداخله امر الوهی در امور طبیعی نبوده و اساساً چنین برداشتی از دعا، خرافی است. جاودانگی نیز حیات پس از مرگ نیست بلکه صرفاً امری است برای ارزیابی زندگی اخلاقی افراد. تلقی غیرشناختی فیلیپس مورد نقدهایی از سوی متفکران معاصر غربی قرار گرفته است. به عنوان مثال این رویکرد بر خلاف مدعای خود، معنی را به گزاره‌های دینی تحمیل می‌کند و هرگز توصیفی از آن ارائه نمی‌دهد. در ضمن با رجوع به زندگی دینداران آشکار می‌شود که آنها خدا را موجودی خارجی دانسته و وی را خالق عالم می‌دانند و اساساً پرستش و برقراری ارتباط با موجودی که هیچ واقعیتی ندارد امری غیرممکن به نظر می‌رسد. همچنین تفسیر فیلیپس از دعا مستلزم آن است که اکثر دینداران در زمره مردمان خرافی قرار بگیرند. در این رساله علاوه بر بررسی و نقد فیلیپس به بررسی آرای علامه طباطبایی نیز پرداخته می‌شود. وی با معیار پوزیتیویسم مخالف بوده و گزاره‌های دینی را معنادار می‌داند و قائل است که عقل و فلسفه می‌تواند تأیید کننده آموزه‌های دینی باشد. واژگان کلیدی: فیلیپس، علامه طباطبایی، پوزیتیویسم منطقی، زبان دین، گرامر دینی، خدا، دعا، جاودانگی، قرآن.
معاد جسمانی صدرالدین شیرازی از منظر زبان دین
نویسنده:
احمد زارعی حسن بقعه، امیر عباس علی زمانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
معنای زبان دین یکی از مباحث داغ فلسفی در این روزگار است. فیلسوفان زبان دین به‌جد این مسئله را کاویده و دیدگاه‌های مختلفی از قبیل بیان‌ناپذیری، نظریه الاهیات سلبی، نظریه تمثیل، نظریه تنزیهی عرفانی، نظریه کارکردگرایی و نظریه بی‌معنایی را مطرح کرده‌اند. در این میان، برخی از پژوهشگران با مطالعه آثار صدرای شیرازی، به عنوان یکی از فیلسوفان بسیار مهم عالم اسلام، به استخراج دیدگاه وی در حوزه زبان دین پرداخته‌اند. نتیجه این بررسی‌ها آن است که وی زبان دین را لایه‌لایه و ذومراتب دانسته که واژه‌های آن در هر عالم معنای خاص همان عالم را دارد. سبک صدرا در تعریف واژه‌های زبان دینی توسعه در معنا و فاصله‌نگرفتن از معنای حقیقی است. در این نوشتار، به بررسی دیدگاه وی در دو حوزه زبان دین، یعنی معناشناسی اوصاف الاهی با تأکید بر صفت وجود و تحلیل معناشناسی زبان دین در قلمرو معاد می‌پردازیم.
صفحات :
از صفحه 5 تا 25
رابطۀ باور و عمل دینی: دیدگاه جان کاتینگهام با تأکید بر نظر پاسکال دربارۀ تقدم عمل دینی بر باور دینی
نویسنده:
مهدی غفوریان، امیرعباس علیزمانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
کاتینگهام به پیروی از پاسکال معتقد است که دین به‌سبب آنکه از موجودی متعالی سخن می‌گوید که فراتر از درک و فهم عقلانی بشر بوده و بالطبع به‌دلیل استفاده از زبانی که آکنده از نماد، تمثیل، استعاره و حکایت است، اساساً امکان ندارد مورد تحلیل عقلانی واقع شود. به این‌ترتیب، اثبات یا انکار وجود خداوند از طریق صرفاً استدلال عقلانی ناممکن است. با وجود این، کاتینگهام از آنجا که با الهام از پاسکال، درکی عملی از دین دارد و دین را چیزی بیش از آموزه‌های نظری - عقیدتی می‌داند، از استدلالی عملی برای نشان دادن معقولیت باور به خداوند و نه برای اثبات وجود او استفاده می‌کند. از آنجا که آدمی با نظرورزی قادر به فهم خداوند نیست، راه مواجهۀ با خداوند نه نظری بلکه عملی است؛ با به‌کارگیری احساسات و عواطف و درگیری عملی با آموزه‌ها و باورهای دینی، می‌توان معقولیت باورهای دینی را دریافت و حضور خداوند در زندگی را حس کرد. بر این اساس، تغییر و تحول درونی منوط بر به‌کار بستن اعمال و ورزه‌های مورد توصیۀ ادیان و سنت‌های معنوی است.
