جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
اصل علیت
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
2
3
4
5
6
تعداد رکورد ها : 52
عنوان :
تحلیل صدرایی از رابطه علیت و حذف ماهیات
نویسنده:
عبدالعلی شکر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
وجود رابط
,
اصل علیت
,
مفهوم
,
اصطلاحنامه فلسفه
کلیدواژههای فرعی :
اختلاف تشکیکی ,
اصالت وجود ,
امکان فقری نفس ,
وجود رابطی ,
معقول ثانی ,
وجود فی نفسه نفس ,
حقیقت هستی ,
رابطه مفهوم وجود با مصادیق آن ,
ماهیت نداشتن خداوند ,
مقولات ده گانه ارسطویی ,
وجود لغیره ,
تفاوت ماهیت و مفهوم ,
تشخص ماهیت ,
ادراک انفعالی از واقعیت ,
ماهیت نداشتن ممکنات ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
با اثبات اصالت وجود و اعتباریت ماهیت توسط ملاصدرا، وجود محور بحثها قرار گرفت؛ اما رسوبات مباحث ماهوی همچنان در میان این مباحث به چشم میخورد. ملاصدرا بر مبنای اصالت وجود و نیز تحلیل رابطه علّی و معلولی، تقسیمی دو ضلعی از وجود ارائه کرد و بر اساس آن وجود را به رابط و مستقل تقسیم نمود. وجود معلول یا رابط، عین ربط و تعلق به علت خود به شمار میرود و در واقع یک حقیقت حرفی و ربطی است و هیچ گونه استقلالی از خود ندارد. این تحلیل، پیامدهایی در مباحث فلسفی خواهد داشت؛ از جمله اینکه وضعیت ماهیت به کلی دگرگون میشود؛ زیرا تمام وجودات ممکن که ماهیت از آنها انتزاع میشود، مصداق وجود رابط خواهند بود و استقلالی نخواهند داشت. در این صورت دیگر نمیتوانند در جواب چیستی اشیا بیایند؛ زیرا تا چیزی استقلال وجودی یا مفهومی نداشته باشد، شایستگی ندارد تا در جواب ماهو بیاید. این به معنای حذف ماهیات و اندراج آنها در حوزه مفاهیم است. ماهیت به معنای «ما یقال فی جواب ما هو» مستلزم استقلال در مفهومیت است، در حالی که حقیقت ربطیِ ممکنات این استقلال را از آنها سلب میکند. در نتیجه آنچه درباره ماهیات گفته میشود، به مفاهیم استناد مییابد. ماهیت به معنای «ما به الشیء هو هو» نیز به کار میرود که بر مبنای اصالت وجود، تنها شامل وجود میشود و از حیطۀ ماهیت خارج است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 47 تا 62
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بازبینی شروط و براهین استحاله تسلسل
نویسنده:
عسگر دیرباز، محمد صیدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه قم,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
تسلسل
,
قوس نزول و صعود
,
اثبات وجود خدا
,
براهین خداشناسی
,
اثبات وجود خدا
,
اصطلاحنامه فلسفه
,
تسلسل
کلیدواژههای فرعی :
اختلاف تشکیکی ,
مراتب هستی ,
وجود رابط ,
تسلسل معلول ها ,
شروط تسلسل ,
برهان وسط و طرف ,
برهان اسد و اخصر ,
برهان تطبیق ,
وجود مستقل ,
امتناع تسلسل ,
علت های چهارگانه ,
غلامرضا فیاضی ,
اجتماع بالفعل ,
تسلسل زمانی ,
احاطه علت به معلول ,
اصل علیت ,
تعامل علّی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
شاپا (issn):
0
چکیده :
تسلسل عبارت است از ترتب یک شیء بر شیء دیگر یا وابستگی یک شیء به شیء دیگر تا بینهایت. بر استحاله تسلسل براهین متعددی اقامه شده که مهمترین آنها چهار برهان طرف و وسط، اسد و اخصر، تطبیق و وجود، و رابط و مستقل است. میرداماد مجرای براهین تسلسل را فقط سلسله صعودی دانسته، دو شرط ترتب و اجتماع در وجود را برای تسلسل محال شرط میداند. ولی محمدحسین طباطبایی آن را در هر دو جانب صعود و نزول جاری کرده، سه شرط فعلیت، ترتب و اجتماع در وجود را در تسلسل محال شرط میداند. در این مقاله اثبات شده است که براهین استحاله تسلسل فقط در جانب صعود جاری است و در خصوص سلسله نزولی ساکت است؛ تسلسل محال دارای دو شرط ترتب و اجتماع در وجود است و تسلسل فقط در علل تامه محال است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 7 تا 20
