جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 534
برهان طرف و وسط
نویسنده:
ابوالحسن غفاری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
چکیده :
يكى از براهينى كه در امتناع تسلسل در علل حقيقى اقامه مى‌شود، برهان طرف و وسط است. بعضى براى استحاله تسلسل تا 52 برهان را ذكر كرده‌اند. حكيم سبزوارى تعدادى از براهين را در شرح منظومه بيان كرده است. براهينى كه در ابطال تسلسل اقامه شده دو دسته‌اند: الف. ابطال مطلق تسلسل؛ مثل برهان تطبيق. ب. ابطال تسلسل در علل كه علاوه بر آن منتهى به اثبات واجب‌الوجود هم مى‌شود؛ مثل برهان اسد و اخصر فارابى و برهان طرف و وسط. برهان طرف و وسط علاوه بر اين‌كه اثبات مى‌كند سلسله علل و معلولات در سلسله فاعلى نمى‌توانند بى‌نهايت ادامه داشته باشند، در سلسله علل مادى، صورى و غايى نيز جارى است. از اين‌رو، شيخ الرئيس ابن سينا مى‌گويد: «و هذا البيان يصلح ان يجعل بياناً لتناهى جميع طبقات اصناف العلل، و ان كان استعمالنا فى العلل الفاعليه»؛ برهان طرف و وسط صلاحيت آن را دارد كه در تبيين همه طبقات و اصناف علل (فاعلى، غائى، مادى و صورى) قرار گيرد، گرچه ما در علل فاعلى به كار برديم. در اين مقاله تاريخچه، تقرير و نقدهايى كه متوجه اين برهان است، بررسى مى‌شود.
جامعیت وحى محمدى (صلى الله علیه وآله) به گستره علم آن حضرت
نویسنده:
مصطفى کریمى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
چکیده :
رسالت هر پيامبرى به گرفتن وحى تشريعى اوست كه متن پيام و گوهر رسالت او خواهد بود و نزول هر پيامى به قدر ظرفيت وجودى گيرنده آن است. با توجه به اين كه پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) كامل ترين انسان ها و شريعتش آخرين مرحله برنامه الهى براى بشر است، قرآن كريم نسبت به ديگر كتاب هاى آسمانى از جامعيت برخوردار است. حضرت پيامبراكرم (صلى الله عليه وآله) در بيان آنچه خداوند از ميان پيامبران، فقط به او داده است، مى فرمايد: اُوْتِيْتُ جَوامِعَ الْكَلِمِ؛ به من جوامع دانش (گنجينه هاى معرفت) داده شد. بحث تفصيلى از جامعيت قرآن و پرداختن به تمام جوانب، عوامل و ملاك هاى آن مجال وسيعى را مى طلبد. در اين مقال پس از بيان آيات مربوط جامعيت قرآن و دسته بندى و ذكر اقوال انديشمندان اسلامى، نظر مورد قبول و دلايل و تحليل آن به اختصار، بيان مى گردد.
«عالَم انسان دینى» رهیافت اثربخشى فعالیت هاى معلمان تربیت دینى و اخلاقى
نویسنده:
مهدیه کشانى، حمیدرضا علوى
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
ازجمله چالش هاى پیش روى تربیت دینى و اخلاقى، عدم تأثیرگذارى روش هاى تربیتى مورد استفاده مربیان این حوزه ها مى باشد. از این رو، بروندادهاى آن، بعضا متصف به آموخته هاى خود نیستند و یا پس از مدتى، در مسیرى خلاف ارزش هاى دینى و اخلاقى، جهت گیرى مى کنند. مقاله حاضر مى کوشد با ترسیم عالَم انسان دینى براى معلمان، ضرورت ارزشى چنین عالَمى را در جهت تأثیرگذارى تعالیم دینى و اخلاقى تبیین نماید. روش این پژوهش، کیفى بوده و با رویکرد تحلیلى استنباطى، انجام گرفته است. نتایج نشان مى دهد مربى عالَم دار از دو جهت بر روى متربیان خود تأثیر مى گذارد. جهت اول و اصلى، جذبه روحى است که در متربیان به منظور عالَم دار شدن ایجاد مى کند و جهات فرعى، تأثیرگذارى هر مقام مربى در روح و جان متربى است. از این جهت، مربیان تربیت دینى و اخلاقى باید به جاى استفاده از رویکردهاى مادى، ابزارى و قهرى به رویکردهاى وجودى، درونى و اشراقى روى آورند که ورود به عالَم انسان دینى، زیربنایى ترین آنهاست.
صفحات :
از صفحه 45 تا 58
ضرورت وحى
عنوان :
نویسنده:
مصطفى دستجردى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
يكى از مباحث مهم در باب وحى، ضرورت عقلى آن است. علماى شيعه معتقدند كه انسان همواره به احكام و معارف وحيانى نيازمند است. جماعتى از معتزله بر اين باورند كه وحى عقلا ضرورت ندارد. از جمله اشاعره چون حُسن و قبح عقلى را قبول ندارند، براى وحى ضرورت عقلى نمى بينند. البته، اين به معنى انكار امكان و وقوع وحى از سوى آنان نيست. فقط براهمه منكر وحى بوده وبه بى فايده بودن آن استدلال هايى ذكر كرده اند كه تماما مورد نقد دانشمندان مسلمان واقع شده است. ما در اين مختصر چند ديدگاه مشهور را بررسى مى كنيم كه اولا، وحى را ضرورى مى دانند و ثانيا، بر مدعاى خود استدلال عقلى كرده اند.
وحى؛ تکلم الهى
نویسنده:
علی محمد قاسمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
از كلمات لغويان استفاده مى شود كه معناى اصلى «وحى» انتقال پنهانى است؛ همان گونه كه در اصطلاح، تفهيم اختصاصى احكام و معارف از جانب خدا بر بندگان خاص خويش براى هدايت مردم است، كه مخصوص انبيا (عليهم السلام) مى باشد. كلام هم در لغت، اصوات پى در پى و داراى معناست، ولى «كلام الهى» لفظى و مانند كلام آدميان نيست؛ چرا كه خداوند داراى شكل و هيأت و اعضا و جوارح نيست و قايم بر هوا يا اجسام ديگر نمى باشد، اگرچه ممكن است جسمى تجلّى گاه كلام خدا باشد. كلام خداوند نفسى هم نيست، زيرا غير از علم چيز ديگرى به نام كلام نفسى منشأ كلام نخواهد بود. مى توان ادعا كرد كه تكلم الهى (سخن گفتن) از صفات فعل است، اما كلام الهى در مواردى كه پيامبران مورد خطابند، همان حقايق و معارف الهى است كه بر قلب آن ها القا مى شود و از طريق علم حضورى قابل درك است. البته حقيقت كلام الهى (وحى رسالى) براى ما قابل درك نيست؛ زيرا اختصاص به انبيا دارد، اگرچه با دلايل و براهين قاطع به وجود آن مى توان پى برد.
پژوهشى در آیه مودّت
نویسنده:
على اکبر بابایى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
جمله «قل لا اسألكم عليه اجراً الا المودّة فى القربى»، كه به آيه مودت موسوم است از آياتى است كه بر فضيلت اهل بيت پيامبر (عليهم السلام) و موقعيت ويژه آنان دلالت دارد. تمام مفسران شيعه و جماعتى از مفسران اهل تسنن «القربى» در اين آيه را به خويشان پيامبر (صلى الله عليه وآله) تفسير كرده و اين آيه را از فضائل اهل بيت (عليهم السلام) آن حضرت به شمار آورده اند. روايات شيعه و سنى گوياى آن است كه منظور از «القربى» در اين آيه، چهار نفر على و فاطمه و حسن و حسين صلوات اللّه عليهم است. و در برخى روايات به نُه امام معصوم (عليهم السلام) پس از ايشان نيز تطبيق شده است كه مى توان گفت آن چهار نفر تنزيل و مصاديق زمان نزول آيه و آن نُه امام تأويل و مصاديق آينده آيه بوده اند. بر اين اساس، اين آيه دليل وجوب مودت آن چهارده نفر بر عموم مؤمنان است. البته، فايده اين مودت به خود مؤمنان عايد مى شود؛ زيرا اين مودت زمينه ساز هدايت آنان و مصون ماندن آنان از هر نوع ضلالت است. برخى، وجوه ديگرى را در معناى مستثناى اين آيه بيان كرده اند كه آن وجوه هم با مفردات و ظاهر آيه كريمه مخالف است و هم با رواياتى كه در تفسير «القربى» وارد شده، ناسازگار است.
بررسی تبعیت دلالت از اراده از منظر ابن‌سینا و خواجه نصیر طوسی
نویسنده:
فردین جمشیدی مهر، علیرضا کهنسال
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
برخی از منطق‌دانان بر این باورند که دلالت تابع اراده است و تا اراده‌ای محقق نشود، دلالتی صورت نمی‌گیرد. ابن‌سینا، خواجه نصیر طوسی و دبیران کاتبی از این دسته‌اند. برخی دیگر از بزرگان منطق نظیر قطب‌الدین رازی در این امر به مخالفت برخاسته و دلالت را تنها تابع علم به وضع دانسته‌اند. تتبعات تاریخی نشان می‌دهد که این مسئله از زمان ابن‌سینا و ‌توسط شخص وی مطرح شده است. از این رو تلاش کرده‌ایم که نظر ابن‌سینا به صورت کامل، تقریر و درباره اختلافات دو تن از شارحین بزرگ کلام وی یعنی خواجه نصیر طوسی و قطب رازی داوری شود. عده‌ای از اصولیون به‌نام نیز که در یک مسئله اصولی اختلاف نظر داشته‌اند، استطرادا به این بحث پرداخته و تفسیر دیگری را بیان کرده‌اند و مدعی شده‌اند که مراد عَلَمین (ابن‌سینا و خواجه نصیر) چیزی جز تفسیر آنان نبوده است. این نوشتار در صدد مقایسه نظر اصولیان و منطق‌دانان نیست و ذکر پاره‌ای از نظرات در اصول فقه تنها نشان‌دهنده وجودِ برداشت‌ها و تفسیرهای دیگر از کلام ابن‌سینا و خواجه نصیر می‌باشد. در این مقاله به شرح و جرح اقوال مشهور پرداخته و نتیجه گرفته‌ایم که در این باب نظر صائب همان قول قطب‌الدین رازی صاحب محاکمات است.
