مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
احکام وجود(عرفان نظری) قواعد عرفانی مراتب وجود(خاص) معرفت شناسی عرفانی
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
بررسی تطبیقی ثبوتات ازلی در نزد معتزله، صور مرتسمه در نزد ابن سینا و اعیان ثابته در نزد ابن عربی
نویسنده:
رقیه بدری
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
علم خداوند به مخلوقاتش پیش از ایجاد آن‌ها، یکی از مسائل مهمی است که از دیرباز در میان متفکران الهی أعم از ‏متکلمان، فیلسوفان و عرفای اسلامی مورد توجه بوده است و در این زمینه بحث‌ها و کاوش‌های عقلانی صورت ‏گرفته است. هر یک از متفکران الهی در این زمینه بر اساس مبانی خود، پاسخ‌هایی به این سوال داده‌اند. متکلمان ‏معتزلی، که به عقل‌گرایی معروفند در این زمینه نظریه‌ی ثبوتات ازلیه را مطرح کردند. آن‌ها حقایق و ذوات اشیاء را ‏در حالت عدم دارای یک نحو ثبوت عینی می‌دانستند و می‌گفتند علم خدا پیش از ایجاد مخلوقاتش به این ذوات ‏تعلق می‌گیرد همچنین آن‌ها، این ذوات را در حال عدم دارای ثبوتی ازلی و ابدی و غیر مجعول می‌دانستند.‏‏از فلاسفه‌ی مشائی، فارابی و ابن سینا و پیروان آن‌ها بر این باور بودند که صورت‌های علمی و عقلی اشیاء از ‏ازل در ذات حق تعالی مرتسم هستند. به اعتقاد آن‌ها، خداوند به ذاتش علم حضوری اجمالی دارد و به اشیاء، قبل ‏از ایجاد آن‌ها علم حصولی تفصیلی دارد. صورت علمی تمام موجودات عالم از قبل در پیشگاه الهی است و خداوند ‏به تمام جزئیات اشیاء از قبل به صورت کلی و ثابت علم دارد و نحوه‌ی علم خداوند بدین صورت است که قبل از ‏پیدایش، حین پیدایش و پس از پیدایش ثابت است و تغییر نمی‌کند. به عبارتی، تغییر معلومات و جزئیات اشیاء ‏سبب تغییر در علم خدا نمی‌شود و همان علم منشأ پیدایش افعال و اشیاء می‌شود. علم عنایی خدا، علت صدور ‏افعال اوست، بنابراین خداوند فاعل بالعنایه است.‏‏ابن عربی نیز، با اعتقاد به این که تمام ماسوی الله ظهورات حق تعالی هستند، ماهیات اشیاء را در حضرت ‏علمیّه، دارای یک نحو ثبوت علمی می‌داند که این حقایق در پرتو تجلّی حق تعالی به منصّه‌ی ظهور می‌رسند. ‏متکلمان معتزلی، ابن سینا و ابن عربی هر یک بر اساس مبنا و نظام فکری خویش قائل به این نظرات شدند که با ‏مقایسه‌ی نظرات هر یک از آن‌ها در می‌یابیم علاوه بر وجوه مشترک، تفاوت‌هایی نیز وجود دارد از جمله اینکهابن ‏سینا، علم الهی به ماسوا را از طریق صور مرتسمه یا به عبارتی از طریق صورت‌های علمی اشیاء می‌داند که لوازم ‏وجود واجب الوجود هستند و از علم فعلی او نشأت گرفته‌اند ولی ابن عربی با اعتقاد به اینکه اعیان ثابته مظاهر یا ‏صورت‌های اسماء الهی‌اند, علم خداوند به اشیاء را از طریق اعیان ثابته می‌داند به گونه‌ای که اعیان ثابته از فیض ‏اقدس ناشی شده‌اند و از ذات حق تعالی که غیب الغیوب محض است تجلی یافته اند. به عبارت دیگر نظامی که ابن ‏سینا بدان قائل است، نظام علّی و معلولی است و در آن ترتیب وجود دارد. بدین صورت که ابتدا به صورت عقل ‏اول، سپس به صورت عقل دوم و ...