مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
نمودار درختی موضوعات
>
4. اصطلاحنامه سایر موضوعات
>
اصطلاحنامه معرفت شناسی(اسلامی)
>
راه های معرفت
>
تعقل(معرفت شناسی)
>
تحلیل عقلی((تصوری و تصدیقی)، قسیم ترکیب عقلی و تقسیم ذهنی)
>
استدلال((اصطلاح وابسته)، قسیم تحلیل خارجی و تحلیل ذهنی و خارجی)
>
مبادی استدلال((اصطلاح وابسته)، قسیم دور و مصادره به مطلوب)
>
مسلمات (معتقدات و ماخوذات)
>
معتقدات
>
الواجب قبولها
>
بدیهیات ثانویه
>
مجربات
استقراء (اصطلاح وابسته)
اصل یکنواختی طبیعت (اصطلاح وابسته)
الاتفاقی لایکون دائمیاً و لا اکثریاً (اصطلاح وابسته)
القسر لایکون دائمیاً و لا اکثریاً (اصطلاح وابسته)
تجربه (اصطلاح وابسته)
حکم الامثال فیما یجوز و فیما لا یجوز واحد (اصطلاح وابسته)
جستجو در
عنوان
پدیدآورنده
توصیفگر
موضوع
ناشر
زبان
نوع منبع
رشته تحصیلی
مقطع تحصیلی رساله تحصیلی
تاریخ
محل
جستجو در متن
همه موارد
برای عبارت
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
2
تعداد رکورد ها : 16
عنوان :
نسبت میان علم تجربی و شناخت خدا
نویسنده:
میثم توکلی بینا
نوع منبع :
مقاله , سخنرانی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
01. خداشناسی (کلام)
,
راههای خداشناسی
,
علم تجربی
,
خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص)
,
مجربات
,
empirical religious sciences
,
نسبت میان علم تجربی و شناخت خدا
,
علم تجربی و شناخت خدا
چکیده :
نوشتار پیش رو، نسخه به تحریر در آمده یک نشست علمی است. ارائه دهنده ابتدا به تبیین مبادی تصدیقیه علوم تجربی میپردازد و با تشریحی نقّادنه نسبت به این اصول و مبادی، بحث را پیش میبرد و در ادامه میگوید: علوم تجربی خود در مواردی از این اصول دست کشیده و گاها در مواجه با آنها دچار تناقض رفتاری شده اند. در ادامه خواهد آمد که شاخه خدا شناسی از علم کلام- که گاها از پدیده های طبیعی بهره جسته اند – وابستگی به علوم تجربی و تجربه گرایی نداشته و صرفا از طبیعت به عنوان مقدمه برای وصول به ماوراء طبیعت استفاده شده. از مطالب مهم این جلسه سمت علم طبیعی و علم الهی نسبت به یکدیگر است که علم طبیعی- نه تجربی تجربه گرایی- علاوه بر منفعت ذاتی خود در زندگی مادّی انسان، یکی از مهم ترین علل استعدادی برای صعود علم به مراتب الهی آن است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مقرر فی توضیح منطق المظفر مع متنه الصحاح و اجوبه تمارینه المجلد3
نویسنده:
السید رائد الحیدری
نوع منبع :
کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , شرح اثر , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: منشورات ذوی القربی,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
4. اصطلاحنامه سایر موضوعات
,
اصطلاحنامه منطق
,
صناعات خمس
,
کتب منطق
,
منطق قدیم
کلیدواژههای فرعی :
یقینیات ,
مظنونات ,
مشهورات (منطق) ,
برهان ( صناعت ) ,
جدل ,
شعر ,
مغالطه (منطق) ,
خطابه ,
سفسطه (منطق) ,
برهان لمّ (مقابل برهان انّ) ,
مجربات ,
فطریات ,
حدسیات ,
متواترات ,
مشاهدات (وجدانیات و حسیات) ,
مبادی برهان(اصطلاح وابسته) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
محمدرضا مظفر
کد کنگره:
BC 7023 /م6 م5
چکیده :
این کتاب که به زبان عربی نوشته شده شرح و توضیح عبارات و اصطلاحات کتاب "منطق" تالیف شیخ محمدرضا مظفر است که شارح توضیحات خود را به صورت پاورقی ذیل متن اصلی کتاب آورده است. این مجلد شامل مباحث مدخل (منطق و تعریف آن، علم و تعریف و انواع آن) مباحث الفاظ، مباحث کلی (کلی و جزئی، متواطی و مشکک، مفهوم و مصداق)، معرف، و موضوعات مربوط به تعریف و اقسام آن است. موضوع مجلد حاضر درباره صناعات خمس می باشد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تحلیل تطبیقی ویژگی های تجربه و استقراء در فلسفه ابن سینا و پوپر
نویسنده:
قدرت الله قربانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
منطق سینوی
,
معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی)
,
فلسفه بوعلی
,
فلسفه علم
,
مجربات
,
استقراء (اصطلاح وابسته)
,
تجربه (اصطلاح وابسته)
,
ابطال پذیری(اصطلاح وابسته)
,
فلسفه تطبیقی
کلیدواژههای فرعی :
اصل علیت ,
قاعده اتفاقی ,
ابطال پذیری پوپر ,
الاتفاقی لایکون دائمیاً و لا اکثریاً (اصطلاح وابسته) ,
برهان خفی در استقراء ,
کاربرد استقرا ,
تفاوت تجربه و استقرا ,
ابطال پذیری تجربی ,
الاتفاق لایکون دائمیا و لا اکثریا ,
اصل شباهت ,
یقیین تجربی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
استقراء و تجربه از مسائل مهم فلسفه علم در جهان معاصر است که در فلسفه ابن سینا و پوپر همواره مورد توجه بوده است. ابن سینا با استناد به مواردی چون اخذ ذاتی، قاعده اتفاقی و قیاس خفی، تلاش نمود تا تجربه را از استقراء جدا کند و برای آن یقین و کلیت مشروط خاصی را لحاظ کند؛ ضمن اینکه تقسیم او از استقراء به تام و ناقص نیز اهمیت خاص خود را دارد. پوپر با نظر به مشکل عدم امکان استنباطات کلی در استقراء، تلاش نمود با طرح اصل انتقال و نشان دادن همسانی نگرش منطقی و روانشناسی گری، مشکل استقراء را حل کند و سپس با معرفی معیار ابطال پذیری، معیاری کلی و تجربی برای تأیید نظریات علمی ارائه دهد. شباهت دیدگاه ابن سینا و پوپر، مواجهه نقادانه با مسئلۀ استقراء و تجربه و تلاش برای تبیین ابعاد معرفتی آنها در علم و زندگی عملی بشر است، اما در نهایت ضمن اینکه هر دو، روش علمی را در تجربه و استقراء محدود نمی کنند، پوپر درحالی تجربه را بعنوان یکی از معیارهای تفکیک علم از غیر علم می داند که برای تجربه هیچ مبنای محکمی درنظر نمی گیرد، ولی ابن سینا تأکید دارد که تجربه از بدیهیات اولیه است و بنابراین در شکل گیری مجموعه معرفت بشری نقش مهمی دارد. در نوشتار حاضر، با تبیین و تحلیل تطبیقی دیدگاههای ابن سینا و پوپر در باب تجربه و استقراء، تلاش می شود توانمندهای رویکرد ابن سینا نشان داده شود.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 7 تا 34
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
قاعده «ذوات الاسباب» در منطق در یک نگاه
نویسنده:
عسکری سلیمانی امیری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
اصطلاحنامه منطق
,
برهان ان (منطق)
,
برهان لم
,
برهان ان مطلق(منطق)
,
یقین
,
ذوات الاسباب
,
یقین (به معنی اخص)، قسیم تصدیق شبیه به یقین و تصدیق ظنی)
,
برهان لمّ (مقابل برهان انّ)
,
برهان انّ (مقابل برهان لمّ)
,
دلیل (باب برهان)
,
ذوات الاسباب لاتعرف الا باسبابها: شناخت موجودات دارای سبب، تنها با شناخت سبب آنها ممکن است
,
1- قواعد فلسفی امور عامه
کلیدواژههای فرعی :
برهان انی مطلق ,
برهان وجوب و امکان ,
شناخت تجربی انسان ,
یقین دائم ,
یقین موقت ,
برهان شبه لمی ,
بساطت واجب(امور عامه) ,
برهان امکان ,
استقرا ,
حد اصغر ( قیاس ) ,
حد اکبر ( قیاس ) ,
نتیجه ,
اقسام برهان انی ,
حد وسط ,
بدیهیات اولیه ,
اصل علّیت ,
مجربات ,
بداهت((اولیات)، اصطلاح وابسته) ,
نفس الامر(اصطلاح وابسته) ,
حس(قوه حاسه) ,
قضایای نظری ,
قضیه غیر بدیهی ,
منشأ یقین در قضایا ,
قضایای غیر ذی سبب ,
