جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
4. اصطلاحنامه سایر موضوعات
>
اصطلاحنامه فلسفه
>
حکمت نظری
>
فلسفه (خاص)
>
فلسفه الهی
>
فلسفه اسلامی
>
امور عامه
>
احکام کلی وجود
>
احکام سلبی وجود
>
احکام عدم
>
احکام سلبی معدوم
>
علیت
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
تعداد رکورد ها : 337
عنوان :
تهافت ابن رشد في كتابه تهافت التهافت
نویسنده:
خالد كبير علال
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
الجزائر: دار کنوز الحکمة,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه اسلامی
,
13. علم کلام
,
کتب فلسفه اسلامی
کلیدواژههای فرعی :
توحید (به لحاظ صفت) Divine unity (کلام) ,
جهان بینی ,
معاد شناسی(کلام اسلامی ذیل فرجام شناسی) ,
جهان بینی فلسفی ,
بعث اجساد ,
معاد جسمانی ,
معاد روحانی ,
علم الهی ,
حقیقت نفس انسانی ,
علم الهی به جزئیات ,
انتقاد ,
مغالطات ,
صفات خدا ,
اثبات وجود خدا ,
فلسفه مادی ,
علیت ,
امور سماویه ,
خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) ,
براهین اثبات واجب(حکمت نظری) ,
برهان نفس انسانی ,
دفاعیه ها و ردیه ها ,
مکتب تهافت ,
چکیده :
کتاب «تهافت ابن رشد في كتابه تهافت التهافت» نوشته خالد كبير علال، نقدی است بر کتاب «تهافت التهافت» ابن رشد. تهافت التهافت، از بزرگترین آثار کلامی – فلسفی ابن رشد به عربی است و جوابیه ای به تهافت الفلاسفه که در آن به بیان پریشان گویی و تناقض آرای حکما پرداخته شده بود و در بیست مسئله ادله آنان را نقد و بررسی کرده است. ابوالولید محمد بن رشد کتاب "تهافت التهافت" را در پاسخ به "تهافت الفلاسفة" غزالی به رشته تحریر درآورده است، تا «نشان دهد که بیشتر آنچه غزالی در کتابش آورده است از ارزش تصدیقی و اقناعی برخوردارند و به مرتبه یقین و برهان نمی رسند». غزالی در بیست مسأله بر فلاسفه خرده گرفته در سه مورد حکم به تکفیر ایشان داده است. ابن رشد یک به یک این مسائل را طرح کرده و به مقابله با غزالی رفته است. او فحاشی های غزالی را با فحاشی پاسخ داده، اما آنجا که پای انتقاد و استدلال در میان است در بسیاری موارد به غزالی حق داده است و ابن سینا را به کج فهمی متهم کرده است. تهافت به معنای تناقض و تناقض گویی است و تهافت الفلاسفه یعنی تناقض گویی فلاسفه. مسائل بیست گانه ای که غزالی به نظر خود به فیلسوفان خرده گرفته و ابن رشد آنها را رد کرده می توان اینگونه تقسیم کرد: 1- اتصال خدا با عالم: شامل چهار مسئله اول کتاب (قدم عالم - ابدیت عالم و زمان – خدا فاعل و صانع عالم است - عجز فیلسوفان از اثبات وجود صانع) 2- یگانگی خدا و عجز فیلسوفان از اثبات آن (مسئله پنجم) 3- صفات خدا (از مسئله ششم تا دوازدهم را در بر می گیرد) 4- علم خدا به جزئیات (مسئله سیزدهم) 5- مسائل فلکی و طبیعی (از مسئله چهاردهم تا شانزدهم) 6- سببیت (مسئله هفدهم) 7- نفس انسانی (مسئله هجدهم و نوزدهم) 8- بعث اجساد و حشر ارواح (مسئله بیستم)
