جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 1512
مبادی نظریه عدالت ارسطو
نویسنده:
فرزانه ذوالحسنی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق (ع) ,
چکیده :
نظریه عدالت ارسطویی در حوزه فلسفه سیاسی غالبا با رویکرد سیاسی ـ اجتماعی و بدون تحلیل مبادی آن، مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقاله با روی‌آوردی میان رشته‌ای نشان داده شده است که ریشه‌های این نظریه در وجودشناسی، انسان‌شناسی، اخلاق ارسطویی و عرف یونان محکم شده است و این نظریه نتیجه اجتناب‌ناپذیر نظام فکری ارسطویی است. عدالت نزد ارسطو کاملا بر اساس مدل کلی طبیعی در وجودشناسی وی معنا می‌یابد. تحلیل ارسطو از رابطه نفس و بدن بر مبنای تئوری ماده و صورت و جایگاه ویژه عقل نظری و عملی در انسان‌شناسی با نگاه انسان‌انگارانه او به دولتشهر عجین شده و مفهوم عدالت توزیعی را می‌آفریند. نظریه عدالت، مفهوم عام همان نظریه فضیلت و رعایت حد وسط در اخلاق ارسطویی است که وی تلاش می‌کند در اندیشه سیاسی خود در جامعه پیاده کند. وی دولتشهری را پیشنهاد می‌کند که تفاوت طبقاتی‌اش بر اساس فضایل تنظیم شده است و شهروندانش با رعایت قانون برای انجام رفتارهای فضیلت‌آمیز توسط دولت‌مردان با فضیلت تربیت می‌شوند. این دولتشهر به سمت غایت عدالت که همان سعادت یعنی تحقق رفتار فضیلت‌آمیز با همگان است پیش می‌رود. البته در چینش طبقات بر اساس میزان فضیلت انسانها ارسطو به شدت از عرف یونان متأثر است.
صفحات :
از صفحه 87 تا 103
اندیشه عدالت و حکومت نخبگان در آرمانشهر افلاطون
نویسنده:
خدیجه شمشادی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق(ع),
چکیده :
پایه‌های اصلی فلسفه سیاسی غرب توسط سقراط و برجسته‌ترین شاگرد افلاطون بنیان نهاده شده است. هماره این سؤال اساسی برای افلاطون مطرح بود که کدام دولت بهتر و کدام نظم منصفانه‌تر است و چه کسی صلاحیت حکومت بر مردم را دارد؟ این سؤال امروزه نیز برای دولت‌ها مطرح می‌باشد. افلاطون رساله‌های بسیاری نوشت که مشهورترین آنها «رساله جمهوری» است. فلسفه سیاسی او بیشتر در همین کتاب شرح و تفسیر شده است. «جمهوری» یکی از مفصل‌ترین و بهترین آثار افلاطون و شورانگیزترین متن فلسفی موجود است و در بیشتر رساله‌های او، سخنگوی اصلی سقراط است. موضوع محاوره‌های کتاب، ماهیت عدالت است. کلمه‌ای که به معنای نیکی یا اخلاق و کمال مطلوب انسان است. افلاطون حکومت را یک فن یا هنر می‌داند که در آن حاکم باید نفع کسانی را که تحت حاکمیت قرار دارند را ملاحظه نماید و با در نظر داشتن میانه‌‌‌روی و هماهنگی از افراط و تفریط دوری کند؛ اگر کسی اصرار کند که از تمایلات خودخواهانه پیروی کند، آشفتگی و هرج و مرج به بار می‌آورد. افلاطون دولت را مانند بدن انسان دارای سه بخش تصور می‌کند که در آن به جای سر و سینه و شکم، حکمرانان و پاسداران و زحمت‌کشان وجود دارند. همان گونه که آدم سالم و هماهنگ تعادل و تناسب به خرج می‌دهد، نشانه دولت با فضیلت نیز این است که هر کسی جایگاه خود را بداند.
صفحات :
از صفحه 104 تا 121
حرکت در مقایسه‌ تطبیقی بین ملاصدرا و وایتهد
نویسنده:
مرضیه صادقی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
بررسی تطبیقی جهان‌شناسی وایتهد و صدرا و اشاره‌ای اجمالی به بحث تجدد امثال عرفاء از اهداف این مقاله می‌باشد. پس از بیان سیر تاریخی بحث حرکت و زمان در فلسفه قدیم و جدید، به دیدگاه‌های وایتهد در باب حرکت و زمان پرداخته و ضمن معرفی چهار اصل مهم در فلسفه پویشی وی، به بحث زمان می‌پردازیم و در ضمن آن به نظریه خاص وی در باب حضور گذشته در حال و همچنین حضور آینده در حال اشاره می‌نماییم سپس به دیدگاه صدرا در باب زمان و حرکت جوهری و ادله وی و همچنین اصولی که در این زمینه نقش زیربنایی دارند اشاره کرده و پس از بیان نتایج حرکت جوهری، نگاهی گذرا به مبحث تجدد امثال عرفاء خواهیم داشت.
صفحات :
از صفحه 8 تا 35
ابن سینا در چالش با نظریه مثل افلاطون
نویسنده:
زهره توازیانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق (ع) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
يكی از نظرياتی كه به طور جدی، ابن سينا، آن را به چالش كشيده است، نظريه مثل افلاطونی است، يقيناً وقتی افلاطون به طراحی چنين نظریه ای می پرداخت گمان جدی اش اين بود كه بدان وسيله می تواند پيدايی عالم محسوسات را با نظر به ناپايداری آن و قابل شناخت نبودن يقينی آن، توجيه كند. ابن سينا، از جمله حكيمانی است كه نظريه مثل افلاطونی را ارزيابی منفی كرده و آشكارا آن را منسوب به دوران خامی و ناپختگی انديشه يونانی دانسته است و اين در حالی است كه ستايش خود را از فيلسوف ديگری كه معاصر و شاگرد بزرگ افلاطون، يعنی ارسطو بوده، پوشيده نمی دارد. او به صراحت اعتقاد به مثل را ناشی از جهل، دانسته است. به گمان وی چنين نظريه ای مستظهر به منطق قوی استدلالی و برهانی نيست. بخشی از آثار مهم ابن سينا به نقد و بررسی اين نظريه اختصاص داده شده است كه از جمله آن می توان به مقاله هفتم «الهيات شفا» . اشاره كرد نگارنده مقاله درصدد است با عنايت به ساختار كلی نظريه مثل در انديشه افلاطون و صورت تقرير يافته آن نزد ابن سينا، نشان دهد كه چرا بر خلاف فيلسوفان مسلمان ديگر همچون شيخ اشراق و ملاصدرا، نظريه ابن سينا قائل به نارسايی آن در تبيين نظام پيدايی عالم بوده است. به اين منظور سعی می شود تا با بررسی آرای مكتوب افلاطون و دريافت ابن سينا از آن نظريه، نشان داده شود كه نقد فلسفی ابن سينا تا چه اندازه موجه بوده است.
صفحات :
از صفحه 24 تا 46
تأملی در باب اصالت فلسفه اسلامی
نویسنده:
فاطمه سلیمانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق(ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
فلسفه اسلامی از جانب نقادان همواره در معرض نفی هويت مستقل فلسفی قرار گرفته است. در اين راستا فلسفه اسلامی يا تفسير عربی فلسفه يونان توسط مسلمانان شمرده می شود و يا به واسطه قيد اسلامی، معادل با علم كلام اسلامی معرفی می گردد. لازم به ذكر است گرچه فلسفه اسلامی موضوع، روش و چارچوب اوليه خود را از فلسفه يونان دريافت كرده است، ولی به جهت بهره مندی از متون دينی اسلامی دارای ابداعات و نوآوری هايی است كه اين فلسفه را از فلسفه های غربی متمايز می سازد. البته اين بهره مندی از متون دينی آن را از هويت فلسفی خود خارج نساخته و باعث تبديل آن به علم كلام نشده است. چرا كه اين علم به لحاظ موضوع، روش و غايت با علم كلام تفاوت دارد. نهايت اين كه فلسفه اسلامی، علمی است كه با حفظ چارچوب های اوليه و اساسی فلسفی از متون دينی در طرح مسائل، ابداع استدلال، رفع شبهات و تأييد و داوری بهره برده است.
صفحات :
از صفحه 88 تا 107
چیستی و چرایی پرسش و پاسخ از دیدگاه مولوی
نویسنده:
لیلا پژوهنده
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مقاله حاضر با طرح جایگاه و نسبت سوال و جواب با گفت و گو (دیالوگ) و حدود معنی شناختی آن آغاز می گردد و سرچشمه های اندیشه مولوی را در این خصوص باز می نمایاند. ادامه مقاله، پیشینه و جایگاه سوال و جواب، دیالوگ و دیالکتیک را با نگاهی تطبیقی در حوزه های هستی شناختی و معرفت شناختی در نظر فیلسوفان یونان، اندیشمندان دنیای معاصر و دیدگاه خاص و جهان نگری مولوی به اختصار بیان می دارد و به نقد و بررسی سوال و جواب به شیوه تحلیلی و با سه رویکرد متفاوت: 1. خاستگاه، ماهیت و ضرورت سوال و جواب 2. انگیزه سوال و جواب 3. سنخیت در سوال و جواب به طرح موضوعات و یافته های ذیل از دیدگاه مولوی می پردازد: برشمردن اندیشه به عنوان سرچشمه پرسش و پاسخ؛ اشاره به معانی، سطوح و ترازهای متفاوت در این حوزه؛ بررسی دلایل اعتراض و انکار مولوی بر عقل فلسفی با وجود تاکید بر ضرورت و سودمندی استدلال و چون و چراهای منطقی؛ نشان دادن راه گذر از تنگنای فلسفه؛ نقد گفت و گوی راستین با توجه به غایت، غرض و انگیزه پرسشگری و در نهایت، لزوم سنخیت و نسبت در پرسش و پاسخ در مجموعه روابط و حوزه های مختلف.
صفحات :
از صفحه 23 تا 46
تقسیم نفوس اخروی و سعادت یا شقاوت آنها در فلسفه سهروردی
نویسنده:
عین الله خادمی، مرتضی حامدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
سهروردی در یک تقسیم بندی، انسان ها را به کاملان در علم و عمل، متوسطان در علم و عمل، زاهدان پارسا، کاملان در علم اما ناقصان در عمل و در نهایت ناقصان در علم و عمل تقسیم نموده است. از زاویه دیگر، ایشان نفوس را به ساده پاک، ساده ناپاک، غیرساده کامل پاک، غیرساده کامل ناپاک، غیرساده غیرکامل پاک و نفوس غیرساده غیرکامل ناپاک تقسیم کرده و نتیجه می گیرد که سعادتمندان یا خوشبختان، همان کاملان در علم و عمل اند که به «نورالانوار» می پیوندند. آنان سعادتمندترین آدمیان اند اما شقاوتمندترین اشقیا، ناقصان در علم و عمل و کاملان در عمل اما ناقصان در علم اند که از شدت عذابشان به خدا پناه می برند. سایر نفوس اگرچه بنابر لطف ایزدی، عاقبت از عذاب و الم اخروی خلاصی می یابند اما سعادت و خوشی آن ها، محفوف به غواسق ظلمانی است.
صفحات :
از صفحه 71 تا 96
بررسی نظام نوری در حکمت اشراقی
نویسنده:
محمود صیدی، حسن اختر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
اشراق لحظه‌اى است که در آن نخستین سپیده صبحگاهى خورشید پدیدار مى‌شود و نور معرفت به پیدایى مى‌گراید. از این رو حکمت اشراق نتیجه تجلى انوار عقلى بر نفوس است و بنیان آن بر پایه نور و مباحث مربوط به آن است.اساس فلسفه اشراق بر پایه نور و مراتب آن است. شیخ اشراق اولین کسی است که با الهام گیری از ایرانیان باستان و حکماء یونان به پایه ریزی حکمتی بر پایه نور می پردازد. با اینکه شیخ اشراق سعی بسیاری در تبیین مباحث نوری نموده است، برخی از مبانی او مانند نوری بودن نور حسی در این زمینه دچار کاستی است و برخی دیگر از آنها لوازمی دارد که خود او به تحلیل و بررسی آنها نپرداخته است. نگارنده در پژوهش حاضر سعی نموده است ضمن بررسی تحلیلی و انتقادی مبانی اشراقی در مباحث نوری، نشان دهد که این گونه مباحث منجر به اثبات و تبیین برخی از مسائل فلسفی می گردد که قواعد مشائین از اثبات آنها ناتوان بود.
صفحات :
از صفحه 59 تا 78
اندیشه سازی فلاسفه اسلامی در پرتو تعالیم وحیانی
نویسنده:
داوود محمدیانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
قرآن کریم مهمترین عامل شکل گیری فرهنگ و تمدن اسلامی بوده به طوری که می توان ادعا کرد اکثر پژوهشها و تلاشها در حوزه اندیشه اسلامی از علم صرف و نحو در ادبیات عرب تا فقه و اصول و کلام و فلسفه و عرفان بر محور آیات الهی شکل گرفته است. به عنوان مثال فلسفه که در اصل از سرزمین یونان وارد جهان اسلام شد تحت تاثیر آیات الهی قرآن و توسط اندیشمندان اسلامی هویتی اسلامی یافت و تحت تاثیر همین تعالیم قرآنی بود که واژه های یونانی «فلسفه» و «فیلسوف» بوسیله حکمای اسلامی به دو واژه «حکمت» و «حکیم» تبدیل گردید. از جایی که حکمای اسلامی معارف فلسفی یونان را کارآمد می دانستند و معتقد بودند همبستگی و پیوند معارف قرآنی و دینی با دستآوردهای عقلی فلسفه یونان در رشد و تعالی جامعه اسلامی تاثیری ژرف خواهد داشت به تطبیق مطالب فلسفه یونان با معارف دین اسلام روی آورده و توانستند فلسفه را بومی سازی کنند.
صفحات :
از صفحه 121 تا 146
شریعت در فلسفۀ سیاسی ابن‌ رشد
نویسنده:
فرهاد زیویار، ابراهیم مجیدی، امیر اعتمادی بزرگ
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مدینۀ فارابی بر انطباق فلسفه و دین استوار است و بخش عملی دین همان است که کلیاتش در فلسفۀ عملی بیان شده است. مدینۀ ابن ‌سینا نیز مدینه‌ای است واقعی که به شریعت پیامبر (ص) تکیه دارد. حال مدینۀ ابن‌ رشد چه ویژگی‌ای دارد؟ بر چه استوار است و در آن شرع چه جای‌گاهی دارد؟ در واقع، اگر اساس مدینۀ فارابی بر تقارن است و اساس مدینۀ ابن‌ سینا بر شریعت، مدینۀ ابن‌ رشد بر چه اساس و بنیادی شکل گرفته است؟ در این مقاله با توجه به نظام فلسفی ابن‌ رشد سعی شده است تا به جای‌گاه شریعت در فلسفۀ سیاسی او پرداخته شود. این اندیشمند، با توجه به افق فکری خود یعنی تمدن اسلامی، در شرح جمهوری مدینۀ فاضلة افلاطون را در افق تمدن اسلامی مورد خوانش قرار می‌دهد و پیامبر (ص) را بنیان‌گذار آن معرفی می‌کند. او بین شریعت و قانون انسانی تضادی نمی‌بیند و ضمن این‌که شریعت را در تحقق فلسفه مؤثر می‌پندارد، فلسفه را نیز در چنین جامعه‌ای از فهم شرعی برخوردار می‌داند.
صفحات :
از صفحه 61 تا 78
  • تعداد رکورد ها : 1512