برهان یقین آور ,
خلط میان ثبوت و اثبات ,
قانون نفی اتفاق ,
بیّن بنفسه ,
معرفت خدا از طریق معرفت فعل او ,
برهان و حد برای خداوند ,
وجود ربطی علت ,
برهان دائم ,
برهان موقت ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
خواجه نصیرالدین طوسی
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
1735-4545
چکیده :
برخي از منطقدانان، مانند شيخ الرئيس، محقق طوسي، صدرالمتألّهين و علّامه طباطبائي پس از تقسيم برهان به «لمّي» و «انّي مطلق» و «دليل»، متعرّض قاعده «ذوات الاسباب» شده و مدعي شده اند: چيزي كه داراي سبب نيست بايد بيّن باشد، وگرنه اصلاً با قياس برهاني معلوم نميشود. اگر مفاد قاعده مزبور پذيرفته شود، لازمه آن نامعتبر دانستن برهانهاي «انّي مطلق» و «دليل» است.ظاهر عبارات اين دسته از منطقدانان آن است كه يقينيات يا بايد از اوّليات باشند و يا از راه علت(برهان لمّي) معلوم شده باشند. از سوي ديگر، شيخ الرئيس و علّامه طباطبائي با صراحت تمام، نوعي از برهان انّي را معطي يقين مي دانند. به هر حال، مهم استدلالي است كه به سود قاعده اقامه مي شود. به نظر نويسنده استدلال ارائه شده مضمون قاعده را به اثبات نمي رساند، و به علاوه، اگر مضمون قاعده پذيرفته شود، اولين قرباني آن خود قاعده خواهد بود؛ زيرا استدلالي كه بر اين قاعده اقامه شده از نوع برهان لمّي نيست. بنابراين، بايد پذيرفت كه طرح قاعده «ذوات الاسباب» براي محدود كردن اعتبار برهانهاي انّي است، نه براي بي اعتبار كردن آن.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 163 تا 188
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
ملاک تمایز علوم برهانى از علوم غیر برهانى
نویسنده:
محمد بیدهندى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه متنی
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدسسره,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
اقسام علوم
,
اصطلاحنامه فلسفه
,
فلسفه ارسطو
,
علم حقیقی(مقابل علم اعتباری)
,
علم اعتباری(مقابل علم حقیقی)
,
علم شناسی فلسفی(اصطلاح وابسته)
کلیدواژههای فرعی :
ضرورت ذاتی ,
مقولات عشر ,
اصطلاحنامه منطق ,
کلیات خمس ,
یقینیات ,
بدیهیات اولیه ,
مجربات ,
فطریات ,
حدسیات ,
متواترات ,
مفهوم علم ,
مفهوم عوارض ذاتی ,
عرض باواسطه ,
عرض بی واسطه ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
شیخ طوسی: ابوجعفر محمد بن حسن
,
خواجه نصیرالدین طوسی
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
,
سید محمدباقر صدر
چکیده :
علوم حقیقى برخلاف علوم اعتبارى، علومى هستند که موضوعشان واقعیت عینى و نفس الامرى است. متاخرین از فلاسفه، علوم حقیقى را علوم برهانى نیز نامیده اند. این اعتقاد مبتنى بر بیان معلم اول، ارسطو، در باب مبانى ششگانه یقینى است، چه در آنجا علاوه بر اولیات و فطریات، مجربات و حدسیات و محسوسات نیز جزو یقینیات شمرده شده اند. در این مقال به اثبات خواهید رسید که چنین نیست که تمام علوم حقیقى، برهانى و یقینى باشند. امروزه کمتر کسى یافت مى شود که تمامى مبانى ششگانه ارسطویى را یقینى بداند. با نقض قاعده «الاتفاقى لا کیون دائمیا و لا اکثریا» که تکیه گاه ارسطوئیان در حل مشکل استقراء مى باشد. مجربات و به تبع حدسیات و محسوسات و متواترات از زمره گزاره هاى یقینى بیرون خواهند رفت. بنابراین مى توانیم در تقسیم نخست، مجموعه علوم را به دو دسته علوم حقیقى و علوم اعتبارى تقسیم کنیم و سپس علوم حقیقى را به دو دسته علوم حقیقى برهانى و علوم حقیقى غیربرهانى تقسیم نماییم. همچنین مى توان به صورت خلاصه علوم را به دو دسته علوم برهانى و یقینى و علوم غیربرهانى و غیریقینى (علوم اعتبارى و وضعى) تقسیم نمود. در این نوشتار برآنیم که با تبیین خصوصیات علوم برهانى و یقینى، ملاکى براى تمایز این علوم از علوم اعتبارى ارائه دهیم.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نگاهی به کارکردهای معرفتی دین در زندگی مدرن: بررسی نقش علم دینی
نویسنده:
قدرت الله قربانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
معرفت شناسی دین
,
علم دینی
,
زندگی مدرن
,
معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی)
,
دین و معرفت شناسی
,
معرفتشناسی دینی (مسایل جدید کلامی)
,
کارکرد معرفتی دین
,
معرفتشناسی (اپیستمولوژی)
کلیدواژههای فرعی :
سکولاریسم ,
سودگرایی ,
تکنولوژی ,
حیات سکولار ,
جهان بینی اسلامی ,
قرآن ,
علم تجربی ,
علم نافع ,
اصل یکنواختی طبیعت ,
جهان بینی اسلامی ,
مقام کشف ,
اومانیسم (مسائل جدید کلامی) ,
سکولاریسم ,
قرآن ,
علم غیر نافع (مقابل علم نافع) ,
علم نافع (مقابل علم غیر نافع) ,
مجربات ,
اصل یکنواختی طبیعت(اصطلاح وابسته) ,
انسانگرایی = اومانیسم (مکتب فلسفی) ,
نظریه انسان محوری ,
مبانی متافیزیکی زندگی ,
بحران معنوی ,
پیش فرضهای علم دینی ,
مقام توجیه ,
علم تجربی غربی ,
معقولیت عالم ,
علم مخرب ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
مرتضی مطهری
,
عبدالله جوادی آملی
,
علامه جعفری: محمدتقی جعفری
شاپا (issn):
0
چکیده :
زندگی مدرن دارای مبانی متافیزیکی مهمی برای خود است که این مبانی ابعاد مختلف حیات دنیوی بشر مدرن را مدیریت میکنند. اهمیت مبانی مذکور در آن است که آنها نحوه نگرش انسان جدید به کل نظام هستی، اعم از خدا، خودش و جهان، را تعیین کرده و لذا با محوریت انسان همه حقایق را فهم و تفسیر میکنند. نتیجه محوریت انسان و سپس معطوف شدن همه توجه به تأمین نیازهای دنیوی باعث افراط او در استفاده از مواهب خدادادی در طبیعت، و غفلت از حقایق غیرمادی و معنوی میشود که این دو امر از بحرانهای اساسی انسان در جهان مدرن است. در حل بحران زندگی مدرن، به نظر میرسد نقش دین، بالاخص ادیان الهی، بر عوامل و مؤلفههای دیگر مقدم باشد؛ زیرا دین قادر است پاسخ پرسشهایی که انسان مدرن از طریق علم و متافیزیک مدرن نتوانست پاسخ آنها را بیابد به انسان گوشزد کند. با توجه به نقش مذکور دین و نیز اهمیت علم و نگرش متافیزیکی در حل بحران انسان مدرن، میتوان به اهمیت نقش علم دینی در این زمینه توجه داشت؛ زیرا علم دینی، در اینجا، نظام معرفتی درباره جهان طبیعت و نیز ماوراء طبیعت است که آموزههای دین در شکل دهی متغیرهای تأثیر گذار آن، دارای نقش و تأثیر مهمی است که به واسطه همین کلیتِ علم، بالاخص کاربردهای آن را، رنگ و جهت دینی داده و از بروز نتایج سکولار و ضد دین جلوگیری میکند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 123 تا 157
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
استقراء و تجربه
نویسنده:
محمد فنایی اشکوری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه متنی
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدسسره,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی)
,
تجربه حسی
,
اصطلاحنامه منطق
,
استقراء
کلیدواژههای فرعی :
ادراک محسوسات ,
شی ء محسوس ,
عقل(منطق) ,
قیاس ,
احساس (معرفت شناسی) ,
تصور(مقابل تصدیق) ,
تصدیق(مقابل تصور) ,
بدیهیات اولیه ,
مجربات ,
فطریات ,
حدسیات ,
متواترات ,
قضایای نظری ,
حدود تجربه ,
قضایای اکتسابی ,
قاعده استحاله غلبه و دوام اتفاق ,
اخذ ما بالعرض به جای ما بالذات ,
اخذ علت ناقصه به جای علت تامه ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
,
محمدرضا مظفر
,
سید محمدباقر صدر
,
غلامحسین ابراهیمی دینانی
چکیده :
برای تبيين جايگاه استقراء و تجربه به خصوص در معرفتشناسی پيشينيان، ناگزيريم به اجمال نگاهی به قضايای بديهی در منطق ارسطوئی بيندازيم. منطق ارسطويی شش دسته از قضايا را بديهی می شناسد: اوليات، مشاهدات، مجربات، حدسيات، متواترات و فطريات. اين قضايا در يك سطح بديهی نيستند؛ بلكه به اولی و ثانوی تقسيم می شوند. بديهی اولی آن است كه صرف تصور موضوع و محمول كافی است در اينكه عقل به ايجاب يا به سلب حكم كند. اما در بديهيات ثانويه، برای دادن حكم ايجابی يا سلبی علاوه بر، تصور موضوع و محمول به امور ديگری نيازمنديم كه بر حسب تفاوت آن امور، اقسام مختلف بديهيات ثانويه پديد می آيند. همه اقسام ششگانه در اين جهت مشتركند كه عقل در تصديق آنها نيازی به جستوجوی حد وسط و تشكيل قياس ندارد. هرچند در بعضی از آنها عملياتی مانند احساس و آزمون انجام می گيرد؛ و اگر به مدد قياسی محتاج باشند آن به صورت خفی انجام می گيرد. به علاوه ممكن است تصورات اين قضايا نظری و اكتسابی باشند. در این بحث پیرامون موضوعات اساسی معرفت شناسی: مجربات، محسوسات، غلبه بر مشکل محسوسات و حدود تجربه بحث خواهد شد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مقایسه ای میان استنتاج بهترین تبیین و حدس
نویسنده:
فرشته نباتی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق(ع),
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
حجت
,
فلسفه علم
,
حدسیات
,
حدس((قوه)، اصطلاح وابسته)
,
فکر(اصطلاح وابسته)
,
استنتاج از راه بهترین تبیین(اصطلاح وابسته)
,
استدلال های نا همگن
کلیدواژههای فرعی :
اصطلاحنامه منطق ,
یقینیات ,
تمثیل(منطق) ,
استقرا ,
قیاس ,
فلسفه منطق ,
صدق ,
مجربات ,
تبیین(اصطلاح وابسته) ,
اصل آزمون پذیری(اصطلاح وابسته) ,
برهان خفی در استقراء ,
ملاک بهترین تبیین ,
تفاوت حدس و تجربه ,
یقینی بودن حدسیات ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
,
علامه حلی
,
محمدتقی مصباح یزدی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
از زمان ارسطو سه نوع استدلال شناسایی شده است؛ قیاس، استقرا و تمثیل . از این میان تنها قیاس می تواند نتیجه یقینی به بار آورد و به همین دلیل از سوی ارسطو به عنوان شیوه استدلالی قابل اتکا معرفی شده است . منطقیون پس از ارسطو این نظر او را پذیرفتند و بنابراین در باب استدلال ( حجت ) بیش از همه به قیاس پرداختند. از سده هفدهم به بعد به دنبال انقلاب علمی و رشد خیره کننده علوم تجربی، استقرا ( و در کنار آن تمثیل ) مورد توجه بیشتری قرار گرفت و شایسته بحث و فحص افزونتری شناخته شد و از اواسط سده بیستم، شیوهای استدلالی تحت عنوان «استنتاج بهترین تبیین» شناسایی شد. در این شیوه با مفروض گرفتن مجموعه ای از اطلاعات، بهترین نظریهای که بتواند آن را تبیین کند، نتیجه گرفته می شود . این شیوه شباهت های بسیاری با آنچه منطقیون قدیم آن را «حدس» نامیده اند، . دارد مهمترین تفاوت میان این دو آن است که «قضایای حدسی» در نگاه متقدمان در زمره «یقینیات» قرار می گیرد ولی در نظر متأخران این قضایا که حاصل است دلالهای ناهمگن یا نسخ پذیر هستند، قضایایی محتمل می باشند که ممکن است با افزایش معلومات، کذب آنها آشکار شود. مقایسه این دو منظر، بصیرت هایی در مورد سیر ذهنی انسانها هنگام حدس و نتایج حاصله از این سیر به ما می دهد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 8 تا 30
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
آیا علم و دین به دو فرهنگ متفاوت تعلق دارند؟
نویسنده:
مهدی گلشنی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
رابطه علم و دین
,
وحدت علم و دین
,
دین و فرهنگ
,
رابطه علم و دین نزد کانت
,
فرهنگ علم
کلیدواژههای فرعی :
جهان طبیعت ,
مسئولیت اخلاقی ,
استقراء ,
جهان بینی الهی ,
جهان بینی ,
جهان بینی الهی ,
جهانبینی علمی ,
جهان بینی اسلامی ,
شهود ,
وحی ,
ارزش اخلاقی ,
علم تجربی ,
ریاضی ,
وحی الهی ,
علم ریاضی ,
فضایل اخلاقی ,
مسئولیت پذیری ,
قانون طبیعت ,
مفروضات متافیزیکی ,
شهود(اسماء اول عرفان نظری) ,
استقراء ,
مجربات ,
جهان بینی دینی - مابعدالطبیعی ,
جهان فیزیکی ,
آزمایش علمی ,
شاپا (issn):
2383-2916
چکیده :
در زمان ما این ایده رایج است که علم و دین دو فرهنگ زیربنایی متفاوت دارند. بعضی از دانشمندان معتقدند که آنها به دو فرهنگ مستقل وابستهاند. بعضی نیز معتقدند که آنها در بعضی زمینهها همپوشانی دارند، و برخی آنها را متعلق به دو فرهنگ مکمل میدانند. این مقاله میکوشد که ثابت کند علم، آنگونه که معمولا فهمیده میشود، یک فرهنگ خودکفا ندارد و فی الجمله با دین زمینههای مشترک دارد. بعلاوه، علم مبتنی بر بعضی مفروضات متافیزیکی است و همچنین دانشمندان با بعضی ملاحضات اخلاقی سر و کار دارند. پس لااقل علم و دین به دو فرهنگ کاملا مستقل تعلق ندارند، و در واقع آنها میتوانند یک جهان بینی زیربنایی مشترک داشته باشند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 23 تا 36
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی و نقد ارتباط بداهت با دو عنوان «وضوح» و «یقین»
نویسنده:
محسن جوادی، احمد غفاری قره باغ
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
بداهت تصورات
,
وضوح
,
امور بدیهی
,
یقین (به معنی اخص)، قسیم تصدیق شبیه به یقین و تصدیق ظنی)
,
بداهت((اصطلاح وابسته)، مقابل ادراکات فطری)
کلیدواژههای فرعی :
بدیهیات اولیه ,
مجربات ,
فطریات ,
حدسیات ,
متواترات ,
مشاهدات (وجدانیات و حسیات) ,
فطری((سرشتی)، اصطلاح وابسته) ,
قضایای نظری ,
یقین ذاتی ,
یقین موضوعی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
خواجه نصیرالدین طوسی
,
علامه حلی
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
محمدتقی مصباح یزدی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
برای بداهت شناخت، چهار تعریف در فلسفه اسلامی ارایه شده است که تعریف رایج آن «عدم احتیاج به تلاش فکری» است.تبیین نوع ارتباط مفهومی و مصداقی بداهت با عناوین «وضوح» و «یقین»، می تواند ما را از خلط حیثیات مختلف معرفت شناختی با یکدیگر مصون بدارد.در این نوشتار، هر کدام از تعریف های بداهت، از حیث مفهومی، با این دو عنوان مقایسه شده و به این نتیجه رهنمون گردیده است که تعریف رایج، در حیث مفهومی، ارتباطی با یقینی بودن و واضح بودن ندارد؛ هر چند این وضع درباره تعاریف غیر رایج به گونه ای متفاوت است.همچنین از مجموعه قضایای بدیهی، فقط وجدانیات هستند که با عنوان «وضوح» و «یقین» گره خورده اند؛ و فقط اولیات، وجدانیات و حدسیات هستند که با «یقین» ملازمه دارند؛ و سایر بدیهیات، ملازمه ای با این عناوین ندارند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 5 تا 33
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
2
تعداد رکورد ها : 16
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید