جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 104
بررسی دیدگاه «ادوارد تایلور» و «جیمز فریزر» درباره خاستگاه و تکامل دین
نویسنده:
علیرضا خواجه گیر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
چکیده :
در میان رویکردهایی که درباره تفسیر و تبیین دین پدید آمد، گرایش عقل‌گرایی از آن جهت که در تبیین دین، پیدایش و تحول آن را همچون جلوه‌هایی از تغییر و تکامل فکر و عقل انسان دانسته و تحول و تکامل دین را با تحولات ذهنی بشر یکی می‌داند، قابل‌توجه بوده‌است. این رویکرد، دین را پاسخی به نیاز شناختی انسان می‌داند. دین در این رویکرد انسان‌شناسانه، محصول تلاش انسان اولیه برای شناخت اشیاء و رویدادهای محیط اطراف اوست، در نتیجه هر چه دانش انسان به جهان پیرامونش افزایش پیدا می‌کند، نیاز او به دین کاهش می‌یابد. انسان‌شناسانی چون «ادوارد تایلور» و «جیمز فریزر» از این زاویه به خاستگاه و تکامل دین نگریسته‌اند. آن‌ها با تاکید بر اصولی مانند وحدت روانی و ذهنی انسان‌ها، اصل بقایا و الگوی تکامل فکری و ذهنی انسان، مراحل دین را از مرحله جانمند‌انگاری و جادو تا مرحله وحدت‌گرایی و توحید، تفسیر می‌کنند که سرانجام در دوران رشد علم افول می‌کند. این رویکرد انسان‌شناسانه، از دو جهت ضعف دارد، یکی از جهت عدم ابتناء بر اسناد عینی و تاریخی داده‌ها و نظریات ارائه شده که مسئله‌ای روش‌شناختی در مطالعات ادیان است و دیگری از جهت محتوایی؛ زیرا پیش‌فرض اصلی این دیدگاه که عناصر، کارکردها و ویژگی‌های همه ادیان همانند هستند، از یک طرف و عدم توجه به ابعاد مابعدالطبیعی و عاطفی دین از جهت دیگر، مورد نقد جدی دین‌شناسان است.
صفحات :
از صفحه 149 تا 162
تحویلی‌نگری در تعریف دین، از دیدگاه دین پژوهان معاصر غرب (مطالعه ی پنج نظریه پرداز مؤثر)
نویسنده:
احد فرامرز قراملکی، سعیده سیاری
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
به طور کلی، هیچ گستره ای از اندیشه، از دام تحویلی نگری مصون نمانده است. مطالعات دین نیز از این امر مستثنی نیست. این مقاله می کوشد این معضل را در حوزه تعریف دین بررسی نماید. برای تبیین و توضیح این مطلب، تعاریف دین شناسان و اندیشمندانی مورد بررسی قرار می گیرد که در چارچوب مکتب های گوناگونی اندیشیده اند. رودلف اتو که از طریق تحلیل شهودی، پدیدارشناختی و روان شناختی تجارب دین، امر مقدس را تعریف می کند در جنبه های ناعقلانی تجارب عرفانی دچار افراط می شود و نمی تواند تعریفی فراگیر و شایسته پیچیدگی های دین ارایه دهد. الیاده مفهوم امر قدسی را بسط می دهد و امر قدسی را مقابل امر دنیوی قرار می دهد، اما او نیز نمی تواند تعریفی منسجم و همگون ارایه دهد. جان هیک به این نتیجه می رسد که یافتن تعریف مشترک، که همه ادیان را دربرگیرد، ممکن نیست و بنابراین به جای دین واحد، از ادیان سخن می گوید و ویژگی های شایع ادیان را برمی شمارد. ویتگنشتاین دین را نهادی نظام مند نمی داند و به جای دین، از عمل دینی سخن می گوید و دین را به عمل تحویل می دهد و خصایص عمل دینی را برمی شمارد. تعریف پل تیلیخ از دین، انعکاس دو معنا از آن است: دین در معنای عام، امری غایی و در معنای خاص، وجهی از روح بشر است. با فرادیدگاه می توان از تحویلی نگری تا حدی مصون ماند. این امر از طریق رهیافت میان رشته ای فراهم می شود. فرادیدگاه و رهیافت میان رشته ای ادعای کمال ندارند، اما می توانند به کامل شدن گام به گام تعاریف دین از طریق یک فرآیند سیستمیک و پویا کمک کنند.