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
علیت
نویسنده:
ریچارد تیلور
نوع منبع :
مقاله , ترجمه اثر
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
قوانین طبیعت
,
علت
,
معلول (درمقابل علت)
,
علل چهارگانه ارسطو
,
علیت
,
استقرا
,
علت
,
ضرورت
کلیدواژههای فرعی :
علت فاعلی ,
تقدم علت بر معلول ,
توالی زمانی ,
شمول ,
مشابهت ,
الهیات مسیحی ,
نظریه همسانی ,
علیت و تغییر ,
تصور نیرو ,
تصور اتصال ضروری ,
علل به منزله شرط لازم ,
علل به منزله شرط کافی ,
تعدد علل ,
تمایز علت و معلول ,
علل به منزله اهرم ,
علیت و زمان ,
علت و معلول همزمان ,
چکیده :
این مقاله ترجمه مدخل علیت از دائره المعارف پل ادواردز است که در آن ابتدا به تعریف علیت و تفاوت تولید با حرکت کیفی از نظر ارسطو اشاره می شود و سپس علل چهارگانه ارسطو یعنی علل فاعلی، غایی، صوری و مادی بررسی می شود و تصریح می گردد که امروزه در علوم مختلف و حتی انسانی، فقط از علل فاعلی صحبتی به میان می آید.در ادامه، مقاله به دو بخش اصلی تقسیم می شود: مسایل قدیمی و مسایل جدید مربوط به علیت فاعلی.موضوعات مطرح شده به عنوان مسایل قدیمی مربوط به علیت فاعلی عبارت اند از: سودمندی مفهوم علت، علیت و تغییر، شمول، همسانی، تصور نیرو، تصور اتصال ضروری، تقدم علل بر معلول های خود، جهت و سمت ضرورت. موضوعات مطرح شده در مقاله به عنوان مسایل اصلی مربوط به علیت در دوران معاصر عبارت اند از: ضرورت در مقابل توالی تغییرناپذیر، مساله مشابهت، مشابهت های مربوط، قوانین طبیعت و مفهوم علیت، قوانین به منزله ضرورت ها، قوانین به منزله همسانی ها، بازنگری اتصال ضروری، علل به منزله شرایط لازم، علل به منزله شرایط کافی، تعدد علل، علیت و استقرا، تمایز میان علت و معلول، علل به منزله «اهرم ها»، علیت و زمان، علت ها و معلول های همزمان.نکته مهم در مقاله، روح تجربه گرایانه و پوزیتیویستی حاکم بر مباحث است که از جمله مصادیق آن اشاره و پرداخت تفصیلی به آرا و اندیشه های فیلسوفان تجربه گراست. تلاش این فیلسوفان انکار ابعاد متافیزیکی بحث علیت، مانند ضرورت و وجوب صدور معلول از علت است. مقاله علی رغم گزارش نظریات این فیلسوفان، و علی رغم اشاره به ناتوانی این نظریات در تحلیل پدیده علیت، از نقد صریح تجربه گرایی امتناع می ورزد. آخرین جمله مقاله این است: «در اینجا (بحث علیت) مانند بیشتر موضوعات فلسفه، پیشرفت ما نسبت به گذشتگانمان غیر واقعی تر از آنچه در واقعیت هست، به نظر میرسد».
