جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 528
اندیشه فقهی ابن ابی عقیل و مکتب متکلمان متقدم امامیه
نویسنده:
احمد پاکتچی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
ابن ابی عقیل به عنوان فقیهی تأثیرگذار در میان امامیه، آثاری را بر جای نهاد که پس از گذشت چند سده، به عنوان نوشته هایی «قدیم»، فقط قابل قرائت بود. در حالی که اطلاعات روشنی درباره بافت موضعگیری ها و نیز گفتمان عصر تالیف در دست نبوده است. از همین روست که کاستی روشنی در فهم دقیق اندیشه فقهی وی دیده می شود و این نکته نه تنها در سده های اخیر که درباره حلیان سده های میانه اسلامی نیز صادق است. در این پژوهش کوشش شده است تا با استفاده از تعلق مکتبی ابن ابی عقیل به مکتب متکلمان امامی نیمه نخست سده 4 ق، زمینه ای برای تحلیل موضعگیری بازمانده و بازسازی اندیشه های اساسی ابن ابی عقیل فراهم شود. فقه مکتب متکلمان و از جمله فقه ابن ابی عقیل با فقه متقدم معتزله در مبانی اندیشه قرابتی بسیار دارد. گسترش کاربرد ظواهر کتاب و باور به عدم حجیت خبر واحد، مشخصه برخورد او با ادله نقلی است. او با قیاس، سخت مخالفت دارد و وجه بارز عقلگرایی در فقه او و همفکرانش، محدود کردن دامنه نص، افزودن دامنه «اصول عقلی» و در نتیجه کاستن از دامنه موضوعاتی است که شریعت نسبت به آن حکم کرده است.
صفحات :
از صفحه 33 تا 53
تطور تاریخی قضایای ثلاث
نویسنده:
احد فرامرز قراملکی، احمد عبادی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
خونجی و پیروان وی، با اثرپذیری از فخر رازی، قضیه محصور را به دو قسم حقیقی و خارجی تقسیم کرده‌اند. ابهری قسم سومی را تحت عنوان «ذهنی» به دو قسم پیش‌گفته اضافه می‌کند. خواجه طوسی و پیروان وی با طرح دیدگاه رقیب به رد دیدگاه خونجی می‌پردازند. تحلیل و تبیین تطور تاریخی طبقه ‌بندی گزاره حملی به حقیقی، خارجی، و ذهنی مسئله تحقیق حاضر است. در پرتو تحلیل و تبیین تاریخی این تقسیم‌بندی، روشن می شود که در این مسئله دو طبقه‌بندی تحت عنوانی واحد مطرح شده‌اند. طبقه‌بندی نخستْ تقسیم ثنایی، و طبقه‌بندی دومْ تقسیم ثلاثی نامیده می‌شود. این پژوهش سهم منطق‌نگاران دوبخشی قرن هفتم را در بسط و توسعه دانش منطق، با عطف توجه به مسئله‌ای معین، نشان می‌دهد.
صفحات :
از صفحه 69 تا 89
دوگانه حقیقیه – خارجیه و نقش آن در برهان
نویسنده:
رضا محمدزاده, احمد عابدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
هدف از نگارش این مقاله، بررسی کارکرد معرفتی قضایای حقیقیه و خارجیه در صناعت برهان، در سایه تامل در ضوابط و شرایط منطقی این قضایا است. در باب قضایای حقیقیه و خارجیه، دیدگاه های متعددی ارایه شده است که دیدگاه مختار در پژوهش حاضر، بر مبنای تمایز این دو گزاره از حیث نحوۀ اقتران عقدین استوار است. اگر اقتران عقدالوضع و عقدالحمل در قضیه مسوره به نحو لزومی باشد، قضیه حقیقیه است و اگر این ارتباط به نحو تصادفی باشد، قضیه خارجیه است. اعتقاد نگارنده آن است که شرایط قضایای برهانی را می توان به وضوح، در قالب طبقه بندی قضیه مسوره به حقیقیه و خارجیه تبیین نمود که بر اساس آن روشن می گردد تنها قضیه ای که به لحاظ معرفتی در الگوی علم شناسی قدما قابل استفاده می باشد، گزاره حقیقیه است.
صفحات :
از صفحه 5 تا 32
بررسی و نقد عمده ترین اقوال درباره «صلاة وسطی»
نویسنده:
پرویز رستگار
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی,
کلیدواژه‌های فرعی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تفسیر آیه 238 سوره بقره، یکی از بحث برانگیزترین تفسیرها بوده و یافتن مصداق «صلاه وسطی» که عبارتی از آیه مذکور است، استدلال های بسیاری را برانگیخته است. در مقاله حاضر، با انگیزه یافتن مصداق «صلاه وسطی» با پرداختن به ده قول عمده عرضه شده، و نیز بیان استدلال هر یک و نقد و بررسی آنها نشان داده می شود که هیچ کدام توانایی اثبات خود را ندارد و باب تفسیر این آیه، همچنان گشوده و بحث در باره آن ناتمام است.
