جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «پنجاه درس اصول عقاید برای جوانان» تالیف ناصر مکارم شیرازی، ارائه مطالبی پیرامون برخی از موضوعات علم «کلام» و «فلسفه» است. اثر حاضر برگردان فارسی کتاب «مطلع الاعتقاد فی معرفة المبدأ و المعاد» اثر ملا محمد فضولی متولد 910 ه.ق است. رشته کلام با مقدمه‌ ای مفصل از مترجم آغاز شده که در آن ابتدا توضیحاتی درباره علم کلام و متکلمان مطرح شده و سپس در ارتباط با شخصیت ملا محمد فضولی و آثار فارسی، ترکی و عربی او مطالبی آمده و در پایان نیز به ویژگی‌ های کتاب مطلع الاعتقاد اشاراتی شده است. در بخش دوم با عنوان برگردان متن، مباحث کلامی در قالب چهار رکن منعکس شده که شناخت دانش و دانش شناخت، شناخت احوال جهان، شناخت واجب و آن‌ چه وابسته به آن است و شناخت پیامبر (ص) و آن‌ چه به آن وابسته باشد، عناوین سر فصل‌ های آن است.

بحث عدل از جمله مباحث مهم ، پیچیده و حساس و از جمله عقائد اصولی تشیع می باشد. در این کتاب مهم به این اصل مهم پرداخته می شود و پیرامون آن موضوعات مهمی مطرح می شود از قبیل ، عدل ، تعریف آن ، بحث شرور ، قاعده لطف ، ثواب و عقاب و...

«موسوعة العدل الالهي» یکی از مهمترین آثار و تألیفات آیت الله سید کمال حیدری به شمار می رود. این کتاب، نتیجه یک مجموعه ای از تحقیقات و دروس علامه سید کمال حیدری، می باشد که به تعدادی از طلاب علوم دینی در حوزه علمیه قم در زمینه اعتقادات اسلامی ضمن مباحث عدل الهی ارائه شده است. اثر حاضر، مشتمل بر مجموعه مباحث عدل الهی می باشد، از جمله: ۱. ریشه های تاریخی مسأله عدل الهی ۲. بیان معنا و مظاهر آن ۳. تفاوت آن با عدل بشری ۴. بررسی رویکردهای مختلف در تحلیل مسائل عدل الهی ۵. مباحث حُسن و قُبح ۶. بیان نظرات مذاهب اسلامی همچون اشاعره و معتزله و حکمای مکتب اهل بیت در مسأله ۷. حُسن و قُبح در افعال خداوند و افعال انسان ۸. قدرت عقل در تشخیص حُسن و قُبح ۹. بیان رویکردهای مختلف در مسألۀ تعطیل افعال الهی و غیره

عنوان و محتوای این مجلد درباره یکی دیگر مهم ترین اصول اعتقادی تشیع یعنی درباره عدل الهی است و مسائل مختلفی پیرامون آن مطرح می شود. عدل و معنی و برهان آن، رابطه عدل و قضا و قدر ، رابطه عدل با شرور، و رابطه عدل با سعادت و شقاوت عناوین فصول این کتاب می باشد که ذیل هر عنوان مطالب متناسب با آن دقیق و مستند بیان می شود.

خیر و شر و نسبت آن­ها با مبدأ هستی، و صدورشان از اصل واحد یا اصول دوگانه یا چندگانه مهم­ترین بحث در آموزه‌های مکاتب عرفانی است. تصوف و قبّالا نیز متأثر از آبشخورهای فکری خود دربارۀ وجود خیر و شر و نسبت آن ­دو با یکدیگر و نیز منشأ صدور آن­ها و اصالت یا نسبیت­شان در عالم دیدگاه­های ویژه‌ای دارند که نوشتار حاضر در صدد تبیین تطبیقی این دیدگاه‌ها است. صوفیه و قبالا خداوند را خیر محض می‌دانند و در عین ­حال نمی‌توانند وجود شر را در این عالم انکار­کنند. در این میان، صوفیه با تمسک به مفهوم نسبیت، تناقضی را که از نسبت دادن شر به خیر محض پدید ­می­آمد، حل­ کرده‌اند؛ اما بیشتر قبالائیان این تناقض را نادیده ­گرفته و شر را مستقیماً به خدا نسبت­ داده‌اند. بزرگان صوفیه خیر را امری ذاتی و شر را عَرَضی می‌دانند اما قبالائیان، برخی شر را نیز ذاتی می‌دانند و برخی دیگر، مانند صوفیه، شر را ناشی از محدود ­بودن موجودات می‌پندارند.

'Adams worlds' are possible worlds that contain no creature whose life is not worth living or whose life is overall worse than in any other possible world in which it would have existed. Creating an Adams world involves no wrongdoing or unkindness towards creatures on the part of the creator. I argue that the notion of an Adams world is of little value in theodicy. Theists are not only committed to thinking that this world was created without wrongdoing or unkindness but also must rule out the possibility that the world might have been better had God not existed. Nor is there much reason, independent of the availability of a satisfactory theodicy, for believing that the actual world is an Adams world. The need for a theodicy constructed along Leibnizian lines, incorporating the claim that this world is the best possible, is thus reinforced.

گفتار حاضر از آنرو كه به بررسي تطبيقي دو جريان فکري نظر دارد، در دو بخش سامان يافته است: الف) الهيات پويشي: اين جريان فکري که در قرن بيستم ظهور يافت، يکي از فرايندهاي تکاملي انديشه خردورزان حوزۀ دين است. اينان با توجه به تمام مناقشات موجود در قرون وسطي و دين‌گريزي مدرنيته، در پي عرضه نويني از الهيات دينيند که در طي آن مفاهيم گوناگوني همچون خداوند، سرمديت خداوند، قدرت وي، چگونگي شرور در عالم، جهان هستي، چگونگي ارتباط خداوند با جهان هستي، تعامل تغيير در جهان با خداوند را مورد بازکاوي قرار ميدهند. اين طرح نو که توسط آلفرد نورث وايتهد بنا نهاده شد و بوسيله چارلز هارت شورن و ديويد راي گريفين تفصيل يافت، اکنون بعنوان يکي از مکاتب رايج الهياتي و ديني در محافل غربي مورد گفتگوست. اين ديدگاه از دو سو قابل توجه است: 1. قرائتي نو از الهيات ديني که همگامي آن با متون مقدس مورد بحث است. 2. ارائة طرحي نو از هستي شناسي و چگونگي تعامل خداوند با جهان. ب) حکمت متعاليه صدرايي: حکمت متعاليه که نخستين بار بنيانهاي فلسفي آن توسط صدرالدين محمد شيرازي پي نهاده شد، در سه مرحله تکامل يافت: 1) مرحله سينوي در فهم وجود؛ 2) تشکيک وجود؛ 3) وحدت شخصي وجود. اگرچه ملاصدرا در طي کتاب بزرگ خود يعني الاسفارالاربعة به تمايز اين سه مرحله اشارتي نکرده است، ولي تحول آراء وي در طي رساله هاي گوناگونش بيانگر اين سير تکاملي ميباشد. وي با کشف اصالت وجود، در پي آن برآمد که فهم وجود را از مرحله مفهوم به مصداق تعميم دهد و سرانجام مجبور گرديد طرح وارۀ نويني را در نسبت خداوند با جهان هستي عرضه دارد که همين مهم عملاً در سه مرحله براساس سير فکري وي، قابل بازشناسي است. اين نگرشِ نوين به مفهومِ وجود، عملاً بيشتر مفاهيم الهيات ديني را درنورديد و وي را بر آن داشت که قرائتي نو از الهيات ديني عرضه دارد. نگارندۀ بر اين باور است که نظام تشکيکي وي برخلاف نظام وحدت شخصي او كه در حال تطور بوده، نظامي نسبتاً کامل است و نکتة درخور توجه در اين مقام، همگامي نسبي بنيان وحدت تشکيکي وجود با الهيات پويشي مسيحي است و البته چنانکه بيان خواهد گرديد، نظام صدرايي در فهم آموزه هاي ديني و تطبيقي از الهيات پويشي کارآمدتر بوده و بسيار دقيقتر ميباشد. از اينرو نوشتار حاضر، افزون بر طرح بحث الهيات پويشي و دستاوردهاي جديد آن در مفاهيم ديني، به مقايسه آن با دستگاه حکمت تشکيکي ملاصدرا پرداخته و وجوه قوّت و ضعف آن را مورد بررسي قرار خواهد داد.

دفتر دوم أجوبة الشبهات الكلامية، تعریب شده کتابی است که با زبان فارسی به بررسی شبهات پیرامون عدل الهی، می‌پردازد. این کتاب اثر محمد حسن قدردان قراملکی است. عدالت از واژگان آرمانی انسانی است که انسان آرزومند است روح این ایده در جامعه تحقق پیدا کند. از سوی دیگر، در فلسفه و کلام ثابت شده خداوند دارای صفات کمال مطلقی است که لازمه آن اتصاف خداوند به صفت عدالت است؛ چنان که خداباوران آن را به خداوند نسبت داده، و خدای عادل را پرستش کرده، به آن عشق می ورزند. تمام اندیشمندان مسلمان، عدل الهی را جزء آموزه های دینی خود برشمرده اند؛ لکن آموزه فوق با شبهات و جرح های مختلفی مواجه شده است که به علت عام البلوی بودن شبهات، بحث و نقدها از عرصه های علمی به مجامع عرفی نیز کشیده شده است که اهمیت و ضرورت بحث را مضاعف و نمایان می کند. این کتاب می کوشد در زدودن این شبهات‌گامی‌بردارد. مزایاونوآوری‌های‌کتاب: 1-نوبودن‌اصل‌موضوع 2-جامعیت شبهات 3-تکثر و تنوع پاسخ ها 4-نوآوری در طرح و نقد بعضی از شبهات 5-مستند بودن کتاب حاضر دفتر ششم از مجموعه شش جلدی پاسخ به شبهات کلامی می باشد که پاسخ پنجاه اشکال و شبهه در حوزه عدل الهی می پردازد. این دفتر از شش فصل زیر ترکیب یافته است: فصل اول با نام (درآمد) حاوی تبیین و تقریر مبانی و کلیات بحث عدل الهی است فصل دوم عدالت و حکمت در عالم طبیعت و بلایای طبیعی فصل سوم متکفل تبیین شرور در عالم حیوانات است فصل چهارم به شبهه فلسفه شیطان و مهلت وی می پردازد فصل پنجم با نام فلسفه شرور و ناعدالتی در عالم انسانی فصل ششم به تبیین و بررسی شبهه ناسازگاری آموزه های اخروی دین با عدالت الهی می پردازد.