آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

کانت، دین را بر ستون اخلاق استوار می‌کند و در رسالۀ «شکست کل تلاش‌های فلسفی در خصوص مسئلۀ عدل الهی»، ضمن ارائۀ تفسیر اخلاقی از شخصیت ایوب (ع)، وی را نمایندۀ «تئودیسۀ اصیل» می‌خواند. اما نزد کی‌یرکگارد، ایمان، سنتزی است از تز (طلب) و آنتی‌تز (ترک). این فرآیند را در «ترس‌ و لرز»، در ماجرای قربانی کردن اسماعیل (ع) می‌توان ادراک کرد. کی‌یرکگارد معتقد است که ایمان، بازداشتِ اخلاق است. یعنی تسلیم در برابر امر محال که عقل از پذیرش آن سر باز می‌زند، اما ایمان، امر محال را ممکن می‌پندارد. اگر عقل به پارادوکس مطلق، نه می‌گوید و اگر اخلاق آن را مذمت می‌کند، باز هم با اتکای به ایمان است که ابراهیم (ع) می‌تواند جان پسر خود را بگیرد. در نوشتار حاضر بر آنیم تا با محوریتِ نسبت دین و اخلاق، نقاط واگرا و همگرای این دو متفکر در پرداختن به ایوب (ع) و ابراهیم (ع) را واکاوی کنیم.

وضعیت نابسامان اجتماعی، سیاسی و فرهنگی اروپا (و به‌ویژه آلمان) در آغاز سدۀ بیستم، هایدگر جوان را به سمت و سوی این پرسش فراخواند که: « نقش و مسئولیت یک متفکر در جامعه چیست؟» او در این زمینه نقش مهمی را برای تعالیم، عقاید و علایق دینی شخصی خود قائل بود، چرا که احساس می‌کرد با ایجاد تعامل میان دین و فلسفه، می‌توان میراث فکری و فرهنگی واحدی را برای کل مردم اروپا به‌وجودآورد و از این طریق مسئولیت خود را به‌عنوان یک متفکر در برابر آن وضعیت ناگوار ایفا کرد. راهکار او برای این منظور طرح «الهیات تخریب» بود. الهیات تخریب این امکان را فراهم می‌کرد تا او گذشته (سنت اولیۀ مسیحی) را هم به‌عنوان معیار انتقاد حال (سنت متزلزل فلسفی و دینی غرب) و هم امکانی برای زندگی آینده (اصیل بودن) تبدیل کند. بنابراین، در تحقیق حاضر نشان می‌دهیم که راهکار هایدگر برای ایجاد میراث فکری و فرهنگی واحدی که در نهایت به شکل‌گیری الهیات تخریب منجر می‌شود، از یک طرف موجب همدلی یا دیالوگ او با سنت اولیۀ مسیحی و برخی شخصیت‌های بزرگ آن (از قبیل پولس، اگوستین، اکهارت، لوتر، شلایرماخر و کیرکگارد) می‌شود و از طرف دیگر زمینه را برای انتقاد جدی از الهیات و فلسفۀ سنتی (یا آنچه هایدگر آن را ماهیت انتو‌تئو‌لوژیکی غرب می‌نامد) مهیا می‌کند.

جان بیشاپ نوعی از ایمان گرایی را تعریف می کند و آن را ایمان گرایی معتدل می نامد که بر اساس آن، گاهی به لحاظ اخلاقی اجازه داریم به باوری که شواهد و قرائنی برای آن وجود ندارد، ملتزم شویم. این دیدگاه، ادامه دیدگاه ویلیام جیمز است که او، آن را در مقاله «اراده معطوف به باور» بیان کرده است. در این دیدگاه، بحث از مجاز بودن اخلاقی باور دینی به میان می آید. بیشاپ معتقد است که باور دینی می تواند متاثر از اراده باشد. البته از نظر او، اراده تنها به نحو غیر مستقیم می تواند بر باور تاثیر بگذارد. بنابراین ما می توانیم به نحوی باور خود را کنترل کنیم و بحث مسوولیت و وظایف ما برای داشتن یک باور مطرح می شود. در این مقاله، به ایمان گرایی جان بیشاپ و کنترل باور و اخلاق باور از دیدگاه او و ویلیام جیمز پرداخته ایم.

آنچه غالبا در تبيين نسبت انديشه کرکگور با آرا هگل مشاهده می شود اين است که بيشتر به تمايزهای او نسبت به هگل بسنده شده و کمتر به مولفه هايی توجه شده است که می تواند دليلی بر تاثيرپذيری او از هگل نيز باشد. نگارنده بر اين باور است که می توان با تحليل نحوه تحقق همين تمايزها، تاثيرپذيری کرکگور از هگل را نيز نمايان ساخت و از اين طريق، تبيين بهتری برای نسبت ميان اين دو ارائه داد. در تحليل تمايزها، از دو حيثيت «حفظ و حذف شدن»، مندرج در مفهوم «رفع» که يکی از مهم ترين مفاهيم فلسفه هگل است، استفاده شده و سعی بر آن بوده است تا در بستر اين تحليل، به بررسی تطبيقی آرای دينی اين دو فيلسوف پرداخته شود.

معناداری زندگی و جستجوی این معنا یک ضرورت اخلاقی، روحی، روانی و دینی است.علامه به حق بارها هشدار داده که معنای زندگی باید هماهنگ با ساختار غریزی و فطری انسان تعیین شود. خوردن و آشامیدن، شهوت جنسی و خواب و استراحت از نیازهای غریزی انسان است که افراط و تفریط یا تعطیل آنها مخالف ساختار غریزی است و باعث لطمه به انسان یا حتی به نابودی انسان منتهی می‌شود. در باره فطریات نیز چنین است، چرا که اینان نیز جزیی از ساختار و ذات انسان است که انکار و بی‌توجهی به آنها خسارت‌بار و بلکه ویرانگر است.هر دو فیلسوف معتقداند که زندگی لذت‌پرستانه و بلهوسانه یا غریزی زیستن به ناکامی، پوچی، و افسردگی منجر می‌شود. لذا علامه به فطری زیستن توصیه اکید دارد. کرکگور با این که گاهی غریزی و بلهوسانه زیستن را نیز یکی از گزینه‌های اصیل زیستن دانسته است، اما عملاً و شخصاً به ناکامی این راه اعترافات بسیار روشنی دارد. این نکته نشانه آن است که او به مقتضای زمان و مکان خاصی که در آن قرار داشته، مخاطبان را به تدریج و غیرمستقیم به فطری زیستن فراخوانده است.هر دو فیلسوف مومنانه‌ زیستن را مطابق با فطرت انسانی دانسته‌اند، هر چند علامه عقل و فطرت را بیش از همه موید دین اسلام و تشیع دانسته، چرا که آموزه‌های این دین و مذهب بیش از هر دین و مذهبی مطابق با ساختار فطری و غریزی انسان است.از نظر هر دو فیلسوف وجود خدا بدیهی و غیر قابل تردید است. مهم‌ترین منفعت اعتقاد به وجود خدا، معنا یافتن زندگی انسان است. زیرا خدای خالق و ربِّ جهان و انسان، حکیم و عالم هم هست و لذا برای آفرینش انسان هدف و معنایی در نظر داشته است.هر دو فیلسوف آزمایش و ابتلای با خیرات و شرور را فعلِ خدا و نخستین معنای زندگی می‌دانند. پایداری در آزمایش‌ها پله‌ای برای صعود به سوی فلاح و رستگاری نهایی است.در آموزه‌های اسلامی بندگی و عبودیت انسان در برابر خداوند نیز معنای زندگی انسان تلقی شده است. بندگی به معنای پذیرش و پیروی فروتنانه از کلیه آموزه‌های دینی (اعتقادی، اخلاقی و فقهی) است. جان مومنان در اثر بندگی خدا، به صفا و پاکی رسیده و از ناهنجاری‌های فکری، اخلاقی و عملی رهایی می‌یابد و سعادت دنیوی و اخروی را باعث می‌گردد. کرکگور نیز بندگی هوا و هوس‌ها را ویژه سپهر زیباپرستی یا بلهوسانه و التزام به اخلاق را در سپهر اخلاقی، منجر به ناامیدی، دلزدگی و ناکامی دانسته و تنها بندگی و تعظیم در برابر خدا و دین را باعث امید و آرامش و نجات و رستگاری می‌داند.. عبادت یا پرستش خداوند نیز دیگر معنای زندگی است. پرستش که در قالب اعمالی همچون نماز، ذکر، مناجات، دعا و... صورت می‌گیرد، نشانه بندگی و حقارت فرد در برابر پروردگار غنی و بی‌نیاز است و موجب نیل به رحمت، مغفرت و معرفت می‌گردد. تقرب به خداوند نیز معنای زندگی و در واقع مرحله نهایی آن در حیات دنیا است. آزمایش، بندگی و پرستش گام‌های لازم برای نزدیک شدن به خداوند است. از نظر علامه قرب به خداوند از دو راه آفاقی (حصولی) و انفسی (حضوری) ممکن است؛ اما سیر انفسی به مراتب سودمندتر، عمیق‌تر و واقعی‌تر است. کرکگور سیر آفاقی را در حوزه دینداری و عرفان، نه تنها غیرمفید بلکه مضر و مخرب می‌داند.اگر مرگ به معنای فنا و انعدام انسان باشد، ارزش آفرینش، آزمایش، بندگی، پرستش، تهذیب و معرفت نفس در نهایت معرفت رب و قرب الهی، معنا و مفهوم صحیحی نخواهد داشت و زندگی به زیستنش نمی‌ارزد و به تعبیر قرآن کریم جهان و زندگی انسان عبث، بیهوده و مهمل خواهد بود.. از نگاه علامه خداوند به خاطر حکمت، رحمت و عنایت یا عدالتش، جهان و انسان را بی‌عاقبت و بی‌معنا و بی‌هدف نیافریده است. لذا بعید است مرگ را پایان هستی انسان قرار دهد. انسان مخلوقی است سه لایه یا سه بُعدی که با مرگ طبیعی و بدن، با لایه ملکوتی و جبروتی‌اش حیات جدیدی را پیش‌روی دارد. انکار حیات واپسین به دلیل غفلت از لایه‌های روحانی وجود انسان و انس و الفت با ماده و دلبستگی‌های دنیوی است. کرکگور نیز از راه انفسی و دل و تمسّک به کتاب مقدس، لایه روحانی وجود انسان و جهان و حیات واپسین را باور دارد.زندگی پس از مرگ تجسم زندگی دنیای انسان است. استمرار افکار و رفتار خوب، ملکات فاضله را ایجاد کرده و این ملکات پس از مرگ به شکل بهشت جلوه خواهد کرد. افکار و رفتار بد و ناپسند، ملکات رذیله را باعث می‌شودکه پس از مرگ به هیئت دوزخ و عذاب در خواهد آمد. بنابراین معنای نهایی زندگیِ انسان تلاش برای برخورداری از زندگی سعادتمندانه اخروی و به عبارتی ورود به جوار قرب الهی و بهشت برین است. این سعادت بزرگ از رهگذر ایمان به خدا و آخرت و تبعیت از رهنمودهای دینی فراهم می‌آید.علامه طباطبایی و سورن کرکگور، یکی از شرق و دنیای اسلام و دیگری از غرب و دنیای مدرن و مسیحیت و هر دو در ژرفای ظلمت ناشی از بت‌پرستی‌های مدرن و پسامدرن به پا خاسته، پرچم دین‌داری را برافراشته و هر یک با تلاش مستمر و خستگی‌ناپذیر خود بار دیگر انسان ستم‌زده و خسته از دین‌گریزی را به سوی خدا، رستگاری ابدی و تعالیم پیامبران راستین فراخواندند؛ چرا که یافتن معنای صحیح زندگی، جز از این راه نه ممکن است و نه مطلوب.