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
اراده آزاد از دیدگاه صدرالمتألهین
نویسنده:
محمد حسینزاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
ملاصدرا
,
اراده آزاد
,
اختیار انسان
,
حکمت متعالیه
کلیدواژههای فرعی :
حکمت متعالیه ,
تسلسل اراده ها ,
فاعل طبیعی ,
عمل اخلاقی ,
اصل علیت ,
حدوث اراده ,
حدوث اراده الهی ,
فاعلیت انسان ,
اختیارگرایی ,
افعال طبیعی ,
فاعلیت انسان ,
حدوث و قدم اراده الهی ,
حکمت متعالیه ,
فاعل بالتسخیر ,
اصل علّیت ,
فاعل ما منه الوجود ,
فاعل ما به الوجود ,
معانی اختیار ,
جبریت اراده ,
فاعل بالقسر ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
عبدالله جوادی آملی
,
امام خمینی
شاپا (issn):
2383-0697
چکیده :
تقابل ضرورت علی با اراده آزاد از مباحث مهمی است که همواره ذهن بشر را به خود مشغول کرده است. خلط بین اراده و اختیار و تقریر نادرست اشکال اراده آزاد، باعث شده تا این مسئله با ابهامات فراوانی همراه باشد. برخلاف تصور رایج محور اصلی اشکال اراده آزاد، تسلسل ارادهها نیست، بلکه از یک طرف پذیرفتن ضرورت علی، و از طرف دیگر حدوث اراده و منتهیشدن آن به علتی خارج از نفس انسان است که مستقیما اراده را در نفس انسان ایجاد میکند. صدرالمتألهین به اشکال اصلی جبر در اراده توجه داشته و حتی جبری بودن اراده و نیز جبری بودن افعال ارادی انسان را پذیرفته است، اما چنین چیزی به این معنا نیست که ملاصدرا اختیار انسان را انکار کرده است. او سعی دارد تا از طریق فاعل بالتسخیر و نیز توحید افعالی این مطلب را تبیین کند که جبر با اختیار سازگار است و افعال انسان از همان جهت که جبری هستند اختیاری نیز هستند. در این مقاله علاوه بر بازسازی اشکال اراده آزاد، در مجموع، پنج پاسخ از صدرالمتألهین آورده و نقد شده است. در پایان این نتیجه گرفته شده که ضرورت علی با اراده آزاد و اختیار انسان منافات دارد از این رو برای پذیرش اختیار انسان باید ضرورت علی را انکار کرد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 43 تا 63
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
توحید افعالی در نظام فلسفی ملاصدرا
نویسنده:
علی محمد ساجدی، فاطمه زارع
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
توحید
,
حکمت متعالیه
,
ملاصدرا
,
توحید افعالی(کلام)
,
توحید نظری
,
حکمت متعالیه
,
توحید(الهیات بالمعنی الاخص))
,
توحید افعالی(الهیات بالمعنی الاخص)
,
توحید افعالی از نگاه ملاصدرا
کلیدواژههای فرعی :
اسفار ,
وحدت وجود ,
مشاء ,
اختیار انسان ,
حکمت الهی ,
جبر فلسفی ,
شرور ,
اصل علیت ,
عالم ماده ,
فاعلیت بالتجلی ,
اختیار خداوند ,
کتاب اسرارالآیات ملاصدرا ,
عالم ماده ,
اراده اجمالی ,
اراده الهی ,
جبر فلسفی ,
علم ازلی الهی ,
اختیار انسان ,
وحدت وجود ,
قرآن ,
قاعده بسیط الحقیقه ,
تشان ,
علم پیشین الهی ,
فلسفه مشاء ,
شر ,
اختیار واجب ,
علم واجب ,
برهان بسیط الحقیقه ,
نظام احسن ,
قرآن ,
ارادة الهی ,
اصل علّیت ,
مجرای فیض عقول ,
رساله القضا و القدر ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
محمد بن یعقوب کلینی
,
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
مرتضی مطهری
,
عبدالله جوادی آملی
,
علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی
شاپا (issn):
