جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 12
بداء در نظام فلسفی ميرداماد
نویسنده:
رحمان عشريه، محمدعلی اسماعيلی، حسن رضايی هفتادر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
مسئلة بداء جزء مسائل مهم در حوزه ارتباط حادث با قديم بوده و پرسش اصلي اين است که با توجه به امتناع تغير در ذات و علم ذاتي الهي، حقيقت بداء و کيفيت وقوع محو و اثبات چگونه قابل تبيين است؟ و آيا اسناد بداء به خدا، حقيقي است يا مجازي؟ در نظام فلسفي ميرداماد، تبيين جامعي نسبت به آموزة بداء ارائه شده است. در انديشة وي، بداء در حوزة امور تکويني بوده و بيانگر محدوديت زمان افاضه از جانب علت است. قلمرو وقوع بداء، عالم ماده است و عالم دهر و سرمد، مبرا از بداء هستند. اين نوشتار با روش توصيفي-تحليلي به تبيين بداء در نظام فلسفي ميرداماد مي­پردازد. از مهم ترين يافته هاي اين پژوهش تبيين حقيقت بداء در نظام فلسفي ميرداماد و تبيين کيفيت اسناد بداء به خداست. در انديشه ميرداماد، امور تدريجي دو حيث دارند: از يک حيث با عالم دهر نسبت دارند و از حيث ديگر با عالم سيلان و مادي، نسبت دارند و به اين اعتبار، تدريجي، غيرقار و متبدل اند. از حيث اول، به ثابتِ حقِ واجب بالذات مستندند و از حيث دوم، واسطه استناد حوادث زماني به واجب مي باشند.
صفحات :
از صفحه 111 تا 128
نوآوری های فیلسوفان اسلامی در پاسخ به شبهه شر
نویسنده:
نفیسه فیاض بخش
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
وجود شرور در عالم خلقت، معمايی است كه آغاز طرح آن به نخـستين روزهـای حيـات انـسان در كره خاكی زمين بازمی گردد؛ بنابراين در تمام اديان و مكتب هـای فلـسفی بـه طر يقـی مطـرح شـده است وهر يك براساس جهان بينی خاص خود در صدد پاسخ برآمده اند. حكيمان الاهی نيز از يونان گرفته تا اسلام، هريك با نگاهی خاص و از زاويه ای جديد، اين موضـوع را مـورد تحليـل و تـدقيق قرار داده اند. نكته مهم دراين بحث، بالندگی آن پس از ورود به عالم اسلام است. حكيمان مـسلمان به ويژه ابن سينا، سهروردی و ميرداماد سهم عظيمی دراين پويش فلسفی داشته اند. در نوشتار حاضر با ذكر عبارت های هر يك از حكيمان، ابتكارهای حكيمان الاهی در پاسخ به اين شبهه و برای دريافت حقيقت هستی ترسيم می شود. از ابتكارهای ابن سينا در تحليل عقلانی خير و شر گرفته تا بيان قاعده تضاد در حكمت الاهی و بيان فلسفه خلقت عالم ناسـوت بـه وسـيله شيخ اشراق و تحليلهـای دقيـق ميردامـاد در چگـونگی دخـول شـرور در عـالم قـضای الاهـی از فرازهای مهم بحث در مقاله حاضراست.
صفحات :
از صفحه 147 تا 166
شر و چگونگی دخول آن در قضای الهی از دیدگاه مطهری
نویسنده:
مهناز خدایی زنگبار
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
مسأله یشـرّ یکی از مسائل بنـیادی در نـظامهای الـهیات به ویژه درفلسفه ی اسلامی به شمار می‌آید. ایـن مسـأله بـا رویکردهایگوناگون مورد توجه اندیشمندان مسلمان واقع شده است. مسأله ی شرّ، به دلیل چند تباری بودن یک بحثمیان رشته ایاست که بررسی و پاسخ به آن نیازمند استفاده از روش‌های کلامی،عقلی وفلسفی،منطقی ونقلی... می باشد.فلاسفهمسلمان بحث شر را با تحلیل مفهومی آن آغاز می‌نمایند، در این تحلیل نشان می دهند که شر امر عدمی اعمعدم ذات و یا عدم کمال ذات است. استادمطهری از جمله فلیسوفان معاصراست که با تأکید براهمیت مسأله، تبیین جامع از ابعاد آن ارایه داده و در بیشتر آثار فلسفی خود از نظریه نیستی انگاری شر دفاع و آن را برهانی دانسته است. این پژوهش در صدد تبیین مسأله ی شر و راه حل آن از دیدگاه شهید مطهری می باشد. او با مبنا قراردادن نظریه ی نیستی انگاری شر به تبیین نظاماحسن و پاسخبهشبهه ی شرمی پردازد. این مهم ترین یافته ی این پژوهش است.