ترجمه ماشینی : "این مهمتر از همه: برای خودت صادق باشد" یک ایده آل - یا تظاهر - به همان اندازه به هملت تعلق دارد که به قلمروهای سیاست و رسانه های اجتماعی امروزی که به دقت طراحی شده اند. اما اگر «خود واقعی» ما «بهترین» ما نباشد چه؟ پرتره‌های انتخاب شده اینستاگرام از اصالت اغلب به تناقض خود اجرایی ما خیانت می‌کند: اخلاص ما را ملزم می‌کند که همان چیزی باشیم که واقعاً هستیم، اما اخلاق بهتر است. هاوارد پیکت با تکیه بر نوشته های امانوئل کانت، سورن کی یرکگارد و امانوئل لویناس، دفاع واضحی از «نفاق با فضیلت» ارائه می کند. فتیش ما برای شفافیت به ما امکان می دهد فراموش کنیم که خود ممکن است شایسته بیان نباشد و ممکن است در عمل بیان به طور غیراخلاقی خودشیفته شود. این متفکران بزرگ با هوشیاری نسبت به این دوگانگی، از روش‌های ناسازگار وجودی حمایت می‌کنند. بازاندیشی در صداقت و اصالت، ارزیابی جدید و جذابی را نه تنها از اخلاق نمایشی، بلکه از تئاتری بودن اخلاق ارائه می‌کند، با این ادعا که دنبال کردن خود ایده‌آل، مستلزم اجرای رابطه‌ای و کنایه‌آمیز هویت است که فراتر از مفهوم ناب فردگرایی بیانی است.