صفحات :
از صفحه 29 تا 48
تاثیر شخصیت شیخ طوسی بر آرای فقهای پس از خود
نویسنده:
حسین ابویی مهریزی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
فقه از جمله علوم اسلامی است که با تاریخچه بیش از هزار ساله، پویایی و تحول خود را در بستر زمان حفظ کرده و پاسخگوی نیازهای جامعه بوده است. با این حال، در برهه هایی از زمان، بنا به علل و عوامل خاصی دچار وقفه و رکود نسبی گشته از سرعت رشد و بالندگی آن کاسته شده است. در میان این عوامل، جاذبه و تاثیر شخصیت فقها، عامل مهمی به شمار می رود که کمتر بدان توجه شده است. این مقاله به تبیین نقش این عامل در رکود نسبی و کندی سرعت رشد و بالندگی فقه و اجتهاد در عصر «مقلده» می پردازد که شامل حدود یک صد سال از زمان وفات شیخ طوسی (ره) تا زمان ابن ادریس حلی است. نویسنده بر این نکته تاکید می کند که فقها در عین بهره گیری از نظریات علمای سلف، هیچ گاه نباید تحت تاثیر نام و شهرت و عظمت مقام علمی آنان قرار گرفته، از تفکر اصولی و اجتهادی و پاسخ گویی به نیازهای جامعه در چهار چوب شرایط زمان و مکان خود باز مانند؛ چرا که باب اجتهاد برای آگاهان به این فن، همواره مفتوح و هر فقیهی هر چند ماهر، فقیه زمان خود و نه زمان آینده است.
صفحات :
از صفحه 63 تا 79
بررسی تطبیقی چیستی مفهوم خدا از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا
نویسنده:
قاسم اخوان نبوی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
این مقاله بنا دارد که دیدگاه های ملاصدرا و ابن سینا را در مقام تحلیل مفهوم واجب الوجود بررسی و تطبیق نماید. از نظر ابن سینا «واجب الوجود» ذاتی است که صرف الوجود باشد، اما ملاصدرا معتقد است برای وجوب وجود شرط است که موجود، علاوه بر حقیقی بودن، حیثیت تقییدیه، و واسطه در عروض نداشتن، بی نیاز از «حیثیت تعلیلیه» نیز باشد. با توجه به قابلیت انفکاک این دو حیثیت، واجب الوجود موجودی است که هم «بذاته» و هم «لذاته» است و لذا ملاصدرا در تعریف او این دو قید را لحاظ می کند. بر این مبنا استدلال این دو فیلسوف برای اثبات واجب الوجود نیز تفاوت خواهد کرد.
صفحات :
از صفحه 29 تا 39
احباط و تکفیر از دیدگاه شیخ مفید، علامه حلی و علامه طباطبایی
نویسنده:
احمد اخلاقی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
تحقیق حاضر به موضوع احباط و تکفیر از دیدگاه دانشمندان بزرگ و صاحب نام شیعی همچون شیخ مفید، علامه حلی و علامه طباطبایی پرداخته است و سپس سیر بحث را در چهار بخش تنظیم نموده است. در بخش آغازین این پژوهش کلیات مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و واژگان کلیدی همچون احباط، تکفیر، موازنه و...در لغت و اصطلاح تعریف گردیده و در پایان بخش معرفی اجمالی از این دانشمندان صورت گرفته است. در بخش دوم عوامل احباط و تکفیر در قرآن و روایات بررسی شده است. قرآن شاخصه هایی مانند ارتداد، کفر، شرک و... را از عوامل احباط و امور همچون ایمان، توبه، صدقه پنهانی، هجرت و...را از عوامل تکفیر دانسته است در روایات نیز عناوین مانند: نپذیرفتن ولایت علی (ع)، کبر، ریا، حسد و...از عوامل احباط و عناوین دیگری از قبیل اسلام، شفاعت، ولایت، عبادت و... از عوامل تکفیر قلمداد شده است. بخش سوم رساله به دیدگاه طرفداران و مثبتین احباط و تکفیر اختصاص داده شده است و دلایل عقلی، نقلی، اصول و مبانی همچون وجوب عمل به وعده و وعید، دائمی بودن ثواب و عقاب و امتناع جمع شدن ثواب و عقاب و... که ثبوت این مساله بر آنها استوار است مورد بررسی و کنکاش قرار گرفته است. در بخش چهارم این رساله احباط و تکفیر از دیدگاه فرهیختگان مورد نظر من حیث مخالفین مساله بحث و بررسی شده است و دلایل عقلی همچون مستلزم ظلم بودن احباط و تکفیر، تضاد نداشتن استحقاق ثواب و عقاب و جدا نبودن شیوه خداوند در پاداش و کیفر از شیوه عقلا و ... و دلایل نقلی مثل این آیه "فمن مثقال ذره خیرا یره" 1 و آیه "ان الحسنات یذهبن السیئات" 2 که سوی دانشمندان یاد شده بر رد مساله احباط و تکفیر اقامه شده مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و در خاتمه فصل جمع بندی از کل رساله انجام شده‌است.