2008-9422
چکیده :
نظر به گستردگی ابعاد موضوع (توفیق میان عقل و نقل)، محوریت مقاله حاضر تنها توحید افعالی خواهد بود. مسئله اصلی تحقیق جایگاه توحید افعالی در حکمت متعالیه صدرا و براهین عقلی و نقلی وی در این زمینه میباشد. لذا در این جستار، پس از تبیین توحید افعالی، به انحصار هستیبخشی و تأثیر استقلالی در فاعلیت الهی، و نظریه فاعلیت بالتجلی و مجرای فیض بودن عقول و ژرفاندیشی صدرا در باب اختیار آدمی از منظر عقل و نقل به عنوان مبانی توحید افعالی، بیان خواهیم کرد که صدرا با دو برهان ارجاع علیت به تشأن و قاعده بسیط الحقیقه به اثبات آرای خود میپردازد. همچنین، در این تحقیق که به روش توصیفی-استنباطی صورت پذیرفته، شبهات فکری برآمده از برخی اندیشه های کلامی پاسخ درخوری می یابد. ثانیاً به دلیل هم افق شدن مرزهای حکمت صدرایی با عرفان نظری، صدرا در حل و فصل مسایل توحید از حکمت سینوی پیشی می گیرد. ثالثاً لوازم توحید افعالی، همچون نظریه وحدت وجود و ارجاع علیت به تشأن، اراده و علم پیشین الهی، مسئله جبر و اختیار در افعال بشر، در پرتو دو حجت عقل و دین تبیین میگردد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 81 تا 102
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
باورهای پایه و چگونگی تحصیل معرفت عینی و ضروری از دید فیلسوفان مسلمان و تحلیلی نوین و وجود شناختی از آنها
نویسنده:
مرتضی حاج حسینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
باور پایه
,
صدق
,
تصدیق(افعال قلوب)
,
معرفت ضروری
,
معرفت عینی
,
معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی)
,
شناخت فطری
,
باور پایه((اصطلاح وابسته)، قسیم استدلال تسلسل معرفتی و دور معرفتی)
,
معرفت شناسی باور پایه
,
معرفتشناسی (اپیستمولوژی)
کلیدواژههای فرعی :
صدق ,
علم حصولی ,
ذهن ,
اصل علیت ,
زبان ,
بداهت و ضرورت ,
معرفت حسی ,
علم حصولی ,
اصل امتناع تناقض ,
خطاپذیری ,
امکان معرفت ,
معرفت تصوری ,
معرفت تصدیقی ,
معرفت ,
معرفت شناسی اسلامی ,
تحلیل وجودی ,
صدق ,
نظریه مواضعه ,
قضیه تحلیلی ,
علم حضوری(مقابل علم حصولی) ,
علم حضوری(راه های معرفت) ,
تصدیق بدیهی(مقابل تصدیق نظری) ,
تصدیق نظری(مقابل تصدیق بدیهی) ,
قضیه ترکیبی(مقابل قضیه تحلیلی) ,
قضیه تحلیلی(مقابل قضیه ترکیبی) ,
اصل علّیت ,
اصل امتناع تناقض ,
بداهت((اولیات)، اصطلاح وابسته) ,
ذهن((مقابل خارج)، اصطلاح وابسته) ,
ضرورت ,
موجود در عالم ,
انعکاس حقیقت ,
تجربه درون ذهنی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
مرتضی مطهری
,
محمدتقی مصباح یزدی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
9112-2008
چکیده :
در فلسفه کلاسیک به مجموعه ای از قضایا که آدمی به کشف آنها همت میگمارد و صدق آنها را بر اساس معیار مطابقت توضیح میدهد معرفت اطلاق میشود و معرفتِ مطلوب معرفتی است که واجد دو وصف عینیت و ضرورت باشد. چنین معرفتی، بدون شک باید در فرایندی شکل گیرد که هم انعکاس حقایق امور را تضمین کند و هم از توان مقاومتی بالا در برابر حملات شکاکانه برخوردار باشد. در این صورت معرفت حاصل واجد کمالات مطلوب معرفت یعنی عینیت و ضرورت خواهد بود. فیلسوفان مسلمان برای دسترسی به چنین معرفتی بحث تصدیقات بدیهی و ملاک بداهت آنها را پیش کشیده و ضمن اعتقاد به عینیت و ضرورت بدیهیها، ارجاع نظریها به بدیهیها را شرط عینیت و ضرورت نظریها قلمداد کردهاند. بیان و بررسی انتقادی نظر فیلسوفان مسلمان در مورد تصدیقات بدیهی و ملاک بداهت آنها و نیز بیان و بررسی انتقادی رویکردهای مکمل در دوران معاصر و بحث در مورد میزان توفیق هر یک در تبیین چگونگی صدق تصدیقات بدیهی و تضمین معرفت عینی و ضروری، هدف اصلی این مقاله است که با پیشنهاد رویکرد وجودشناختی به عنوان رویکردی نوین که با تکیه بر مفهوم وجود و تحلیل وجود شناختی از تصدیقات پایه و اصول بدیهی اولیه به حل مسئله مبادرت میورزد خاتمه مییابد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 47 تا 73
