جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 929
نقد و بررسی دلایل مشائیان بر ابطال تناسخ
نویسنده:
محمد تقی یوسفی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم,
چکیده :
تناسخ آموزه‌ای است که از دیرباز، فکر اندیشمندان را به خود معطوف داشته است؛ بحثی که هم در فلسفه نفس، بازتاب‌های درخور توجهی دارد و هم در دیگر مباحث فلسفی؛ علاوه بر اینکه نمی‌توان از بازتاب‌های کلامی آن نیز غافل شد. از اینرو اندیشمندان مسلمان به فراخور توان فکری خویش به بررسی آن پرداخته و عمدتا به امتناع عقلی آن گرایش نشان داده‌اند. فیلسوفان مشائی نیز بر امتناع عقلی تناسخ تأکید کرده‌اند و گاه تقریرهای جدیدی از دلایل گذشتگان ارائه نموده و گاه به دلایل جدیدی دست یافته‌اند. در این مقاله، تلاش شده تا دیدگاه مشائیان درباره تناسخ ارائه شود. ابتدا نگاهی به تاریخچه آموزه تناسخ، گرایش‌های گوناگون در این‌باره، اصطلاحات تناسخ و انواع آن می‌شود و در نهایت مبانی انکار تناسخ طرح می‌گردد. بررسی دلایل ایشان، تعیین مقدار دلالت آنها و نقد و بررسی هر یک از آنها محور بحث‌های‌ بعدی است.
صفحات :
از صفحه 175 تا 202
ادله توحید ذاتی در فلسفه مشاء و حکمت متعالیه
نویسنده:
مصطفی ابوطالب دخت شورکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم,
چکیده :
توحید در لسان اهل فلسفه و کلام و عرفان دارای اصطلاحات متفاوتی است. معروف‌ترین این اصطلاحات عبارت‌اند از: 1. توحید ذات 2. توحید صفات 3. توحید افعال 4. توحید در عبادت. در این میان، توحید ذاتی اولین و شاید عالی‌ترین مرتبه از مراتب توحید، و نیز زیربنای تمام مراتب توحید است، توحید ذات نزد فلاسفه و متکلمین به معنی یگانگی ذات مقدس خداوند می‌باشد و اینکه مثل و مانند و شریکی در مرتبه ذات ندارد، نه ترکیبی در درون ذاتش وجود دارد و نه خدای دیگری خارج از ذاتش. به تعبیر دیگر، توحید ذاتی مشتمل بر دو مقام «احدیت ذات» و «واحدیت ذات» است که فلاسفه و متکلمان اسلامی ادله گوناگونی را بر هر دو مسئله اقامه کرده‌اند. نوشتار حاضر به بحث و بررسی پیرامون مهم‌ترین ادله توحید ذاتی ـ آنهم در حوزه واحدیت ذات ـ از منظر فلسفه مشاء و حکمت متعالیه می‌پردازد، تا عقلانیت و حقانیت این بخش از توحید ذاتی را مبرهن سازد و، در ضمن، از مقایسه ادله فلاسفه مشاء و حکمت متعالیه، سیر تکاملی فلسفه اسلامی در مسئله واحدیت ذات نشان داده شود.
صفحات :
از صفحه 7 تا 37
تکامل برزخی از نگاه معارف عقلی و نقلی
نویسنده:
اکبر اسدعلیزاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم,
چکیده :
تکامل برزخی از مباحث مهم کلامی، فلسفی و عرفانی است که دیرباز در میان علما مطرح است. بر اساس متون دینی، تکامل اخروی یک موضوع ممکن، مسلم است ولی از لحاط معارف عقلی تکامل نوعی تغییر و حرکت است و حرکت از نظر فلسفی خروج تدریجی شیء از قوه به فعل است و حرکت مشروط به ماده (حامل این قوه و استعداد) و حالت بالقوه‌ای است که بدون آن حرکت معنا نخواهد داشت. آنگاه جای این سخن است که با انتقال انسان به عالم برزخ، عالمی که در آن از ماده خبری نیست و استعداد به فعلیت نمی‌رسد، حرکت و به تبع آن تکاملی نیز وجود نخواهد داشت. علمای علوم عقلی در توجیه عقلانی تکامل برزخی در راستای پاسخ به این اشکال می‌گویند: جسم و بدن در وجود نفس شرط است اما نفس در بقای خود نیازی به بدن و جسم ندارد. نفس بدون بدن نیز می‌تواند کامل شود، زیرا وجود بدن در تکمیل نفس شرط نیست، همان‌گونه که نفس و روح در حالت خواب بدون کمک قوای بدن می‌تواند فیض‌هایی را دریافت کند. البته، باید توجه داشت که تکامل اخروی با تکامل دنیوی متفاوت است. آنچه مسلم است اینکه تکامل اخروی علمی بوده، مانند دنیا عملی نیست.