، علم می‌یابد. به عبارتی نظام تشکیکی است. در حالی که در نظام ابن عربی ‏اینگونه نیست که صورتی پس از صورت دیگر واقع شود بلکه جهان صورت علم خداست و همه‌ی مراتب علم به ‏دو مرتبه‌ی غیب و شهود برمی‌گردد و علم الهی به ماسوا به صورت انطوای کثرت در وحدت است، به عبارتی ‏وحدت وجودی است.‏‏یکی از وجوه افتراق میان ابن عربی و معتزله نیز این است که ابن عربی، ثبوت اعیان ثابته را علمی و در تعیّن ‏ثانی و حضرت علمیّه می‌داند؛ یعنی مراد وی از اینکه اعیان ثابته در حال عدم ثابت‌اند این است که به وجود علمی ‏موجودند و به وجود عینی معدوم. در حالی که معتزله، قائل به ثبوت عینی و خارجی معدومات ممکن می‌باشند.از ‏وجوه ممیّز میان ابن سینا و معتزله نیز، این است که ابن سینا علم الهی به ماسوا را علم عنایی می‌داند و معتقد است ‏خداوند فاعل بالعنایه است، در حالی که معتزله، خدا را فاعل بالقصد می‌دانند.‏
انسان کامل از نظر ابن سینا، ابن عربی و سهروردی
نویسنده:
علی موسوی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
انسان کامل از مباحث کلیدی و اساسی و در عین حال جذاب و شیرین در فلسفه و عرفان به‌ویژهفلسفه و عرفان اسلامی است . فلسفه و عرفان اسلامی نگاه و توجه ویژه ای به انسان و چگونگیزیستن و به تکامل رسیدن وی دارد . عرفا با توجه به اهمیت سیر و سلوک وتکامل بیشتر به این موضوع پرداخته اند. این رساله با روشنقلی با فیش برداری از آثار ابن سینا و ابن عربی و شیخ اشراق و کتب و مقالات مرتبط با آنها تهیه شده است . ابن سینا که نماینده فلسفه مشاء است در بخش عرفان و تصوف از کتاب اشارات و تنبیهات خود به مباحث عرفانی پرداخته است ؛ او از انسان کامل نام نبرده است اما از ویژگی‌هایی که برای عارف نام برده است می توان چنین برداشت کرد که عارف از نظر او همان انسان کامل است . عارف از نظر او باید مراحل اراده ،ریاضت ، اوقات ، و سکینه را طی کند و در هر مرحله حالات خاصی برای او بوجود خواهد آمد . از ویژگیهای ظاهری نیز می توان گشاده رویی ، کینه نداشتن و با گذشت بودن ، تواضع و فروتنی ، تجسس نکردن ، وانجام عبادات و فرایض را ذکر کرد . ابن سینا به ضرورت پرورش قوه تفکر و تعقل برای رسیدن به کمالبسیار تأکید می کند و انسان کامل راکسی می داند که به منتها درجه عقلی رسیده باشد. سهروردی که پایه گذار حکمت اشراق خوانده می شود نیز بدون اینکه از انسان کامل نام ببرد در کتابهای حکمه الاشراق و پرتو نامه و صفیر سیمرغ ویژگی‌هایی برای حکیم متأله مانندانجام عبادات ، خلوت ،ریاضت ،توانایی خلع اختیاری بدن از روح و غیره ذکر کرده است . سهروردی بیشتر به جنبه های عرفانی و صوفیانه انسان کامل پرداخته است .اما ابن عربی که پدر عرفان نظری نام گرفته است نخستین کسی است که واضح و مشخص از انسان کامل نام برده است و به بیان ویژگیها و خصوصیات و راه رسم کامل شدن می پردازد . انسان کامل ، جهان اکبر است که هرچه در هستی است در او وجوددارد بلکه چیزی بیشتر دارکه همان امانت الهی است .انسان میوه درخت آفرینش . انسان کامل زبده وحاصل این میوه است ، او مقصود آفرینش و آیینه تمام نمای الهی است که تمامی اسماء و صفات الهی را در خود منعکس می کند . ویژگی مشابه این سه عارف و فیلسوف بزرگ مسلمان توجه جدی و بارز آنها به اهمیت تکامل انسانی است که با دیگر موجودات تفاوتی اساسی دارد و آن روح و نفس آنهاست که توانایی عروج به بالاترین حد هستی را دارد .
