جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 1265
عاطفه‌گرایی در مکتب اخلاق مولوی با محوریت اخلاق مراقبت
نویسنده:
فتانه سمسار خیابانیان، کامران پاشایی فخری، پروانه عادل زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
هر بار که در اقیانوس عمیق اندیشۀ مولوی غور می‌کنیم، وجهی نو در مقابل دیدگانمان ظاهر می‌شود که گویی اولین باری است که با چنین تفکری آشنا می‌شویم اما، این بار تحیر، افزون‌تر است چراکه، مکتب اخلاقی جدیدی که با نام اخلاق مراقبت، در قرن نوزده و بیست میلادی با پیشر فت‌های روان‌شناختی و روان کاوی انسان در اروپا مطرح است، مولوی قرن‌ها قبل بدان دست یافته و موشکافانه و البته جامع‌تر آن را طرح می‌نماید و همین یک نکته برای توجیه اعجازآمیز بودن مکتب اخلاقی وی، که هنوز هم سرمشق آموزه‌های اخلاقی است، کفایت می‌کند. یکی از رهیافت‌های اخلاق مراقبت[1]، عاطفه‌گرایی است که در این مقال، نحوۀ طرح آن در آثار مولوی، با برجسته سازی این نکته که عاطفه‌گرایی اخلاقی مولوی با خدا آغاز و به خدا می‌انجامد، مورد تعمق قرار گرفته حال آن که، مبنای عاطفه در مکتب اخلاقی غربی، بر عاطفۀ مخلوق متکی است، جای تامل دارد.
مقایسه تثلیت در آفرینش از دیدگاه ابن عربی و مسیحیت
نویسنده:
آلی لا عطار، عبدالرضا مظاهری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های فرعی :
انسان کامل (کلام) , 2. اصطلاحنامه مسایل جدید کلامی current debates in Kalam , الهیات(کلام جدید) , الهیات مسیحی , اعیان ثابته , فیض الهی , مذهب کاتولیک (مذاهب مسیحی) , عرفان تطبیقی , فلسفه دین , نفس رحمانی(عرفان نظری) , اعیان ثابته , وحدت(احکام ظهورات ذات عرفان نظری) , کثرت(احکام ظهورات ذات عرفان نظری) , حقائق محمدیه(انسانیت) , هستی شناسی ابن عربی , اقانیم ثلاثه , ایمان در مسیحیت , صدور کثرت از وحدت (عرفان) , خاستگاه تثلیث در مسیحیت (عرفان) , جایگاه کلمه لوگوس در تثلیث (عرفان) , کارکرد تثلیث در الاهیات مسیحی (عرفان) , تثلیث در قضایای منطقی (عرفان) , رابطه فردیت و تثلیث (عرفان) , رابطه فردیت و تثلیث در فص محمدیه از دیدگاه ابن عربی (عرفان) , فردیت تثلیث (عرفان) , رابطه تثلیث و طبیعت و تدوین (عرفان) , رابطه تثلیث و آفرینش از دیدگاه ابن عربی (عرفان) , جایگاه کلمه در تثلیث از دیدگاه ابن عربی (عرفان) , حقیقت محمدیه از دیدگاه ابن عربی (عرفان) , حقیقت تثلیث در ابن عربی و مسیحیت (عرفان) ,
چکیده :
در کلام جدید و فلسفة دین، جهان را علت غایی آفرینش در نظر می‌گیرند و رابطة جهان و خداوند را به گونه‌ای پس از آفرینش قطع می‌نمایند. دریافت فهم صحیحی از آفرینش و چگونگی رابطه خداوند با عالم و عدم جدایی این دو از یکدیگر از ضرورت‌هایی است که می‌بایست به اثبات برسد تا زندگی انسان در این عالم معنا پیدا کند. در اکثر سنت‌های مذهبی و نظام‌های فلسفی و برخی از ادیان، سه گانه‌هایی در ارتباط با نیروهای خداوند متعال می‌توان یافت که تثلیت را به عنوان یک نماد ظهور کامل قدرت الهی در جهان معرفی می‌نمایند. در ایمان مسیحیت تثلیت از آموزه‌های اصلی در الهیات مسیحی است که عیسی را مایة نجات بشر و روح القدوس را رابطة این نجات با ذات (پدر) معرفی می‌کند. در میان عارفان مسلمان ابن عربی در هستی‌شناسی خود نوعی تثلیت را در امر آفرینش الهی بیان می‌کند که از آن می‌توان پدیدة صدور کثرت از وحدت را تبیین نمود. ابن عربی علاوه بر بیان دیدگاه عرفا مانند بحث حقیقت محمدیه و عشق برای تبیین آفرینش از قضایای منطقی مانند صغری و کبری و حد وسط استفاده برده و محور اساسی کار خود را بر مبنای اسماء بنا نهاده است و به غیر از فاعل به قابل نیز پرداخته و نیمی از خلقت را به قبول همت قابل می‌داند. بدین لحاظ بحث فردیت و تثلیت را مطرح می‌کند تا چگونگی ظهور کثرت از وحدت را به نوعی بیان نماید و برای بیان این مطلب به مثال‌های مختلفی مانند علم و عالم و معلوم، عقل و عاقل و معقول، عشق و عاشق و معشوق، فعل و فاعل و مفعول اشاره می‌کند. او تثلیت را هم از طرف فاعل می‌گیرد و هم از طرف قابل و هر یک را مقابل یکدیگر قرار می‌دهد چنانکه ذات- اراده و قول را در برابر اعیان ثابته- پذیرش (سماع) و تسلیم می‌آورد و از این طریق چگونگی صدور کثرت از وحدت را تبیین می‌نماید.
صفحات :
از صفحه 170 تا 191
مفهوم دیگری و دیگرستیزی و دیگرپذیری در مثنوی مولانا
نویسنده:
محمد ذاکری، حشمت الله آذرمکان، نجمه دری، عبدالله فروزان فر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
«دیگری» از مفاهیم فلسفی‌ای است که از قرن بیستم در آثار فیلسوفانی چون ‌هایدگر، سارتر و بوبر و لویناس مطرح شده است.اگر چه در فلسفه اسلامی مفهوم «دیگری» به صورت یک مساله مطرح نشده است اما در ادبیات فارسی به شکل‌های مختلفی چون اقلیت‌های دینی، قومی و زبانی به این پدیده پرداخته شده است. نگاه مولانا در کتاب مثنوی معنوی‌اش به مساله دیگری به دو گونه است که هر دو نگاه، برخاسته از ویژگی‌های شخصیتی و فکری خود او و ضرورت‌های فضای فرهنگی عصر زندگی شاعر است. در نگاه اول مولانا در قامت یک فقیه مدرسه‌ای وامدار بر ساخته‌های پیشین درباره دیگری‌های مطرح در جامعه زمان خویش است و داوری‌هایی را روایت می‌کند که خود هیچ نقشی در تولید آن نداشته است و رنگی از ستیز با دیگری در قالب تحقیر، طرد و نفی را به همراه دارد. در نگاه دوم اما، دنیای مولانا بسیار متفاوت بوده و اندیشه خود وی و تجربیات شخص‌اش، شکل‌دهنده و تعریف‌کننده مفهوم دیگری است. اگر در نگاه اول، شاعر روایتگر اندیشه‌های دیگران است در نگاه دوم، خود دست به تولید معرفت می‌زند و در این افق جدید با کمک بن مایه‌های اندیشه عرفانی، بسیاری از بر ساخته‌های مرسوم پیشین را بر نتافته و تکرار نمی‌کند و با نگاهی انسانی و عرفانی، هستی و انسان را روایت می‌کند و از این رهگذر مفهوم «دیگری» نیز از تعاریف سابق خود دور و بازتعریف می‌شود.
صفحات :
از صفحه 68 تا 99
بررسی تطبیقی نی‌نامه مثنوی معنوی مولانا بر اساس نظریة نظام‌های گفتمانی گرمس
نویسنده:
ابراهیم رحیمی زنگنه، لیلا رحمتیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
نشانه- معناشناسی به استخراج نشانه‌هایی می‌انجامد که نمایان‌گر کارکردهای گفتمانی است. درک معنا از خلال روساخت و رسیدن به ژرف‌ساخت کلام، رابطة این نشانه‌ها را با کارکردهای شناختی و حسی آشکار کرده و نوع نظام گفتمانی را نمایان می‌سازد. از میان کتاب‌های ارزشمند پارسی وقتی صحبت از مثنوی می‌شود و مولانای بلخی کلام به قصور می‌رسد و تحلیل به سکوت، تأمل در این نگارۀ بی‌بدیل و راستین از بزرگ عارف ادب پارسی، دلنواز اهل ادب و دلپسند دنیای معنی است. استخراج معانی برتر این رشته مروارید دریای معنا و ترکیب آن با ادبیات روز دنیا در سیطرۀ نظریه‌های نوین ادبی، می‌تواند هنرنمایی‌های مولانای بلخی را در تئوری‌های ارائه شده توسط دانشمندان علم واژه شناسی به رخ بکشاند، این پژوهش با پاسخ به این پرسش که؛ نظام‌های گفتمانی گرمسی در نی‌نامه کدامند، به بررسی شگردهایی می‌پردازد که کارکردهای گفتمانی را حاصل می‌کند و با رویکردی توصیفی- تحلیلی تعامل میان نشانه و معناها را در «نی نامه» بررسی کرده‌است و نشان می‌دهد که برای درک معنا باید نشانه‌هایی را که از کارکردهای متفاوت شناختی و حسی درک می‌شوند، استخراج کرد و در رابطۀ تعاملی میان آن‌ها به گفتمان‌های حاصل‌شده پی برد.
صفحات :
از صفحه 149 تا 169
ویژگی‌های سبکی شعر عارفانه شمس مغربی (عارف قرن هشتم)
نویسنده:
اسماعیل آذر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
شمس مغربی شاعر قرن هشتم و اوایل قرن نهم، شاعری است صوفی مسلک با کشش و تمایل به ساحت عرفان اسلامی. سبک او در ژرف ساخت متاثر از سنائی غزنوی و عطار است. او تحت تاثیر مکاتبی چون پانته ایسم، بودائیسم، مسیحیت و وحدت وجود قرار گرفته و از شخصیت‌هایی مانند ابن عربی بهره برده است. همین تاثیرها یکی از عمده‌ترین ویژگی‌های سبکی او را رقم می‌زند. غزل‌های عارفانه شمس مغربی از نظر نقد ساختاری یک دست و یک پارچه است. میان بیت‌های غزل، مفهومی فراگیر وجود دارد به گونه‌ای که ارتباط و همبستگی‌های معنادار در غزل‌های عارفانه او مشهود است. زبان مغربی در پاره‌ای از قافیه‌ها متکلف و در سطح غزل آمیختگی فراوان با واژه‌های عربی و گاه ترکیب‌های نامأنوس دارد. از نظر فکری مغربی متمایل به عرفان ابن عربی و از نظر هنر شاعری می‌توان او را میان سنائی و عطار دانست. ویژگی‌های دیگر سبکی او کاربرد واژه‌هائی است که مبین ذوق صوفیگری و عارفانۀ شاعر است مانند: تجلی، آینه، خورشید، فنا و... از دیگر ویژگی‌های سبکی او، عبور از تصوف زاهدانه به سوی عرفان عاشقانه است.
صفحات :
از صفحه 100 تا 122
تأثیر شناخت درمانی گروهی با رویکرد عرفانی بر کمال‌گرایی و خودکارآمدی دانشجویان
نویسنده:
فاطمه بیان فر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
این مطالعه با هدف بررسی تأثیر شناخت درمانی گروهی با رویکرد عرفانی بر کاهش کمال گرایی منفی و افزایش خود کارآمدی دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سمنان انجام شد. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون بود. بر اساس نمونه گیری هدفمند، 60 نفر از دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سمنان انتخاب و در دو گروه 30 نفره آزمایش و کنترل با انتساب تصادفی جای گرفتند. ابزار پژوهش مقیاس خودکارآمدی شرر (1982) و مقیاس کمال گرایی تری- شورت و همکاران (1995) بود که دانشجویان به این دو پرسشنامه در دو مرحله پیش آزمون، پس آزمون باسخ دادند. گروه آزمایشی تحت 12جلسه نود دقیقه‌ای شناخت درمانی گروهی با رویکرد عرفانی قرار گرفتند. تجزیه تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون کوواریانس انجام گرفت. نتایج نشان داد که میزان کمال گرایی منفی گروهی که آموزش را دریافت کردند نسبت به گروه کنترل کمتر و خودکارآمدی گروهی که آموزش دریافت کردند نسبت به گروهی که این آموزش را دریافت نکرده بودند بیشتر بود. به عبارت دیگر، افراد دارای کمال گرایی منفی از افکار کمال گرایانه خود به عنوان شیوه‌ای برای رهایی از اضطراب استفاده می­کنند و تمایل دارند همه امور در کنترل آن‌ها باشند وقتی این افراد تحت آموزش شناخت درمانی گروهی عرفانی قرار می­گیرند راه­های دیگری برای کاهش اضطراب خود پیدا کرده و باورشان نسبت به کنترل تمام رویدادها تغییر می‌کند. همچنین مشخص شد که خودکارآمدی توان سازنده‌ای است که به وسیله آموزش مهارت‌های شناختی با رویکرد عرفانی می‌تواند به گونه‌ای اثر بخش ساماندهی شود.
صفحات :
از صفحه 123 تا 148
بررسی محتوایی و اجمالی «مجمع البحار» محمدتقی مظفرکرمانی از منظر عرفانی
نویسنده:
مینا خادم الفقرا، نصرالله شاملی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
ظهور قرآن به عنوان معجزۀ پیامبر اسلام(ص) باعث پیدایش علوم بسیاری از جمله علم تفسیر شد. از انواع علوم تفسیری می‌توان به تفاسیر عرفانی قرآن مجید اشاره کرد که در دوره‌های مختلف، آثار زیادی در این باره خلق شده است. یکی از آثار ارزشمندی که در این زمینه نگاشته شده است، اثر ارزشمند «مجمع البحار» تألیف «محمدتقی مظفر کرمانی» ملقب به «مظفرعلیشاه» از علما و عرفای بزرگ اوایل قرن دوازدهم (هـ.ق) و از اجداد مرحوم «ناظم الاطبا» است. این اثر، تفسیر منثور عرفانی سورۀ مبارکۀ حمد است. قبل از این رساله، مظفر علیشاه مثنوی بحرالاسرار را که تفسیر عرفانی و منظوم سورۀ حمد است، سروده بود و بنا به گفتۀ خود او، در اواخر عمر، برای اینکه این اثر مورد استفادۀ عموم مردم قرار گیرد، تفسیر مذکور را به نثر تألیف کرد و آن را به «مجمع البحار» موسوم گردانید. در این مقاله به بررسی اجمالی و محتوایی این اثر، که یکی از تفاسیر مهم و ناشناختۀ عصر قاجار است، پرداخته شده و کوشش شده است تا جایگاه این تفسیر منثور عرفانی که بر اساس نظریۀ مکتب «وحدت وجود» است، بازشناسی شود.
صفحات :
از صفحه 48 تا 67
نقش آموزه‌های قرآنی، اسلامی و عرفانی بر سبک زندگی اجتماعی
نویسنده:
رحمت رزاقی، محسن نورایی، زینب السادات حسینی، محسن موسوی، حسن باقرزاده خجسته
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
جوامع اسلامی دچار التقاط شدید فکری و رفتاری هستند. پس از چند سده پیشرفت تمدنی در جوامع اسلامی، هجوم دشمنان مختلف و جنگ‌های پیاپی و درگیری‌های داخلی و نیز تکفیر مسلمانان از سوی برخی از مذاهب اسلامی، جامعه اسلامی عقب گردی به سمت و سوی جاهلیتی جدید داشت. این عقب گرد همراه با پذیرش فرهنگ‌های مسلطی بود که در سده‌های اخیر توان علمی خود را در فن آوری‌های مادی نشان داده و در این عرصه‌ها پیشرفت‌های چشم‌گیری داشته‌اند. این گونه است که نوعی سبک زندگی التقاط در فکر و رفتار در جوامع اسلامی شکل گرفت که نه تنها عامل پیشرفت نشد، بلکه موجبات افزایش عقب افتادگی جوامع اسلامی و تسلط دشمنان دین و ملت شد. نویسنده در این مطلب بر آن است تا با بررسی سبک زیستی در جوامع اسلامی و علل مشکلات کنونی جهان اسلام، راه کار برونرفت را تبیین کرده و اثبات نماید که تنها راه همانا بازگشت به سبک زندگی اسلامی با بازخوانی و به کارگیری آموزه‌های قرآنی، اسلامی و عرفانی است. چرا که فرازمندترین و جامع‌ترین سبک زندگی، برنامه‌ای است که از تعالیم الهی و آموزه‌های وحیانی استخراج شده باشد. در این راستا دانشوران مسلمان نیزمتناسب با رویکرد علمی- فلسفی و آموخته‌های خود از اسلام و یافته‌های خود به ارائه برنامه زندگی اقدام کرده‌اند. در این میان عرفا نیز طبق آموخته‌های خود از اسلام و یافته‌های شهودی و باطنی، دستورالعمل‌هایی را برای رسیدن به حیات معنوی و زندگی مطلوب بیان کرده‌اند.
صفحات :
از صفحه 192 تا 211
بشر حافی
عنوان :
نوع منبع :
مدخل اعلام(دانشنامه اعلام) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دائرة المعارف اسلامی طهور,
بررسی عوامل زمینه‌ساز تکوین و تکامل ادبیات عرفانی
نویسنده:
هاجر جوکار، مریم پرهیزکاری، سید جعفر حمیدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
عرفان و ادبیات عرفانی یکی از مهم­ترین شاخه­های ادبیات تعلیمی و دارای گسترة وسیعی در ادبیات فارسی است. بی­تردید بخش عظیمی از آثار و متون ادبیات فارسی به آثاری با محتوا و مضامین عرفانی اختصاص دارد. حوادث، اتفاقات و سیاست­های حاکمان یک جامعه در همة ارکان آن جامعه اثرگذار است؛ ادبیات نیز همانند هر پدیدة دیگر، متأثر از فضای سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و حوادث و اتفاقات رخ­داده در جامعه است. این شرایط در هر دوره­ای می­تواند منجر به تکوین و تکامل و یا رکود و افول یک نوع ادبی شود. بخشی از این علل و عوامل به حوادث سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آن جامعه بستگی دارد. پیدایش و تکامل ادبیات عرفانی، هم­زمان با دورة حاکمیّت ترکان غزنوی، سلجوقی و مغول در ایران است. این مقاله که با روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابع کتاب­خانه­ای نوشته شده، به بررسی نقش عوامل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بر تکوین و تکامل ادبیات عرفانی در دوره­های مذکور پرداخته است. که عوامل مذکور شامل: فقدان حکومت مقتدر و علاقه­مند به فرهنگ ایرانی- اسلامی، ظلم و فساد حاکمیّت و انحطاط اخلاقی، سخت­گیری و تعصّبات مذهبی و سطحی­نگری دینی، انحطاط و افول علوم عقلی، تقدیرگرایی و ناامیدی مردم، نقش خانقاه­ها، نقش سروده­های زهدی، نقش شعر و نثر عرفانی عربی و مسائل اقتصادی است.
صفحات :
از صفحه 378 تا 394
  • تعداد رکورد ها : 1265