چیستی «ایمان» و رابطه آن با «اسلام» از دیدگاه خواجه طوسی
نویسنده:
عین اله خادمی ,عبداله علی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
از دیدگاه خواجه نصیر، معنای لغوی «ایمان»، تصدیق و باور داشتن است، و در اصطلاح، «تصدیق قلبی و زبانی» است به طوری که اولی بدون دومی و دومی بدون اولی کافی نیست. به نظر خواجه نصیر، ایمان ظنی و تقلیدی در سلسله مراتب ایمان قرار دارند و هر دو، جزء مراتب پایین ایمان می باشند اما ایمان یقینی، بالاترین مرتبه ایمان است. ایشان معتقد است اسلام و ایمان، از جهتی مغایر و از جهتی مشابه و عین یکدیگر هستند. لذا به لحاظ حکم، اسلام اعم از ایمان است ولی با توجه به مفاد و مضمون برخی از آیات قرآن، اسلام و ایمان برابرند. همچنین «عمل» از مفهوم «ایمان» خارج است، زیرا در آیات قرآن مجید، «عمل» به «ایمان» عطف گردیده و این، دلیلی است بر بیرونی بودن «عمل» نسبت به ایمان.
صفحات :
از صفحه 127 تا 148
تحلیل انتقادی کاربرد «حکمت الهی» در کلام شیعه
نویسنده:
جنان ایزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
صفت حکمت الهی در کلام شیعه برای اثبات برخی قواعد و اصول اعتقادی به‌کار رفته است. متکلمان شیعه در استدلال‌های خود هدف آفرینش انسان یا مکلف نمودن او را تعیین می‌کنند و وسیله‌های لازم برای رسیدن به هدف را بر او واجب می‌دانند و آنچه را که مانع رسیدن به هدف می‌بینند بر خدا قبیح می‌شمارند. در این نوشتار با روش تحلیل منطقی کفایت ادلۀ مبتنی بر حکمت الهی، در قاعدۀ لطف، عدل الهی، ضرورت نبوت و امامت، و ضرورت معاد، در آثار معروف‌ترین متکلمان شیعه مورد بررسی قرارگرفته‌اند. در این ادله خلل‌های مشترکی وجود دارد که ریشه در روش به‌کارگیری حکمت الهی در استدلال‌های کلامی دارد. به نظر می‌رسد که ادلّۀ متکلمان در تعیین غرض الهی فاقد کفایت است: آنچه آنان واجب علی الله می‌دانند ابزارهای منحصر به فرد و غیر قابل جایگزین برای اهداف الهی نیستند؛ و گاهی افعال ربوبی با افعال بشری قیاس می‌شوند.
صفحات :
از صفحه 137 تا 158
ابن‌ابی‌جمهور، مؤسس کلام شیعی اشراقی
نویسنده:
طاهره کمالی زاده؛ رضا کوهکن
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
ابن‌ابی‌جمهور احسایی از علمای متضلّع شیعی است که تا اوایل تشکیل دولت صفوی در ایران، در قید حیات بوده است. او را از این حیث که هم در قالب و روش و هم در تلقّی کلامی، تحوّلی بنیادی در کلام شیعه پدید آورد، می‌توان مؤسّس خواند و از آن‌جا که این تحوّل با تکیه بر حکمت اشراق و به مدد آن محقق می‌شود و صبغۀ آن را می‌گیرد، وی را باید «مؤسس کلام شیعی اشراقی» دانست. مقاله نشان می دهد که تحول مذکور، از حیث قالب، اساساً از طریق «روش جمع و تطبیق» صورت می‌گیرد و از حیث تلقّی، با تغییر خویشکاری، سطح وجودی و سطح خطاب علم کلام محقق می‌شود و در نتیجۀ آن، دیدگاه‌های متعارف کلامی در خصوص توحید، نبوت، امامت و معاد، بر اساس مضامین بلند و معانی عمیق اعتقادات شیعی ارتقا می‌یابد.
صفحات :
از صفحه 239 تا 255
  • تعداد رکورد ها : 528