وحدت وجود درمشرب عرفاء و حکمت المتعالیه
نویسنده:
قدسی راد قدرت الله
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
ابن عربی و نظریه وحدت وجود
نویسنده:
زکریا بهارن‍ژاد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
بررسی و مقایسه‎ی وحدت وجود از دیدگاه ادویته ودانته و گلشن‎ راز شبستری
نویسنده:
سارا زینعلی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
نظریه‌ی وحدت وجود از عمیق‌ترین دستاورد‌های عرفان و یکی از دیریاب‌ترین اندیشه‌های بشری در طول تاریخ بوده که با تقریر‌های گوناگون تبیین گردیده است. از آنجا که این مسأله زیر‌بنای بسیاری از مباحث عرفانی است عرفا بیش از هر موضوع دیگری به آن پرداخته‌اند. ارباب وحدت وجود بر این باورند که حقیقت مطلق گرچه به صورت اشخاص و افراد مختلف ظاهر می‌شود ولی در کنه ذات خود واحد است. بر این اساس جهان امری غیر واقعی است و همه‌ی وقایع ذهنی و مادی اموری موهوم و در حکم عدم‌اند. این اندیشه در جهان اسلام و سرزمین هند از سابقه‌ای بس کهن برخوردار است. از این رو بنا به ضرورت موضوع در رساله‌ی حاضر به بررسی و مقایسه‌ی عقاید وحدت وجودی شنکره بانی مکتب هندی ادویته ودانته با آرا و نظرات شبستری عارف مسلمان و سراینده‌ی منظومه‌ی گلشن-راز پرداخته می‌شود. آنچه در خور توجه است این است که با وجود اینکه این دو عارف فرزانه متعلق به دو سنت دینی و عرفانی متفاوت هستند ولی عقاید آن‌ها در باب خدا‌شناسی، انسان‌شناسی و جهان‌شناسی از بسیاری جهات قابل تطبیق با یکدیگرند. بر این اساس فصل اول این رساله شامل کلیات و همچنین مروری بر تحقیقات در زمینه مورد بحث می‌باشد. فصل دوم به موضوعاتی از قبیل عرفان اسلامی، معرفی شبستری، دین هندو، معرفی شنکره، وحدت وجود و... می‌پردازد. در ادامه در فصل‌های جدا‌گانه مباحث مرتبط از دیدگاه این دو عارف مورد کاوش قرار گرفته و در نهایت به مقایسه و مقارنه عقاید این دو عارف بر اساس نسبت‌های قیاس‌پذیر پرداخته شده است.
سیرى تطبیقى در معناى «برزخ» و «مثال» از دیدگاه فلاسفه، عرفا، و متکلّمان
نویسنده:
احسان ترکاشوند، اکبر میرسپاه
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی قدس‌سره,
چکیده :
واژه «برزخ» در لغت و نیز در اصطلاح، معانى گوناگونى دارد که عدم توجه دقیق به این معانى، گاه موجب سوء برداشت از آن واژه مى‏شود. از این‏رو، شایسته است که در یک پژوهش تطبیقى، معانى واژه «برزخ» را در اصطلاح فلاسفه، عرفا، و متکلّمان به طور دقیق بررسى نماییم تا به این وسیله مانع از هرگونه سوء برداشت از این واژه در اصطلاحات گوناگون شویم. از دیدگاه فلاسفه مسلمان، برزخ به مرتبه‏اى از وجود گفته مى‏شود که حدّ وسط بین عالم مادّه و عالم عقل است و به دو قسم متّصل و منفصل تقسیم مى‏شود. امّا از نظر عرفا، برزخ به دو قسم نزولى و صعودى تقسیم مى‏گردد؛ قوس نزول و صعود برزخ عرفا هرکدام حصّه‏اى از مثال منفصل فلاسفه محسوب مى‏شود. از دیدگاه متکلّمان، برزخ همان عالم حدّ فاصل مرگ و قیامت انسان است که از نظر مفهوم، با برزخ در اصطلاح فلاسفه و عرفا تباین دارد؛ ولى از نظر مصداق، همان قوس صعودى برزخ عرفاست و با برزخ فلاسفه رابطه عامّ و خاصّ من‏وجه دارد.
