مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
شک پیرهونی شک دستوری شکاکیت آشکار شکاکیت پنهان شکاکیت دینی شکاکیت معرفت شناختی شکاکیت معنایی شکاکیت هستی شناختی
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 43
بررسی تطبیقی قضایای تحلیلی و ترکیبی کانت با حمل اولی و حمل شایع در نظر علامه مصباح یزدی
نویسنده:
جمال سروش، علیرضا صانعی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم,
چکیده :
تفاوت قضایای تحلیلی و ترکیبی و کاربرد­های هر یک از آنها از مسائل مهم معرفت­شناسی و فلسفه تحلیلی است که ابتکار آن به نام «امانوئل کانت» رقم خورده­ است. بررسی سابقه این تقسیم و معرفی لایب‌نیتس به عنوان مبتکر واقعی آن اولین بحثی است که در این نوشته آمده­ است. تعریف قضایای تحلیلی و ترکیبی از نظر آیت‌الله مصباح یزدی و همچنین تعریف حمل ذاتی اولی و حمل شایع صناعی از منظر ایشان بحث بعدی این نوشتار است.‌‌ در ادامه، بررسی تطبیقی قضایای تحلیلی و ترکیبی کانت با تقسیم مشابه آن در منطق اسلامی، یعنی تقسیم قضایا به حمل ذاتی اولی و شایع صناعی، جای می‌گیرد. مقاله حاضر، با روش تحلیلی- تطبیقی و با استفاده از مطالعات کتابخانه‏ای، مقایسه تطبیقی این دو گونه از قضایا را در دستور کار قرار داده است. پرسش اصلی این پژوهش عبارت است از: نسبت قضایایی که از حمل ذاتی اولی - در نظر علامه مصباح­یزدی - برخوردارند با قضایای تحلیلی - در نظر کانت - و نیز نسبت قضایایی که از حمل شایع برخوردارند با قضایای تحلیلی چیست؟ در پایان، به این نتیجه رسیدیم که این دو تقسیم با وجود شباهت­هایی که با یکدیگر دارند، مطابقت کامل نداشته، شباهت این دو تنها در کلیات است و در جزئیات و در اهدافی که هر دو دنبال می­کنند هیچ شباهتی ندارند.
صفحات :
از صفحه 93 تا 115
نقد و بررسی نگاه تاریخی - حسی مستشرقان به قرآن
نویسنده:
بتول اسفندیار
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
مقصود از « نگاه تاریخی ـ حسی مستشرقان به قرآن»، نوع نگاه معرفت‌شناسانه‌ای است که بر اساس مبانی معرفتی جهان غرب شکل گرفته است که بر مبنای آن، آنچه به آزمون و خطا در آید، دست‌یافتنی و البته علمی است و تاریخ‌مندی و تاریخ‌پذیری نشانه و مولفه‌ای از حسی و تجربی بودن آن پدیده به حساب می‌آید. به این قرار، با سیطره یافتن این نوع نگاه معرفتی سکولار در غرب و گشایش باب شکاکیت، تمامی ساحات هستی در این راستا بازتعریف و بازفهمی خواهد شد. در این میان، شرق‌شناسی نوین هم سر بر آورد و با تن دادن به این تغییر معرفتی، مطالعات شرق‌شناسانه نیز در مسیر حاضر پی ریزی گردید و با پیش فرض قرار دادن مبانی حس‌گرایانه به کنکاش در حوزه اسلام و قرآن کریم ورود یافت. به این ترتیب، تاریخ قرآن متأثر از اصالت تاریخی و تاریخ‌گرایی قرن نوزدهم به نگارش در آمد، به گونه‌ای که فهم، تنها در سایه تاریخ دست‌یافتنی تلقی شد. این همه در حالی است که معرفت توحیدی با تعریفی متفاوت از اصل معرفت و با ارائه ابزارهای دست‌یابی به معرفت، در تعارضی آشکار با مبانی معرفتی غرب مدرن می‌ایستد.تحقیق حاضر، با بیان تشریح مبانی معرفتی حاکم بر جهان غرب و ارائه تصویری از معرفت توحیدی، بر آن است تا مطالعات شرق‌شناسان را بکاود و انگیزه نگارش تاریخ قرآن از سوی غربیان را به نقد بنشیند.