صفحات :
از صفحه 19 تا 30
گسترۀ عصمت انبیا از دیدگاه فخر رازی
نویسنده:
علیرضا پارسا، علی پریمی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
از نظر فخر رازی، ضروری است که پیامبران بعد از بعثت معصوم باشند. در عین حال، او عصمت قبل از بعثت را برای پیامبران لازم نمی‌داند. او معتقد است که پیامبران به صورت عمد گناه کبیره انجام نمی‌دهند، اما صدور گناه کبیره از آنان به صورت سهوی امکان دارد. او گسترۀ عصمت انبیا را در چهار مسئلۀ اعتقاد، تبلیغ و رسالت، احکام و فتاوی، و افعال و سیرت می‌داند. او با تکیه بر برخی مبانی، مثل جبرانگاری عصمت؛ دلایل عقلی، مثل بداهت عقل؛ و دلایل نقلی، مثل آیۀ 23 سورۀ جن، عصمت انبیا را اثبات کرده است. همچنین او به شبهاتی که در این خصوص با توجه به برخی از آیات قرآن مثل آیۀ 87 سورۀ انبیا جلوه کرده پاسخ داده است.
صفحات :
از صفحه 27 تا 52
قاعده قبح نقض غرض در کلام اسلامی
نویسنده:
محمدجواد دکامی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه شهید بهشتی,
چکیده :
میان متکلمان و حکمای مسلمان در خصوص وجود یا عدم غایت و غرض در افعال باری تعالی اختلاف نظر وجود دارد. اشاعره وجود هر گونه غایت و غرض در افعال الهی را با کمال ذاتی او متعارض می دانند و آن را انکار می کنند. در مقابل، حکمای الهی و متکلمان عدلیه معتقدند که حضرت باری تعالی در افعالش غایت و غرض دارد و هیچ فعلی از او سر نمی زند مگر اینکه متوجه غایت و غرض خاصی باشد، اما در اینکه غایت و غرض در افعال الهی به چه کسی یا چه چیزی بر می گردد میان این اندیشمندان اختلاف نظر وجود دارد. متکلمان عدلیه معتقدند که غرض باید به غیر خدا برگردد تا او از هر گونه نقص و کاستی مبرا باشد، اما حکما می گویند غرض باید به خود خدا برگردد تا با قاعده «العالی لا یلتفت الی السافل و لا یستکمل بِه» در تعارض نباشد. آنچه همه صاحب نظران بر آن اتفاق نظر دارند این است که «نقض غرض قبیح است»، زیرا منجر به اجتماع خواستن و نخواستن فعل واحد می شود که محال است. قاعده قباحت نقض غرض» در کلام عقلی کاربرد زیادی دارد و کمتر قاعده ای از لحاظ کاربرد به پای این قاعده می رسد. اهمیت این قاعده تا بدان حد است که در تمام اصول دین از آن بحث می شود. اصل وجود غایت در افعال الهی در مباحث مربوط به توحید اثبات می شود و سپس به عنوان مقدمه در اثبات اصول دیگر یعنی عدل، نبوت، امامت و معاد به کار می رود.
صفحات :
از صفحه 75 تا 98
دارالاسلام، محدوده جغرافیایى جهان اسلام
نویسنده:
حسین ارجینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
پس از بعثت پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) دين مبين اسلام ابتدا جزيرة العرب و سپس در دوره هاى بعدى با فتوحات، مناطق زيادى از جهان را در بر گرفت و حكومت هاى اسلامى در بسيارى از اين مناطق تشكيل شد؛ اما به مرور بخش هايى از آن، به دليل عدم وحدت مسلمانان و بى لياقتى حاكمان، به دست استعمارگران افتاد. نمونه بارز آن امپراتورى عثمانى بود كه تجزيه شد و هر قسمتى از آن تحت سيطره يك قدرت استعمارى قرار گرفت. آرمان اسلام حاكميت دين و شريعت اسلام بر جامعه بشرى و تشكيل «امّة واحده» است و خداوند هم تشكيل حكومت صالحان را در زمين وعده داده است. اما وضعيتى كه بر جهان بشرى حاكم است، وضعيتى نيست كه مطلوب اسلام باشد؛ با اين همه اسلام با توجه به واقعيات موجود، تا زمانى كه زمينه براى تحقق آن آرمان نهايى فراهم نشده است، وضعيت موجود در جهان را مى پذيرد و براى اين كه نوعى انسجام به مسلمانان بدهد، مسأله «دارالاسلام» و وجوب حفظ و دفاع از آن را مطرح مى نمايد.
  • تعداد رکورد ها : 534