جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در قسمت نخست این مقاله، بیان شد که دو راه قلب و عقل برای شناخت خدا وجود دارد. سپس به بیان تقریب ابن سینا و ملاصدرا از برهان صدیقیقن پرداختیم. آنگاه، به تفصیل در خصوص برهان وجودی در فلسفه غربی، تقریب آنسلم، نقد گونیلون و پاسخ وی و نقد اکوئینی بحث نمودیم. در این مقاله این مباحث دنبال خواهد شد: تقریر دکارت از برهان، نقد کانت بر برهان وجودی، تدوین برهان وجودی بر اساس منطق ریاضی، نقد جان هیک بر تقریر این برهان.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحول و تجدد در علم کلام

نویسنده:

علی ربانی گلپایگانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

کلام جدید , الهیات اسلامی , الهیات مسیحی , 13. علم کلام

کلیدواژه‌های فرعی :

مسائل کلامی , موضوع کلام , غایت علم کلام , آیه 125 نحل , مبانی معرفتی علم کلام , تحول در علوم , آیه 190 آل عمران , روش بحث های کلامی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , مرتضی مطهری

چکیده :

تحول در علم کلام-همانند علوم دیگر- به صورت کمی و کیفی رخ داده است. یعنی هم مسایل کلامی به تدریج افزایش یافته است و هم در مبانی، روش‌ها و نگرش‌های کلامی تحولاتی پدید آمده است. این‌ تحولات در دنیای جدید ویژگی‌هایی دارد که بدان جهت با نام « کلام جدید » شناخته شده است و از آن در برابر کلام قدیم یا سنتی یاد می‌شود. خاستگاه این تحول و تجدد جهان غرب پس از عصر رنسانس و در دوران مدرنیته و پست مدرنیته است. تحولاتی که در عرصه‌های مختلف فلسفی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی رخ داد الاهیات مسیحی را با چالش های جدی روبرو کرد و عکس‌العمل‌های متفاوت متکلمان مسیحی را برانگیخت. گروهی از آنان با روش‌هایی متفاوت بر آن شدند تا از طریق بازنگری آموزه‌های دینی و تبیین آنها متناسب با فضای فکری و فرهنگی جدید دین را به گونه‌ای عرضه کنند که برای بشر جدید قابل فهم و پذیرش باشد و بدین صورت الاهیات جدید مسیحی پدید آمد. شلایرماخر، رودلف بولتمان و پل تیلیش از جمله متکلمان جدید مسیحی‌اند که هر یک روش و نگرش ویژ‌ه‌ای را در الاهیات مسیحی مطرح ساختند. تحولات جدید در عرصه فرهنگ، سیاست، فلسفه، و دیگر شئون جامعه بشری به تدریج به جهان اسلام راه یافت و چالش‌های مشابهی را در برابر کلام اسلامی مطرح ساخت و عکس العمل‌های متفاوت متکلمان اسلامی را برانگیخت. گروهی به این دلیل که این تحولات ریشه در جهان غرب و عالم مسیحیت دارد آن‌ها را نامشروع دانسته و هرگونه بحث و گفت‌وگوی علمی در این باره را ناروا انگاشته‌اند. گروهی دیگر با این توجیه که این تحولات محصول رشد علمی و فکری بشر جدید است یک‌پارچگی آنان را پذیرفته و بر آن شدند تا آموزه‌های دینی را بر اساس آنها تفسیر کنند و اگر قابل تفسیر نبود آنها را کنار بگذارند. عده‌ای دیگر روش التقاط را برگزیدند. اما نخبگانی چون علامه طباطبایی و استاد مطهری بر آن شدند تا ضمن ارج نهادن به این تحولات مثبت در عرضه دانش تجربی مسایل سیاسی و اجتماعی کاستی‌های فلسفی و کلامی غرب را برملا سازند و با بهره‌گیری از مبانی فلسفی و کلامی اسلامی راهی معتدل و معقول را فرا روی بشر جدید قرار دهند تا ضمن بهره‌مندی از مزایای علمی و سیاسی جدید حریم دین و آموزه‌های اصیل و حیاتی را پاس دارد و علم و دین، تخصص و تعهد، پیشرفت و معنویت، دنیا و آخرت را در کنار یک‌دیگر بنشانند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 53 تا 74

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اصالت وجود

نویسنده:

عبدالرسول عبودیت

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

موجود بالذات , موجودیت , هستی شناسی اسلامی , بالعرض , ماهیت , امر اعتباری , اصالت وجود , اصیل بودن , بالذات , موجود بالعرض

کلیدواژه‌های فرعی :

اعتباریت ماهیت , حکایت وجود , اشتراک لفظی وجود , واسطه در عروض , فرد خارجی , حمل مواطات , حمل اشتقاقی , مجهول الکنه , علم حصولی(مقابل علم حضوری) , علم حضوری(مقابل علم حصولی) , کلی طبیعی((اصطلاح وابسته)، قسیم کلی عقلی و منطقی) , مصداق(اصطلاح وابسته) , معانی موجود , مفهوم انتزاعی , محکی ماهیت , خصوصیات ماهیت , شیئیت مفهومی , خصوصیات وجود , فروعات اصالت وجود , رابطه حاکی و محکی , ماهیت نداشتن واجب , موجود به معنای صدق بر خارج , مجاز فلسفی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , مرتضی مطهری , ابن سینا: ابوعلی سینا

شاپا (issn):

1735-4545

چکیده :

این مقاله به طرح مسئله اصالت وجود می‏پردازد امّا، برخلاف معهود، با توضیح اصطلاحات شروع نشده است، بلکه در ضمن دیالوگی فلسفی، و بدون استفاده از اصطلاحات، هم معنای «اصالت وجود و اعتباریت ماهیت» و هم دلیل صحت آن شرح داده شده است به طوری که اگر خواننده خود را به جای مخاطب قرار دهد و به اقتضای متن، ابتدا جوابگو و سپس اشکال‏کننده و پرسشگر باشد، به راحتی می‏تواند عمق مطلب را دریابد. در هر صورت، برای تکمیل بحث، پس از اتمام دیالوگ، مسئله با زبان اصطلاح نیز تبیین شده است. بدین منظور، ابتدا اصطلاحات لازم؛ مانند «ماهیت»، «موجود»، «بالعرض»، «بالذات»، «اعتباری» و «اصیل»؛ توضیح داده شده و در پی، صورت مسئله تقریر شده است و بالاخره با بیان فرق‏های اصالت وجود و اصالت ماهیت و توضیح پیامدهای بحث، مقاله پایان یافته است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 177 تا 206

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقد و بررسی معادشناسی سهروردی در پرتو حکمت متعالیه

نویسنده:

منیره سیدمظهری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قدس‌سره,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

سهروردی , معاد شناسی(کلام اسلامی ذیل فرجام شناسی) , معاد روحانی , حکمت اشراق the School of Illumination , حکمت متعالیه , معاد جسمانی

کلیدواژه‌های فرعی :

عالم انوار , ارواح اهل سعادت , ارواح اهل شقاوت , تفویض تدبیر عالم عناصر به عقول , صورت مثالی , بدن اخروی , بدن جزئی , بدن دنیوی , احوال دوزخ , تناسخ , بهشت , اشقیاء , سعداء , اهل دوزخ , آیات معاد , بقای روح , عالَم خیال(مقابل عالَم حقیقت) , عالم انوار قدسی , متوسطان , جایگاه ابدی نفوس ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

سهروردی در تبیین خود از مسئله معاد، به این باور می رسد که نفوس سعادتمندان و کمالیافتگان بعد از مرگ، منجذب در عالم انوار قدسی شده و از اشتغالات برزخی برکنار می ماند. اما متوسطان از اهل سعادت بعد از مرگ با حفظ درجات در عالم صور معلقه یا اشباح مجرده مستقر می شوند. وی متذکر می شود که بعث اجساد و اشباح ربانی و کلیه وعده های پیامبران بدین گونه تحقق می یابد، اما در مورد نفوس اهل شقاوت، اظهاراتی دارد که مظنه تمایل به تناسخ است. ملاصدرا ضمن انتقاد از رویکرد سهروردی به مسئله معاد، بخصوص در اینکه او صورت های غیرجسمانی را که باعث نقوشی در خیال هستند، منشأ آثار ملائم و غیرملائم شمرده است، تبیین وی را متضمن مخالفت با ظواهر متون دینی دانسته و معتقد است: صرف اثبات استمرار بقای روح به هیچ وجه اثبات معاد قرآنی ـ یعنی حشر انسان ها با همین شکل و صورتی که در دنیا دارند ـ نیست. وی خود، با ابتناء بر مبانی حکمت متعالیه، ثابت می کند که آنچه در قیامت برانگیخته می شود همین بدن خاص مشهود است. مهم نیست که این بدن اخروی چه خصوصیاتی داشته باشد، بلکه مهم این است که «این همان است» محفوظ باشد.این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفته است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 65 تا 80

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

عقل در کتاب "عقل و جهل" اصول کافي با تأکيد بر شرح ملاصدرا

نویسنده:

‫محمدهادي نجفي‌زاده

نوع منبع :

رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی

وضعیت نشر :

‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,

زبان :

فارسی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

‫عقل يکي از مهم‌ترين ابزارهاي انسان براي کسب معرفت است. پژوهش حاضر با روش تحليل محتوا به بررسي ديدگاه معصومين‌( درباره عقل پرداخته و قلمرو تحقيق را به کتاب "عقل و جهل" اصول کافي و شرحي که ملاصدرا بر آن نگاشته، محدود کرده است. فرضيه تحقيق آن است که عقل از نگاه پيشوايان ديني، زمينه‌ساز دريافت رستگاري از جانب خدا بوده و سبب نزديکي انسان به خدا مي‌گردد. عقل در اخلاق به‌معناي بخشي از نفس انسان، در کلام به‌معناي مشهورات، و در فلسفه گاهي به‌معناي قوه‌اي از نفس، و گاهي به‌معناي جوهر مجردي است که در وجود و تأثير، مفارق از ماده است. از نظر ملاصدرا، عقل با همه تباين و تشکيکي که دارد، همه اقسام آن در غيرجسماني بودن، مشترک است. عقل، نخستين و کامل‌ترين آفريده الهي، و اشرف ممکنات است. بر اساس روايات، عقل موجودي است که حقيقت آن عين حقيقت روح اعظم است، و همانند روح، درک تفصيلي آن براي ما امکان ندارد. درباره ارزش و جايگاه عقل، روايات اصول کافي عقل را آفريده شده از نور خداوند، و ثروت نافع دانسته، و حتي به‌عنوان معيار و ميزان ارزش عمل انسان معرفي شده است. البته عقل به‌طور مطلق کارساز نيست، بلکه عقل ياري شده به نور الهي، وسيله هدايت است. در مجموع، جايگاه عقل از نظر روايات، بسيار بلند است و حجت دروني است که در روند شناخت قوانين و وظايف ديني، زيربناي تمام حجت‌هاي معتبر ديگر مي‌باشد. برخي از روايات، همه فضايل و کمالات انساني را ويژگي‌ها و نشانه‌هاي عقل دانسته، که البته ملاصدرا منظور از آن را عقل اول مي‌داند که ميان او و خدا واسطه‌اي نيست. تأمل در روايات نشان مي‌دهد که عقل انسان، قوه‌اي است که خير و شر را درک مي‌کند و آن‌ها را از يکديگر جدا مي‌سازد. و همين قوه است که انسان‌ها را به گزينش خير، و اجتناب از شر فرامي‌خواند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

وحدت شخصي وجود از ديدگاه ملاصدراي شيرازي

نویسنده:

‫سعيد خليل‌اويچ

نوع منبع :

رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی

وضعیت نشر :

‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص)

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

‫در مقابل پايه‌هاي لرزان سفسطه، عدم غفلت از اصل واقعيت به تمام کاوش‌هاي علمي و تلاش‌هاي عملي فلاسفه مسلمان، ويژگي خاصي بخشيده است. در اين ميان، قايلان به وحدت شخصي وجود، و از جمله صدرالمتألهين، مقتضاي برهان متقن و کشف صحيح را حمل بالحقيقه وجود بر واجب الوجود، و حمل بالمجاز آن بر ماسوا مي‌دانند؛ يعني آن‌چه حقيقتاً وجود و تحقق دارد تنها واجب الوجود است، و بقيه فقط مظاهر و نمودهاي او هستند. بدين ترتيب، کثرت در اين منظومه توحيدي نفي نمي‌شود، و هيچ يک از محضر وجود خارج نمي‌شوند، هرچند توان راه‌يابي به حاقّ وجود را هم ندارند. ملاصدرا در قالب حکمت متعاليه، دو اصل اساسي اصالت وجود و تشکيک وجود را به اثبات رسانيد. سپس به اين نکته دست يافت که اگر غير از حقيقت مطلق و بسيط واجب الوجود، شي‌ء ديگري وجود داشته باشد، حتي اگر وجودش عين ربط به واجب باشد، در اين صورت ذات واجب مصداق سلب آن شي‌ء بوده و بدين ترتيب، مرکب از تحقق خودش و عدم تحقق آن شيء مغاير خواهد بود. در حالي که ترکيب، ملازم با امکان ذاتي است. او همچنين با تبيين دقيق رابطه موجود ميان علت و معلول، ثابت کرد که معلول، به‌جز حکايت از علت، هيچ حقيقت ديگري نمي‌تواند داشته باشد. عليت علت نيز بر هيچ امري متوقف نبوده و مشروط به هيچ شرطي نيست، بلکه عليت آن به ضرورت ازلي ثابت است. بر اين اساس، صدرالمتألهين موفق شد تا به کمک برهان، هرگونه کثرتي را از عرصه وجود نفي کند، و وحدت شخصي وجود واجب الوجود بالذات را ثابت نموده، و کثرت تشکيکي نمودها و مظاهر آن وجود يگانه را، نتيجه بگيرد. حکمت متعاليه ملاصدرا به دليل برخورداري از چنين ويژگي‌هاي برجسته‌اي، بر الهيات تنزيهي معاصران او که معتقد به اشتراک لفظي وجود ميان واجب و ممکن بودند، تفوق و برتري آشکاري به‌دست آورد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

برهان صدیقین از دیدگاه حکماى مشاء، اشراق و حکمت متعالیه

نویسنده:

امیرعباس علیزمانی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه متنی

وضعیت نشر :

قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

براهین خداشناسی , خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) , براهین اثبات واجب(حکمت نظری) , برهان صدیقین , فلسفه دین

کلیدواژه‌های فرعی :

الهیات عرفانی , انسان و خدا , حکمت اشراق the School of Illumination , حکمت متعالیه , فلسفه مشاء , قرآن , برهان ان (منطق) , حقیقت وجود(صفات) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , محمدتقی مصباح یزدی , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

برای اثبات وجود خدا براهین مختلفی در سنت فلسفی اسلامی ارائه شده است. برهان صدیقین را نخستین بار ابن سینا در اثبات وجود خدا به کار برده است. این برهان در آثار سایر فلاسفه ما همچون شیخ اشراق و ملاصدرا و همینطور در مشارب فکری وابسته به ایشان به صورت های مختلفی مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، این برهان آنگونه که بار اول توسط شیخ رئیس ارائه شده مورد بررسی قرار گرفته و سپس نظرات مختلف راجع به آن، که به اشکال گوناگون، ظهور کرده است مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

گزاره ‏هاى کلى و وجودى در منطق ریاضى و کلاسیک - 2

نویسنده:

علیرضا قائمی نیا

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه متنی

وضعیت نشر :

قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

مفهوم وجود , منطق جدید , گزاره های وجودی , اصطلاحنامه منطق , منطق ریاضی , گزاره منطقی (منطق)

کلیدواژه‌های فرعی :

قضیه حملیه , قضیه محصوره , قضیه شرطیه , سور قضایا , سور قضیه حملیه , سور قضیه شرطیه , سور قضیه متصله , سور قضیه منفصله , معقولات ثانیه منطقی(مقابل معقولات ثانیه فلسفی) , معقولات ثانیه فلسفی(مقابل معقولات ثانیه منطقی) , گزاره نما , گزاره جزئی , قوانین منطق کلاسیک ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

در این مقاله، پیرو مقال پیشین که در مورد گزاره های منطقی به دونتیجه اساسی: 1. همیشه کلی نبودن مفهوم کلی و 2. عدم وجود فرد برای موضوع گزاره کلی، دست یافت؛ سعی می شود با تاکید بر تحلیل مفهوم وجود در منطق و ریاضی و اشکالات وارد بر تعاریف مطرح شده، گزاره های وجودی تبیین شوند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

288 289 290 291 292 293 294 295 296 297

تعداد رکورد ها : 4866

درخواست مدرک

کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید

چنانچه قبلا عضو سایت شده‌اید ورود به سایت در غیر اینصورت عضویت در سایت را انتخاب نمایید

ورود به سایت

عضویت در سایت

ارسال نظر

نوع

توضیحات

آدرس پست الکترونیکی

کد امنیتی **

با موفقیت به ثبت رسید

كليه حقوق محفوظ است ، استفاده از مطالب با ذكر منبع بلامانع است.