صفحات :
از صفحه 273 تا 285
تحلیل و بررسی مبانی و لوازم نظریۀ شناختاری علامه طباطبایی (ره) در زبان دین
نویسنده:
مریم شریف پور، محمد محمدرضایی، علی علم الهدی، ناصر محمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
فلسفۀ زبان یکی از مهم‌ترین مباحث در پژوهش‌های فلسفی و زبان دین نیز یکی از مباحث دامنه‌دار در فلسفۀ دین است. نظریات متعدد در حیطۀ زبان دین به دو گروه شناختاری (ناظر به واقع) و غیرشناختاری تقسیم می‌شوند. نظریۀ زبان دینی علامه طباطبایی، با تتبع در آثار وی، خصوصاً تفسیر المیزان، در شمار نظریات شناختاری قرار می‌گیرد، زیرا وی تمامی گزاره‌های دینی را ناظر به واقع و توصیف‌گر واقعیت می‌داند. او با قائل بودن به زبان عرف، البته با اندکی تفاوت با آن (زبان عرف خاص) و مجموع اصول اشتراک معنوی و تأویل و نظریۀ غائیت و کارکردگرایی در معانی صفات الهی، معتقد به حقیقی، عینی و قابل صدق و کذب بودن زبان دین است که اینجا نظریۀ وی زبان «عرفی ترکیبی» نامید شده است. وی با توجه به این اصول، معانی اسما و صفات الهی را همانند معانی صفات مخلوقات، البته با تفاوت تشکیکی می‌داند، البته در موضع دیگری با توجه به محدودیت ذهن در نفی حد و نقص از خداوند و شناخت او، به‌سمت «اثبات بلاتشبیه» پیش می‌رود، ولی آن را لازمۀ الهیات سلبی نمی‌داند، بلکه معتقد است که باید این معانی را به خدا نسبت داد، اما دانست که این معانی بدون نقص نیستند. وی خداوند را متصف به صفات کمالی ایجابی، سلبی و فعلی و مقیاس شناخت معانی صفات خداوند را دو اصل «اصالت وجود» و «اصل صدور» می‌داند. از لوازم نظریۀ وی می‌توان به عدم انسان‌وار انگاری خدا و همچنین نفی نظریات غیرشناختاری زبان دین اشاره کرد.
صفحات :
از صفحه 223 تا 247
نمادین بودن زبان دین از منظر تیلیش و غزالی
نویسنده:
محمد توکلی پور، امیرعباس علی زمانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
از دیدگاه پل تیلیش، زبان انسان برای سخن گفتن از اعیان و وقایع عادی زندگی او مناسب است و به‌هیچ‌وجه نمی‌توان چنین زبانی را برای سخن گفتن از خدای «متعالی» و «به‌کلی دیگر» به‌کار گرفت. غایت قصوا یا دلبستگی واپسین جز با زبان نمادین بیان‌شدنی نیست و نمادهای دینی تنها در موقعیت سخن از خدا و بازنمایی بنیان غایی هستی، معنای نمادین‌ دارند. محمد غزالی نیز قائل است که معرفت به عالم علوی جز از طریق نمادهای عالم سفلی محال خواهد بود. نمادگرایی او ناظر به کل عالم ملک و شهادت است. هر دو شخصیت بر درک شایستۀ نمادهای دینی از طریق پیوند قلبی و علم حضوری تأکید دارند. اما نزد تیلیش این ادراک، تنها زمینۀ مواجهۀ بهتر با خدا را فراهم می‌کند و فاقد حیثیت واقع‌نمایی و معرفت‌بخشی است؛ در حالی‌که غزالی نمادها را واجد چنین حیثیتی می‌داند.
صفحات :
از صفحه 743 تا 768
بررسی دیدگاه راجر تریگ درباب التزام دینی و عقلانیت
نویسنده:
فاطمه سعیدی ، عبدالرسول کشفی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق(ع),
چکیده :
التزام دینی و ربط و نسبت آن با عقلانیت از مباحث مهم فلسفۀ دین است. راجر تریگ از اندیشمندان معاصری است که این مسئله را محور توجه خود قرار داده است. در این مقاله ما دیدگاه او در خصوص سرشت التزام و ربط و نسبت آن با باور، معنا، توجیه و عقلانیت را از نظر گذرانده‌ایم. او با تعریف خاصی که از التزام ارائه می‌دهد، آن را مبتنی بر دو مؤلفه می‌داند: یکی باور گزاره‌ای و دیگری تعهد شخصی بدان. از آنجا که تریگ مؤلفه اول التزام را اساسی و بنیادین می‌داند، تمرکز مقاله نیز بر همین مؤلفه است. تریگ بر اساس مؤلفۀ اول، واقع‌گرایی و نقد نسبی‌انگاری را از لوازم حقیقی التزام می‌داند و در همین راستا به نقد ناواقع‌گرایی و نسبی‌انگاری در این حوزه می‌پردازد. او از جمله علل گرایش به نسبی‌انگاری در حوزۀ دین را تلاش ویتگنشتاین متأخر در واکنش به پوزیتیویسم منطقی می‌داند که منجر به جدایی و تمایز دین از علم شد. تریگ ضمن نقد این جریان فلسفی، می‌کوشد تا پیامدهای آن را نیز نشان دهد. او با تأکید بر زبان به عنوان امری که تبلور حقیقت است و ارتباط را امکان‌پذیر می‌کند و نیز تأکید بر سرشت مشترک بشر به مقابله با نسبی‌انگاری مفهومی می‌پردازد و راه را برای عقلانیت التزام می‌گشاید. مقاله در پایان نشان می‌دهد که اگرچه تریگ در نقدهایش به موفقیت‌هایی دست یافته است، به نظر می‌رسد جنبۀ ایجابی بحث او فاقد استحکام و دقت کافی است.
صفحات :
از صفحه 47 تا 67
بررسی رویکردهای مختلف به مسئله دلالت لفظ بر معنی در زبان دین
نویسنده:
راضیه راشدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیده:فهم دین وابسته به فهم زبان دین است. آشنایی با زبان دین و فهم آن در نگاه اول ساده به نظر می‌رسد اما باید گفت یکی از پیچیده‌ترین و پربحث ترین موضوعاتی است که ذهن بسیاری از اندیشمندان را به خود مشغول داشته است. دلالت لفظ بر معنی درعین‌حال که مسئله ساده‌ای پنداشته می‌شود دارای پیچیدگی‌ها و ظرافت‌هایی است. به‌گونه‌ای که در متون دینی عدم آشنایی با آن سبب بدفهمی‌هایی از متن دین می‌شود تا آنجا که می‌توان ریشه برخی از شبهات کلامی را عدم درک درست از معنی و محتوای گزاره‌های دینی دانست. ازاین‌جهت به نظر می‌رسد بحث زبان دین و بررسی چگونگی معناداری آن یکی از مسائل مبنایی و اثربخش در حوزه کلام و فلسفه دین باشد. همچنین در خصوص چگونگی وضع الفاظ بر معانی رویکردهای مختلفی وجود دارد یکی از پرسش‌های مهم مسئله مدخلیت اراده در موضوعٌ له است. به‌عبارت‌دیگر آیا دلالت تابع ارادۀ متکلم است؟ بدین‌صورت که متکلم متعهد می‌شود که هر وقت این معنا را اراده کرد این لفظ را بگوید یا این‌که دلالت تابع اراده نیست بلکه هرگاه لفظ از دهان متکلم خارج شود چه معنای آن را اراده کرده باشد چه اراده نکرده باشد بر معنی دلالت کند. این مسئله به‌صورت پراکنده در آثار منطقیون و برخی از فلاسفه غرب به چشم می‌خورد همچنین یکی از مباحث اصولی نیز به شمار می‌آید. در این پژوهش سعی می‌شود تا با روش توصیفی تحلیلی رویکردهای مختلف نسبت به چگونگی دلالت لفظ بر معنی در زبان دین بیان‌شده و همچنین دسته‌بندی دقیقی از این رویکردها ارائه شود. در آخر به این نتیجه می‌رسیم که تا حدودی دلالت لفظ بر معنی در زبان دینطبق رویکرد ویتگنشتاین متأخر و آلستون متأثر از وضعیت اجتماعی بوده و همچنین در صورت پذیرش رویکرد استعمالی دو دیدگاه کلی به وجود می‌آید که یکی معنی را همان کاربرد و دیدگاه دیگر بدین‌صورت است که معتقدند ازآنجاکه گزاره‌های دینی دارای کارکرد هستند لذا معنادارند.واژگان کلیدی:دلالت، لفظ، معنا، زبان دین، تحلیل.
  • تعداد رکورد ها : 139