جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
کلام الهی: از لوگوس تا کلام نفسی
نویسنده:
اعظم عالی زاد، ابوالفضل محمودی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
کلام الهی از سویی به بحث از ماهیت وحی و شیوه سخن خدا با انسان و از دیگر سو به رابطه حق با خلق و آفرینش آنها که با عنوان «کلمات خداوند» از آنها یاد شده، ارتباط می یابد. به لحاظ تاریخی اولین تاکید بر این مفهوم، تحت عنوان «لوگوس» یا «کلمه» در یونان و در اندیشه هراکلیتوس اتفاق افتاده که گویا، با توجه به ابهامی که در اندیشه او وجود دارد، آن را به معنای اصل عقلانی حاکم بر جهان و یا شاید «خدا» به کار برد. پس از وی، افلاطون نیز هرچند بدون تاکیدی خاص بر این واژه آن را در معنای عقل الهی مورد استفاده قرار داده است. رواقیان با تاکید بیشتر بر مفهوم لوگوس و احتمالا به پیروی از هراکلیتوس، لوگوس را اصل هر عقلانیت، عقل الهی و همسان با خدا پنداشتند. در حدود سال های نخستین میلادی این مفهوم در افلاطونیان میانه و بیش از همه در فیلون یهودی اسکندرانی تاثیر گذارد، به گونه ای که در اندیشه او نقش محوری یافت و واسطه میان خدا و جهان، قدرت برتر خداوند و نمودی از وجود مطلق شد. تاثیر مکتب فیلون به همراه تاثیر اندیشه های رواقی و غیره را می توان در برخی مسیحیان اولیه و نیز در انجیل چهارم و یا نامه های پولس مشاهده کرد. در اینجا مسیح همان لوگوس و یا کلمه الهی است که از طریق او همه چیز خلق شد و سرانجام پس از منازعات آریوسی، ازلیت و نامخلوق بودن آن، باور عمومی مسیحی گشت. این منازعات در باره مخلوق یا نامخلوق بودن کلمه یا لوگوس، به همراه زمینه های موجود در اندیشه اسلامی، بعدها احتمالا زمینه را برای طرح حادث یا قدیم بودن کلام الهی و یا قرآن، فراهم ساخت و منتهی به دیدگاه های گوناگونی شد که از آن میان می توان به دیدگاه های معتزله، اشاعره و دیدگاه ویژه ابن کلاب اشاره کرد.
صفحات :
از صفحه 99 تا 138
مسیحیت در آثار متکلمان مسلمان (تا قرن 6 ه)
نویسنده:
داود داداش نژاد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
مسیحیت به عنوان دینی بزرگ همواره موضوع توجه متکلمان مسلمان بوده است. در این نوشتار ضمن بررسی مباحث عمدۀ مسیحی در متون کلامی اسلامی تا قرن ششم هجری، به نوع نگاه و موضع گیری های متکلمان اولیه به عنوان طلیعه داران گفتگوی ادیان اشاره خواهیم کرد. متکلمان مسلمان با تکیه بر معلومات کسب شده از قرآن کریم، با دلایل و روش های مختلف به نقد عقاید و آموزه های مسیحی پرداختند. گروهی از متکلمان متن اناجیل را معیار نقد و بررسی این آموزه ها قرار دادند و عده ای دیگر علاوه بر مراجعه به انجیل ها به دلایل عقلی و منطقی استناد نموده اند. بیشترین حجم این نقد و بررسی ها به مباحثی چون خدا، ماهیت عیسی، اتحاد و اقانیم ثلاثه یا تثلیث اختصاص دارد و آنان حتی گاهی در نقد خود نیم نگاهی به فِرق کلامی اسلامی، و شباهت این فرقه ها با فرقه های مسیحی نیز داشته اند.
صفحات :
از صفحه 127 تا 165
هفت رهیافت از نظریه کسب و تحلیل آن
نویسنده:
محمد حسن قدردان قراملکی، علی قدردان قراملکی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
درباره تفسیر فعل انسان از حیث اختیار و جبر، از سوی دین پژوهان رهیافت های مختلفی ارائه شده است. اشاعره و در رأس آنها، ابوالحسن اشعری نظریه «کسب» را مطرح و مدعی شد که نقش انسان در فعل خویش کسب فعل و نه ایجاد آن است. لکن عالمان اشاعره در طول تاریخ در تبیین حقیقت آن دچار اختلاف شده و به تبع آن قرائت های مختلفی ارائه کرده اند. نویسنده با فحص در آثار اشاعره به هفت رهیافت مهم از نظریه کسب دست یازیده است که در این مقاله با تحلیل و ارزیابی تقدیم می شود. در مقاله روشن خواهد شد که نظریات ارائه شده از تبیین حقیقت کسب ناتوانند و در آن آراء به نوعی به جبر یا به تفویض منتهی می شوند، لذا برخی از عالمان اشاعره به انکار نظریه کسب پرداخته و به نظریه «امر بین الامرین» امامیه روی آورده اند.
صفحات :
از صفحه 85 تا 102
نظریه جبر و اختیار در مقارنه آراء آگوستین و اشعری
نویسنده:
محمد رضا ابوئی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه ازاد اسلامی واحد ساوه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در این نوشتار ضمن اینکه مفاهیمی مانند جبر و اختیار، قضا و قدر، گناه نخستین و لطف (فیض) در اصطلاح و کاربرد مسیحی آن و... مورد مطالعه قرار گرفته است، دیدگاه آگوستین قدیس در موضوع جبر و اختیار که مورد اختلاف با دیگر کشیش معاصرش، پلاگیوس بوده، مورد بررسی قرار گرفته است. ما این دیدگاه ها را با ترجمه نامه های آگوستین علیه پلاگیوس و پیروان او به دست آوردیم. در ادامه مباحث، تفکرات ابوالحسن اشعری در جبر و اختیار و تفسیر نظریه کسب توسط وی نگاشته شده است. همچنین دیدگاه مخالفین او یعنی فرقه معتزله و تطبیق دیدگاه های این دو فرقه در کلام اسلامی با دیدگاه آگوستین و پلاگیوس در جبر و اختیار نیز مطرح گردیده است. آگوستین با استفاده از نظریه فیض راه برون رفت از باتلاق جبرگرایی را در کلام مسیحیت کاتولیک گشوده است، همان شیوه ای که ابوالحسن اشعری با تکمیل و تدوین نظریه کسب پیموده تا از اتهام جبرگرایی مصون بماند، هر چند منتقدین ایشان بر این باورند که این نظریه ها نتوانسته این دو متکلم نامور را از اتهام جبرگرایی برهاند. در این مقاله علاوه بر طرح مباحث فوق الذکر به سایر وجوه اشترک یا افتراق این دو اندیشمند موثر در کلام مسیحی و اسلامی به شیوه توصیفی تحلیلی و ابزار کتابخانه ای پرداخته شده است.
صفحات :
از صفحه 7 تا 30
نقش معتزلۀ بصره در شکل گیری نظریۀ اعجاز قرآن
نویسنده:
ریچارد مارتین
نوع منبع :
مقاله , ترجمه اثر
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
«اعجاز قرآن» مفهومی پیچیده و نظریه‌ای چندوجهی در تاریخ اندیشه‌ی اسلامی است. برای درک هرچه دقیق‌ترِ چنین‌ مفهوم یا نظریه‌ای، بی‌شک یکی از ضروری‌ترین کارها بررسی اسباب و زمینه‌های شکل‌گیری آن مفهوم و آگاهی از تحولات فکری منتهی به آن نظریه خواهد بود. در این میان، گاه ظهور و انتشار نسخه‌های خطی مغفول‌مانده در گوشه‌ی کتابخانه‌ها به فرایند پژوهش درباره‌ی این تحولات کمک شایانی می‌کند. در مقاله‌ی پیش‌ِرو، نویسنده با بهره‌گیری از برخی تألیفات تازه‌یافته‌ی معتزلیان بصره کوشیده است تا بر تکاپوهای فکری عالمان مسلمان در سده‌ی سوم و چهارم هجری پرتوی بیفکند. بر اساس این منابع، او از یک‌سو به اختلافات فرقه‌های گوناگون اسلامی درباره‌ی تلقی از نبوت توجه کرده و از دیگر سو به پاسخ‌های عالمان اسلامی به منکران نبوت پیامبر اسلام پرداخته و از این طریق کوشیده است تا فرایند تبدیل این استدلال‌ها و جدل‌ها را به نظریه‌ای دقیق و سامان‌یافته یعنی «اعجاز قرآن» نشان دهد. ازجمله‌ی نکات قابل‌توجه مقاله تأکید بر این نکته است که نظریه‌ی اعجاز قرآن به‌دست اشاعره (ازجمله باقلانی) شکل‌ نگرفته، بلکه مجموعه‌ی تلاش‌های گروهی از متکلمان معتزله‌ی بصره (ازجمله ابوعلی جبائی و حلقه‌ی او) در قالب بحث‌هایی چون «تثبیت دلائل النبوة» نقطه‌ی آغازی برای نظریه‌پردازی‌ متکلمان بعدی در این باب بوده است. مقاله‌ی حاضر، اگرچه سی‌وچند سال پیش نوشته شده، همچنان حاوی نکات بدیع و جالب‌توجهی درباره‌ی موضوع اعجاز قرآن و برخی نکات جنبی مرتبط با آن در علم کلام است، که در نوشته‌های فارسی راجع به این قبیل موضوعات کمتر موردتوجه بوده است. ریچارد مارتین، نویسنده‌ی مقاله، در حال حاضر استاد بازنشسته‌ی مطالعات دین در دانشگاه اِموری ایالات متحده و صاحب تألیفات متعدد در حوزه‌ی روش‌شناسی مطالعات اسلامی و تاریخ اندیشه‌ی دینی در اسلام است.
صفحات :
از صفحه 134 تا 161
انسجام قرآن؛ رهیافت « فراهی- اصلاحی » در تفسیر
نویسنده:
علی آقایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
چکیده :
روش تفسیر قرآن در دوره معاصر با روش‌های سنتی تفسیر در سده‌های پیشین تفاوت‌هایی آشکار دارد. از جمله وجوه تمایز آنها، رهیافتی نوین در تفسیر آیات و سوره‌های قرآن است که نظریه انسجام در قرآن نام گرفته است؛ بدین معنا که میان آیات و سوره‌های قرآن یکپارچگی و وحدت محتوایی و مضمونی وجود دارد. هرچند نظیر این دیدگاه در برخی تفاسیر سنتی ذیل عنوان تناسب آیات و سوره های قرآن قابل ردیابی است،ولی تلقی مفسران پیشین از این موضوع اساساً متفاوت بوده و بدین سبب در گذشته هیچ‌گاه به‌‌منزله یکی از اصول و مبانی در تفسیر قرآن بدان توجه نشده است. در مقاله حاضر نخست با مروری اجمالی بر تاریخچه این موضوع، جایگاه این نظریه در سنت تفسیری اسلامی و تفاوت تلقی سنتی و نوین از آن تبیین شده است و آنگاه با معرفی و تحلیل آرای تفسیری حمیدالدین فراهی و امین احسن اصلاحی از مفسران و اندیشمندان دوره معاصر از شبه قاره هند، رهیافت ایشان به‌مثابه روشی تازه در تفسیر قرآن شناسایی شده است. در این مقاله نشان داده شده است که این دو، یکپارچگی و انسجام سوره‌های قرآن را اصل اولیه در تفسیر قرآن تلقی کرده‌اند و در نتیجه دیدگاه تفسیری نظام‌یافته‌تر و جامع‌نگرتری نسبت به دیگران عرضه کرده‌اند.
صفحات :
از صفحه 216 تا 259
تطور نظریه اشاعره درباره رویت خدا
نویسنده:
محمدجواد نجفی , نرگس بهشتی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم : انجمن کلام اسلامی حوزه,
چکیده :
بحث از رویت خدا و چگونگی آن از مهمترین بحث های کلامی در میان فرق اسلامی از جمله اشاعره است. متقدمان اشعری بنا بر دلایل نقلی اعتقاد دارند که خداوند، قابل رویت است و مومنان در آخرت می توانند خدا را با چشم سر ببینند. این نظر اشاعره در روند تاریخی با تغییراتی رو به رو شد؛ به طوری که در دوره ای استدلال های عقلی و در زمانی رویکرد عرفانی در میان آنها قوت گرفت. فخر رازی از جمله اندیشمندان اشعری است که در این باره سخن گفته و نظریه او به جهت شرایط روحی و تاریخی اش با اشاعره پیش از خود متفاوت است. ایشان پس از بررسی نظرهای مختلف معتقد شد که رویت خدا با دلایل عقلی قابل اثبات نیست و مقوله ای است که جز با نقل و سمع نمی توان به آن دست یافت. او در پایان، رویت خدا در آخرت را نوعی کشف دانست و به این ترتیب دیدگاهی را پذیرفت که قرن ها قبل امامیه در پرتو تعالیم اهل بیت علیهم السلام به آن دست یافته بود.
صفحات :
از صفحه 79 تا 100
ال‍ت‍م‍ه‍ی‍د ف‍ی‌ ال‍رد ع‍ل‍ی‌ ال‍م‍ل‍ح‍ده‌ ال‍م‍ع‍طل‍ه‌ و ال‍راف‍ض‍ه‌ و ال‍خ‍وارج‌ و ال‍م‍ت‍ع‍زل‍ه‌
نویسنده:
ت‍ال‍ی‍ف‌ اب‍ی‌ب‍ک‍ر م‍ح‍م‍دب‍ن‌ ال‍طی‍ب‌ب‍ن‌ ال‍ب‍اق‍لان‍ی‌؛ ض‍ب‍طه‌ و ق‍دم‌ ل‍ه‌ و ع‍ل‍ق‌ ع‍ل‍ی‍ه‌ م‍ح‍م‍ود م‍ح‍م‍د ال‍خ‍ض‍ی‍ری‌؛ م‍ح‍م‍د ع‍ب‍دال‍ه‍ادی‌ اب‍وری‍ده‌.
نوع منبع :
کتابشناسی(نمایه کتاب) , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
ق‍اه‍ره‌: دارال‍ف‍ک‍ر ال‍ع‍رب‍ی‌,
کلیدواژه‌های اصلی :
الان‍ص‍اف‌ ف‍ی‍م‍ا ی‍ج‍ب‌ اع‍ت‍ق‍اده‌ و لای‍ج‍وز ال‍ج‍ه‍ل‌ ب‍ه‌
نویسنده:
اب‍ی‌ ب‍ک‍رب‍ن‌ال‍طی‍ب‌ال‍ب‍اق‍لان‍ی‌؛ ت‍ح‍ق‍ی‍ق‌ و ت‍ع‍ل‍ی‍ق‌ و ت‍ق‍دی‍م‌ م‍ح‍م‍د زاه‍دب‍ن‌ال‍ح‍س‍ن‌ ال‍ک‍وث‍ری‌؛ اش‍رف‌ ع‍ل‍ی‌ م‍راج‍ع‍ه‌ اص‍ل‍ه‌ و ت‍ص‍ح‍ی‍ح‍ه‌ ع‍ب‍دال‍وه‍اب‌ ع‍ب‍دال‍ل‍طی‍ف‌.
نوع منبع :
کتابشناسی(نمایه کتاب) , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
ق‍اه‍ره‌: م‍ک‍ت‍ب‍ه‌ال‍خ‍ان‍ج‍ی‌,