جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 23
علیت
عنوان :
نویسنده:
تیم کرین، امیر مازیار
نوع منبع :
مقاله , ترجمه اثر
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
احکام راجع به علیت - راجع به اینکه چه چیز علت چه چیز می شود - آن قدر در زندگی ما متداول است که ما متوجه آن نمی شویم. اما چرا یک چیز علت چیزی دیگر می شود؟ چه چیزی یک شی را علت شی دیگر می سازد. ما ابتدا باید میان فهم رابطه علیت و فهم آنچه علیت به هم می پیوندد، فرق بگذاریم. این رابطه علیت چیست که علت و معلول را به هم پیوند می دهد؟ این سوال اول است. اما همچنین می توانیم بپرسیم علت و معلول باید چه نوع هویاتی باشند تا در این رابطه قرار بگیرند؟ به عبارت دیگر، علل و معلولات چه هستند؟ این پرسش دوم است. عمده بحث این نوشتار به پرسش اول می پردازد و بخش پایانی نیز به پرسش دوم خواهد پرداخت.
صفحات :
از صفحه 169 تا 184
جبر فلسفي در انديشه محقق اصفهاني
نویسنده:
عليرضا کاوند، محمدعلي اسماعيلي، حسن رضائي هفتادر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
«جبر فلسفي» بيانگر جبرگرايي در سايه مسائل فلسفي همچون «تسلسل اراده‌ها»، «قاعده ضرورت سابق» و «تعلق اراده الهي به افعال ارادي انسان» است. محقق اصفهاني با ژرف‌نگري به تحليل و ارزيابي اين مسائل پرداخته و سازگاري اين مسائل فلسفي با اختيار فاعل را اثبات کرده است. از رهگذر اين جستار مشخص مي‌شود که در انديشه وي، معيار اختياري بودن فعل، مسبوقيت آن به اراده است نه مسبوقيت اراده به اراده ديگر، تا تسلسل اراده‌ها لازم آيد. قاعده ضرورت سابق نيز نه‌تنها با اختيار فاعل ناسازگار نيست، بلکه مؤيد و مؤکد اختيار اوست. اراده الهي نيز به افعال ارادي انسان، مقيد به اراده وي تعلق مي‌گيرد. در نوشتار حاضر با روش توصيفي ـ تحليلي به دسته‌بندي، تنظيم، تبيين و ارزيابي ديدگاه محقق اصفهاني در مسئله جبر فلسفي پرداخته شده است.
اصل عليت
عنوان :
نویسنده:
عبدالرسول عبوديت
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
قضيه «هر ممكن بالذاتي نيازمند علت است» را بايد تعبير دقيق اصل عليت به‌‌شمار آورد؛ زيرا بنا بر اصالت ماهيت، امكان ذاتي مناط نياز ماهيت به علت است و بنا بر اصالت وجود، نشانه احتياج وجود آن به علت است. اين اصل در خصوص صفات اشيا با تعبير «العرضي يعلل» بيان مي‌شود در برابرِ «الذاتي لا يعلّل» كه به بي‌نيازي صفات ذاتي شيء از علت اشاره دارد. اصل عليت خود بيان حالت خاصي از اصل امتناع ترجح بلامرجح است و به آن فرو کاسته مي‌شود؛ لذا از جهت بداهت و عدم بداهت و اثبات‌پذيري و اثبات‌ناپذيري تابع آن است، و همانند اصل مزبور بديهيِ اثبات‌ناپذير است. از اصل امتناع ترجح بلامرجح اصل ديگري منشعب مي‌شود: اصل امتناع ترجيح بلامرجح كه بيان اصل امتناع ترجح بلامرجح در خصوص فاعل مختار و افعال اختياري اوست و مانند آن بديهيِ اثبات‌ناپذير است.
صفحات :
از صفحه 1 تا 17
ملاك حاجت‌ به علت
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
پاسخ تفصیلی:
در ابتدا بهتر است تعريفي از علت تامه ارائه دهيم تا پس از روشن شدن اين مفهوم بتوانيم به بررسي مساله مورد سوال بپردازيم. علت را مي توان به دو قسم تقسيم نمود :‌يکي علت تامه و ديگري علت ناقصه. عات تامه : ملاصدرا علت تامه را چنين تعريف مي کنند : « هي التّ بیشتر ...
بررسی قاعدۀ «معطی الشیء...» و کارکرد آن در خداشناسی
نویسنده:
علیرضا سبزواری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه,
چکیده :
قاعده اعطا، خاستگاه گوناگونی در علوم اسلامی دارد و در این میان، حکمت متعالیه با نظریه «وحدت وجود» و مباحث پیرامونی آن، مانند سریان پذیری هستی، کارآمدترین بسترِ بهره برداری از این قاعده تلقی میگردد. این نوشتار با توجه به معناشناسی واژگانِ قاعده اعطا و بررسی کاربردهای مختلف آن، از اثبات وجود خدا تا معرفت به صفات علم، قدرت و حیات او، سعی در ارائه گونه های برداشت صحیح و نادرست از مضمون آن کرده است. در این زمینه، بررسی اثبات پذیری و عدم بداهت قاعده مزبور میتواند راهگشای نقد مضمونی به برخی برداشتهای نادرست گردد و دیدگاه کاملی از معنای آن در اختیار قرار دهد.
صفحات :
از صفحه 37 تا 56
بررسی مسأله اراده خداوند از منظر حکمت متعالیه و مکتب تفکیک
نویسنده:
علی‌‌‌‌‌ارشد ریاحی، زهره نصر
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
در اندیشه صدرالمتألهین، اراده الاهی، علم او به نظام اصلح و از صفات ذات است. خداوند، علت تامه مخلوقات است و صدور فعل از او، ضروری می‌‌‌‌‌باشد. در مقابل دیدگاه صدرا، به باور اهل تفکیک، اراده الاهی نه به معنای علم، بلکه به معنای قدرت و سلطه بر فعل و ترک است؛ و در نتیجه، از صفات فعل به شمار می‌‌‌‌‌آید. با چنین توصیفی، خداوند، فاعل مختار است و نتیجه قول به علت تامه بودن او، فاعل موجب بودن او است. از جمله اشکالاتی که پیروان مکتب تفکیک بر دیدگاه ملاصدرا وارد کرده‌‌‌‌‌اند، اشکال به معنای اراده و ضروت علی و معلولی میان خداوند و مخلوقات است که منجر به فاعل موجب بودن خداوند می‌‌‌‌‌گردد. در این نوشتار، دیدگاه صدرالمتألهین در تقابل با مکتب تفکیک در باب اراده الاهی، بررسی شده و به اشکالاتی پاسخ داده شده است که پیروان مکتب تفکیک در این باره بر صدرا وارد کرده‌‌‌‌‌اند.
صفحات :
از صفحه 51 تا 70
رابطه علیت
عنوان :
نویسنده:
محمدعلی عباسیان چالشتری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
یکی از اصلی ترین مسائل فلسفه اسلامی، که از نظر سبقت و قدمت نیز از اولین آنهاست، مسأله علیت است. این مسأله دارای شعب و فروعاتی است، که از جمله مهمترین آنها می توان به مسأله رابطه علیت اشاره کرد. مسأله رابطه علیت نیز در جای خود با مسایل بسیار مهم و اساسی دیگری، نظیر «کیفیت صدور ممکنات از واجب تعالی» و «تناهی سلسله علل و معلولات»، درگیر و مرتبط می باشد. با توجه به سخنان فیلسوفان مسلمان، می توان «رابطه علیت» را رابطه ای دوتایی میان زوجهایی معین و مرتب از اشیا دانست که یکی از آنها (علت) هستی بخش است و دیگری (معلول) هستی یافته، مانند رابطه میان واجب و ممکن. بازخوانی اقوال حکیمان مسلمان از نوع رابطه علیت و خواص آن، هم از دیدگاه متافیزیکی و فلسفی و هم از منظر «نظریه روابط» منطق صوری جدید، ما را به نتایجی متقابل و غیر قابل جمع می کشاند. این مقال در پی آن است که ضمن توضیح رابطه علیت، با تکیه بر اصطلاحات و اصول مورد قبول فیلسوفان مسلمان، به آشکار سازی این نتایج متقابل و غیر قابل جمع بپردازد. در پایان نیز برای رهایی از این نتایج متقابل و متضاد سه راه حل، بویژه راه حل ملاصدرا با تکیه بر نظریه وحدت شخصی وجود، پیشنهاد شده است.
صفحات :
از صفحه 219 تا 241
اختیار انسان و علم پیشین الهی
نویسنده:
غلامحسین توکلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران,
چکیده :
علم پیشین خداوند و چگونگی پیوند آن با اختیار، از جمله مسائلی است که از دیر باز در کلام و فلسفه اسلامی و نیز در کلام و فلسفه مسیحی و یهودی مطرح بوده است. برای حل مشکل چه در جهان غرب و چه در جهان اسلام، راه های گوناگونی پیموده شده است. در این مقاله مهم تریناین راه ها مورد بحث قرار خواهد گرفت و خواهیم دید در زمانه ما کدامیک از اندیشمندان از چه راه حلی دفاع می کنند و نقاط قوت و ضعف هر یک از این رویکردها چیست؟ در پایان هم از دیدگاهی که در سنجش با دیگر دیدگاه ها قابل قبول تر است، دفاع خواهیم کرد.
صفحات :
از صفحه 111 تا 138
نوآوری‌های ابن سینا در مسأله‌ علیت
نویسنده:
احمد بهشتی، محسن ایزدی، محمودرضا میرزاجانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
در دسته‌بندی مسایل فلسفی از حیث اهمیت و قدمت، مبحث «علیت» (علت و معلول) در رتبه‌ی نخست جای دارد. هر چند آثار مکتوب فلسفی نشان می‌دهد که این مسأله محصول تلاش فکری فیلسوفان یونان و به خصوص «ارسطو» است، لیکن طرح این پرسش اهمیت دارد که فیلسوف بزرگی مانند «ابن‌سینا» در تبیین و توسعه‌ی مباحث این مسأله چه نقشی دارد؟ با وجود این که ابن‌سینا بارها مقام علمی ارسطو را ستوده است، مع‌الوصف به هیچ‌وجه نمی‌توان او را فقط مفسر فلسفه‌ی ارسطو دانست و ابتکارات فلسفی او را انکار نمود. ابن‌سینا که در بسیاری مسایل فلسفی ـ هم از لحاظ محتوا و هم صورت‌بندی ـ خلاقیت شگرفی داشته است، به خصوص در مبحث «علیت» نبوغ خویش را متجلی ساخته و در اموری نظیر «تعریف علیت»، «انقسامات» و «حیثیات مختلف علت» و«احکام علت و معلول»، از جهت محتوا و تبیین و تقریر و صورت‌بندی مطالب، نوآوری‌های مهمی از خود به جای گذاشته است.
صفحات :
از صفحه 119 تا 142
تحلیل جایگاه و کارکرد صور مرتسمه در تفکر سینوی
نویسنده:
مصطفی مؤمنی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
علم الهی به اشیاءْ قبل از ایجاد، یکی از مباحث الهیات بالمعنی الاخص است که معرکه‌ی آرای مختلف قرار گرفته است. برخی از عهده‌ی تبیین این مسأله برنیامده و عده­ای نیز نتوانسته­اند تبیین دقیقی از علم تفصیلی در این مقام را ارائه دهند. در میان اقوال گوناگون که در این خصوص وجود دارد نظریه‌ی مشائین و ابن‌سینا معروف است؛ آن‌ها نظریه‌ی صور مرتسمه را مطرح نموده، بر این باورند که علم تفصیلیِ قبل­الایجادِ واجب‌تعالی، از طریق این صور است. آن‌ها علم پیشین واجب به اشیاء را علمی حصولی و درعین‌حال فعلی و لازمه‌ی ذات دانسته­اند. ابن‌سینا بر این باور است که ذات واجب، از جهت تعقلِ مبدئیت ذات خود برای آن‌ها، صور را تعقل نموده، نه به‌واسطه‌ی صوری دیگر، بلکه این صور از آن حیث که معقول‌اند موجودند؛ وجود آن‌ها عین معقولیت آن‌هاست و بر عکس. در این نوشتار ضمن تبیین و تحلیل نظریه صور مرتسمه در تفکر سینوی به بررسی ایرادات ملاصدرا بر آن نیز پرداخته است.
صفحات :
از صفحه 109 تا 128
  • تعداد رکورد ها : 23