مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

در شماره 16 بهار 1387 مجله پژوهش دينی، مقاله مذکور به قلم برادر فاضل، دکتر جعفر نکونام چاپ گرديده و حاصل مقاله ايشان اين است که مراد از فتنه عذاب اخروی و آيات متشابه منحصر به آيات قيامت و تاويل اين آيات تحقق خارجی آن هاست. و راسخان در علم عبارت از مومنان به کتاب آسمانی و زائغان عبارت از مشرکان مکه است. نوشته حاضر حاصل بررسی اين است که مراد از فتنه، عذاب آخرت و متشابه منحصر در آيات قيامت و تاويل، تحقق خارجی آنها نيست و زائغان هم مشرکان مکه نيستند بلکه منافقان و برخی از اهل کتاب و دانشمندان سوء و خلفا جور می باشند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 7 تا 20

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تناسخ و معاد جسمانی در حکمت متعالیه

نویسنده:

علی ارشد ریاحی، افسانه صباغان

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا , معاد جسمانی , التناسخ , ابطال تناسخ , معاد جسمانی , حکمت متعالیه , تناسخ , ابطال تناسخ

کلیدواژه‌های فرعی :

اسفار , کتاب مفاتیح الغیب (ملاصدرا) , عالم البرزخ , تناسخ نزولی , قیامت , تهافت الفلاسفه , تناسخ صعودی , آکل و مأکول , بهشت و جهنم , بدن اخروی , تناسخ صعودی , تناسخ مطلق , تناسخ نزولی , اهل بیت(ع) , شبهه آکل و مأکول , عالم برزخ , عالم قیامت , معاد جسمانی , نسخ ( تناسخ ) , اعاده بدن , المبدأ و المعاد , بدن عنصری , قیام صدوری , قیام صدوری صور نفسانی , بدن , بدن اخروی , بدن دنیوی , نسخ , جهنم , بهشت , نفس انسان , امامان معصوم علیهم السلام , تناسخ محدود , طبایع عالم ماده ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , غلامحسین ابراهیمی دینانی

شاپا (issn):

9112-2008

چکیده :

در این مقاله سازگاری قول به استحاله تناسخ و اعتقاد به معاد جسمانی در حکمت متعالیه مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور ضمن تعریف و ذکر اقسام تناسخ، محذوراتی که موجب شده است فلاسفه حکمت متعالیه تناسخ را محال بدانند، جمع آوری شده است و سپس با توجه به آراء این حکماء در مورد چگونگی معاد جسمانی، مشخص شده است که هیچ یک از آن محذورات در معاد جسمانی وجود ندارد و در نتیجه قول به استحاله تناسخ با اعتقاد به معاد جسمانی کاملا سازگار است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 9 تا 30

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقد تفکیکی انگاری ملاصدرا

نویسنده:

جنان ایزدی، احدفرامرزقراملکی

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

روش شناسی ملاصدرا , روش شناسی , حکمت متعالیه , مکتب تفکیک , روش تفکیکی ملاصدرا , رویکرد فلسفی - عرفانی و تاویلی ملاصدرا

کلیدواژه‌های فرعی :

نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , حصرگرایی روش شناختی , نفس حیوانی , علم نفس , معاد جسمانی , معاد روحانی , جسمانیت الحدوث و روحانیت البقاء (فلسفه) , تشخص , وحدت نفس , معاد(فلسفه) , قرآن , حرکت , مکتب تفکیک , نفس ناطقه(اصطلاح وابسته) , رهیافت وحیانی ملاصدرا , تحویلی نگری روش شناختی , نگاه حصرگرایانه به تحول , عدم کفایت توجیه , تفسیر المیزان (کتاب) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری

شاپا (issn):

2383-0689

چکیده :

بر اساس یکی از دیدگاه های طرح شده، روش شناسی ملاصدرا در حکمت متعالیه تفکیکی است. مدعای این نظرگاه این است که ملاصدرا در سیر تحول روشی خود از رویکرد فلسفی- عرفانی و تاویلی نخستین خویش به رهیافتی وحیانی دست می یابد. مستند تفکیک انگاری مطالعه ای موردپژوهانه بر رویکرد ملاصدرا در مساله معاد جسمانی است. اگر چه نگاه تحولی به حکمت متعالیه و سنجش عینی تفکر صدرایی از مزایای این طرح پژوهشی است، ضعف هایی چون: نگاه حصرگرایانه به تحول، ایهام ملازمت تلفیق و تاویل، عدم کفایت ادله، و خلط ایستار فلسفی و ایستار وحیانی این نظریه را با چالش جدی مواجه می سازد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 59 تا 77

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بهشت و جهنم جسماني و رويت خدا

نوع منبع :

پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی

پاسخ تفصیلی:

الف) اينکه معاد روحاني ـ جسماني مي باشد از مسلّمات دين اسلام است. امّا اينکه مراد از جسم اخروي چيست به شدّت مورد اختلاف است. بين معتقدين به معاد ، در مورد کيفيّت عالم آخرت سه نظر عمده وجود دارد. عدّه اي بر آنند که عالم آخرت فقط عالم روحاني است و بد بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

شناخت معاد , معاد جسمانی , معاد روحانی , خداشناسی

کلیدواژه‌های فرعی :

بهشت جسمانی , بهشت روحانی , جهنم جسمانی , جهنم روحانی ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی تطبیقی معاد جسمانی از نظر علامه طباطبایی و خواجه نصیر

نویسنده:

محترم عبادی

نوع منبع :

رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , امکان معاد , معاد جسمانی , معاد جسمانی , درباره علامه طباطبایی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

خواجه نصیرالدین طوسی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

مسئله معاد جسمانی یکی از مسائل مهم اعتقادات اسلامی است که از دیر زمان مورد توجه حکما و متکلمان اسلامی قرار گرفته است و دربار? اثبات عقلی آن مباحث زیادی را مطرح نموده اند. عده ای از علماء اسلام اثبات عقلی آن را محال دانسته ولی به خاطر وجود آیات و روایات شرعاً آن را پذیرفتند ولی عده ای معتقدند معاد جسمانی را می توان با ادله عقلی نیز اثبات کرد. از جمله کسانی که معاد جسمانی را پذیرفتند، خواجه نصیر طوسی وعلامه طباطبایی است. لکن در نحوه آن اختلاف نظر دارند، خواجه معتقد است نفس انسان جوهر مجردی است که همیشه باقی است و با فساد بدن فنا و نابودی به آن راه پیدا نمی کند و بدن انسان نیز متشکل از اجزاء اصل و ثابتی است که همانند نفس فنا به آن راهنداردو در روز قیامت آن بخش از اجزاء ثابت و اصلی بدن به همراه نفس انسانی بازگشته و به عالم آخرت مراجعت می کند، ولی بخش فساد پذیر بدن را بازگشتی در کار نیست و علامه طباطبایی معتقد است ملحق شدن بدن به نفس در معاد و رستاخیز یک امر ضروری است و بدن مانند نفس زنده و نورانی می شود.بنابرین ابدان به نفوس ملحق می شود نه اینکه نفوس به ابدان تعلقگیرد

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی تطبیقی معاد جسمانی از دیدگاه ملاصدرا و مکتب تفکیک

نویسنده:

فهیمه مکتوبیان

نوع منبع :

رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

متن

وضعیت نشر :

دانشگاه اصفهان,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

معاد شناسی(کلام اسلامی ذیل فرجام شناسی) , معاد جسمانی , حکمت متعالیه , بدن مثالی , بدن عنصری مادی , معاد جسمانی از نظر ملاصدرا , مکتب تفکیک

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

چکیده: معاد جسمانی از جمله مباحثی است که فیلسوفان و متکلمان، نظرات فراوانی را درباره آن بیان نموده‌اند. گرچه همگی آنها معاد جسمانی را از مسلمات می‌دانند، ولی در رابطه با چگونگی حشر ابدان در آخرت، اختلافات فراوانی بین آنها وجود دارد. این مسئله که انسان در روز قیامت با چه بدنی برانگیخته می‌شود یکی از مهمترین مباحث معاد جسمانی و معرکه‌ی آرای متکلمان و فیلسوفان اسلامی است. گرچه آنچه که در این‌باره از ضروریات دین به شمار می‌آید، اعتقاد اجمالی به بازگشت روح به بدن در روز قیامت است، ولی این اعتقاد اجمالی ذهن مسئله‌کاو متکلمان و فیلسوفان را که در پی معرفت تفصیلی امور هستند قانع نمی‌کند. از اینرو آنان کوشیده‌اند بر مبنای دیدگاه‌های خاص خود چگونگی بدن اخروی را تبیین کنند و برای اثبات هماهنگی نظر خود با نظر شریعت سخنان خود را به شواهدی از کتاب و سنت استناد دهند. در میان متأخران از فیلسوفان اسلامی، شاخص‌ترین چهره‌ای که برای اثبات معاد جسمانی بر مبنای روش فلسفی اهتمامی گسترده و ژرف ورزیده است، فیلسوف معروف صدرالمتألهین شیرازی است. ملاصدرا برای تبیین و تحکیم نظریه خویش، اصول یازده‌گانه‌ای را در اسفار پیریزی میکند و معتقد است که با عنایت به این اصول، به خوبی میتوان حقیقت معاد جسمانی را آن‌گونه که مقصود کتاب و سنت است دریافت نمود. صدرا پس از بیان این اصول نتیجه می‌گیرد که نفس همیشه مرتبه‌ای از بدن را با خود دارد و بدن اخروی عین بدن دنیوی است، اما فاقد ماده خواهد بود و از بدن عنصری دنیوی چیزی به آخرت منتقل نخواهد شد، ولی در عین حال تمام اجزاء و ویژگیهای صوری بدن عیناً در آخرت ظاهر و یا خلق خواهد شد. نظریه معاد جسمانی صدرا کم و بیش مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. مکتب تفکیک یکی از مکاتبی است که معاد جسمانی صدرا را مورد نقد قرار داده و اشکالاتی را بر آن وارد کرده است، و خود برای اثبات معاد جسمانی راه دیگری پیموده است. اصحاب تفکیک از طرفی اصول فلسفی که صدرا برای اثبات معاد جسمانی تاسیس کرده است را مورد نقد و بررسی قرار می دهند و از طرفی خود برای اثبات معاد جسمانی اصولی را تاسیس کرده اند. از نظر مکتب تفکیک همه عوالم از جمله عالم دنیا، برزخ و آخرت همگی از ماده‌ای به نام آب(ماء بسیط) آفریده شده‌اند، لذا تمامی این عوالم را مادی دانسته‌ و بیان می‌دارند که روح انسان پس از مرگ در برزخ به سر می‌برد و در قیامت بار دیگر از برزخ به همین عالم باز می‌گردد و ذرات بدن‌های مردگان دوباره گرد هم آمده و همچون انسانی که از خواب بیدار شده، دوباره زنده می‌گردند. لذا اصحاب تفکیک معتقد به معاد جسمانی عنصری هستند و بیان می‌دارند که بدن انسان در قیامت همین بدن مادی دنیوی است. در این پایان‌نامه سعی شده است تا معاد جسمانی ملاصدرا و مکتب تفکیک به تفصیل بیان گردیده و در پایان نقدهایی که مکتب تفکیک بر معاد جسمانی ملاصدرا وارد کرده است پاسخ داده شود، و معاد جسمانی مکتب تفکیک مورد نقد و بررسی قرا گیرد. کلیدواژه‌ها: معاد جسمانی، حکمت متعالیه، مکتب تفکیک، بدن مثالی، بدن عنصری

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تباین ماهوی رجعت و تناسخ

نویسنده:

علی موحدیان عطار

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

روح , رجعت , مرگ , معاد(کلام) , تناسخ

کلیدواژه‌های فرعی :

سمساره , بهشت , جهنم , حلول , مسخ , معاد جسمانی , نیروانا , تناسخ ملکوتی , 1. ادیان religions , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) , دین بودا (ادیان هند)(دامنه ادیان آریایی) , دین اسلام (دامنه ادیان پیشرفته) , دین مسیحیت (ادیان زنده) , عرفان یهودی , عالَم آخرت (عرفان نظری)(مقابل عالَم دنیا) , مراحل سیر روح , اقسام تناسخ ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی

چکیده :

دو موضوع تناسخ و رجعت را باید از جمله مباحث کم و بیش جنجالی در حوزه باورهای دینی دانست. اوّلی آموزه ای مطرح در شمار زیادی از ادیان و مکتب های فلسفی و عرفانی جهان است، و دومی نیز در برخی از ادیان و مذاهب جایگاه مهمی دارد. اما این دو آموزه از جهاتی با هم شبیه اند؛ به گونه ای که برخی آنها را از یک جوهر انگاشته اند، و برخی دم از تغایر این دو زده و یکی را پذیرفته و دیگری را انکار کرده اند. حقیقت هرچه باشد، لوازم کلامی قابل توجهی به همراه دارد. با وجود این، طرفین دعوی تا به حال به طور اصولی و بنیادین به این مسئله و لوازم آن نپرداخته و صرفاً با تکیه بر شباهت ها و تفاوت های بدْوی که معمولاً آنها را از تعریف های ناقص و فروکاهشی برمی گیرند، حکم به این همانی یا دوگانگی آن دو کرده اند. این جستار، با رویکردی پدیدارشناسانه، و با واکاوی گونه های مختلف تناسخ باوری و رجعت اندیشی، ویژگی ها و مولفه های جوهرین تناسخ باوری و رجعت اندیشی را بازشناخته و معلوم کرده که برخی از وجوه تمایز این دو آموزه به قدر کافی جوهری و بنیادین هست که سبب شود تا بتوان به گونه ای علمی به تغایر ماهوی یا ذاتی آنها با یکدیگر حکم کرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 93 تا 130

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی حقیقت معاد جسمانی نزد اندیشمندان مکتب خراسان و مکتب نوصدراییان قم

نویسنده:

روح الله میرشفیعی

نوع منبع :

رساله تحصیلی , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , مطالعه تطبیقی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , معاد جسمانی , مکتب نوصدرایی , جسم عنصری , مکتب تفکیک , مکتب کلامی خراسان

چکیده :

پژوهش پیش رو به بررسی تطبیقی مسأله‌ی معاد در باور برخی اندیشمندان نوصدرائی قم یعنی علامه‌ طباطبایی، آیت‌الله جوادی آملی و استاد شهید مطهری و برخی اندیشمندان مکتب کلامی خراسان یعنی آیت‌الله شیخ‌ مجتبی قزوینی، آیت‌الله میرزاجوادآقا تهرانی و آیت‌الله شیخ حسنعلی مروارید می‌پردازد.اندیشمندان نوصدرائی قم به‌لحاظ فکری دنباله‌روی حکمت صدرائی بوده و اساس فعالیت‌های علمی ایشان، تبیین شالوده‌‌ی اساسی این مکتب یعنی هماهنگی بین قرآن، برهان و عرفان است. و همه‌ی آرا و اندیشه‌های کلامی این اندیشمندان در راستای این اصل شکل گرفته است. در مقابل اندیشمندان کلامی خراسان که از شاگردان موسس این مکتب یعنی میرزا مهدی اصفهانی هستند و معتقد به جداسازی تعالیم وحیانی از آموزه‌های علوم بشری (فلسفه و عرفان)، به‌خاطر تباین این دو از یکدیگر می‌باشند و کل آرا و اندیشه‌های کلامی این اندیشمندان در راستای این اصل شکل گرفته است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی نظریه معاد جسمانی ملاصدرا از دیدگاه منتقدان

نویسنده:

منا منصف

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تشکیک وجود , معاد شناسی(کلام اسلامی ذیل فرجام شناسی) , معاد جسمانی , معارف اسلامی , حرکت جوهری , اصالت وجود , معاد جسمانی , معاد جسمانی از نظر ملاصدرا , هنر و علوم انسانی , هنر و علوم انسانی , صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم , صدرالدین شیرازی ، محمدبن ابراهیم , آیت اله جوادی آملی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

اصل معاد از اصول مسلم دین اسلام به شمار می‌آید. ملاصدرا نخستین فیلسوفی است که تلاش نموده است معاد جسمانی را با اتکا به مبانی عقلی و فلسفی خود از جمله اصالت وجود، تشکیک وجود و حرکت جوهری اثبات نماید. وی علاوه بر اثبات معاد جسمانی بر عینیت بدن اخروی با بدن دنیوی تأکید کرده و بر این باور است که بدن اخروی عین بدن دنیوی است نه مثل آن. ملاصدرا این نظریه را مطابق با شریعت دانسته و بارها تصریح می‌کند که معادی که او به کمک اصول فلسفی و عقلانی اثبات کرده است، همان معاد قرآنی و وحیانی است. نظریه ملاصدرا در باب معاد جسمانی معرکه آراء بوده و موافقان و مخالفان بسیاری دارد. به طور کلی می‌توان منتقدان نظریه معاد جسمانی ملاصدرا را در دو دسته جای داد. دسته اول منتقدانی که اصول و مقدمات ملاصدرا را مورد انتقاد قرار داده‌اند. دسته دیگر منتقدانی هستند که علی‌رغم پذیرش اصول و مقدمات وی، آنچه را متفرع بر این اصول و مقدمات است، نمی‌پذیرند. این دسته از منتقدان خود به سه دسته تقسیم می‌گردند. دسته اول منتقدانی هستند که اعتقاد دارند معاد جسمانی که ملاصدرا مطرح کرده است با معاد جسمانی که در قران آمده، مغایر است. دسته دوم منتقدانی که بر اصل نظریه ملاصدرا به عنوان یک نظریه فلسفی انتقاد کرده‌اند. و بالاخره دسته آخر بر این باورند ملاصدرا معاد جسمانی در عالم عقول و برای انسان‌های کمال یافته را تبیین ننموده است. به نظر می‌رسد اکثریت این انتقادات قابل دفاع نیست و نظریه معاد جسمانی ملاصدرا هم از حیث عقلی و هم از حیث نقلی تصویر دقیق تری از معاد ارائه می-دهد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

آیا خدا در آخرت با چشم عادی دیده می‌شود؟ زیرا گفته شده که معاد ‏جسمانی است‌.‌

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

پاسخ : معراج و معاد، جسماني و روحاني است. در جريان معاد حتماً حسّ، چشم و گوش ‌هست ولي خدا جسم نيست كه ديده شود. انسان با چشم خود ظاهر اشياء مادي را ‌مي‌بيند ولي از ديدن باطن اشياء مادي هم ناتوان است چه رسد به ديدن موجودات غير ‌مادي. بنابراين درست است بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

01. خداشناسی (کلام) , توحید (به لحاظ صفت) Divine unity (کلام) , رؤیت خدا , معاد جسمانی

کلیدواژه‌های فرعی :

رؤیت بصری خدا , رؤیت خدا در دنیا , رؤیت خدا در قیامت , رؤیت بصری خدا در دنیا ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

عبدالله جوادی آملی

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر