مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
اتحاد نفس و بدن اصالت بدن اصالت نفس تأثیر متقابل نفس و بدن تأخر وجودی نفس از بدن تقدم وجودی نفس بر بدن
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 87
بررسی تطبیقی نفس از دیدگاه اسپینوزا و ملاصدرا
نویسنده:
الهه محمدی استاد راهنما: سیمین اسفندیاری استاد مشاور: فاطمه بختیاری
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مسأله ی نفس از جمله موضوعات مهم و بنیادینی است، که هم ادیان و هم فلاسفه ی بزرگ شرق و غرب بدان پرداخته اند. این که «من کیستم؟»، «حقیقت من چیست؟» و مانند آن، سوالاتی بود که فکر و اندیشه ی بشر را در طول تاریخ زندگی اش به خود مشغول کرده و خواهد کرد و هر انسانی به حسب گنجایش ظرف اندیشه و فکر خود و توانایی اندیشه ورزی اش، در پی یافتن پاسخی آرامش بخش و امتناع کننده به این پرسش ها بوده، هست و خواهد بود. شناخت نفس، در حقیقت شناخت وجود آدمی است؛ زیرا معرفت حضوری نسبت به انسان عامل و راهی برای معرفت حضوری خداوند است. مسأله ی نفس، از محوری ترین مسایلی است که همواره ذهن پرسشگر فیلسوف را به خود مشغول داشته است و آن را واداشته است تا با رمز گشایی، به اسرار این حقیقت پنهان دست یابد و به تبیین و توضیح و معرفی آن بپردازد. اسپینوزا و ملاصدرا، به عنوان دو فیلسوف غرب و شرق، به مسأله ی نفس و تعریف ماهیت و تبیین حقیقت آن همت گمارده اند و بخش قابل توجهی از آثارشان را بدان اختصاص داده اند. این دو فیلسوف هر دو در باب مسأله ی نفس و بدن یگانه انگار هستند، اما مبنای یگانه انگاریشان با هم فرق دارد. و نیز هر دو به تجرد نفس و ارتباط آن با سعادت آدمی قا‌یل هستند و در عین حال در معنا و نحوه ی نیل به تجرد نفس تفاوت دارند. طبق بررسی هایی که درباره ی این موضوع انجام داده ام، تاکنون درباره ی مسأله ی نفس به صورت تطبیقی از دیدگاه این دو فیلسوف تحقیقی صورت نگرفته است. در این رساله، هدف آن است که نوع نگاه این دو فیلسوف به مسایلی همچون تعریف و ماهیت نفس، اثبات وجود نفس و مانند آن و نیز وجوه تشابه و تفاوت دیدگاه های آن ها مورد بررسی قرار گیرد.
تأثیرپذیری ساحت عقیدتی از ساحت های غیر عقیدتی با نظر به رابطه ی نفس و بدن از دید غزالی
نویسنده:
زهرا (میترا) پورسینا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
یکی از مهم ترین مسائلی که پیش روی معرفت شناسان قرار دارد این است که آیا دستیابی انسان به معرفت تنها از رهگذر قابلیت های معرفتی اش میسر می شود یا حیثیت ها و ابعاد گوناگون وجود انسان در ارتباطی وثیق با ساحت معرفتی اش، آن را از تاثیرات مثبت و منفی خود متاثر می سازند. این موضوع در مقاله ی پیش رو با تکیه بر اندیشه و نظام معرفت شناسی امام محمد غزالی تحلیل و بررسی شده است. در این تحلیل، روابط گوناگونی که میان ساحت های مختلف نفس برقرار می شود و تصویری از این روابط که سیر استکمالی انسان اقتضای آن را دارد مورد توجه قرار می گیرد و نشان داده می شود که این روابط و تاثیراتی که در هر شکلی از آن بر ساحت عقیدتی گذاشته می شود، نه فقط تاثیراتی میان ساحت های نفس، بلکه تاثیر و تاثراتی میان دو جنبه ی اصلی وجودانسان یعنی نفس وبدن نیز هست. بر اساس تاثیر و تاثر متقابلی که غزالی به صورت دوری میان نفس و بدن قائل است، هر فعل بدنی تاثیری در نفس بر جای می گذارد که خود آن تاثیر موجب پدید آمدن فعلی می شود. از آن جا که هر فعلی نشات گرفته از معنایی در درون نفس است، هنگامی که این معنا در قالب فعل تجسم می یابد، آن معنا در درون نفس، جلوه ی بیشتری پیدا می کند و بنابراین بر آگاهی نفس افزوده می شود. این فرآیند با کمک تحلیل های اخلاقی - معرفتی غزالی در بحث شکل گیری فضایل از طریق تکرار افعال مناسب و نیز نقش معرفت بخشی طاعات، تبیین می گردد. بدین جهت، باید گفت که تاثیرات ساحت های غیر عقیدتی نفس بر ساحت عقیدتی را نمی توان بدون توجه به رابطه ی نفس و بدن، مورد تحلیل و واکاوی قرار داد.