بررسی تطبیقی عنایت و کیفیت وقوع شر در قضای الهی از دیدگاه ابن سینا ابن عربی و ملاصدرا
نویسنده:
مظاهر جوادی‌نیا
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
وقوع شرّ در نظام آفرینش و مسئله عنایت و علم عنایی حق‌تعالی، از مباحث مهمی هستند که در فلسفه و عرفان مطرح بوده و شبهات و دغدغه‌هایی را در حوزه اندیشه دینی پدید آورده است .بدین جهتبرخی از فلاسفه و عارفان بدان عطف نظر نموده و در آثار خود ابوابی را به مسائل مذکور اختصاص داده اند. در این میان ابن سینا، ابن‌عربی و ملاصدرا دیدگاه‌های بارزتری را درباره مسائل فوق عرضه داشته اند. از دیدگاه هر سه اندیشمند، شرّ به معنای عدم کمال و نقص و فقدان کمالات می‌باشد. در یک تقسیم‌بندی، شرّرا به بالذات و بالعرض تقسیم کرده اند. اگرچه شرّ امری عدمی نه به معنای مطلق آن، می‌باشد، ولی مصادیقی نیز برای آن برشماردند. وجود شرور به نسبت و بالقیاس می‌باشد. عنایت یا علم بالعنایه، همان شمول و احاطه علمی واجب تعالی به همه هستی است. عالم بودن به ذات خویش و به نظام خیر و علیّت و راضی بودن به آن، از عناصر مندرج و مشترک در مفهوم عنایت از سه دیدگاه می‌باشد. علم خداوند، سبب ایجاد نظام احسن شده است. افزون بر معنای فوق، مشرب خاص ابن‌عربی در باب علم حق تعالی، برمبنای اسماء حسنای الهی و صفت علیم بودن خداوند مطرح است. علم حق‌تعالی به صورت علم اجمالی، در عین کشف تفصیلی که عین ذاتش می‌باشد، مورد توجه می‌باشد و این در آراء ملاصدرا نیز مشهود است. در باب فاعلیت حق‌تعالی در ایجاد نظام آفرینش، قصد و غرضی نبوده است و فاعلیت حق‌تعالی در حکمت مشاء فاعلیّت بالعنایه و زاید بر ذات و در حکمت صدرایی و ابن‌عربی، علم ذاتی (عین ذات) و فاعلیت بالتجلّی می‌باشد که براساس حرکت حبیّه و به مصداق حدیث «کنز مخفی» سبب ایجاد نظام عالم شده‌است.گرچه در مکتب وحدت وجود ابن‌عربی، نظام آفرینش، تجلّی و ظهور اسماء‌الله است و همه اسماءالله، اسماء حسنیَْ هستند و در نگاه کلی، همه چیز در نظام آفرینش زیبا و احسن است ، ولی به گمان وی وجود شرور جزئی در نظام، از لوازم ضروری آن است. شرور با خیرات ملازمه دارند. ترک شرّ قلیل به‌خاطر خیر کثیر، شرّ کثیر محسوب می‌شود. هیولا و ماده بودن و جهات امکانی، همچنین تضاد و تصادماتی که در بین متحرکات و عالم ماده وجود دارد، زمینه و سبب بروز شرّ را بطور نسبی و بالعرض در قضای الهی فراهم کرده است وهرسه حکیم به همه اینها اذعان دارند.