ثلاثة حكماء مسلمين (ابن سينا - السهروردي - ابن عربي)
نویسنده:
حسين نصر
نوع منبع :
کتاب , مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
تاريخ الفلسفة الإسلامية منذ الينابيع حتى وفاة إبن رشد
نویسنده:
هنري كوربان، ترجمه : نصیر مروة، حسن قبیسی، مقدمه و نظارت : امام موسی صدر، الأمیر عارف تامر
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
بیروت : ,
کلیدواژه‌های اصلی :
کلیدواژه‌های فرعی :
عالم انوار , اندیشه فلسفی , تشکیک نوری , قوه وحی نبوت , امام شناسی , اشاعره (اهل سنت) , عقاید اسماعیلیه , عقاید معتزله , علم امامت , کسب , معتزله (اهل سنت) , وعد و وعید , ولایت معنوی , امام غایب , منزلت بین منزلتین , وراثت (امامت) , ولایت خاصه امام , اسماعیلیه ( جعفری ) , امر به معروف , ائمه مستور اسماعیلیه , باطنیه ( اسماعیلیه ) , حدوث قرآن , انسان کامل (کلام) , مخالفت با فلسفه , تفسیر فلسفی وحی , فلسفه عربی , هلنیسم , هرمنوتیک , علم طبیعی , حکمت اشراق the School of Illumination , علم معاد (فلسفه ذیل الهیات بالمعنی الاخص) , قرآن , حکمت نبوی , 13. علم کلام , حکیم عارف , 6- فرق تصوف (اعم، (فرق اسلامی)) , فاطمیان(اسماعیلیه) , تصوف عاشقانه , تاریخ تصوف , صوفیان (صوفیه) , عرفان شیعی , نور (حکمت اشراق) , عرفان نظری , عالَم مثالی(حکمت اشراق) , جوهر غاسق(حکمت اشراق) , نور الانوار , نشاه(نشأه، نشئه)برزخی , مقام ولایت(قسیم مقام نبوت و رسالت و خلافت , مقام محبت , راه باطن(مقابل راه ظاهر) , آثار سهروردی , قلاع اسماعیلیه , نقد غزالی بر فلسفه , دین و تصوف , امام زمان (عج) , ایمان و عقل , نقد فلسفه , فلسفه زبان ,
الهیات عرفانی: یکپارچگی معنویت و الهیات
نویسنده:
Mark A. McIntosh
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
Wiley-Blackwell ,
امام مهدی عجله الله تعالی فرجه الشریف از دیدگاه محی‌الدین ابن عربی و صدرالدین قونوی
نویسنده:
محمدحسین مختاری
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
مهدویت و ظهور یکی از مسائل مورد اتفاق بین همه مذاهب کلامی و فقهی اسلام است و تفاوت های موجود، نه اختلاف عقیده در اصل نظریه بلکه اختلافاتی فرعی در مواردی مانند شرایط تولد و یا ظهور است. عرفان نیز مانند دیگر جنبه های اسلامی در اعتقاد به این اصل نه تنها با دیگر شاخه های اسلامی مشترک است؛ بلکه تاکید بیشتری بر این اصل داشته است. زیرا ولایت که ارتباط تنگاتنگی با این موضوع دارای از ارکان عرفان اسلامی به شمار می رود و ولایت و ختم آن از موضوعات بسیار مهم و البته مناقشه انگیز در عرفان است. عرفا و محققان شیعی به اتفاق ختم ولایت خاصه را از آن امام مهدی عجله الله تعالی فرجه الشریف دانسته اند، اما دربین عرفانی سنی مذهب، در اعتقاد به این موضوع اختلاف وجود دارد. پژوهش پیش رو در پی آن است که نظر ابن عربی و ممتازترین شاگرد وی، صدرالدین قونوی را درباره ی امام مهدی عجله الله تعالی فرج الشریف بررسی کند. برای این مهم ناگزیر طرح مسائلی در باب ولایت و ختم ولایت لازم می اید. پس از توضیحات در باب اهمیت و جایگاه این این بحث در عرفان اسلامی، نگاه ابن عربی و صدرالدین به ختم ولایت و جایگاه امام مهدی عجله الله تعالی فرج الشریف از خلال مهم ترین آثارشان و شارحان و مفسران بررسی شده و پس از آن به نگاه کلی ایشان به ویژگی ها و منزلت امام مهدی عجله الله تعالی فرجه الشریف می پردازد.
صفحات :
از صفحه 147 تا 164