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی ملاک در برهان صدیقین
نویسنده:
حسن عبدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
برهان صدیقین (اثبات خدا)
,
اثبات وجود خدا
,
01. خداشناسی (کلام)
,
طبیعت وجود
,
براهین خداشناسی
,
اثبات وجود خدا
,
اصطلاحنامه فلسفه
کلیدواژههای فرعی :
اختلاف تشکیکی ,
تسلسل ,
وجود ,
اصالت وجود ,
برهان وجودی ,
عالم امکان ,
اصل علیت ,
برهان صدیقین ابن سینا ,
مقدمات برهان صدیقین ,
رابطه مفهوم وجود با مصادیق آن ,
بطلان دور و تسلسل ,
اثبات خدا با خدا ,
برهان جهان شناختی ,
تسلسل ,
مفهوم تصوری خدا ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
مرتضی مطهری
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
2251-6123
چکیده :
پرسش اصلی این مقاله عبارت است از: «ملاک در برهان صدیقین» چیست؟ می توان این پرسش را به این پرسش های فرعی تحلیل کرد: ویژگی های برهان صدیقین چیست؟ کدام ویژگی ها ملاک در برهان صدیقین محسوب می شوند؟ کدام ویژگی ها، مزیت برهان صدیقین به شمار می روند؟ این مقاله در پاسخ به این پرسش ها، با پیروی از روش تحلیلی- عقلی، پنچ ویژگی برای برهان صدیقین معرفی می کند که عبارت اند از: اولا واجب بالذات از طریق ملاحظه وجود اثبات می شود، ثانیا با انکار مخلوقات خللی به اثبات واجب نمی رسد و برهان هم چنان واجب بالذات را اثبات می کند، ثالثا سیر اثبات واجب بالذات بی نیاز از ابطال دور و تسلسل می باشد، رابعا در سیر اثبات واجب بالذات از اوصاف حقیقی و واقعی استفاده می شود، و خامسا انکار یا عدم انکار عالم امکان هیچ گونه تاثیری در سیر اثبات واجب بالذات ندارد و برهان در هر دو صورت، به یک نحو واجب بالذات را اثبات می کند. با مطالعه این مقاله، در خواهیم یافت که ویژگی های اول و دوم، عناصر ملاک در برهان صدیقین را تشکیل می دهند، ویژگی های چهارم و پنجم نیز مزیت های تقریر برهان صدیقین هستند و ویژگی سوم مزیتی برای هر نوع برهانی خواهد بود و اختصاص به برهان صدیقین ندارد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 1 تا 30
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نقدی بر تبیین صدرائیان از اختیار حق متعال
نویسنده:
سعید مقدس، احمد بهشتی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
حکمت متعالیه
,
واجب الوجود
,
اختیار الهی
,
اختیار الهی
,
حکمت متعالیه
,
واجب الاراده (اسماء ذات)
,
واجب تعالی (اسماء ذات)
,
واجب الفعل
,
اختیار الهی
,
اختیار الهی
کلیدواژههای فرعی :
اضطرار ,
نهایه الحکمه ,
اصل علیت ,
فاعل موجب ,
صفات الهی ,
افعال موجب ,
فاعلیت انسان ,
سازگارگرایی ,
فاعل بالقصد ,
برهان خلف ,
فاعل بالتجلی ,
فاعلیت انسان ,
فاعلیت حق تعالی ,
ناسازگارگرایی ,
صفات خدا ,
ترک فعل ,
علیت ,
غرض فعل الهی ,
برهان خلف ,
واجب المشیه ,
جبر درونی ,
دواعی عین ذات ,
انتخاب فعل ,
مسبوقیت فعل واجب تعالی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
مرتضی مطهری
,
محمدتقی مصباح یزدی
شاپا (issn):
2383-0697
چکیده :