کارآمدی راه حل های فیلسوفان و متکلمان مسلمان در پاسخگویی به مسأله عملی شر
نویسنده:
رضا (زهیر) حسینی لواسانی، محمد سعیدی مهر
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران,
چکیده :
مسأله شر که به عنوان مسأله ای علیه وجود خداوند ادیان مطرح بوده است، هم از بعد نظری قابل طرح است هم از بعد عملی. در مسأله عملی شر، بعد عملی و کاربردی شرور درزندگی و تأثیر آنها بر ایمان انسانها مد نظر قرار می گیرد و این سوال پاسخ داده می شود که در مواقع رسیدن شرور، چطور ایمانمان را حفظ کنیم؟در این مقاله، پس از شرح راه حل های فیلسوفان و متکلمان مسلمان به مسأله شر،کارآمدی راه حل های هریک بررسی شده است. مهم ترین یافته این مقاله این است که با آنکه در ابتدای امر به نظر می رسد تنها راه حل متکلمان پاسخگوی مناسبی برای مسأله عملی شر است، اما با نگاه دقیقتر در می یابیم که راه حل های ارائه شده توسط فیلسوفان اسلامی افزون بر آنکه پاسخگوی مسأله نظری شر است، بدلیل استفاده از روش کشف و شهود برای دستیابی به آنها ، قادر به پاسخگویی به مسأله عملی شر نیز بوده و از کارایی بالایی برخوردارند.
صفحات :
از صفحه 1 تا 28
فلسفه و جایگاه شیطان در حکمت متعالیه
نویسنده:
محمدجواد طالبی چاری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی,
چکیده :
وجود شيطان امری است كه مورد تأييد اديان الهی، به ويژه دين مبين اسلام است. قرآن در قلنا للم لائك ه اسجدوا لآدم فسجدوا الا « ابليس لم يكن من السجدين» : سوره های متعددی به وجود شيطان اشاره نموده است اعراف: 11 و...) قرآن در ادامه شيطان را دشمن آشكار انسا ن، و كار او را وسوسه و اغواگری بيان نموده است) . از طرف ديگر، براساس مبانی دينی و فلسفی، به ويژه حكمت متعاليه، عالم هستی، دارای نظام احسن است. ازاينرو، با توجه به وجود نقايص و شرور فراوان در جهان هستی از جمله شيطان، هميشه اين پرسش در ذهن فلاسفه و ديگر دانشمندان، مطرح بوده كه آيا نظام جهان موجود، بهترين نظام است يا نه؟ در نگاه نخست، چنين به نظر می رسد كه جهان عاری از هرگونه نقص و شر، بهترين نظام است. آنگاه اين پرسش مطرح می شود كه چرا در جهان حاضر، موجودی به نام شيطان وجود دارد كه كارش اغوای انسان هاست؟ ملاصدرا برپايه نظام فلسفی حكمت متعاليه خويش، جهان هستی را برآمده از نظام ربانی می داند، كه در اين صورت دارای بهترين شكل ممكن می باشد. آنگاه در مقام پاسخ به پرسش مذكور، وجود شيطان، را از حيث وجودی خير دانسته و منافع متعددی را كه جز خداوند متعال كسی بر آن احاطه ندارد، بيان می كند و در نهايت به تبيين ضرورت وجود شيطان در نظام احسن پرداخته است. تشريح نظر صدرالمتألهين با توجه به آثار او، به ويژه اسفار اربعه، مفاتيح الغيب و تفسير قرآن كريم، وظيفه ای است كه ما در اين مقاله به آن پرداخته ايم.
صفحات :
از صفحه 91 تا 120
تبیین علم الهی در مرتبه قضاء از دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی
نویسنده:
علیرضا خواجه گیر
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: حوزه معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان,
چکیده :
علم الهی و سلسله مراتب آن در نظام حکمت صدرایی از اهمیت زیادی برخوردار است، بطوریکه هم خود ملاصدرا و هم پیروان او مباحث فراوانی پیرامون آن مطرح کرده اند. مسئله قضاء در این سلسله مراتب بسیار قابل توجه است. زیرا قضاء الهی از نظر تطبیقی با عوالم کلی وجود همان مرتبه صور عقلی محسوب می شود که ورای صور طبیعی و نفسانی است، که بصورت دفعی و بلا زمان از واجب تعالی صادر می شوند و بعنوان مرتبه ای از مراتب علم الهی که همان قضاء علمی است ، نامیده می شود و در مرحله بالاتر به علم ذاتی الهی منتهی می شود. از طرف دیگر نظام علّی و معلولی عالم هستی و انتساب این عالم به علت تامه و هستی بخش خود که منشاء ضرورت و پیدایش عالم هستی است، نیز قضاء عینی نامیده می شود . بنابراین قضاء الهی مبین انتساب همه عالم هستی در دو مرتبه علمی و عینی به حق تعالی است .تبیین و تحلیل حقیقی مسئله قضاء الهی باید با توجه به هر دو مسئله علم الهی از یک طرف و ضرورت نظام جهان هستی از طرف دیگر صورت بگیرد، زیرا قضاء الهی هر دو مسئله را تبیین می کند و توجه به یکی از این دو و غفلت از دیگری حقیقت مسئله قضاء الهی را بر ما آشکار نخواهد کرد.این مقاله در صدد است، مسئله قضاءالهی را بعنوان مرتبه ای از علم الهی از منظر بنیان گذار حکمت متعالیه و یکی از شارحان اصلی آن در دوران معاصر-علامه طباطبایی- تبیین و تحلیل نموده و نکات مورد اختلاف و تشابه این دو فیلسوف را در مورد مسئله مذکور بررسی نماید.
صفحات :
از صفحه 91 تا 104
بررسی تطبیقی مساله قضا و قدر و رابطه آن با جبر و اختیار در تفسیر کبیر و المیزان
نویسنده:
جواد پاک، محمد تقی رفعت نژاد، رحمت الله عبداله زاده آرانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها,
چکیده :
وجود آیات متعدد پیرامون مساله قضا و قدر الهی و آزادی و اختیار انسان باعث رواج گفتگوها در میان متکلمان، حکما و مفسران اسلامی و ارائه عقاید و آرای متفاوتی شده است. این امر در تفاسیر کلامی از نمود بیشتری برخوردار است. در این میان فخر رازی و علامه طباطبایی به عنوان نمایندگان دو مکتب تفسیری اشاعره و امامیه برداشت های متفاوتی در این باره داشته اند؛ فخر رازی با تکیه بر مبانی کلامی اشعری صدور تمامی افعال انسان در زندگی فردی و اجتماعی و وقوع همه حوادث عالم را به دلیل تعلق قضا و قدر الهی امری حتمی و ضروری و تخلف از آن را محال دانسته و طباطبایی با استدلال به آیات و روایات و دلایل عقلی هیچ گونه ملازمه ای میان این دو قائل نیست. افزون بر این، اعتقاد یا عدم اعتقاد به مسائلی چون نقش آیات قرآن در تفسیر یکدیگر، نقش سیاق آیات در فهم صحیح، برخورداری قرآن از زبان خاص، حجیت سخنان اهل بیت علیه السلام در تفسیر، حجیت عقل در تفسیر و حسن و قبح عقلی، بخشی از دلایلی است که موجب برداشت های متفاوت فخر رازی و طباطبایی از آیات مرتبط با مساله مذکور شده است.
صفحات :
از صفحه 153 تا 174
نیایش در اندیشه مولوی
نویسنده:
قربان علمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ايران,
چکیده :
دعا و نیایش به عنوان رابطه میان انسان و خدا، از مسائل مهم در ادیان و نیز مهم ترین رابطه بین خالق و مخلوق در جهان و «اولین، عالی ترین و صمیمانه ترین نماد تجسم دین» همچون خون و جریان خون در زندگی دینی ما است.از جمله افراد معدودی که عمیق ترین اسرار دعا و نیایش را بیان کرده است جلال الدین مولوی است. او معتقد بود آغازگر دعا خداوند است، چون اوست که احساس نیاز را در انسان به وجود می آورد، از این رو هر دعا و نیایش فی نفسه حاصل لطف خداوندی است. در نظر او دعا آن چراغی است که خدا در این عالم روشن ساخته تا انسان را از ظلمات بیرون آورد.در این مقاله که مواد آن به شیوه توصیفی و تحلیلی از آثار مولوی استخراج شده است، دیدگاه مولوی در باره مفهوم و اهمیت نیایش، دعای واقعی، آغازگر نیایش، انگیزه، انواع، آداب و استجابت دعا و نقش آن در برگرداندن قضای الهی بررسی شده است.
صفحات :
از صفحه 37 تا 59
این مطلب که ما باید راضی به رضای خدا باشیم و آن‌چه را که خدا مقدور فرموده با کمال میل پذیرا باشیم، چگونه با دعا کردن برای تغییر این قضاء و قدرسازگار است؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
پاسخ تفصیلی:
براي دريافت پاسخ مناسب، توجه به چند مطلب ضروري است: 1. بي ترديد همة رخ‌دادها و پيش‌آمدها بر اساس قضا و قدر الهي است و هيچ پيش‌آمدي از حيطة قضا و قدر بيرون نيست. امّا بايد توجّه داشت كه قضا و قدر الهي دو گونه است: برخي از مراتب قضا و قدر، در مرتبة لوح بیشتر ...
  • تعداد رکورد ها : 12