مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب الخلل الوهابی فی فهم التوحید القرآنی توسط شیخ عبدالله دشتی به رشته تحریر در آمده است. انچه از مسلمات اعتقادی و جزو اطلاعات اولیه هر مسلمان می باشد اینست که شخص با اقرار به شهادتین مسلمان وبه تبع آن جان و مال و عرض محفوظ می شود. در ادبیات اعتقادی فرقه وهابیت هیچ کس مسلمان نیست مگر کسانی که وهابی بر او اطلاق شود یعنی از عقاید این فرقه تبعیت نماید و کشورهایی که سابقه اسلامشان بر هیچ کس پوشیده نیست همچون مصر ، عراق و...جزو بلاد کفر شمرده می شوند. شیخ عبدالله دشتی در این کتاب در صدد بیان یکی از دستاویزهای این فرقه در تهمت وافترا زدن به سایر مسلمین است وی همانطور که در مقدمه کتاب خود ذکر کرده است برداشت غلط از آیات قرآن کریم علت بسیاری از این کج فهمی ها می باشد که مطالب کتاب خود را در سه فصل به شرح ذیل تنظیم نموده است: فصل اول : معرفی کلی دیدگاه وهابیت: در این فصل نویسنده به نمونه هایی از نظریه وهابیت در مورد برخی از مسائل همچون توحید و شرک ونیز مسئله اتخاذ وسائط وتوسل را بیان مینماید. فصل دوم : در مورد توحید ربوبی بحث نموده است: در این فصل با اشاره به آیاتی چون آیه 57 سوره نحل و119سوره اعراف بحث توحید و اختلاف وهابیت را بهوضوح بیان نموده است. فصل سوم : توحید در عبادت را مورد بحث قرار داده: این فصل در سه باب با موضوعات : بررسی لغوی واصطلاحی عبادت – تبین عبادت هایی که تهمت شرک بدانها خورده مانند دعا کردن - طرح این پرسش که آیا شفاعت وتوسل عبادت غیر خداوند را ترسیم مینمایند؟ در بخش پایانی کتاب دو نکته قابل تامل را بررسی نموده است که اولی به موضوع دعا وعبادت پرداخته و دومی به این نکته اشاره نموده است که آیا دعا به شرک بر میگردد یا خیر. نویسنده با این نوشتار خود توانسته بسیاری از ابهامات و کج فهمی های وهابیت را که به زعم ایشان مستند به آیات قرآنی هست را پاسخگو باشد.

کتاب التمهید فی شرح معالم العدل و التوحید، تألیف المؤیدبالله یحیی بن حمزه علوی، امام زیدیان در قرن هشتم، کتابی است به زبان عربی با موضوع کلام اسلامی. نویسنده در این اثر به مباحث مختلف کلامی پرداخته و ردیه‎هایی بر معتزله، اشاعره و شیعه اثنا‎عشریه دارد. اختلافات عقیدتی او با شیعیان دوازده‎امامی در این کتاب، در دلیل عقلی اثنا‎عشریه بر وجوب اطاعت از امام و وجوب عصمتش و احاطه وی بر تمامی علوم است. این اثر به تحقیق هشام حنفی سید رسیده است. کتاب دارای دو بخش است. بخش اول دارای مقدمه محقق و محتوای مطالب در پنج باب (بخش) است. نویسنده در بخش دوم، محتوای مطالب را از باب ششم تا دهم، ادامه می‎دهد. یحیی بن حمزه، در آغاز کتاب، پنج وجه بر برتری علم کلام بر سایر علوم می‎آورد: اول: اینکه غرض از این علم، شناخت خداست و بدون شک او اشرف معلومات است؛ دوم: قوت و وثاقت ادله این علم؛ سوم: شدت احتیاج به آن؛ چون سعادت، اهم مطالب و اجل مقاصد ا نسان است؛ چهارم: احتیاج سایر علوم به این علم؛ پنجم: خساست ضد این علم و اینکه شرف الشیء یسفتاد من خساسة ضده. این کتاب از اهم مؤلفات امام یحیی بن حمزه علوی است. وی خلاصه‎ای از اندیشه‎ها و آرای فکری و کلامی‎اش را در آن ارائه کرده است. یحیی بن حمزه از ائمه زیدیه در قرن هشتم هجری و مرجع آرای کلامی آنان است. این اثر تمام مسائل کلامی و عقیدتی اسلامی را علاوه بر پاسخ به شبهاتی که ملحدان و مشککان در عقاید اسلامی وارد می‎کنند، داراست. دیدگاه‎های یحیی بن حمزه در این کتاب، حول تجزیه و تحلیل تمام نظرات در مسائل اعتقادی با روایت کلیه شواهد و سپس نقد و سنجش میان آنها به‎صورت روشمند، دور می‎زند. نخستین چیزی که توجه خواننده را در روش امام یحیی بن حمزه به خودش جلب کرده و تحسینش را برمی‎انگیزد، تقسیم و دسته‎بندی نیکوی او از مطالب به‎صورتی دقیق و مفصل است. این کتاب در ده باب نوشته شده؛ نویسنده در باب اول، از وجوب نظر (نگاه دقیق) سخن گفته و در باب دوم، درباره ادله اثبات صانع صحبت کرده است. وی باب سوم را به دو بخش تقسیم کرده: در بخش اولش، به پاسخ بیگانگان از اسلام (خارجین از اسلام) مانند فلاسفه و صائبه و طبائعیه و بت‎پرستان و دوگانه‎پرستان (ثنویان) و مجوس و باطنیه و مسیحیان پرداخته و در بخش دوم، بر مخالفین از اهل قبله (مخالفانِ مسلمان) مانند نظام و کعبی و صیمری پاسخ گفته و پس از آن به بحث از خلق افعال عباد، پرداخته است. او در این قسمت، عدل را اثبات کرده و ادله و شواهدی را بر این ارائه می‎کند که بندگان خودشان افعالشان را ایجاد می‎کنند و خودشان مؤثر در آن هستند. یحیی، در باب چهارم، از صفات الهی مانند قدرت و علم و حیات و سمع و بصر و ادراک و ارداه و کلام صبحت می‎کند و در باب پنجم، از صفات سلبیه‎ ذات الهی؛ او در این قسمت، جسم و عرض بودن و متعلقات این دو را از خدا نفی می‎کند. همچنین جوهر بودن، متحیّز بودن، در جهت بودن (قابل اشاره بودن)، الم (ناراحتی)، لذت و دیده ‎شدن با چشم را از خدا نفی می‎نماید و پس از آن از اسامی الله و کیفیت اجرای این اسامی بر او صحبت می‎کند. با پایان یافتن مباحث فصل پنجم، جلد اول کتاب نیز به پایان می‎رسد. یحیی بن حمزه در بخش دوم، مباحث کتاب را از باب ششم شروع می‎کند؛ وی در ا ین باب، افعال الهی و حسن و قبح عقلی را مطرح می‎نماید. او در باب هفتم، از نبوات و وجوب بعثت پیامبر و عصمت او سخن می‎گوید و سپس از پیامبری محمد مصطفی(ص). وی شبهات منکرین پیامبری آن حضرت(ص) را رد می‎نماید و پس از آن به سراغ مطرح کردن بحث معاد در باب هشتم می‎رود. معاد اخروی و چگونگی نابودی اجسام و صحت اعاده آن و رد شبهات منکرین معاد، از مباحث باب هشتم است. او در ادامه این باب، از اثبات عذاب قبر و امور سمعی متعلق به آخرت مانند میزان و صراط و نشر صحف نیز صحبت می‎کند. نهمین باب، به بحث از وعد و وعید و استحقاق ثواب و عقاب و صفت این دو و خلود و شفاعت اختصاص دارد. پایان‎بخش مطالب باب نهم، سخن از اسماء و احکام و حقیقت کفر و ایمان است. نویسنده در میان طرح این مباحث، از تکفیر هریک از مجبره و مشبهه توسط معتزله می‎‎گوید. در این بخش، همچنین بیان می‎گردد که مرتکب گناه کبیره از اهل نماز، مؤمن نیست (چنان‎که مرجئه بدان معتقدند). همچنین کافر (چنان‎که خوارج می‎گویند) و منافق (به اعتقاد حسن بصری) هم نیست، بلکه صرفا می‎توان وی را فاسق نامید و گفت او دارای منزلتی بین المنزلتین است. دهمین باب کتاب که آخرین باب آن نیز هست، درباره امامت است. یحیی بن زید در این بخش به برخی از معتقدات شیعیان اثنا‎عشری در باب امامت مبنی بر وجوب عقلی امامت، عصمت امام و احاطه‎اش به تمامی علوم و همچنین بر اعتقاد معتزله مبنی بر قول به اختیار در امامت، ایراد گرفته و سعی در ابطال آن دارد. وی سپس از احکام متعلق به دارالکفر و دارالفسق و دارالاسلام سخن گفته و کیفیت معامله با کفار را بیان می‎دارد؛ او آنان را در به دو بخش دسته‎بندی می‎کند: بندگان اوثان و اصنام (بت‎ها) و نیران (آتش‎پرستان) و یهود و نصاری که به شریعت اسلام نزدیکند و پیامبران و کتاب‎هایی بر آنان نازل شده است. یحیی، در پایان، از حکم اقامت در دارالکفر و زمان وجوب انتقال از آن صحبت می‎کند.

این کتاب کلامی و فقهی ، پاسخ به مجموعه ای از پرسش ها و شبهات ، درباره عقاید شیعه است . پرسش هایی که در این مجموعه آمده است ، توسط برخی از مسلمانان و زائران بيت الله الحرام درباره مذهب تشیع مطرح گردیده و به وسیله معاونت آموزش و پژوهش بعثه حج مقام معظم رهبری جمع آوری و تنظیم شده است که توسط آیت الله جعفر سبحانی پاسخ داده شده است . این کتاب شامل ده فصل است . نویسنده ضمن جواب به ایرادها و شبهات به بررسی تاریخ شیعه و توضیح و تبیین عقاید و اندیشه های خاص این مذهب با بهره گیری از آیات و روایات و استدلال های کلامی پرداخته است . آنگاه از عقیده خاص شیعه درباره ولایت و مقام اولیای الهی و توسل و شفاعت و زیارت قبور بحث شده و مستندات این عقاید از سیره پیامبر شناسانده شده است . تاریخ تشیع و گسترش آن ، عقاید شیعه ، توسل به اولیای الهی ، منزلت قرآن نزد شیعه ، امامت در نزد شیعه ، اهل بیت ، محدودیت در اسلام ، مسائل فقهی ، مسائل تاریخی و صحابه عناوین فصول کتاب است . این کتاب توسط نشر مشعردرسال ۱۳۸۶ در تهران چاپ و منتشر گردیده است . در فصل نخست با بررسی تاریخ شیعه مباحثی همچون امامت و احادیث مربوط به آن از نظر گذرانده شده است. در فصل دوم عقاید شیعه و مسائلی همچون توسل، شفاعت، زیارت قبور و... بحث شده است. در فصل سوم به بحث قرآن از نظر شیعه و مصحف علی (ع) و فاطمه (س) اشاره شده است. در فصل چهارم موضوع امامت به طور مفصل، علم غیب، وصایت علی (ع)، مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل پنجم موضوع اهل بیت و بررسی معنایی آن و همچنین مسئله غلو مورد تحقیق قرار گرفته است. در فصل ششم به موضوع مهدویت و طول عمر و غیبت امام عصر (ع) توجه شده است. در فصل هفتم به پاره ای از مباحث فقهی شیعه اشاره شده است و پاسخ به شبهات جاری در آن مباحث داده شده است. در فصل هشتم موضوعات تاریخی همچون صلح امام حسن (ع) و ازدواج ام کلثوم بررسی شده است. در فصل نهم نیز در رابطه با اعتقاد شیعه پیرامون صحابه سخن رانده شده است.

مقدمات المراشد إلی علم العقائد في دفع شبهات المطلين و الملحدين، اثر ابن ‎خمیر سبتی (متوفی 614ق/1217م)، کتابی است کلامی در دفاع از عقاید اشاعره و پاسخ به شبهات مطرح‌شده پیرامون آن، که با تحقیق احمد عبدالرحیم سایح و توفیق علی وهبه به چاپ رسیده است. کتاب با دو مقدمه از محققان و نویسنده آغاز و مطالب در دوازده باب و خاتمه و هر باب در چندین فصل، تنظیم شده است. نویسنده، اثر حاضر را بر اساس تفکرات اشاعره پی‌ریزی نموده و در آن به دفاع از عقاید آنها در مقابل شبهات مطرح‌شده و اباطیل معاندین، متشککین، ملحدین، منحرفین و مبتدعین پرداخه است.