ترجمه ماشینی : مفهوم ذهنیت محدود مقوله ای است که کارکرد دارد به عنوان یک موضوع مرکزی و متحد کننده برای متفکران مختلف در داخل جنبش وجودی در واقع بینش انسان به عنوان موجودی که آزادی انضمامی-در-حدود-از جذب به هر هدفی فرار می کند یا نظام جهانی فرض اساسی است که از آن وجود فیلسوفان نقد رادیکال خود را از متافیزیک سنتی آغاز می کنند فکر. با این وجود، باید گفت که پیدایش این است دیدگاه انقلابی تا حد زیادی مدیون همان سنتی است که در آن وجود دارد مخالفت می کند. بنابراین فصل های اولیه این مطالعه به بررسی ریشه های مقوله در دکارت و کانت، با در نظر گرفتن وجود اصرار جدی که دیدگاه موضوع متناهی تجسم می یابد رابطه منفی حتی با مبانی تاریخی خودش. آی تی استدلال می شود که هم کوگیتو دکارتی و هم ماورایی کانت موضوع، مقدمات اگزیستانسیالیسم انتزاعی، هرچند ضروری است موضوع به طور مشخص موجود توجه معطوف به دکارت است و تحلیل کانت از روابط بین متناهی و بی نهایت، آزادی و عقل، عقل و ایمان، با نگاه به نمایش چگونه ظهور مفهوم موضوع متناهی تحقق می یابد احتمالات مشخصی که در این تحلیل‌ها نهفته است، در عین حال ارائه می‌شوند خود را به عنوان یک راه حل ریشه ای برای مشکلاتی که گزارش های متافیزیکی بیان می کند موضوع موجود تولید می کند، اما در اصل نمی تواند آدرس دهد

یکی از جنبه های تعجب آور نبرد میان جهان آزاد و جهان تمام خواه تمایلی قوی به تاویل این نبرد میان خود با واژگان دینی بوده است. به ما گفته می شود که کمونیسم "دین دنیوی" تازه ای است که جهان آزاد در برابر آن به دفاع از "نظام دینی" متعالی خویش می پردازد. این نظریه لوازمی بیشتر از علت مستقیم اش دارد و "دین" را به قلمرو امور عمومی-سیاسی باز آورده است، دینی که از زمان جدایی کلیسا و دولت تا مدتها از این قلمرو بیرون رانده شده بود.

از نظر کرکگور، اخلاق در مرحلۀ دینی ـ که سومین مرحله از مراحل زندگی است ـ محقق می‌شود و مؤلفۀ اصلی آن، تسلیم در برابر امر مطلق دین است. ارزش‌های عام، کلی و عقلی در اخلاق، اعتباری ندارند. اخلاق از نظر اشاعره با مؤلفۀ حسن و قبح و تکلیف دینی، الاهی و شرعی، از حسن و قبح و تکلیف ذاتی و عقلی، دوری می‌‌‌جوید. از این رو، در اخلاق کرکگور و نیز در اخلاق اشاعره، عقل جایگاهی به منزلۀ معیار اخلاق، معرفت اخلاقی، الزام اخلاقی و انگیزش اخلاقی ندارد؛ و این مراتب، کاملاً در اختیار دین است. این مقاله ضمن نشان دادن اخلاق دینی کرکگور و اشاعره، اختلاف‌های آن‌ها را نیز در این رویکرد مشترک بیان می‌‌‌کند. اشاعره از بدو امر، دلالت و حکم اخلاقی را از دین می‌گیرند؛ اما کرکگور در اصل برای عقل، دلالت و حکم قائل است، اما امر مطلقِ دین، باعث می‌شود دلالت و حکم عقل به تعلیق درآید؛ همچنین بر خلاف آن‌که کرکگور مفاهیم ارزشی و الزامی اخلاق را با عقل درمی‌‌‌یابد، اخلاق اشاعره، حتی در ساحت معنا و مفاهیم اخلاقی نیز به دین وابسته است.