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 165 تا 201
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
ملامحمد مهدی نراقی و نقد و ارزیابی نظریات وحدت وجود
نویسنده:
کورش آسمند، هاشم گلستانی، فتحعلی اکبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
علامه محمد مهدی نراقی
,
هستی شناسی عرفانی (مسائل جدید کلامی)
,
وحدت وجود
,
وحدت تشکیکی وجود
,
واجب تعالی (اسماء ذات)
,
عرفان نظری
,
کثرت حقیقی(احکام اعیان عرفان نظری)
,
وجود (اسماء اول عرفان نظری)
,
تشکیک عامّی و خاصّی
کلیدواژههای فرعی :
نظام هستی ,
وحدت شهود ,
امکان فقری ,
صورت کلی ,
علیت ,
وحدت تشکیکی وجود ,
قیومیت خداوند ,
برهان بسیط الحقیقه ,
فیض الهی ,
وجود حق مطلق (اسماء ذات) ,
احکام وجود(عرفان نظری) ,
مراتب وجود(خاص) ,
تعین واجب تعالی ,
جامع الافکار و ناقد الانظار ,
تعین ممکنات ,
بوداگرایی ,
حقیقت معلول ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
عبدالله جوادی آملی
,
غلامحسین ابراهیمی دینانی
شاپا (issn):
2008-9651
چکیده :
مسئله وحدت وجود از جمله مهمترین و پیچیده ترین مطالب فلسفی و عرفانی مورد توجّه است که همواره محل بحث و تأمل اندیشمندان بسیاری بوده است. برخی چون ابن عربی، قونوی، عبدالرازق کاشانی با رویکرد شهودی به این مسئله نگاه کردند و کسانی چون ملاصدرا با رویکرد عقلی و صبغه فلسفی آن را اثبات نموده و امثال کسانی چون علاء الدوله سمنانی، این مسئله را به چالش گرفته و نقد کرده است. این نوشتار درپی آن است تا دیدگاه ملا محمد مهدی نراقی را در مسئله وحدت وجود و موضع نقادانهاش بر آراء اندیشمندان این مسئله بویژه نظریه ملاصدرا و عرفا را تبیین نماید. برای نیل به این مهم در ابتدا دیدگاه اجمالی ایشان در مورد وحدت وجود مطرح می شود و در نهایت انتقادات این حکیم بزرگوار نسبت به نظریات مربوط به آن، بیان می گردد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 37 تا 48
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تحلیل روش شیخ اشراق در مساله «تبیین»
نویسنده:
سیدعباس ذهبی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
شیخ اشراق
,
انواع تبیین
,
روش شناسی
,
حکمت اشراق the School of Illumination
,
تبیین(اصطلاح وابسته)
,
روش شناسی تبیین
کلیدواژههای فرعی :
امتناع صدور کثرت از وحدت ,
نورالانوار ,
خیال منفصل ,
خیال متصل ,
تبیین علمی ,
انواع ادراک ,
فلسفه نوافلاطونی ,
صورت مثالی ,
عقول طولیه ,
عقول عرضیه ,
علیت ,
دین زردشتی (ادیان آریایی ایران باستان) ,
قاعده امکان اشرف(حکمت اشراق) ,
عالَم مثال(قسیم عالم معانی و ارواح و اجسام) ,
علم حضوری(مقابل علم حصولی) ,
تشکیک نور ,
هستی شناسی اشراقی ,
تبیین شهودی ,
تبیین هستی شناختی ,
تبیین نوری ,
تبیین فاعلی ,
تبیین معرفت شناختی ,
تبیین مسئله استحاله ,
تبیین مسئله تخلل و تکاثف ,
تبیین قرآنی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
غلامحسین ابراهیمی دینانی
چکیده :
از مهم ترین ارکان نظام های فلسفی، قدرت تبیین گری آن هاست. به گونه ای که این ویژگی می تواند سبب تمایز مکاتب فکری و نظامهای فلسفی از یکدیگر باشد. شیخ اشراق به عنوان یک فیلسوف، آگاهانه درصدد ارایه تبیین های علی بوده و با بهره برداری از منابع مختلف، تبیین های متنوعی را در آثارش به نمایش گزارده است. در نگاه روش شناختی به منظومه فکری او پنج دسته تبیین را می توان مشاهده کرد: تبیین های هستی شناختی، تبیین های معرفت شناختی، تبیین های علمی - تجربی، تبیین های کشفی - شهودی و تبیین های قرآنی - کلامی. با توجه به محوریت نور و نوع هستی شناسی تشکیکی شیخ اشراق، تبیین های او نیز یکسان نیست؛ برخی از آنها مراتب طولی، برخی دیگر تبیین های عرضی اند که خود به مجامع و غیرمجامع قابل تقسیم اند. در واقع، الگوی شیخ اشراق در روش شناسی تبیین یک الگوی میان رشته ای است که هم او را از دام مغالطه تحویلی نگری نجات می دهد و هم او را از تناقض گویی مبرا می کند و هم به تبیین های او خاصیت کارآمدی بیشتری می بخشد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 83 تا 117
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نقد آرای هیوم در "انکار مابعدالطبیعه"
نویسنده:
محمد اصلانی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
هیوم
,
روند تشکیل علم
,
تجربه گرایی (مسائل جدید کلامی)
,
معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی)
,
تجربه گرایی هیومی
,
فلسفه (خاص)
,
معرفت شناسی هیوم
کلیدواژههای فرعی :
عادت ,
ادراک حسی ,
منشا تصورات ,
نسبت های بین تصورات ,
امور واقع ,
قضیه شخصیه ,
علیت ,
معرفت تجربی ,
تصورات((هیوم)، مقابل انطباعات هیوم) ,
فطرت(سرشت) (معرفت شناسی) ,
نظریه انطباع(اصطلاح وابسته) ,
رسالهای درباره طبیعت آدمی (هیوم) ,
انطباع تصورات ,
احساس محض ,
مبانی عقلی استدلال ,
نظریه منشأ تصورات ,
استنباط علی ,
استنباط علی طبیعی ,
ادراکات ذهن ,
تصور بسیط ,
انطباع بسیط ,
مشاهده و تجربه ,
شاپا (issn):
6123 2251
چکیده :
ظاهرا هیوم اولین کسی است که مابعدالطبیعه را به گونه های مستدل انکار کرده است. روش وی در انکار مابعدالطبیعه بدین ترتیب است که ابتدا کلیه علوم را به دو قسم: "نسبت بین تصورات" (ریاضیات و منطق) و "امور واقع" (علوم تجربی) تقسیم می کند، سپس هر چه را در دایره این دو نگنجد، بی معنی اعلام می نماید. تلاش این مقاله بر آن است که آرای هیوم را در مقابله با مابعدالطبیعه تبیین کند، سپس نشان دهد که آن گونه که گمان می رود نظریه "منشا تصورات" مبنایی ترین نظریه در فلسفه او نیست، بلکه "روند تشکیل علم" بر نظریه یاد شده و سایر نظریات او تقدمی مبنایی دارد. پس از آن می کوشد تا نشان دهد که هیوم با توجه با اصالت تجربه ای که آن را مبنای فلسفه خود قرار داده است، نمی تواند مابعدالطبیعه را انکار نماید؛ چرا که بر اساس مبانی مورد قبول خودش دچار تناقض غیر قابل حلی می شود که وی را وادار می نماید از انکار مابعدالطبیعه دست بردارد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 29 تا 48
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی شرایط سه گانۀ تسلسل محال
نویسنده:
وحید خادم زاده، محمد سعیدی مهر
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
امتناع
,
علیت
,
تسلسل
,
شرایط سه گانه تسلسل محال
,
فعلیت اجزاء
کلیدواژههای فرعی :
برهان تطبیق ,
تسلسل زمانی ,
معیت زمانی علت و معلوم ,
نامتناهی ,
معیت ,
عدد ,
ترتب ,
ابطال تسلسل ,
شرط فعلیت ,
تناهی ابعاد ,
شرایط امتناع تسلسل ,
تقدیم و تأخیر ,
برهان های ابطال تسلسل ,
اجتماع در وجود ,
ترتب حقیقی ,
سلسله اعداد ,
نفوس مفارق ,
تلازم عدد با کثرت ,
محدودیت ذهن ,
اجزای مجموع نامتناهی ,
براهین اثبات تناهی ابعاد ,
وجود عدد ,
سلسله اعداد و شرط فعلیت ,
عدم تناهی نفوس مفارق از بدن ,
جعل ذهن ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
خواجه نصیرالدین طوسی
,
ملا عبدالرزاق لاهیجی
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
مرتضی مطهری
,
عبدالله جوادی آملی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
2008-9422
چکیده :
حکما با توسل به شرایط سه گانه «فعلیت اجزاء»، «اجتماع در وجود» و «ترتب حقیقی»، کوشیده اند تا وجود نامتناهی در مجموع هایی همانند سلسله اعداد، حوادث زمانی و نفوس مفارق را توجیه کنند و آنها را از گزند برهان های ابطال تسلسل مصون دارند. در این مقاله نشان داده می شود که توسل به شرایط مذکور برای خروج سلسله اعداد، حوادث زمانی، و نفوس مفارق از دایره نامتناهی بالفعل با موفقیت همراه نبوده است. تلازم عدد با کثرت در شرط اول، فقدان معنای مناسب برای اصطلاح «معیت» در شرط دوم، و لحاظ محدودیت های ذهن انسانی در توجیه شرط سوم سبب می گردد که کارآیی این شروط با چالشی جدی رو به رو گردد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 41 تا 59
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی نظریۀ علامه طباطبایی در باب سازگاری ضرورت علی و اختیار انسان
نویسنده:
محمد سعیدی مهر، سعید مقدس
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
علامه طباطبایی
,
جبر و اختیار(کلام)
,
اراده
,
اختیار انسان
,
سازگارگرایی
,
ناسازگارگرایی
,
علیت
,
فلسفه اخلاق (عام)
,
درباره علامه طباطبایی
کلیدواژههای فرعی :
انتخاب ,
نهایه الحکمه ,
علت ناقصه ,
اراده غیر فاعل ,
اراده فاعل ,
برهان مبتنی به قاعده الشیء ما لم یجب لم یوجد ,
اراده فاعل مختار ,
وجوب بالقیاس ,
احکام معلول ,
اجزاء علت تامه ,
واجب تعالی (اسماء ذات) ,
وجوب بالقیاس معلول ,
علت ,
قاعده الشئ ما لم یجب لم یوجد ,
امکان بالقیاس ,
قدرت و اختیار ,
فعل جبری ,
اراده غیراختیاری ,
قانون عام علیت ,
قادر حر ,
مغالطه سه شقی انحصاری ,
تفسیر المیزان (کتاب) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
علامه حلی
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
عبدالله جوادی آملی
,
جعفر سبحانی
,
محمدتقی مصباح یزدی
,
علامه جعفری: محمدتقی جعفری
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
,
سید محمدباقر صدر
شاپا (issn):
2383-0689
چکیده :
در تبیین نسبت میان اختیار انسان با ضرورت علی فعل اختیاری، دو دیدگاه کلی وجود دارد: «سازگارگرایی» که به سازگاری این دو باور دارد و «ناسازگارگرایی» که اختیاری بودن فعل را با ضرورت علی آن ناسازگار می داند. علامه طباطبایی در مقام بسط یکی از نظریات سازگارگرایانه، با توسل به «امکان بالقیاس» فعل اختیاری در مقایسه با فاعل آن، می کوشد از سازگارگرایی دفاع کند. در این نظریه، فعل انسان نسبت به هریک از جزء العله ها، از جمله خود انسان، امکان بالقیاس دارد، اما نسبت به مجموع آن ها، که همان علت تامه است، دارای وجوب بالقیاس است و حقیقت اختیاری بودن فعل نیز چیزی جز همان امکان بالقیاس نسبت به فاعل نیست. به این ترتیب، «ضرورت فعل به نسبت علت تامه اش»، منافاتی با «امکان آن در قیاس با علت ناقصه اش» و در نتیجه، با اختیاری بودن آن ندارد. این نظریه سازگارگرایانه از سوی برخی ناسازگارگرایان معاصر نقد شده است. در این مقاله پس از تبیین دیدگاه علامه به بررسی نقدهای وارد بر آن خواهیم پرداخت.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 99 تا 123
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نقش اراده در فاعلیّت الاهی از منظر حکمت اسلامی
نویسنده:
حسین رمضانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فاعلیت الهی
,
فعل الهی
,
اراده الهی در مذاهب
,
اراده الهی
,
توحید افعالی(الهیات بالمعنی الاخص)
کلیدواژههای فرعی :
نظام هستی ,
حکمت متعالیه ,
عقل فعال ,
آفرینش (اِبداع) ,
مشاء ,
اِبداع (آفرینش) ,
الامامیه ,
ظهور ,
اشراقیون ,
اصل علیت ,
امکان و وجوب ,
جعل ,
عنایت ,
علم عنایی حق ,
فاعلیت بالتجلی ,
نظریه فیض ,
ایجاد ,
نظام هستی ,
ابداع ,
خالق ,
علم عنایی ذاتی خدا ,
قرآن ,
نورالانوار ,
عالم اعیان ,
قاعده «الواحد» ,
فاعل بالعنایه ,
فاعلیت وجودی ,
حکمت متعالیه ,
فلسفه اشراقی ,
فلسفه مشاء ,
عقل فعال ,
علیت ,
عنایت ,
تجلی ,
عالم ( امکانی ) ,
نظام احسن ,
قرآن ,
وجوب ,
شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) ,
فاعلیت اشراقی ,
تعقل مبدا اول ,
افاضه اشراقی ,
فاعلیت وجودی خدا ,
هستی شناسی صدوری ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
محمد بن یعقوب کلینی
,
ملا عبدالرزاق لاهیجی
,
فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
محمدتقی مصباح یزدی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
,
غلامحسین ابراهیمی دینانی
شاپا (issn):
2383-2916
چکیده :
مقاله حاضر در صدد بررسی مسأله نسبت اراده و فاعلیت الاهی، در آرای حکمای مسلمان است. ازاینرو، مقاله حاضر، پس از تبیین لغوی و مفهومی واژگان اراده و فاعلیت الاهی، نخست فاعلیت الاهی را از منظر ابونصر فارابی و ابنسینا ملاحظه کرده، استدلالهای ایشان را بر ابداعی بودن فاعلیت الاهی بیان کرده است. سپس به بررسی دیدگاه شیخ اشراق و فاعلیت اشراقی از منظر او پرداخته شده است. در ادامه، با بررسی آرای صدرالمتألهین، ابعاد مختلف فاعلیت ایجادی، شرح و بسط داده شده است. در خاتمه، ادامه دیدگاه صدرالمتألهین نزد حکمای متأله متأخر، تا روزگار معاصر، مد نظر قرار گرفته، ضمن بررسی و ارزیابی دیدگاه مرحوم علامه طباطبایی در باب اراده الاهی، دیدگاه کلامی امامیه نیز در باب فاعلیت و اراده الاهی تبیین شده است. در نهایت، ضمن جمعبندی آرا، اختلاف نظرهای موجود، تبارشناسی و علتیابی شده است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 81 تا 110
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی تحلیلی اصل علیت بر مبنای وحدت شخصی وجود در حکمت متعالیه
نویسنده:
محمد سعیدی مهر، سعیده شهیدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه قم,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
عرفان اسلامی
,
هستی شناسی اسلامی
,
فلسفه اسلامی
,
حکمت متعالیه
,
علیت
,
تجلی ذاتی
,
تجلی فعلی(قسیم تجلی صفاتی ثبوتی و تجلی ذاتی تعین ثانی)
,
تجلی افعالی((اثباتی)، قسیم تجلی ذاتی و تجلی صفاتی)
,
اصل علّیت
کلیدواژههای فرعی :
فیض مقدس ,
وحدت شخصی وجود ,
تشان ,
وجود لابشرط مقسمی ,
احکام وحدت ,
احکام کثرت ,
اصالت وجود ,
وحدت سعی ,
وحدت وجود ,
وحدت تشکیکی وجود ,
وحدت حقه حقیقی ,
