جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رساله مختصر حاضر به بررسی شخصیت عالم کبیر فخر رازی و تالیفات ایشان می پردازد. نکته ای که نویسنده از شخصیت فخر رازی درباره تالیفاتش می گوید این است که ایشان تحت تاثیر دو شخصیت برجسته تاریخ بوده است یکی امام غزالی و دیگر ابن سینا که حتی فخر رازی چند کتاب ابن سینا را شرح داده است مثل اشارات، قانون و عیون الحکمه. در این رساله کتب ایشان ذکر و برای بعضی موارد توضیحی مختصر درباره آن داده می شود.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی تطبیقی رابطه مشیت و اراده الهی در تفسیر کبیر و المیزان

نویسنده:

محمدتقی رفعت نژاد، رحمت الله عبدالله زاده، عباس حاجیها، جواد پاک

نوع منبع :

مقاله , مدخل آثار(دانشنامه آثار) , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

هدایت و ضلالت , تفسیر کبیر , مشیت و اراده الهی , تفسیر المیزان (کتاب)

چکیده :

وجود آیات به ظاهر متفاوت در قرآن کریم پیرامون مسأله هدایت و ضلالت، و آیاتی که بیانگر عمومیت مشیت و اراده الهی و حاکمیت آن بر نظام آفرینش می باشد، آن را به یک دل مشغولی فکری و دینی میان متکلمان، و مفسران اسلامی تبدیل نموده و موجب پیدایش آرای متفاوتی در این خصوص شده است و این امر در تفاسیری که با صبغه کلامی به نگارش در آمده اند از نمود بیشتری برخوردار بوده است و در این میان، فخر رازی و علامه طباطبایی به عنوان نمایندگان دو مکتب تفسیری اشاعره و امامیه براساس مبانی، قواعد، و پیش دانسته های مبنایی، ابزاری و محتوایی تفسیری، مانند اعتقاد یا عدم اعتقاد، به نقش آیات قرآن در تفسیر یکدیگر، نقش سیاق آیات در فهم صحیح دیگر آیات، برخورداری قرآن از زبان خاص، حجیت سخنان اهل بیت علیهم السلام در تفسیر که به نص حدیث ثقلین همتای قرآن دانسته شدند، حجیت عقل در تفسیر قرآن و حسن و قبح عقلی، برداشت های متفاوتی پیرامون آیات مرتبط با مساله هدایت و ضلالت و رابطه آن با اراده و مشیت الهی داشته اند، به طوری که فخررازی با تکیه برمبانی کلامی اشعری وقوع همه حوادث عالم و صدور تمامی افعال انسان در زندگی فردی و اجتماعی، از جمله مسأله هدایت و ضلالت انسان، امری حتمی و جبری و تخلف از آن را محال دانسته، در حالی که علامه طباطبایی با استدلال به آیات قران و روایات معصومین علیهم السلام و دلایل عقلی ضمن اعتقاد به عمومیت مشیت و اراده الهی، نه تنها از آیات مربوطه استنباط جبر ننموده بلکه آیات مربوط به مشیت و اراده الهی را مبین و مؤید اختیار انسان نیز دانسته است. مقاله حاضر جستاری تطبیقی است از آیات تفسیر شده پیرامون موضوع فوق از دو مفسر مذکور، براساس تفسیر کبیر و المیزان تا وجوه اختلاف ادله و آرای تفسیری آنها باز نموده شود.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی ویژگی‌ها، وظائف و روند تعیین امام از دیدگاه فخر رازی و علامه طباطبائی

نویسنده:

مجتبی دینی

نوع منبع :

رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

فخر رازی , علامه طباطبایی , علوم انسانی , امام , قرآن , وظایف , بررسی , تفسیر کبیر , ویژگی¬ها , روند تعیین , تفسیر المیزان (کتاب) , درباره علامه طباطبایی

چکیده :

موضوع امامت و جانشینی پیامبر اعظم (صلّی الله علیه و آله) از مهم‌ترین مباحث کلامی اسلام و از اصول مذهب است. در اهمیت این بحث همین بس که اولین مسئله‌ای به‌ شمار می‌رود که باعث چالش میان مسلمین شده و همواره مورد توجه متفکران و صاحب‌‌نظران اسلامی اعم از شیعه و اهل سنت بوده است. در این تحقیق، محورهاى اساسى بحث امامت که عبارتند از ویژگی‌ها، وظائف و روند تعیین امام از دیدگاه فخر رازی و علامه طباطبایی مورد پژوهش قرار گرفته است که شامل بررسی نظرات این دو مفسر راجع به آیات امامت، تطبیق آرای ایشان در این مسئله و در نهایت رسیدن به حقیقت موضوع، می‌باشد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

روش شناسی نقد آرای فخررازی در المیزان

نویسنده:

علی اکبر ربیع نتاج

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فخر رازی , محمدحسین طباطبایی , تفسیر کبیر , مسایل جدید روش شناسی , قرآن , تفسیر قرآن , تفسیر المیزان (کتاب)

کلیدواژه‌های فرعی :

روش تفسیر قرآن , معاد(کلام) , اهل بیت(ع) , عالم فرشتگان , اراده انسان , عقل و دین , مراتب توحید , حکم عقلی , سعادت اخروی , اشقیاء , توحید(الهیات بالمعنی الاخص)) , آیه 55 مائده , سیاق آیات قرآن , فقه شافعی , ایام الله , کل نفس ذائقه الموت , تکلیف تکوینی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

در اين مقاله، تفسير الميزان و التفسير الكبير از نظر روش شناختی مورد مقايسه قرار گرفته است. از رهگذر اين مقاله روشن خواهد شد كه علامه طباطبايی با تكيه بر چه شاخص هايی انديشه های فخر رازی را قبول يا رد كرده است. گفتنی است كه بسياری از اختلافات اين دو مفسر معلول باورهای مبنايی آنان است؛ ولی بسياری از اختلاف ها به تفاوت روش آنان در تحقيق بر می گردد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 81 تا 92

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقد دیدگاه فخررازی در تفسیر آیه 54 مائده

نویسنده:

جعفر انواری

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فخر رازی , خلافت الهی , خلافت بعد از رسول الله (ص) , آیه ولایت , خلافت شیخین , سوره مائده , آیه 54 مائده , خلافت در قرآن

کلیدواژه‌های فرعی :

نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , اهل بیت(ع) , تفسیر کبیر , ارتداد , 3- اهل سنت Sunnism (فرق اسلامی) , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) , جنگ خیبر , مبارزه با مرتدان ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی

شاپا (issn):

7256 ـ 2228

چکیده :

برخی از مفسران اهل سنت از جمله فخررازی، در برداشت های تفسیری خود کوشیده اند تا از آیه 54 سوره مائده برای اثبات خلافت خلیفه نخست استفاده نمایند. فخررازی در تفسیر این آیه چنین ادعا می کند که آیه شریفه مبارزه کنندگان با مرتدان پس از رحلت پیامبراکرم صلی الله علیه و آله را ستایش می کند و ابوبکر رهبر مبارزان و مصداق روشن ویژگی های مطرح شده در آیه شریفه است. بنابراین او محبوب خدا بوده و در نتیجه در ادعای خلافت خود صداقت دارد. در این مقاله تفسیر و برداشت فخررازی و دیگر عالمان اهل سنت در بوته نقد نهاده می شود و ناکارآمدی استدلال به این آیه شریفه بر مدعای آنان تبیین می گردد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 83 تا 100

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی تطبیقی مساله قضا و قدر و رابطه آن با جبر و اختیار در تفسیر کبیر و المیزان

نویسنده:

جواد پاک، محمد تقی رفعت نژاد، رحمت الله عبداله زاده آرانی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

جبر و اختیار(کلام) , آیات قضا و قدر , اراده الهی , تفسیر کبیر , تفسیر المیزان (کتاب)

کلیدواژه‌های فرعی :

قضای الهی , عذاب الهی , اشاعره (اهل سنت) , حسن و قبح , معاد(کلام) , اهل بیت(ع) , حاکمیت الهی , اراده انسان , کلام اشعری , امر اعتباری , امر حقیقی , علم واجب , قرآن , تفسیر قرآن , تفسیر قرآن با قرآن , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) , عالم اعتبار , کیفیت اراده الهی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , محمد بن یعقوب کلینی , ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , علامه حلی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , محمدتقی مصباح یزدی , امام خمینی

شاپا (issn):

7256 ـ 2228

چکیده :

وجود آیات متعدد پیرامون مساله قضا و قدر الهی و آزادی و اختیار انسان باعث رواج گفتگوها در میان متکلمان، حکما و مفسران اسلامی و ارائه عقاید و آرای متفاوتی شده است. این امر در تفاسیر کلامی از نمود بیشتری برخوردار است. در این میان فخر رازی و علامه طباطبایی به عنوان نمایندگان دو مکتب تفسیری اشاعره و امامیه برداشت های متفاوتی در این باره داشته اند؛ فخر رازی با تکیه بر مبانی کلامی اشعری صدور تمامی افعال انسان در زندگی فردی و اجتماعی و وقوع همه حوادث عالم را به دلیل تعلق قضا و قدر الهی امری حتمی و ضروری و تخلف از آن را محال دانسته و طباطبایی با استدلال به آیات و روایات و دلایل عقلی هیچ گونه ملازمه ای میان این دو قائل نیست. افزون بر این، اعتقاد یا عدم اعتقاد به مسائلی چون نقش آیات قرآن در تفسیر یکدیگر، نقش سیاق آیات در فهم صحیح، برخورداری قرآن از زبان خاص، حجیت سخنان اهل بیت علیه السلام در تفسیر، حجیت عقل در تفسیر و حسن و قبح عقلی، بخشی از دلایلی است که موجب برداشت های متفاوت فخر رازی و طباطبایی از آیات مرتبط با مساله مذکور شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 153 تا 174

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

آیا در تفسیر کبیر فخر رازی(مفاتیح الغیب) به دیدگاه‌های امام باقر(ع) نیز پرداخته شده است؟ در صورت مثبت بودن پاسخ چند نمونه ذکر کنید؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

مفاتیح الغیب , تفسیر کبیر , سیره باقری (امام باقر ع) , کرامات و معجزات امام باقر

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقد و بررسی نظریه «خلق اعمال» فخر رازی و تأثیر آن در فهم او از آیات قرآن

نویسنده:

علی ارشدریاحی

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه تهران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فخر رازی , کسب , خلق اعمال , جبر و اختیار(کلام) , جبر اشعری , اراده انسان , علم ازلی الاهی , اصطلاحنامه علوم قرآنی , اصل علّیت

کلیدواژه‌های فرعی :

قضای الهی , کتاب المطالب العالیه , فعل اختیاری , صفات الهی , آیات قضا و قدر , اشاعره (اهل سنت) , علم حضوری , معتزله (اهل سنت) , عمومیت قضا و قدر , تفسیر کبیر , تسلسل , واجب تعالی (اسماء ذات) , قرآن , تفسیر قرآن , علم حصولی(مقابل علم حضوری) , ضرورت اختیار , القضاء والقدر , کتاب البراهین ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

شاپا (issn):

2008-9422

چکیده :

در این مقاله ابتدا مهم‌ترین ادلّه فخر رازی برای اثبات نظریّه او در مورد «خلق اعمال» مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. هر سه دلیلی که وی برای ردّ ضرورت اختیار و تمام سیزده دلیلی که برای اثبات نظریّه «کسب» خویش اقامه کرده است، ابطال شده‌اند. سپس تفسیرهایی که او با توجّه به نظریّه مذکور ارائه داده است، مورد نقد و بررسی قرار گرفته‌اند. به این منظور، همه آیاتی که وی تحت تأثیر این نظریّه، برخلاف معنای ظاهری تفسیر کرده است، جمع‌آوری شده و با توجّه به سایر آیات، معنای ظاهری و متبادر از الفاظ و شأن نزول آیات، و صحّت و سقم برداشت‌های او معیّن و این نتیجه به دست آمده است که هیچ یک از برداشت‌هایی که فخر رازی تحت تأثیر نظریّه خلق اعمال از آیات قرآن داشته، صحیح نیست.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 11 تا 28

مشخصات اثر

ثبت نظر