صفحات :
از صفحه 1 تا 22
دین از نگاه میرچا الیاده
نویسنده:
حسن قنبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
در این مقاله ابتدا به روش پدیدارشناسی الیاده و تقابل آن با روش های تحویل گرا اشاره می شود. در ادامه برای تبیین پدیده ی دین در اندیشه ی الیاده، به مفهوم کلیدی امر مقدس در اندیشه ی مردمان اولیه (دینداران) پرداخته می شود؛ در این زمینه به اهمیت مفاهیم مکان و زمان مقدس در فرهنگ مردمان اولیه پرداخته می شود و بیان می شود که انسان دیندار با باورمند شدن به مکان مقدس، در واقع به تقلید از کار خدایان، جهان بی نظم و متشتت را به نظم در می آورد و زمان مقدس نیز در اندیشه ی دینداران در واقع به معنای همزمان شدن با خدایان است. در ادامه به وجودشناسی مردمان اولیه پرداخته می شود که به عقیده ی الیاده، وجودشناسی این مردمان اساسأ با وجودشناسی انسان مدرن تفاوت دارد. در این وجودشناسی، همه ی فرآورده ها و کنشها تا بدان اندازه که در یک واقعیت متعالی مشارکت دارند، معنا دارند. در اندیشه ی مردمان اولیه، واقعیت های برتر (خدایان، نیاکان، قهرمانان اسطوره ای...) و نیز رویدادهای مربوط به این واقعیت های برتر، بر واقعیت های عادی پیشی می گیرند. در ادامه پرسش از خاستگاه دین مطرح می شود و بیان می شود که در رویکرد الیاده و به طور کلی در رویکردهای پدیدارشناختی، بحث از منشأ دین اهمیت چندانی ندارد. در پایان هم نکته هایی به عنوان «بررسی» آمده است.
یونگ در برابر یونگ؛ از «روان‌شناسی دین» تا «فلسفه دین»
نویسنده:
سیده معصومه موسوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
این مقاله، بر پایه مطالعه موردی آرای کارل گوستاو یونگ درباره دین، به این پرسش پرداخته است که دو رویکرد متفاوت روان‌شناختی و فلسفی به دین در چه وجوهی از یک‌دیگر متمایز می‌شوند و چرا شناختِ این تمایز برای منظومه دین‌شناسی اهمیت دارد. برای پاسخ به این پرسش‌ها، مقاله در مقدمه، با اشاره به سه مقطع تاریخیِ «روان‌شناسی دین»، ضمن تقریر دیدگاه یونگ در متن مقطع سوم و پس از برشمردن برخی نقدهای ارائه‌شده به این رویکرد، نتیجه گرفته است که محدود کردن میراث یونگ به «تأثیر دین بر سلامت روان» هم آن میراث را به امری کارکردی تقلیل می‌دهد و هم جان‌مایه‌های بنیادین دین را مورد غفلت قرار می‌دهد. از این رو، در بخش دوم مقاله کوشش شده تا وجه مغفول‌ دیدگاه یونگ دربارۀ «فهم نمادین زبان دین» برجسته و نشان داده شود که چگونه این بخش از دستاوردهای یونگ می‌تواند میراثی برای فلسفه دین قلمداد شود. در بخش پایانی مقاله تلاش شده تا شرایط بهره‌گیری از این میراث جهت تحقق اهدافی که فیلسوف دین در پی آن‌هاست تحلیل و بیان شود. در پایان، نقدِ تعاملِ غیرروش‌مند میان دین‌پژوهی با علوم دیگر برخی از امکانات و محدودیت‌های فیلسوف دین را در چنین تعاملی روشن می‌کند.
صفحات :
از صفحه 101 تا 117
بررسی و نقد دیدگاه اریک فروم، در باب گرایش انسان به دین
نویسنده:
طاهره قشقایی، حسین اترک
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
این مقاله به بررسی علل گرایش انسان به دین، از دیدگاه اریک فروم می پردازد. روی کردهای مختلف جامعه شناختی، روان شناختی و فلسفی-الاهیاتی، در این مساله وجود دارد. اریک فروم دو عامل: نیاز به نگرش مشترک و همگانی، و مسوولیت گریزی را سبب گرایش انسان به دین بیان کرده است. از آن جا که این دو نیاز در بشر دائمی است، گرایش به دین نیز در طول تاریخ، همیشگی بوده است. فروم معتقد است گرایش به دین، پیامدهای ناگواری دارد؛ مانند پیدایش حکومت های ستمگر و مستبد دینی، ظهور طبقه عالمان دینی سوء استفاده گر و بروز جنگ های متعدد. دیدگاه های اریک فروم در باب منشأ گرایش به دین اشکالاتی دارد: به نظر می رسد که وی مرتکب مغالطه شده و پیدایش نگرش مشترک در سایه ی دین واحد را، که نتیجه دین داری است، علت فاعلی گرایش انسان به دین بیان کرده است. همچنین مسوولیت گریزی عامل گرایش به دین نیست؛ چراکه دین، خود، مسوولیت آور است و به سبب همین ویژگی است که برخی، از پذیرش آن سر باز می زدند. لوازم ناگواری که فروم برای گرایش به دین برشمرده است درباره همه ادیان صادق نیست.
صفحات :
از صفحه 75 تا 94
دین و اسطوره: بررسی فلسفی نظریه میرچا الیاده پیرامون اسطوره
نویسنده:
حسن جعفری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
یکی از متخصصان برجسته در حوزه تاریخ ادیان میرچا الیاده است، که در دهه های اخیر در فرانسه و امریکا زندگی کرد. از آثار وی در می یابیم که اسطوره همیشه گزارشی از آفرینش است و از چگونگی آفرینش و تکامل هستی سخن می گوید. هر چند اسطوره از نگاه اسطوره شناسان کارکردهای متعددی دارد، اما مطابق نظر الیاده، اسطوره مبتنی بر هستی شناسی است و تنها از حقایق، از اموری که واقعا حادث شده اند و از اموری که کاملا تجلی یافته اند، سخن می گوید. او بر این باور است که حقیقت همان امر مقدس است که به طور شاخصی حقیقی است و تحلیلی مبتنی بر تمایز میان مقدس و نامقدس ارایه می دهد. این مقاله، به نقطه نظرهای میرچا الیاده همراه با تنوع حوزه های علمی که در برگیرنده اسطوره شناسی، فلسفه دین و مطالعه دینی است، می پردازد، از ارتباط دین و اسطوره سخن می گوید و در نهایت از ویژگی های اسطوره ای – نمادین ادیان بحث می کند.
صفحات :
از صفحه 47 تا 74
مفهوم قربانی (یجنه / یسنه) در هند و ایران باستان
نویسنده:
محمد رضا عدلی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
در روزگار باستان آیین قربانی، در هند و ایران، مهمترین آیین دینی تلقی می شد. در هند آیین قربانی رفته رفته از آیینی ابتدایی به چنان نظام پیچیده ای بدل شد که در دوره ای برای برگزاری آن حضور چندین دین یار ضروری بود و نظام تمام کائنات وابسته به این عمل تصور می شد. شرح این آیین با جزییات تمام در متونی موسوم به براهمنه ها نقل شده است. براهمنه ها در واقع بازتاب دوره ای از حیات دین هندوست که در آن آیین گرایی محض حکمفرما بود و دین یاران هندو حاکمان مطلق جامعه بودند. در ایران باستان نیز این آیین از رونق زیادی برخوردار بود و دین زردشتی رسمی بر برگزاری این آیین بسیار تاکید می کرد که بازتاب آن در متن یسنه مشهود است. بررسی این دو سنت از وجود شباهت هایی قابل توجه خبر می دهد: نخست اینکه این رسم ریشه در پیشینه مشترک هندو- ایرانیان دارد. در ریگ ودا اگرچه به قربانی اشاره می شود اما تاکید بر عمل قربانی در دوره بعد (در براهمنه ها) صورت می گیرد. از سوی دیگر در گاهان زردشت به نظر می رسد قربانی چندان عمل خوشایندی نیست، اما در دوره بعد (در یسنه) آیین محوری دین زردشتی محسوب می شود. در هند این آیین به سبب باطن گرایی دوره های بعد افول کرد و در ایران نیز بر اثر عوامل خارجی (ظهور اسلام) از رونق افتاد.
صفحات :
از صفحه 101 تا 135
مفهوم قربانی در دیدگاه سه تن از محققان سده های 19 و 20 میلادی (هربرت اسپنسر، ادوارد تایلور، جیمز جورج فریزر)
نویسنده:
فاطمه لاجوردی، مینا بهاری
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
یکی از مهم ترین شعایر دینی که در میان اقوام و ملل مختلف به شیوه های گوناگون رواج داشته و دارد، آیین قربانی است. این آیین که خود دربر دارنده بخش های مختلف و دارای گوناگونی های بسیار در زمینه موضوع، چگونگی و هدف قربانی است، مضمون تحقیق پژوهشگران دین شناس بوده است. این محققان در طی دو سده گذشته رهیافت های متنوعی، همچون رویکرد جامعه شناختی، روان شناختی، اسطوره شناختی و پدیدارشناختی را در بررسی این آیین به کار برده اند و نظریه های گوناگونی را در این باره مطرح کرده اند. این مقاله کوشیده است تا در بررسی مختصر خود، پژوهش ها و نظریه های سه تن از این محققان، یعنی هربرت اسپنسر، ادوارد تایلور و جیمز جورج فریزر را به اجمال معرفی نماید.
صفحات :
از صفحه 137 تا 156
مراتب سمادهی در مکتب  یوگای پاتنجلی
نویسنده:
علی صادقی شهپر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
در مکتب یوگای پاتنجلی، هشت مرحله سلوک وجود دارند که به ترتیب از مراتب جسمانی شروع می شوند و به مراتب ذهنی و فراذهنی (روحانی) ختم می شوند. همه این مراتب سلوک مبتنی بر تمرکز و مراقبه هستند و درجه مراقبه در هر مرتبه ای نیز بر حسب لطافت موضوع مراقبه (مصادر پرکریتی) تعیین می شود. بالاترین و آخرین مرتبه سلوک (مراقبه) در یوگا، سمادهی نام دارد. سمادهی نیز خود به مراتب مختلفی تقسیم می گردد که آخرین مرتبه آن (اسمپرجناته سمادهی) منجر به رهایی پوروشه (روح) از پرکریتی (ماده) می گردد. اما قبل از اسمپرجناته سمادهی (سمادهی بدون پایه یا بدون موضوع مراقبه)، مرحله سمپرجناته سمادهی (سمادهی با پایه یا دارای موضوع مراقبه) است که این مرحله اخیر برخلاف اولی به مراتب مختلفی تقسیم می شود. بررسی دقیق مراتب سمادهی، موضوع اصلی این مقاله است.
صفحات :
از صفحه 37 تا 56
تاملی در آداب و رسوم زرتشتیان ایران
نویسنده:
فرزانه گشتاسب
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
برخی از آداب و رسوم مردم کنونی ایران، مانند جشن نوروز و چیدن سفره هفت سین، چهارشنبه سوری و آیین های شب عرفه/ علفه در آخر سال، شب یلدا و برخی آیین های دیگر، بازمانده آداب و رسوم ایرانیان پیش از اسلام است. بخش مهمی از آیین های ایران باستان را جامعه زرتشتیان ایران حفظ کرده اند. بنابراین، بررسی آیین های ایشان به درک و تحلیل آیین های کهن بازمانده از ایران باستان بسیار کمک خواهد کرد. آداب و رسومی که زرتشتیان کنونی به جای می آورند، با آنچه که در نوشته های فارسی میانه و فارسی زرتشتی آمده است، تفاوت هایی را نشان می دهد. آدابی که در کرمان و روستاهای مختلف زرتشتی نشین یزد رایج است نیز با یکدیگر متفاوت اند. در این مقاله مهم ترین ارکان مشترک در آیین های زرتشتیان کنونی، معرفی و بررسی می شود. این ارکان و خرده رسم ها در بیشتر آیین ها ثابت است و به کمک آنها مقایسه آیین ها و بررسی دگرگونی و تفاوت آنها امکان پذیر می گردد.
صفحات :
از صفحه 157 تا 176
  • تعداد رکورد ها : 104