صفحات :
از صفحه 7 تا 33
اتصاف ماهیت به وجود در پرتو قاعده فرعیت در اندیشه صدرالمتألهین
نویسنده:
عسکری سلیمانی امیری، محمدعلی اسماعیلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم,
چکیده :
مطابق قاعده فرعیت، ثبوت چیزی برای چیز دیگر فرع بر ثبوت مثبت له است (جنبه اثباتی) و فرع بر ثبوت ثابت نیست (جنبه سلبی). مسئله اتصاف ماهیت به وجود از مهم‌ترین کاربردهای جنبه ایجابی قاعده فرعیت است. این مسئله از گذشته دور در بین فلاسفه مطرح بوده و پاسخ‌های متعددی از سوی فلاسفه در حل آن ارائه شده است. صدرالمتألهین، پس از نقد و بررسی پاسخ‌های ارائه شده، چهار پاسخ به مسئله فوق ارائه می‌نماید: 1. ثبوت وجود برای ماهیت از قبیل ثبوت شیء لشیء نیست بلکه از قبیل ثبوت الشیء است. 2. قاعده فرعیت مختص به عوارض وجود است و شامل عوارض ماهیت نمی‌گردد. 3. مطابق اصالت وجود، ماهیت ثبوت حقیقی ندارد تا عروض وجود بر آن مصداق قاعده فرعیت (ثبوت شیء لشیء) گردد. 4. عقل ماهیت را بما هی‌هی (لابشرط) اعتبار می‌نماید و حتی از اینکه ماهیت بما هی هی نیز دارای وجود ذهنی است صرف‌نظر می‌نماید. بنابراین، ماهیت مفروض هیچ‌گونه ثبوتی ندارد تا مشمول قاعده فرعیت گردد.
صفحات :
از صفحه 35 تا 65
امکان معرفت عینی به عالم خارج در فلسفه ابن سینا و صدرالمتألهین
نویسنده:
مجتبی جلیلی مقدم، حسین معصوم
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم,
چکیده :
مکتب‌های فلسفیِ مشاء و متعالیه، هر چند به طور مستقل و خاص به مباحث معرفت شناختی ـ آن‌گونه که در فلسفه غربی در دوره جدید مطرح شده ـ نپرداخته‌اند، هر کدام ضمنِ مباحث هستی‌شناسانه خود به آن نظر دارند و برای تبیین چگونگیِ حصول معرفت به عالم خارج می‌کوشند. نمایندگان بزرگ این دو مکتب بزرگ یعنی ابن‌سینا و صدرالمتألهین، به فراخور هستی‌شناسیِ خویش، دیدگاه‌های بدیعی در باب متعلَق شناخت، فاعل شناسا و نیز چیستیِ علم ارائه کرده‌اند. ابن‌سینا علم به عالم خارج را از سنخ انتزاع می‌داند و، بر این اساس، با قایل شدن به وجود کلی طبیعی در عالم خارج و نیز با اعتقاد به قوای بیرونی و درونی برای نفس آدمی، که در نهایت از عقل فعال مستفیض می‌شود، به تبیین درک عینی عالم خارج می‌پردازد. اما صدرالمتألهین با نگاه اصالت وجودی خویش راه دیگری برای این تبیین می‌پیماید. در این دیدگاه، آنچه عالم خارج را تشکیل داده امری غیرماهوی و از جنس وجود است و وجودِ کلی طبیعی را برنمی‌تابد؛ نفس نیز از جنس وجود می‌باشد و قوای آن مراتب و شئون آن هستند؛ علمِ به واقعیات خارجی نیز نه از جنس انتزاع بلکه وجودِ برترِ آنها در مراتب مختلف است. این وجود برتر راهگشای عینیت معرفت به عالم خارج در دیدگاه صدرایی است. در این نوشتار در پیِ‌ آنیم که چگونگیِ امکان کسب معرفت عینی به عالم خارج را در فلسفه ابن‌سینا و صدرالمتألهین تبیین کرده، پایه‌های تشکیل‌دهنده این عینیت را با یکدیگر مقایسه کنیم.
صفحات :
از صفحه 41 تا 64
بداهت قضایای اخلاقی در اندیشه اسلامی
نویسنده:
حسن معلمی، مجید ابوالقاسم زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم : دانشگاه باقرالعلوم,
چکیده :
برخی از قضایای اخلاقی بدیهی اند و مبنای توجیه قضایای نظری اخلاق قرار می گیرند. این دیدگاه با وجود آنکه در اندیشه اسلامی سابقه طولانی دارد و به وسیله حکمای معاصر با تفصیل بیشتری مطرح شده است، اما نوع بداهت آن کمتر مورد تبیین قرار گرفته و بعضا با اختلاف نظر همراه بوده است. نگارنده در این نوشتار معتقد است که دست کم دو قضیه «عدل حسن است» و «ظلم قبیح است» بدیهی اولی اند. ولی دیدگاه ها درباره اینکه این قضایا تحلیلی باشند یا ترکیبی، حمل در آنها ذاتی اولی باشد یا شایع صناعی، حسن و قبح ذاتی عدل و ظلم باشد یا عرضی لازم بیّن آن دو، و در صورت ذاتی بودن ذاتی باب ایساغوجی باشد یا باب برهان، مختلف است. بداهت قضایای مزبور فقط بدان جهت نیست که جزو اولیات اند بلکه جزو وجدانیات نیز به شمار می روند. از این رو، باید گفت که ما به علم حضوری نیز برخی مصادیق حسن و قبح را تشخیص می دهیم.
صفحات :
از صفحه 121 تا 154
نقش امیرالمؤمنین (ع) در شکوفایی دانش اخلاق اسلامی از منظر روایات
نویسنده:
عباسعلی فراهتی، زهرا زمانی قورتانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
همان‌‌گونه که اندیشمندان بزرگ اسلامی، اعم از دانشمندان امامیه و عالمان اهل سنت، بر این حقیقت اذعان کرده‌‌اند، امیرمؤمنان (ع) در تمامی علوم اسلامی ازجمله صرف و نحو، بلاغت، فقه، علوم قرآن و حدیث، اخلاق و دانش کلام و حکمت الهی و عرفان اسلامی،... سرآمد همگان در طول تاریخ بوده است. دانش اخلاق را علم و فنی تعریف کرده‌‌اند که در آن از شناخت خیر و شر بحث می‌‌شود تا انسان به انتخاب خیر ملزم شود. این دانش سرنوشت‌‌ساز در بین سایر دانش‌‌های دیگر اهمیت والایی دارد و بر این اساس، بررسی آن، حساسیت و اهمیت ویژه‌‌ای می‌‌یابد. در این مقاله کوشش شده است ضمن معرفی این دانش، پاره‌‌ای از فضایل و رذایل اخلاقی بیان و از دو جنبه اخلاق فردی و اجتماعی بررسی شود؛ همچنین، بعضی از زیرشاخه‌‌های اخلاق فردی مانند تقوا، صدق و راستی و عُجب و نیز برخی از زیرشاخه‌‌های اخلاق اجتماعی مانند ادای امانت، تواضع و عدالت مطرح و دیدگاه‌‌های امیرالمؤمنین (ع) و عملکرد آن حضرت (ع) در این زمینه از هر دو بُعد نظری و عملی بیان و وجود ملکات و حالات ارزنده نفسانی در وجود حضرت (ع) توصیف و در نهایت به این مطلب دست یافته شود که اندیشه‌‌های ناب محمدی (ص) در وجود امیرالمؤمنین (ع) بارور شده و آن حضرت (ع) با عمل به آنچه که به آن علم یافته و اندیشه‌‌های نورانی که در وجودش شکوفا شده بود، درپی اثرگذاری آن اندیشه در افکار مردم جامعه زمان خود و پس از آن بوده است.
صفحات :
از صفحه 79 تا 104
درآمدی بر ارزشیابی ولایت‌نامه الغدیر
نویسنده:
علیرضا میرزامحمد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
علامه امینی از متفکران بزرگ و مصلحان بنام جهان اسلام است که سالیان دراز به مطالعه و تحقیق در عرصه تاریخ و فرهنگ و تمدن اسلامی پرداخت و به تألیف کتاب گران‌سنگ الغدیر در دفاع از حریم ولایت همت گمارد. طرح جامع، سبک بدیع و خصایص علمی این اثر برجسته در ابعاد گوناگون بدان پـایه از ارزش و اعتبار است که آن را ماندگار و از دیگر آثار مشابه ممتاز گردانید و رجال علم و فکر و ادب را به اعجاب و تحسیـن واداشت. این مقـاله با بحثی در اصل ولایت و خاستگاه تاریخی شکوهمندش آغاز می‌شود و سپس در ارزشیابی الغدیر و یادکرد مزایای بهاور علمی مترتب بر آن ادامه می‌یابد و سرانجام به نتایجی ارزنده پایان می‌پذیرد که نشـر ولای علی و بازگویی حقایق تشیع و برقراری وحدت اسلامی در رأس آن‌‌هاست، چنان که شماری از علمای مذاهب اسلامی که در تجلیل از کتاب قلم‌فـرسایی کرده‌اند، بر این امر اتفاق نظر دارند.
صفحات :
از صفحه 107 تا 132
مبانی کلامی اخلاق پزشکی در احادیث نبوی
نویسنده:
رحیم دهقان سیمکانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم,
چکیده :
طب النبی مجموعه ای از احادیث پیامبر اکرم (ص) درباره امور پزشکی و بهداشت و سلامت جسمی و روانی است که از وحی الهی و کمال عقل صادر شده است. سبک ظاهری این کتاب در قالب توصیه های پزشکی ارائه شده است؛ اما با نگاه فلسفی و کلامی می توان اصول کلی و تحلیلی را به عنوان مبانی اخلاق پزشکی از این اثر و دیگر احادیث نبوی استخراج نمود. حاکمیت نگاه توحیدی، توجه به اصل تعامل روح و جسم، حاکمیت قضا و قدر الهی، توجه به آثار وضعی و کرامت انسان و پیمان الهی، از جمله این مبانی محسوب می شوند. این مقاله تلاش خواهد نمود تا بر اساس احادیث نبوی، این اصول را به عنوان مبانی اخلاق پزشکی بررسی و تبیین نماید. روش مقاله در مراجعه به آراء، استنادی و در تبیین محتوا، توصیفی و تحلیلی است.
صفحات :
از صفحه 9 تا 38
اخلاق حرفه معلمی و رویکردهای تربیتی از منظر ابن‌سینا
نویسنده:
محمدحسین حیدری، کمال نصرتی‌هشی، زهره متقی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
هدف از نگارش این مقاله بیان دیدگاه ابن سینا در باب اخلاق حرفه معلمی و رویکردهای تربیتی است. پژوهش حاضر با بهره گیری از رویکرد کیفی و با روش توصیفی تحلیلی انجام شده و با استفاده از منابع موجود به تحلیل و استنباط دیدگاه ابن سینا درباره پیش بایستهای حرفه معلمی و رویکردهای تربیتی پرداخته است. نتایج به دست آمده از آراء ایشان نشان می دهد که هر مربی کاردان لازم است دارای صفات و اخلاق پسندیده در بعد فردی و اجتماعی باشد و قبل از تربیت دیگران باید با رعایت نکاتی، ابتدا به تربیت نفس خویش بپردازد و در زندگی خود برای تمام امورش حسن تدبیر داشته باشد. مربی می بایست زمانی در پی تربیت کسی برآید که ابتدا طرف مقابل را شناخته و رفتارش در همه حال بر اساس دین و مروت باشد. در نهایت از چنین معلمی انتظار می رود در ارشاد و نصیحت فراگیران به درجه والایی از مهارت نائل شود. همچنین در مکتب سینوی از مربی انتظار می رود از طریق آموزش به صورت گروهی، تشویق و تنبیه، تکرار و تمرین، بازی، تهذیب نفس و در نهایت ابراز محبت به فراگیران، به تعلیم و تربیت بپردازد.
صفحات :
از صفحه 39 تا 69
  • تعداد رکورد ها : 929