قرائت دین و چالش معیار
نویسنده:
عباس عارفی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
‌این‌ مقاله‌ به‌ مقایسة‌ دو گونه‌ نزاع‌ و چالش‌ در عالم‌ اندیشه‌ می‌پردازد، یکی‌ چالش‌ شکاکیت‌ و نسبیت‌ و دیگر چالش‌ تکثر قرائت‌ یا پلورالیسم‌ قرایی، و سرانجام‌ به‌ این‌ نتیجه‌ می‌رسد که‌ این‌ دو نوع‌ جریان‌ در واقع‌ از یکجا منشأ می‌گیرد، و در منتهی‌ نیز به‌ یک‌ نتیجه‌ ختم‌ می‌شود. برای‌ نیل‌ به‌ این‌ هدف، ابتدا زیرساخت‌های‌ معرفت‌شناسی‌ مسأله‌ - خصوصاً‌ «مسأله‌ معیار» - مورد بررسی‌ قرار می‌گیرد و به‌ رویکرد شکاکان‌در نفی‌ معیار و رهیافت‌ نسبی‌گرایان‌ در ارجاع‌ معیارها به‌ انسان‌ معیاری، که‌ در واقع‌ نفی‌ معیار واقعی‌ و نفس‌الامری‌ است، اشاره‌ می‌شود، سپس‌ به‌ زیربنای‌ هرمنوتیکی‌ مسأله‌ قرائت‌ پرداخته‌ می‌شود، به‌ این‌ نتیجه‌ رهنمون‌ می‌شود که‌ هرمنوتیک‌ فلسفی‌ گادامر و اتباع‌ او در واقع‌ بیانی‌ است‌ از شکاکیت‌ و نسبیت‌ معرفت‌شناسی‌ در عالم‌ قرائت، چرا که‌ این‌ نوع‌ هرمنوتیک‌ نافی‌ هر نوع‌ معیار واقعی‌ در باب‌ قرائت‌ هر نوع‌ متنی‌ است، و این‌ اشکالی‌ است‌ که‌ کسانی‌ چون‌ بِتی‌ و هِرش‌ بر گادامریان‌ نیز وارد کرده‌اند.این‌ مقاله‌ در پایان‌ نیز به‌ کیفیت‌ راه‌ برون‌ شد از دگماتیزم‌ هرمنوتیک‌ فلسفی‌ در نفی‌ معیار اشاره‌ می‌کند و راه‌ خلاصی‌ از این‌ بحران‌ را باز می‌نماید
تأملى در استدلال‏‌هاى مبناگروى
نویسنده:
محمدصادق علی‏ پور، مجتبى مصباح
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره),
چکیده :
توجیه معرفت یکى از مهم ترین مسائلى است که از دیرباز ذهن فیلسوفان و معرفت شناسان را به خود مشغول کرده و موجب ارائه نظریات متفاوتى در این باب شده است. مبناگروى یکى از قدیمى ترین و مهم ترین این نظریات است. ازاین رو، این پژوهش درصدد بررسى استدلال هاى مبناگروى و مهم ترین چالش هاى پیش روى آن است. در این راستا با بررسى استدلال از راه استحاله تسلسل و احتمال و یقین، روشن خواهد شد که تنها برخى تقریرهاى استدلال از راه استحاله تسلسل قابلیت اثبات مدعاى مبناگرایان را دارد. این در حالى است که نتیجه استدلال از راه احتمال و یقین چیزى نیست که مبناگرا به دنبالش باشد.
صفحات :
از صفحه 105 تا 125
وثاقت معرفت عقلانى در تفسير الميزان
نویسنده:
عباس قربانى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
قرآن كريم با دعوت به خردورزى از انسان، ايمان به خدا، جهان غيب و زندگى مؤمنانه را طلب مى كند. اما وثاقت عقل حتى در باب جهان مشهود سخت مورد مناقشه است. در اين صورت، چگونه مى توان به دعوت قرآن پاسخ مثبت داد؟! در تفسير الميزان چه راه حلى ارائه مى شود؟ در اين تحقيق، با هدف يافتن پاسخ براى پرسش هاى فوق و تأمين اعتماد نسبت به عقل و يافته هاى آن، با روش كتابخانه اى و استناد به مطالب علامه طباطبائى در الميزان و به تناسب، آثار ديگر ايشان و نيز با تحليل منطقى روشن مى شود كه استاد در عين تأكيد بر بداهت مفهوم علم و تحقق مصداق آن، ضمن پاسخ به شكاكان و حس گرايان، وثاقت معرفت عقلى را اثبات مى كند و بدين ترتيب، مخاطب ايشان نسبت به اعتبار كاربست عقل براى تأمل در آيات تكوينى و تشريعى اطمينان خاطر مى يابد.
صفحات :
از صفحه 43 تا 52
تبیین رویکردها و فرایند روش‌شناختی حکمت اشراق
نویسنده:
عبدالحسین خسروپناه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران ,
چکیده :
در عصر سهروردی متکلمان، فقها و صوفیان به مخالفت با فلسفه برآمدند؛ در چنین موقعیتی، سهروردی نظامی معرفتی بنا گذاشت که در آن عرفان و قرآن و برهان در کنار یکدیگر قرار گیرند. او ضمن تبیین اعتبار عقل، نقل و شهود، به عنوان سه منبع برای پاسخ به پرسش‌های معرفتی؛ نظامی فکری از سنخ حکمت و فلسفه عرضه نمود و یافته‌های این سه منبع را به صورتی منسجم و هماهنگ در کنار یکدیگر قرار داد. این انسجام و عدم التقاط، ناشی از فرایند روش‌شناسی حکمت اشراق است که از یک سو مبانی و اعتبار منابع معرفت را با رویکرد عقلی اثبات می‌کند و بنابراین از سنخ حکمت و فلسفه است؛ و از سوی دیگر برای یافته‌های شهودی و نقلی اقامه برهان می‌کند، و چون مدعی است حکمت حقیقی حاصل دریافت از انوار ملکوت است؛ اشراقی است.
صفحات :
از صفحه 65 تا 79
مسئله معیار؛ چالش ها و رهیافت ها
نویسنده:
رحمت الله رضایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
داشتن معیار برای تشخیص صدق از کذب، و معرفت از غیر معرفت، همواره از مهم ترین مسائل در حوزه معرفت شناسی بوده است. به استناد همین مسئله، برخی درصدد انتخاب گزینه های نسبیت و شکّاکیت برآمده اند. از این رو، فیلسوفانی کوشیده اند تا به تنسیق و تدوین آن بپردازند. یکی از مهم ترین مسائل در این باب، آن است که آیا معیار یا معیارهایی برای ارزیابی وجود دارند یا نه؟ اگر وجود دارند، این معیار یا معیارها کدامند؟ در خط مقدّم این نزاع، نسبیت گرایان و شکّاکان قرار دارند که منکر وجود معیار مطلق برای ارزیابی هستند. اما اندیشمندانی که نسبیت و شکّاکیت را معقول نمیدانند، به وجود معیار و یا معیارهایی باور دارند. دستاویز دیگر برای شکّاکیت، نحوه دستیابی به این معیارهاست که آیا باید جزئیگرا بود یا روش گرا؟ آنچه در این مسئله میتواند قابل دفاع باشد، جزئیگرایی است. به اعتقاد حکمای مسلمان، حتی اگر نتوان نحوه دستیابی به آن را تبیین کرد، بازهم مجالی برای شکّاکیت فراهم نمیشود.
کواین علیه دکارت: خوانش معرفت‌ شناسی کل‌گرا و طبیعی‌ شده در بافت نقد سنت دکارتی
نویسنده:
حسین شقاقی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
کواین از تجربه‌گرایانی است که منتقد تجربه‌گرایان پیش از خود است. در این مقاله نشان می‌دهیم که کواین در واقع منتقد سنت معرفت‌شناسی‌ای است که دکارت مؤسس آن است و تجربه‌گرایانی که کواین منتقد آنان است نیز در واقع بخشی از این سنت محسوب می‌شوند، چرا که اندیشه‌های آن‌ها واجد ویژگی‌های اصلی این سنت است. در اینجا به ویژه به دو ویژگی این سنت، یعنی مبناگرایی[1] و محوریت مسئله توجیه[2] تمرکز می‌کنیم. در نهایت نشان می‌دهیم معرفت‌شناسی کواین هر دوی این ویژگی‌ها را رد می‌کند. دو خصوصیت از معرفت‌شناسی کواین که در اینجا نقش تعیین‌کننده‌ای دارند، کل‌گرایی و طبیعی‌گرایی[3] او هستند.
صفحات :
از صفحه 89 تا 112
طبیعت گرایی
نویسنده:
رضا اکبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
مقاله‌ی کواین، با نام «معرفت‌شناسی طبیعی‌شده»، منتشرشده در سال 1969، تأثیر فراوانی بر خطّ سیر مباحث معرفت‌شناسی داشته است. معرفت‌شناسی سنّتی، بر دو مسأله‌ی شکّاکیّت و توجیه، تأکید فراوانی دارد و برای حصول معرفت، رعایت برخی وظیفه‌های معرفتی را خواستار است. به عنوان نمونه، مطالبه‌ی وظیفه‌های معرفتی در اندیشه‌های دکارت و کارنپ ملاحظه می‌شود. کواین، این نگاه دستوری به معرفت‌شناسی را ناکارآمد می‌داند و به جای آن، جایگزین شدن نگاه توصیفی به معرفت‌شناسی را پیشنهاد می‌کند. در نگاه او، معرفت‌شناسی، مقدّم بر علوم نیست، بلکه این علوم هستند که بر معرفت‌شناسی، تقدّم دارند. کیم، با انتقاد از دیدگاه کواین، معتقد است که امکان سلب جنبه‌ی دستوری از معرفت‌شناسی وجود ندارد و برای ادّعای خود، دلیلی را اقامه می‌کند. سخن کیم، با پاسخ افرادی هم‌چون کمپل مواجه شده است. در این مقاله، دیدگاه کواین، مورد بررسی و نقد قرار گرفته است و نشان داده شده است که ادّعای کواین، هر چند از جهاتی قابل‌پذیر است، امّا نمی‌تواند به عنوان یک کل، نظریّه‌ی صحیحی قلمداد شود.
صفحات :
از صفحه 89 تا 106
نگاهی دوباره به قرینه‌گرایی (بررسی رابطه عقل و ایمان از دیدگاه کلیفورد همراه با تحلیل و بررسی قرینه‌گرایی)
نویسنده:
یحیی کبیر، میثم مولایی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مساله رابطه عقل و ایمان همواره به عنوان جدالی جدی و اساسی در تاریخ اندیشه رخ نموده است. این نزاع از عصر روشنگری به بعد با جدیت و محوریت بیشتری روبه رو شد و تا عصر حاضر، اهمیت خود را حفظ کرده است. از جمله پاسخ هایی که به حل این نزاع داده شده است، پاسخ قرینه گرایان است. به اعتقاد گروهی از ایشان، باورهای دینی که خاستگاه شان ایمان است، نامعقول اند و در نتیجه، ایمان ورزی امری خطاست. در میان نظریه پردازان معاصر اقبال زیادی به رویکرد قرینه گرایانه کلیفورد شده است. مقاله وی با عنوان «اخلاق باور» تاکنون و با گذشت زمان بسیاری از انتشار آن، همچنان دارای نفوذ در محافل فلسفی بوده و تا امروز دیدگاه های موافق و مخالف بسیاری را در این زمینه برانگیخته است. بنابراین، همراه با تشریح قرینه گرایی به تقریر کلیفوردی از این رویکرد خواهیم پرداخت. در این نوشتار می کوشیم تا پس از بررسی ماهیت باورهای دینی، انتقاد قرینه گرایی را بر این باورها طراحی کنیم و در پی آن، واکاوی و تحلیل اصل قرینه گرایی به اجزای سازنده آن، یعنی اصل معقولیت و اصل اخلاق باور، را مورد موشکافی قرار می دهیم. در این روند نقشه ای جامع از چگونگی نقد باورهای دینی از سوی قرینه گرایان منکر وجود خدا ارائه خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 69 تا 92
  • تعداد رکورد ها : 43