جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 17
بررسی تطبیقی کاربرد آینه در آثار عین القضات همدانی و مولوی
نویسنده:
عظیم حمزئیان، سمیه خادمی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,
چکیده :
آینه در میان آثار عارفان مسلمان نمودی فراوان داشته است. براساس مستندات تاریخی، سابقه استفاده نمادین از آینه، در تبیین مسأله توحید عرفانی، به حضرت علی بن موسی الرضا(ع) می‌رسد. این واژه درآراء و متون منظوم و منثور عرفای اسلامی، برای بیان تجلّی و ظهور حضرت حقّ و توضیح مسأله مهم وحدت وجود به کار رفته است. آینه به عنوان یک نماد عرفانی، در آثار عین‌القضات همدانی و مولوی نیز بسیار مورد توجّه واقع شده است. به‌طور کلی می‌توان کاربرد آینه در آثار این دو عارف را، در سه بخش وجود‌شناسی عرفانی، جهان‌شناسی عرفانی و انسان‌شناسی عرفانی، تحلیل و بررسی کرد. توجه عین‌القضات به آینه، بیشتر برای بیان ناتوانی عقل درشناخت حقّ، وابستگی اشیاء به حقّ، جایگاه انسان کامل و صفت آینگی انسان است؛ اما مولوی به نحو بسیار گسترده‌تری از این مفهوم، بهره برده و نحوه بیان متفاوتی نیز نسبت به عین‌القضات داشته است. او علاوه بر تأکید بر نقش انسان کامل و آینگی او، به مباحثی درحوزه عرفان نظری از اسماء و صفات حق، وحدت وجود و تجلی حقّ در اشیاء، به عوالم وجود نیز اشاره کرده است و از نور و رنگ نیز سخن گفته است که مرتبط با نماد آینه است.
صفحات :
از صفحه 43 تا 84
یکسانی و نایکسانی خدا و جهان با تکیه بر فلسفه اسپینوزا و ملاصدرا
نویسنده:
محمدرضا بلانیان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
در مباحث خداشناسی، با توجه به این که معرفت ذات ربوبی امری ناممکن است، شناخت اوصاف الاهی از اهمیت ویژ ه ای برخوردار است. شاهد این مدعا نظریات متنوع و بحث های گسترده ای است که در خصوص امکان یا عدم امکان فهم معانی اوصاف الاهی و جواز یا عدم جواز اسناد اوصاف مخلوقات به خدا در تاریخ کلام و فلسفه وجود دارد. در این میان، به نظر می رسد نظریه ای که از جمع بین تشبیه و تنزیه سخن گفته است ضمن سنخیت بیشتر با آموزه های دینی، از شواهد عقلی محکم تری نیز بهره مند است. این مقاله در صدد است با تکیه بر مبنای هستی شناسانه خاص دیدگاه اخیر، با بیان دیدگاه ابن عربی، به عنوان مدخل بحث و تکیه بر آرای اسپینوزا و ملاصدرا در این خصوص، چگونگی عدم تنافی این نظریه را با عقل و استدلال تبیین نماید.
صفحات :
از صفحه 53 تا 72
تطبیق آیۀ «لیس کمثله شیء» با حقیقت محمدیه از منظر اسما و صفات الهی
نویسنده:
هادی وکیلی، زهره سیدفاطمی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
اسما و صفات الهی، و مظاهر آن در سه بعد معناشناختی، وجودشناختی، و انسان شناختی، یکی از مهم ترین مباحث عرفان نظری است. در آیات قرآن و روایات نیز از اسما و صفات الهی به عنوان روش تشبیهی ـ تنزیهی شناخت حضرت باری تعالی یاد شده است و پژوهش گران همواره تلاش کرده اند رابطه و نسبت میان ذات و اسما و صفات الهی را تبیین کنند. در این ره گذر آیه «لیس کمثله شیء» از محکمات قرآنی به اسمی از اسمای قدوسی و سلبی اشاره مستقیم دارد. لذا وجوه مختلفی درباره حرف «ک» درنظر گرفته شده است. از این آیه به روشنی دو تعبیر قابل استنباط است، این که حضرت رسول گرامی (ص) مظهر این اسم شریف است و دیگر این که به لحاظ فنی وجود «مثل» نیز بر حقیقت محمدیه و شخص حضرت رسول گرامی (ص) دلالت می کند، زیرا قبل از آن سخن از زوجیت به میان آمده است و کَاَن خداوند می خواهد همان طور که زوجیت را برای همه چیز اثبات می کند از حقیقت محمدیه و شخص حضرت رسول (ص) زوجیت را منتفی بداند.