توحید اخص الخواص ,
برهان بسیط الحقیقه ,
تجلی الهی ,
تشکیک در ظهورات وجود ,
عرفان نظری ,
کثرت در عین وحدت ,
استهلاک در حق(اعیان ثابته) ,
استهلاک کثرت در وحدت ,
تجلیات ربوبی(مقابل تجلیات الهی اسمائی) ,
مظهر وجود مطلق(وجود منبسط) ,
مقسم علت و معلول ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
عبدالله جوادی آملی
چکیده :
نظریه وحدت شخصی وجود ـ به عنوان رأی اخیر ملاصدرا در ساحت وجودشناختی ـ بر بسیاری از مباحث فلسفه متعارف تأثیر بنیادین داشته است. این دیدگاه که طبق آن وجود حقیقی مختص به وجود حق تعالی است و ممکنات صرفا ظهور، نمود، شأن و وصف آن به شمار میروند، نافی یکی از مهمترین مبادی حکمت، یعنی اصل تحقق کثرت به حساب میآید. ملاصدرا که در دیدگاه تشکیک وجود، تحقق کثرت در عین وحدت را پذیرفته بود، بر تفسیر بسیاری از اصول فلسفی از جمله اصل علیت توانمند بود. با تغییر نظریه وجودشناختی وی و پذیرش دیدگاه وحدت شخصی وجود، امکان تبیین اصل علیت معهود فلسفی وجود نداشت و ملاصدرا ناچار شد در تبیین رابطه وجود حق با ظهورات و نمودهای آن به طرح نظریه تجلی که مولود عرفان اسلامی است، بپردازد. طبق این نظریه، وجود حق به واسطه وجود منبسط که به نحو تفصیلی دربرگیرنده همه ممکنات است، در مجالی و مظاهر مختلفی نمایان شده است.ملاصدرا با تغییر دیدگاه وجودشناختی، اصل علیت را به نظریه تجلی بازگرداند.این نظریه را میتوان رویکردی عرفانی به اصل علیت تلقی کرد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 72 تا 87
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی تطبیقی برهان جهانشناختی فلسفی و کلامی
نویسنده:
محمد اکوان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم : دانشگاه قم ,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
حدوث
,
قدم
,
برهان امکان
,
برهان جهان شناختی کلامی
کلیدواژههای فرعی :
نیازمندی معلول به علت ,
حدوث ذاتی ,
دور مصرح ,
حدوث ذاتی عالم ,
بداهت وجود خدا ,
علیت ,
تسلسل ,
صفات واجب(حکمت نظری) ,
براهین اثبات واجب(حکمت نظری) ,
برهان حرکت ,
وجود (اسماء اول عرفان نظری) ,
دور مضمر ,
اقسام ضرورت ,
شروط استحاله تسلسل ,
بداهت وجود چیزی ,
انحصار قدم زمانی ,
شیوه استدلال ابراهیم بر وجود خدا ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
خواجه نصیرالدین طوسی
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
برهان جهانشناختی از مهمترین براهین اثبات وجود خدا به شمار می آید که فیلسوفان و متکلمان بر اساس مبانی فکری خود آن را بررسی کرده اند. هسته مرکزی این برهان از دیدگاه فیلسوفان، امکان و وجوب و از دیدگاه متکلمان، حدوث و قدم است. این مقاله این دو برهان را توضیح می دهد و مبانی آنها را بیان می کند، آنگاه به دیدگاه فیلسوفان و متکلمان درباره معیار نیازمندی معلول به علت پرداخته، دیدگاه فیلسوفان و متکلمین را با توجه به معنای امکان و حدوث و واجب و قدیم به یکدیگر نزدیک می سازد. سرانجام این دو برهان را نقد و بررسی می کند و سپس دیدگاه صدرالمتألهین را در این مورد بیان می دارد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 169 تا 197
مشخصات اثر
ثبت نظر
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
تعداد رکورد ها : 337
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید