مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
 
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
تنها فراداده‌های دارای منابع دیجیتالی را بازیابی کن
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 101
کلام الهی: از لوگوس تا کلام نفسی
نویسنده:
اعظم عالی زاد، ابوالفضل محمودی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
کلام الهی از سویی به بحث از ماهیت وحی و شیوه سخن خدا با انسان و از دیگر سو به رابطه حق با خلق و آفرینش آنها که با عنوان «کلمات خداوند» از آنها یاد شده، ارتباط می یابد. به لحاظ تاریخی اولین تاکید بر این مفهوم، تحت عنوان «لوگوس» یا «کلمه» در یونان و در اندیشه هراکلیتوس اتفاق افتاده که گویا، با توجه به ابهامی که در اندیشه او وجود دارد، آن را به معنای اصل عقلانی حاکم بر جهان و یا شاید «خدا» به کار برد. پس از وی، افلاطون نیز هرچند بدون تاکیدی خاص بر این واژه آن را در معنای عقل الهی مورد استفاده قرار داده است. رواقیان با تاکید بیشتر بر مفهوم لوگوس و احتمالا به پیروی از هراکلیتوس، لوگوس را اصل هر عقلانیت، عقل الهی و همسان با خدا پنداشتند. در حدود سال های نخستین میلادی این مفهوم در افلاطونیان میانه و بیش از همه در فیلون یهودی اسکندرانی تاثیر گذارد، به گونه ای که در اندیشه او نقش محوری یافت و واسطه میان خدا و جهان، قدرت برتر خداوند و نمودی از وجود مطلق شد. تاثیر مکتب فیلون به همراه تاثیر اندیشه های رواقی و غیره را می توان در برخی مسیحیان اولیه و نیز در انجیل چهارم و یا نامه های پولس مشاهده کرد. در اینجا مسیح همان لوگوس و یا کلمه الهی است که از طریق او همه چیز خلق شد و سرانجام پس از منازعات آریوسی، ازلیت و نامخلوق بودن آن، باور عمومی مسیحی گشت. این منازعات در باره مخلوق یا نامخلوق بودن کلمه یا لوگوس، به همراه زمینه های موجود در اندیشه اسلامی، بعدها احتمالا زمینه را برای طرح حادث یا قدیم بودن کلام الهی و یا قرآن، فراهم ساخت و منتهی به دیدگاه های گوناگونی شد که از آن میان می توان به دیدگاه های معتزله، اشاعره و دیدگاه ویژه ابن کلاب اشاره کرد.
صفحات :
از صفحه 99 تا 138
همانندی‌های حضرت عیسی (ع) و حضرت علی (ع) در سنت اسلامی
نویسنده:
مهدی حسن زاده؛ علی اشرف امامی؛ سروش قنبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
چکیده :
در این جستار، شباهت‌های حضرت عیسی(ع) با حضرت ‌علی(ع) در سه حوزۀ قرآن و سنت(حدیث)، کلام و عرفان با تأکید بر منابع اصیل و رویکردی مقایسه‌ای مورد بررسی قرار گرفته است، نقطه اوج این شباهت‌ها را می‌توان در دو حوزه عرفان و تشیّع ملاحظه کرد. از لحاظ خاستگاه، قرآن و سنت نخستین منابعی هستند که القا کنندۀ چنین مفهومی به حساب می‌آیند. در قرآن، به عنوان مثال در تفسیر سوره‌های زخرف و نساء، با آیاتی مواجه می‌شویم که به تشابه این دو بزرگوار اشاره شده است. بازتاب تشابه بین حضرت ‌عیسی(ع) و ‌حضرت علی(ع) را در احادیث پیرامون موضوعاتی از قبیلِ زهد، رجعت، فتوت و خوارق‌عادات می‌توان یافت. پس از قرآن و سنت، شیعه نصیریه، به ویژه در اعتقادشان به تثلیث، گزارشگر این همانندی‌ها است. در ادامه، با ظهور مکتب ابن‌عربی و مطرح ساختن نظریه ختم ولایت برای حضرت عیسی(ع) و حضرت علی(ع)، و اشتراک هر دو در مفهوم نبوت عامه، می‌توان چنین برداشت نمود که علت این همانندی‌ها، مفهوم ولایت است؛ تفکری که انعکاس آن را در طریقت بکتاشی می‌توان دید.
صفحات :
از صفحه 75 تا 88
مسیح در جریان تاریخ (بررسی آرای مسیح شناسانۀ ولفهارت پاننبرگ و مواضع نقد آن از سوی متفکران)
نویسنده:
مجتبی زروانی؛ زینب سالاری؛ ندا خوشقانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
یکی از مناقشه انگیزترین مباحث تاریخ کلیسا همواره بحث در باب مسیح، ماهیت، و فعل او بوده است. در حالیکه در کلیسای قدیم مباحث مسیح شناسانه عمدتا حول ماهیت الهی‌ ـ‌‌ بشری مسیح می چرخید، دوران مدرن با انتقادات عقلانی، علمی، و به ویژه تاریخی از آموزه های مسیحی، از جمله شخص مسیح، همراه بود. واکنش بسیاری از متألهان در برابر این انتقادات فراتر دانستن الهیات از هر گونه نقادی علمی و تاریخی بود. اما پاننبرگ از جمله متألهانی است که پاسخگویی به این انتقادات را بر مبنای دفاع مبتنی بر تاریخ از الهیات قرار داد. پاننبرگ توجیه کلامی مباحث الهیات تاریخی خود را در گرو فهم صحیح از عیسی مسیح و به ویژه رستاخیز او می داند. از اینرو مسیح شناسی بخش مهمی از آرای وی را شامل می شود که مؤید انکشاف و ظهور تاریخی خداوند و مباحث آخرالزمانی است و تنها به واسطه او درک پذیر است. با وجود دیدگاه جالب توجه پاننبرگ در باب مسیح‌شناسیِ مبتنی بر فهم تاریخی، دیدگاه‌های وی انتقاداتی نیز از سوی متفکران به همراه داشته است.
صفحات :
از صفحه 109 تا 140
تحلیل فلسفی دیدگاه نیوبرگ در الهیات‌ اعصاب (الگویی برای رابطه علم و دین)
نویسنده:
علی سنایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
الهیات­ اعصاب به ­عنوان برنامه ای تحقیقاتی، امکان جدیدی برای پیوند علم و دین مطرح می سازد، به­ گونه­ ای که با حفظ اصالت و استقلال نسبی علم و دین، هیچ یک به دیگری تقلیل نیابد. نیوبرگ که از شاخص ­ترین چهره­ های این حوزه است، درصدد تعیین تأثیرات مثبت باورها و مناسک دینی بر سلامت جسم و روان است. او تجربه عرفانی را منشاء تمام ادیان می ­داند و با تلفیق پدیدارشناسی تجربه عرفانی و عصب­شناسی، می­ خواهد رابطه هر مؤلفه از تجربه عرفانی را با مکانیسم ­های مغز تعیین کند. نیوبرگ ادعا می­ کند که الهیات­ اعصاب می ­تواند از طریق عصب ­شناسی نشان دهد که چگونه مفاهیم الهیاتی و متافیزیکی شکل گرفته ­اند. با تحلیل فلسفی دیدگاه نیوبرگ متوجه می ­شویم که او برخلاف ادعای خود، دین را به علم تقلیل می ­دهد و این امر موجب نقض غرض در الهیات ­اعصاب می­ شود. از سوی دیگر مشخص می ­شود که وی با مفروض گرفتن تقابل سوژه- ابژه در گفتمان متافیزیکی قرار دارد.
صفحات :
از صفحه 25 تا 42
مقایسه آراء قدیس آگوستین و امام محمد غزالی در خداشناسی
نویسنده:
عبدالحسین لطیفی ,سحر عسگری
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان,
چکیده :
آرلیوس اوگوستینوس در سال 354 م. در تاگاست متولد شد. محور افکارش تصوری است که از خدا دارد و آن ایمان به خدای قادر، عالم و خیر مطلق است. او خدای پسر را ظهور خدای پدر می داند. امام محمد غزالی در سال 450 ه.ق در طابران متولد شد. او می گفت: خدا غیر قابل توصیف، علت العلل، منشاء هستی و نورالانوار است. او فراتر از معقولات عقلی، عالم و قادر است؛ بنابراین می توان گفت غزالی و اوگوستین منشأ عالم را خدا می دانند؛ خدایی که نور الهی و تنها وجود حقیقی است و به همه چیز داناست. خدایی غیر قابل توصیف که با اراده مطلق و غیر قابل تغییر، جهان را آفریده است.هدف این مقاله، این است که نشان دهد اگر چه تفاوت هایی از نظر مذهب و جامعه بین این دو وجود دارد، شباهت هایی نیز با یکدیگر دارند، که از نوعی رابطه روحی مشترک و اشتیاق درونی آنها ناشی شده و باعث شده است تا هر دو از فلسفه و عالم ظاهر به الهیات و عرفان کشیده شوند؛ بنابراین هدف، طرح مبانی اندیشه های این دو تن در زمینه خداشناسی است.
صفحات :
از صفحه 55 تا 76
ویژگی های عشق الهی از دیدگاه یوحنای صلیبی
نویسنده:
ابوالفضل محمودی، لیلا رضایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
عشق الهی بن مایه عرفان یوحنا را شکل می دهد. شعله آتش عشق الهی چنان وجود او را فراگرفته که هیچ آموزه ای را نزد او بدون توجه به عنصر عشق الهی نمی توان یافت. به عقیده یوحنا، با استحاله روح در عشق الهی، روح به همه فضایل، کمالات و ارزش های الهی دست می یابد و سزاوار تجلی خدواند می شود. از سوی دیگر، گذر از مراحل سیروسلوک بی همرهی عشق ممکن نیست. پس عشق الهی هم علت و محرک سیر و سلوک است و هم مقصد و مقصود عارف. او از عشق به منزله عطیه الهی یاد می کند که هم درد و هم درمان است. بهجت، معرفت بخشی، همانندی بین عاشق و معشوق، و حیات بخشی از مهم ترین ویژگی های آموزه عشق یوحنا است. یوحنا به محو و فنا شدن در مسیح به عنوان راهبر واقعی عشق تاکید و اصرار فراوان دارد و کسی را عاشق حقیقی می داند که در اختیار و تملک خداوند باشد.
صفحات :
از صفحه 153 تا 184
شهود و خداگونگی در عرفان مسیحیت شرقی
نویسنده:
سید نادر محمدزاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
در کلیسای ارتدکس هدف عارف مسیحی از سلوک، شهود و رسیدن به مرتبه خداگونگی است. در هنگام شهود، قوا و تجلیات خدا برای سالک، مشهود و در عین حال ذات خدا، نامشهود و وصف ناشدنی است. از این رو، در الاهیات کلیسای ارتدکس خدا به دو صورت نور و تاریکی نمادپردازی شده است. آموزه خداگونگی، به معنای رسیدن به شباهت الاهی و دریافت موهبت تشبه به خدا و اتحاد الاهی، نقطه محوری الاهیات و عرفان مذهب ارتدکس است که با آموزه نجات مرتبط است؛ در اینجا نیز تشبه با خداوند یعنی تشبه با قوای الاهی نه با ذات الاهی. در خداگونگی به طور همزمان فیض خداوند و اراده سالک مشارکت دارند.
صفحات :
از صفحه 67 تا 90
مفهوم «برتر از هستی» و فقدان «ارتباط» در اندیشه فلوطین
نویسنده:
طاهره مسگرهروی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مفهوم «برتر از هستی» عنوانی است که فلوطین برای «احد» در نظر می گیرد، تا آن را از هر گونه تعین، انقیاد و کثرت متعالی سازد و این تعالی سازی چنان فاصله ای میان منشا و مبدا هستی (احد) و سایر باشندگان ایجاد می کند که محوری ترین عناصر عرفانی یعنی «ارتباط» و «عشق» را به چالش می گیرد. نگرش عارفانه فلوطین از بنیاد، فلسفی است و در رویکرد عارفانه او به فلسفه شور، شوق و ذوق عارفانه که از ویژگی های عرفان شاعرانه شرقی است، اثری به چشم نمی خورد. هر چند اندیشه فلوطین در این باره زمینه ساز عرفان نظری و موثر در آرا فیلسوفان و عارفان مشرق زمین بوده است، اما عرفان او اساسا بر بنیاد اندیشه فلسفی یونان استوار است. مفهوم «برتر از هستی» برداشتی از ایده نیک در اندیشه افلاطون است و فلوطین این مفهوم را وامدار اوست، به کارگیری این مفهوم و نیز پیراستن «احد» از هر گونه ویژگی آشنای انسانی همانند، اندیشه، عشق، آگاهی، اراده، عنایت و بخشش، او را به مفهومی ناشناس، بیگانه و بی نهایت دور و نیز خدایی خاموش و سرد بدل می سازد. از سوی دیگر تعالی «احد» در کاربرد مفهوم «برتر از هستی»، مفهوم «آفرینش» را نیز به «فیض» بدل می سازد تا تبیینی برای عدم نیاز به اراده و آگاهی خداوند باشد. در فلسفه عرفانی فلوطین به تبع فقدان مفهوم «ارتباط» اثری از «ایمان» نیز به چشم نمی خورد، در واقع این هستی شناسی مبتنی بر خرد اوست که می خواهد خدا و انسان را به شیوه ای استدلالی تفسیر و تبیین کند. در به کارگیری مفهوم «برتر از هستی» می توان به دو نتیجه کلی رسید: 1- فقدان «ارتباط» دو سویه میان انسان و منشا هستی و به تبع آن فقدان شور و شوق، 2- طرد و نفی جهان جسمانی، و به تبع آن بی اعتباری و بی ارزشی انسان و تمام دغدغه ها و تعلقات این جهانی.
صفحات :
از صفحه 91 تا 116
موسی و عیسی (ع) در انسان کامل جیلی
نویسنده:
محمد علی یوسفی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
زندگی انبیا الاهی آن گونه که در کتاب های مقدس، روایات و قصص به تصویر کشیده شده، همواره زمینه ای مساعد برای بیان اندیشه ها و مضامین عرفانی بوده است. جیلی که خود از شاگردان مکتب عرفانی ابن عربی است به زندگی انبیا الاهی از جمله موسی و عیسی (ع) نظر داشته، به تاویل و تطبیق آیات، روایات و حوادث زندگی آنان با حوادث نفسانی پرداخته است. جیلی در مجموع مباحث خود درباره زندگی موسی، بر فنای نفس بشری، حقیقت واحد الاهی، رفع دو گانگی و دویی در نسبت وجود حقی و خلقی و در نهایت بر وحدت انسان کامل با خداوند تاکید دارد. او تورات را از تجلیات اسما صفاتیه حق و انجیل را از تجلیات اسما ذات می داند. خداوند تورات را در نه لوح بر موسی نازل کرد و او مامور به ابلاغ هفت لوح بود و دو لوح پایانی که لوح «قدرت و ربوبیت» بود در حوزه تبلیغ موسوی قرار نداشت، بلکه متعلق به عیسی بود و همین ابلاغ الواح «قدرت و ربوبیت» از سوی عیسی بود که موجب شد قوم عیسی به تثلیث قایل شوند و به قول جیلی و ابن عربی به گمراهی (ضلال) و خطا (اعتقاد نادرست) بیافتند. جیلی بر این باور است که انجیل ظاهری دارد و باطنی. ظاهر انجیل عبارات آغازین انجیل است که به نام «اب، ام و ابن» شروع می شود، همچنان که اول قرآن «بسم الله الرحمن الرحیم» است. قوم عیسی ظاهر این کلام را گرفتند و آن را بر عیسی، مریم و روح تطبیق دادند و از حقیقت انجیل که ظهور حضرت حق را در خلق و قیام ناموس لاهوتی را در وجود ناسوتی نشان می دهد غفلت کردند و به تجسیم و حصر منتهی شدند.
صفحات :
از صفحه 147 تا 171
بررسی تطبیقی کلام الهی در عرفان اسلامی و مسیحی
نویسنده:
فاطمه عباسی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان,
چکیده :
سر این که خداوند، انبیا و ارواح و بلکه موجودات را «کلمه» نامیده است بستگی به شناخت چگونگی ایجاد و ماده ای که از آن، به آن و در آن ایجاد واقع است، دارد.خداوند تاثیر ایجادی را «قول» نامیده است. چنان که می فرماید: «سخن ما به هر چیزی وقتی اراده وجود آن کنیم این است که بدو گوییم: باش! در دم وجود یابد.» پس اگر واسطه ای بین فاعل بودن خداوند و موجودی که پدید می آید، وجود داشته باشد، این «قول» است؛ ولی اگر فعل خداوند به ذات خود باشد که هیچ واسطه ای بین ذات او و بین مفعول وجود نداشته باشد، نام این فعل «کلام» است و ظاهر شونده به آن «کلمه» است. اینکه موجودات « کلمات» نامیده می شوند؛ از این حیث است که آنها با کلمه تکوین یعنی «کن» آفریده شده اند. در قرآن کریم نیز بر کلمه خدا و خلقت عیسی (ع) اشاره رفته است. اگر این سخن درست باشد که کلماتی که انسان بر زبان می آورد، همانا صورت های نفسی است که از سینه اش بیرون می آید، پس می توانیم بگوییم که کلمات وجودی، صورت های خارجی بر نفس رحمانی است؛ یعنی خداوند رحمان هنگام دمیدن تکلم می کند و در نفس او کل عالم شکل می گیرد.
صفحات :
از صفحه 261 تا 278
  • تعداد رکورد ها : 101