صفحات :
از صفحه 107 تا 117
نفی اشتراک معنوی مفهوم وجود در عرفان و حکمت متعالیه
نویسنده:
مرتضی شجاری، لیلا قربانی الوار
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
در علم منطق اشتراک لفظی و اشتراک معنوی بر اساس وضع اعتباری اهل زبان تعریف شده است، اما ملاصدرا با اشاره به این که فیلسوف اهمیتی برای معانی لغوی و عرفی قائل نیست، این دو اصطلاح را درباره حقایق اشیا و ارتباط لفظ واحد با آن ها تبیین کرده است. بنابر «وحدت تشکیکی وجود» مفهوم وجود مشترک معنوی است، زیرا حاکی از حقیقت واحدی است که در همه موجودات مشترک است، اما بنابر «وحدت شخصی وجود» که ابن عربی با کشف و شهود بدان رسید و ملاصدرا در مباحث علت و معلول آن را اثبات کرد، یگانه مصداق وجود خداوند است و دیگر بحث از اشتراک لفظی یا معنوی وجود منتفی خواهد بود. بر این اساس، «وجود» حقیقتا به ممکنات اسناد داده نمی شود، بلکه یا باید با اصطلاح خاص عرفانی به آن ها «کائن» گفت و یا باید وجود را به مجاز به آن ها نسبت داد؛ مجازی که ملاصدرا آن را «مجاز عرفانی» نامیده و متفاوت از «مجاز لغوی» است.
صفحات :
از صفحه 125 تا 143
مطالعه تطبیقی تبیین فلسفی نظریه وحدت شخصیه وجود از دیدگاه محقق دوانی و صدرالمتالهین
نویسنده:
باقر حسین لو، حامد ناجی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
وحدت وجود منشا عرفانی دارد اما شاید اولین تبیین فلسفی از دیدگاه وحدت وجود عرفا از آن محقق دوانی باشد. این تبیین فلسفی، پیامدها و لوازمی دارد که چندان موجه و معقول نیست. صدرا نیز در جهت تبیین فلسفی نظریه وحدت وجود عرفا نهایت تلاش خود را به کار بسته است. او با گذر از نظریه وحدت تشکیکی وجود با پیشنهاد یک نظام و دستگاه فلسفی نو فلسفه را نه به پایان بلکه به عرصه ای تازه از تفکرات فلسفی بدل کرده است. در این مقاله با بیان هرچند مختصر از دستگاه فلسفی و وجودشناسی محقق دوانی، نشان داده می شود که دیدگاه او در عین شباهت به تبیین فلسفی صدرا، دچار تناقضات درون سیستمی است. در ادامه با بیان تبیین فلسفی صدرا از وحدت وجود عرفا با مقایسه این دو تبیین فلسفی، نقاط قوت و ضعف آن ها و نیز ارتباط این دو تبیین باهم آشکار شد. تبیین فلسفی صدرا در دستگاهی غیر از دستگاه وحدت تشکیکی وجود، بلکه در دستگاه فلسفی نو که صدرا درصدد آن بوده و در برخی موارد در کتب خود به آن اشاره کرده، قابل تامل و دفاع معقول است.
صفحات :
از صفحه 37 تا 66
اندیشه های عرفانی شیخ آذری اسفراینی در آینۀ جواهرالاسرار
نویسنده:
رضا حسین آبادی ، جواد(فرزاد) عباسی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
کاشان : دانشگاه کاشان,
چکیده :
در این مقاله بر اساس کتاب «جواهرالاسرار» به معرّفی اندیشه‌های عرفانی حمزه بن علی ملک اسفراینی(784 – 866 ه.ق) معروف به شیخ آذری پرداخته شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که انتخاب نفس‌شناسی به عنوان بهترین راه خداشناسی؛ اعتقاد به رؤیت الهی؛ تبیین مقام جامعیّت انسان و خلیفه‌اللّهی او؛ تطبیق‌های متنوّعِ عالَم کبیر با عالَم صغیر و تبیین روابط آن دو؛ حقیقت محمّدیّه؛ انسان کامل؛ نبوّت و ولایت؛ و تبیین مراتب هستی از جمله آرای انعکاس یافته‌ در برخی آثار این عارف شیعی، به ویژه جواهرالاسرار اوست. البتّه شیخ در ارائۀ مباحث مذکور، از برخی یافته‌های علم حروف و نقطه و تعالیم مکتب ابن عربی به کرّات استفاده کرده است که بدین ترتیب آذری را می‌توان به استناد کتاب جواهرالاسرار به نوعی از شارحان مکتب ابن‌عربی و در مکتب صحو قلمداد کرد.
صفحات :
از صفحه 7 تا 40
مطالعۀ تطبیقی معراج‌نامۀ علاءالدوله سمنانی و مصیبت‌نامۀ عطار نیشابوری
نویسنده:
زرین تاج واردی , حسین طاهری
نوع منبع :
مقاله , مدخل آثار(دانشنامه آثار) , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
کاشان : دانشگاه کاشان,
چکیده :
معارج باطنی، یا سفرهای انفسی یکی از موارد معرفت ­شناختی عرفان اسلامی است؛ مطابق با امر عروج، نفس سالک در سیر تکامل تطورش در مراتب دل، سرّ، روح و خفی از قابلیتی برخوردار می‌شود که سالک را قادر می ­کند مظاهر و تکثّرات بیرونی را در درون تجربه ­کند و هریک را بر باطن خویش عرضه­ کند؛ آنچه از سیر و سفر در این سیاحت باطنی برسالک پدیدار می­ شود، بخشی از علم وی نسبت به حقیقت اعیان است؛ معراج علاء الدوله سمنانی چه از نظر محتوا و چه از لحاظ گفتگوپردازی و رجوع شخصیت داستان به مظاهر سفلی و علوی، شباهت­ های بسیاری با منظومۀ مصیبت ­نامۀ عطار دارد؛ بی ­شک مؤلف به دلیل شناخت و مطالعۀ آثار عطار در نوشتن این معراجیه به مصیبت ­نامۀ وی نظر داشته­ است، در مقاله ضمن تطبیق این دو اثر، به معرفی وجوه اختلاف و اشتراک و نیز تأکید بر اهمیت موضوع سفرهای درونی یا تجربۀ شخصی سالک از درکِ بی­ واسطۀ اعیان پرداخته می­ شود. نگارنده با روش تطبیقی مرحله به مرحلۀ عروج قهرمانان داستان، نحوۀ مکالمه و محتوای گفت­گوی ایشان با مظاهر هستی و ذکر نمونه تفاوت­ها، وجوه اشتراک محتوایی این دو اثر را بازنمایی کرده است.
صفحات :
از صفحه 179 تا 202
سخن فقیه عارف امام خمینی در باب وحدت وجود
نویسنده:
ویدا سالمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق (ع) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
وحدت وجود به عنوان یکی از مهمترین مباحث مشترک عرفان و فلسفه و اساس فلسفه صدرایی، در برخی از آثار عرفانی امام خمینی مطرح شده است. امام در کتاب شرح دعای سحر مطابق بیان صدرالمتألهین که در اسفار از راه قاعده بسیط الحقیقه وحدت وجود را تبیین می کند پس از تعریف اسم رابطه موجودات عالم هستی با ذات احدیت را توضیح می دهد و در گامی فراتر با هیچ در هیچ دانستن موجودات، در جهان جز ظهورات اسماء الهی هیچ موجودی نمی بیند. به این ترتیب موجودات جهان که در یک نگاه خیال محض اند با نگاهی دیگر کثراتی است که برای ظهور وحدت بحث بسیط مختفی خلق شده اند. در مصباح الهدایه امام مراحل ظهور حضرت حق و رابطه ظهورات با مقام غیب الغیوب و نسبت اسماء و صفات با ذات احدیت را بیان می دارد. در این دیدگاه امام تمامی ظهورات حق را حجابی برای مقام غیب الغیوب حق می داند. در تفسیر سوره حمد نیز امام پس از توضیح اسماء االله و بیان فنای اسم در مسمی اظهار می دارد انسان تنها از طریق مراتبی از اسماء الهی می تواند از ذات مقدس حق به آگاهی ناقصی دست یابد. در همین کتاب امام در شرح معنای رب بیان می دارد که همه چیز با اسم رب چیز است عالم با اسم رب شروع می شود و با اسم رب به پایان می رسد.
صفحات :
از صفحه 125 تا 144
مفهوم رنج از دیدگاه مولوی
نویسنده:
فاطمه لاجوردی، زینب ابراهیمی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
رنج پدیده ای انسانی و فراگیر است که در طول تاریخ مورد توجه مکاتب فلسفی، عرفانی و روان شناختی بوده است. با نگاه به بحث های مربوط به رنج با موضوع و یا پرسشی مشترک مواجه می شویم و آن این است که رابطه رنج و شر با خدای آفریننده و آفرینش مبتنی بر خیر چیست؟ خداباوران به این پرسش پاسخ های متفاوتی داده اند و کوشیده اند تا توجیه مناسبی برای این پرسش بیابند. یکی از آنان جلال الدین محمد بلخی (604 ـ 672 ق) است. موضوع رنج در اندیشه وی، با تاکید بر مثنوی معنوی، از دو جهت دارای اهمیت است: نخست اینکه ریشه ها و مبانی فکری او که برگرفته از تفکر اسلامی است، و دوم تاثیر اندیشه های برهان الدین محقق ترمذی که طریقه اش بر پایه ریاضت و ملامت بود، و نیز شمس تبریزی، که بر عشق و جذبه تاکید داشت. مولوی، به عنوان مسلمانی دین دار، در مسیر شناخت انواع رنج و راه های مقابله با آنها از راه جهان بینی دینی وارد می شود. او ابتدا به آفرینش هدفمند الهی اشاره می کند، سپس با مطرح کردن بحث جبر و اختیار، که از یک سو با آفرینش، و از سوی دیگر با مفهوم رنج در ارتباط است، رنج حقیقی را برگرفته از عشق الهی توصیف می کند و راه درمان آن را به اختیار تسلیم جبر الهی شدن، و در نهایت، وصال با حقیقت مطلق می داند. استفاده مکرر وی از احادیث و روایات اسلامی، نشان دهنده تاثیر آموزه های اسلامی بر اندیشه اوست.
صفحات :
از صفحه 49 تا 65
مقایسه حقیقت محمدی در ابن عربی با لوگوس فیلون
نویسنده:
رضا گندمی نصرآبادی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
در باره منابع الهام ابن عربی بحث های زیادی صورت گرفته است؛ یکی از متفکرانی که از او به عنوان منبع الهام ابن عربی یاد می کنند فیلون اسکندرانی است. در این مقاله تلاش بر آن است تا با محوریت لوگوس در فیلون و حقیقت محمدی در ابن عربی به شباهت ها و احیانا تفاوت های آن دو اشاره گردد البته بی آنکه در صدد اثبات تأثیر پذیری ابن عربی در محورهای یاد شده از فیلون باشیم، چه آنکه اثبات و ابطال آن غیرممکن است. هر دو متفکر توصیفات و کارکردهایی از لوگوس و حقیقت محمدی بدست داده اند که در بادی امر شبیه به نظر می رسد. از سه وجهه نظر می توان به لوگوس و حقیقت محمدی نظر افکند: از وجهه نظر وجودشناسی، از منظر شناخت شناسی و در نهایت از دیدگاه کارکردی یا ارزشی. از منظر وجودشناسی ارتباط آن دو با خدا، جهان و انسان، از منظر شناخت شناسی نقش آن دو در شناخت انسان و وحی بررسی می شود و از دیدگاه ارزشی یا کارکردی به این پرسش پاسخ داده می شود که با فرض لوگوس و حقیقت محمدی، چه مشکلاتی حل می گردد.
صفحات :
از صفحه 45 تا 57
  • تعداد رکورد ها : 17