صفحات :
از صفحه 155 تا 184
کارگاه آشنایی با فلسفه ذهن
مدرس:
جمعی از اساتید
نوع منبع :
صوت , درس گفتار،جزوه وتقریرات , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
مبانی و پیامدهای دیدگاه دکارت و ملاصدرا درباره ارتباط نفس و بدن
نویسنده:
خدیجه کثیری بیدهندی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مسأله‌ی تبیین رابطه‌ی نفس (بُعد مجرد و بسیط) و بدن (جوهر جسمانی و مادی) در طول تاریخ اندیشه از موضوع­های پر­مناقشه است. در این رساله از میان نظریه‌های مختلف، تبیین ملاصدرا و دکارت را به عنوان دو فیلسوف تاثیر­گذار غرب و شرق مورد توجه قرار دادیم. ملاصدرا با لحاظ حیثیت فی‌نفسه مانند دکارت قایل به تغایر نفس و بدن شده‌است، در عین حال با لحاظ للغیر (مقام فعل) ارتباط اتحادی این دو جوهر را طرح کرده‌است. این شباهت ما را بر آن داشت پاسخ به این سؤال «کدام تبیین از حیث مبانی و انسجام درون ساختاری به نحو موجه‌تر و متقن‌تر این ارتباط را توجیه کرده‌است؟ انگیزه­‌ی اصلی تدوین رساله باشد. البته این پرسش سؤال­های دیگری را به دنبال دارد که در رساله به آن­ها پرداخته‌­ایم. با تأمل بر مسأله‌ی نفس و بدن و ویژگی­های این دو جوهر و نیز تبیین ارتباط آن­ها از نظر این دو فیلسوف، برخی وجوه اشتراک و افتراق‌هایی آشکار گردید، که در رساله به نحو مختصر اشاره شده‌است. از جمله: هر دو فیلسوف به جوهریت، تجرد، بساطت، بقای نفس قائل‌اند. هم­چنین هر دو متفکر بر رابطه‌ی اتحادی این دو جوهر تأکید دارند، اما تفسیر ملاصدرا از بساطت، جوهریت و تجرد نفس با تفسیری که دکارت ارائه می­دهد متفاوت است در نتیجه تبیین رابطه­‌ی اتحادی نیز در نگرش آن­ها به یک معنی نخواهد بود. پس از مداقه بر مبانی نظریات دکارت و ملاصدرا منشأ اصلی اختلاف نظر را اتخاذ مبانی متفاوت آن­ها یافتیم. البته مبانی متفاوت پیامد­های گوناگونی را نیز در پی دارد. در رساله با اشاره به برخی از مبانی و پیامد­های این دو نوع نگرش به تنقیح مطلب پرداختیم. پس از بررسی و تأمل بر مطالب مطروحه این نتیجه بدست آمد که با توجه به توصیفی که ملاصدرا از نفس، بدن و ارتباط آن­ها ارائه داده‌است می­توان ادعا کرد نظریه‌ی وی مستخرَج از مبانی او­ست. به همین دلیل به نحو مستدل‌تر انسان و رابطه‌ی این دو بُعد وجودی او را توضیح داده‌است، به گونه‌ای که باچالش‌ها و پیامد­های منفی کمتری مواجه است. گر­چه دکارت نیز مانند ملاصدرا مدعی ارتباط اتحادی نفس و بدن است، اما به نحو درون ساختاری نتوانسته‌است ادعای خود را توجیه کند. به تعبیری مبانی وی در اثبات ادعای اتحاد نفس و بدن ناکارآمد تلقی شده­است. در نتیجه تبیین وی زمینه‌ی طرح نظریات بعضاً مباین با نظریه‌ی او را فراهم کرده‌است.
 بدن‌ها و ارواح یا بدن‌های دارای روح؟: مسائل جاری در الهیات
نویسنده:
Nancey Murphy (نانسی مورفی)
نوع منبع :
کتابشناسی(نمایه کتاب)
وضعیت نشر :
کمبریج - انگلیس: انتشارات دانشگاه کمبریج: Cambridge University Press; Illustrated edition,
چکیده :
ترجمه ماشینی: آیا انسانها از یک بدن و یک ذهن یا روح غیر مادی تشکیل شده اند یا ما موجوداتی کاملاً فیزیکی هستیم؟ نظرات در مورد این موضوع به شدت تقسیم شده است. در این کتاب واضح و مختصر ، نانسی مورفی یک روایت فیزیکالیست را مورد بحث قرار می دهد ، اما تصوری که دیدگاههای سنتی انسانها را به عنوان منطقی ، اخلاقی و قادر به ارتباط با خدا کاهش نمی دهد. این موقعیت نه تنها با پیشرفت علم و فلسفه ، بلکه با مطالعات کتاب مقدس و الهیات مسیحی نیز ایجاد می شود. از خواننده دعوت می شود تا راههای موجودات را بیشتر از مجموع اجزای آنها درک کند. اینکه ظرفیتهای انسانی بالاتر مانند اخلاق ، اراده آزاد و آگاهی دینی از پیچیدگی عصبی زیستی ما سرچشمه گرفته و از طریق ارتباط ما با دیگران ، با میراث فرهنگی ما و از همه مهمتر با خدا توسعه می یابد. مورفی به سوالات منحصر به فرد انسان ، تجربه مذهبی و هویت شخصی قبل و بعد از معاد جسمانی می پردازد.
بازخوانی نظریۀ «تروّح جسم انسان» از دیدگاه ملاصدرا به‌مثابه راه‌حلّی برای مسائل مربوط به آخرت
نویسنده:
مسعود اسماعیلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در دیدگاهی غیرمشهور از‌ ملاصدرا، افزون بر تطوّرات نفس‌‌، بدن نیز سیری اشتدادی در پیش دارد و می‌‌تواند از مرحلۀ کون و فساد تا مرحلۀ اکتفاء بالذات، اشتداد یابد و حالتی به نام تروّح بیاید که در آن حالت‌‌، با وجود بقا در نشئۀ دنیا‌‌، چنان لطیف شود و خواص روحانی را چنان بپذیرد که به وِزان نفس‌‌، مناسب حضور در آخرت باشد. بر این اساس‌‌، همان‌طور که در ابتدا نفس با جسم‌‌، تنها ترکیبی حقیقی‌‌، ولی ‌‌‌‌‌تعلّقی دارد و در انتها با بدن یکی است و در‌ واقع‌، با حفظ هویت روحانی خود‌‌، متجسّد ‌‌می‌‌شود‌‌، جسم نیز می‌‌تواند _ در نهایت ‌‌_ متروّح باشد و با حفظ هویت بدنی خود‌‌، به‌‌نحوی با روح یکی شود. این نظریه (تروحن جسم انسان در آخرت)، از دیدگاه عرفا در باب تروحن انسان‌های کامل (اَبدال)، اتخاذ شده است که در این نوشتار به تحلیل آن دیدگاه پرداخته شده و بر‌ اساس آن‌‌، این نظریۀ ملاصدرا توضیح داده شده است. بر‌ اساس این نظریه‌‌، پاره‌‌ای از مفاهیم و نظریه‌های فلسفی مانند مجرّد و مادی‌‌، معاد جسمانی‌‌، تعلق نفس به بدن و ارتباط آن دو می‌‌تواند دستخوش تغییراتی شود و احیاناً راه‌‌حل‌‌هایی دیگر و بهتر بیابد.
صفحات :
از صفحه 117 تا 142
اراده آزاد، برخاسته از جوهر مجرد نفس یا ویژگی‌ای نوخاسته
نویسنده:
محمدمهدی عموسلطانی، مسعود آذربایجانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
نوخاسته­گرایی ویژگی­ها علی‌رغم پذیرش حالات، قوا و علیت ذهنی، منکر جوهر مجرد نفس/ذهن است و نهایتاً حالات ذهنی را ویژگی­هایی نوخاسته از شبکه و سیستم فیزیکی-عصبی بدن معرفی می­کند و گرچه حالات ذهنی را به بدن و اجزا و خودِ این شبکه فروکاهش نمی­دهد ولی آن‌ها را در ایجاد و استمرار وجود خود، وابسته به تعاملات سیستم عصبی و شبکه­ای اجزای بدن می­داند. نوخاسته‌گرایان ویژگی­ها در مورد اراده آزاد، به دو دسته تقسیم می­شوند: عده­ای آن را یک ویژگی برآمده و نوخاسته از کل سیستم عصبی و شبکه اجزای بدن می­دانند و عده­ای دیگر علی‌رغم پذیرش سایر ویژگی‌های ذهنی منکر وجود ارادة آزاد هستند و صرفاً آن را توهم می­دانند. این در حالی است که در فلسفة اسلامی با توجه به وجود اراده به اثبات نفس مجرد پرداخته ‌شده است. هدف این پژوهش طرح هر دو ادعای نوخاسته­گرایی ویژگی­ها در مورد ارادة آزاد، و ارزیابی آن با روش تحلیلی، استدلالی و میان­رشته­ای با نگاهی به استدلال­های فلسفة اسلامی بر جوهر مجرد نفس از طریق اراده است؛ و پس از نقد هر دو ادعای نوخاسته‌گرایان ویژگی­ها و نیز نقد و تقویت ادلة فلاسفة اسلامی، نتیجتاً با استدلال­هایی برتر و با یافته ­های علمی روز، به اثبات جوهر مجرد نفس از طریق وجود ارادة آزاد می­رسد.
صفحات :
از صفحه 111 تا 136
منهج الرشاد فی معرفة المعاد المجلد 1
نویسنده:
محمد نعیم بن محمدتقی المدعو بالملا نعیما العرفی الطالقانی؛ تحقیق: رضا استادی
نوع منبع :
کتاب , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی,
چکیده :
مَنهَجُ الرَّشاد فی مَعرفَةِ المَعاد کتابی کلامی به زبان عربی نوشته محمد نعیم طالقانی از عالمان شیعه در قرن ۱۲ق. وی با استفاده از مبانی فلسفی، عرفانی و تفسیری درباره معاد جسمانی و روحانی بحث کرده است. وی بیشترین تأثیر در ارائه مباحث را از ملاصدرا برده است. محتوای کتاب: این کتاب که در سال ۱۱۵۱ق تألیف شده، از یک مقدمه، پنج باب و یک خاتمه تشکیل یافته است. وی در مقدمه از حقیقت و ضرورت معاد بنابر آیات و روایات و نقد کلام متکلمین در این زمینه سخن گفته است. ابواب پنجگانه کتاب که هر کدام دارای شرح و تفصیل بوده، از این قرار است: باب اول: بیان نفس و تحدید آن باب دوم: بیان حقیقت نفس و ماهیت آن باب سوم: تعدید قوای نفس و اثبات قوای پنجگانه ظاهری نفس باب جهارم: اثبات حدوث نفس با حدوث بدن باب پنجم: اثبات معاد جسمانی و پاسخ به شبهات. سخن آشتیانی: سید جلال الدین آشتیانی درباره کتاب می‌گوید: این کتاب در باب خود بی‌نظیر است. مدتها بود که به سراغ کتابی در معاد می‌رفتم که مؤلف آن مفسر، فقیه، حکیم. عارف باشد تا اینکه نسخه این کتاب را در کتابخانه مجلس یافتم... مؤلف با احاطه به کلمات اَعلام فن، بخصوص صدرالمتألهین و احاطه به روایات تفسیری با حفظ قواعد عقلی و افکار محققان، معاد جسمانی را ثابت کرده و به حل مشکلات و دفع شبهات پرداخته است.
رابطه نفس و بدن از دیدگاه ارسطو و ابن‌سینا با تأکید بر نفس نباتی و حیوانی
نویسنده:
حسین زمانیها
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
بر اساس تفسیر رایج، تفاوت اصلی ابن‌سینا با ارسطو بر سر چیستی و حقیقت نفس ناطقۀ انسانی است؛ اما دربارۀ نفس نباتی و حیوانی میان این‌دو اختلاف‌نظر آشکاری وجود ندارد؛ چه اینکه هر دو، نفس نباتی و حیوانی را از سنخ صورت منطبع در ماده ­می‌دانند. ما در این نوشتار می‌کوشیم تا با توجه به مبانی متافیزیکی ایشان و تفسیر خاصی که هر یک از این دو فیلسوف از رابطۀ ماده و صورت ارائه می‌دهند، نشان دهیم، حتی دربارۀ رابطۀ نفس نباتی و حیوانی با بدن نیز میان این دو اختلاف‌نظر آشکاری وجود دارد. ارسطو صورت - و به تبع آن - نفس را نه جوهر به معنای شیء، بلکه اصل یا ساختاری می‌داند که بر اساس آن ماده به عنوان یک شیء خاص مد نظر است. به همین دلیل در تحلیل ارسطو از حقیقت موجود زنده، با دو جوهر به منزلۀ دو شیء روبه‌رو نیستیم؛ بلکه موجود زنده جوهر واحدی است که دارای قابلیت یا ظرفیت خاصی است که به واسطۀ آن مبدأ اعمال حیاتی می‌شود. دقیقاً بر همین اساس است که بسیاری از ارسطوپژوهان معاصر دیدگاه عرض‌گرایانه دربارۀ نفس را بر دیدگاه جوهر‌انگارانه ترجیح می‌دهند؛ درحالی‌که در فلسفۀ ابن‌سینا صورت و مادۀ دو جوهر به معنای دو شیءاند که با هم ترکیب شده‌اند. به عبارت دیگر، در فلسفۀ ابن‌سینا در تحلیل موجود زنده - اعم از نبات، حیوان و انسان - به نوعی دوگانگی میان نفس و بدن می‌رسیم؛ هرچند این دوگانگی الزاماً به معنای تجرد و مفارقت نفس نباتی و حیوانی از بدن نیست.
صفحات :
از صفحه 115 تا 138
  • تعداد رکورد ها : 87