آیا اختیار خدا با وجوب مشیت و فعل وی سازگار است؟ الهی دانان در پاسخ به این پرسش به دو دسته تقسیم میشوند؛ گروهی به سازگاری این دو باور دارند و دستهای دیگر مختاربودن خدا را با وجوب اراده و فعل وی ناسازگار میدانند. سازگارگرایان با دو رویکرد کلی به دفاع از موضع خود میپردازند: در رویکرد نخست، پنج توجیه ارائه میدهند تا نشان دهند که واجبالاراده و واجبالفعل بودن خداوند، منافاتی با اختیار وی ندارد؛ در رویکرد دوم مدعیاند که قائلشدن به دیدگاه طرف مقابل، نتیجه نادرست راهیابی امکان به ذات واجب تعالی را به بار میآورد و رهایی از این نتیجه نادرست، ممکن نیست؛ مگر اینکه تفسیر سازگارگرایانه از اختیار باری پذیرفته شود. این دو رویکرد سازگارگرایانه از سوی برخی ناسازگارگرایان معاصر نقد شده است. در این مقاله پس از تبیین دیدگاههای سازگارگرایانه، به بررسی نقدهای وارد بر آن پرداختهایم.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 89 تا 112
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
معرفت حق بر مبنای حکمت متعالیه
نویسنده:
محمد طباطبایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
برهان صدیقین (اثبات خدا)
,
خداشناسی
,
براهین اثبات واجب
,
01. خداشناسی (کلام)
,
وحدت الهی
,
وحدت مطلقه
,
حکمت سیاسی متعالیه
,
حکمت متعالیه
,
براهین توحید(حکمت نظری)
,
برهان صدیقین
کلیدواژههای فرعی :
تسلسل ,
تشکیک در وجود ,
امکان ماهوی ,
حکمت اشراق ,
ممکن الوجود ,
واجب الوجود ,
اشارات و تنبیهات ,
برهان اسد و اخصر ,
حکمت مشاء ,
اصل علیت ,
اهل بیت(ع) ,
قرآن ,
حکمت اشراق the School of Illumination ,
فلسفه مشاء ,
ماهیت ممکن ,
امکان ذاتی ,
وحدت تشکیکی وجود ,
تسلسل ,
واجب تعالی (اسماء ذات) ,
قرآن ,
امامان معصوم علیهم السلام ,
حد وسط برهان صدیقین ,
تفسیر المیزان (کتاب) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
محمد بن یعقوب کلینی
,
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
عبدالله جوادی آملی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
2383-2916
چکیده :
برهان صدیقین که بر پایه امکان ماهوی و استحاله دور و تسلسل شکل گرفته بود، پس از مرحوم بوعلی، در مکتب حکمت متعالیه شکوفا شد و در آثار فلسفی و کلامی اثر فراوانی گذاشت. گرچه حکیم سبزواری، تقریر صدرای شیرازی را خالی از اشکال نمیدیدند، اما نوآوری مرحوم علامه طباطبایی و حضرت آیة الله جوادی آملی در برهان مذکور، جایگاه این تقریر را در میان براهین اثبات وجود خدا مشخص میسازد؛ چرا که برهان صدیقین محکمترین و شریفترین برهانهای توحیدی است و حد وسط آن غیر از واجب تعالی نیست. تقریر اسد و اخصر علامه طباطبایی از این برهان، علاوه بر اثبات وجود، وحدت حقه حقیقیه را نیز برای حضرت حق اثبات میکند و تنها با اعتماد به بطلان سفسطه نزدیکترین راه را به سوی معرفت و اثبات خداوند متعال نشان میدهد. سخن از تقریر برهانی است که نیاز به هیچ مقدمهای نداشته، میتواند اولین مساله فلسفی باشد. آنچه در تکمیل این تقریر مهم است، این است که برای اثبات مبدأ تعالی، نیاز به هیچ یک از مبادی تصدیقی نباشد و تنها به یک سلسله مبادی تصوری بسنده شود.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 95 تا 110
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نوآوریهای ابن سینا در مسأله علیت
نویسنده:
احمد بهشتی، محسن ایزدی، محمودرضا میرزاجانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
مشاء
,
علت های چهارگانه
,
اصل علیت
,
اصطلاحنامه فلسفه
,
فلسفه مشاء
,
فلسفه بوعلی
کلیدواژههای فرعی :
تسلسل ,
صانع ,
خلقت دفعی ,
تکوین ,
علت تامه ,
علت ناقصه ,
ملاک احتیاج به علت ,
مواد ثلاث ,
اثبات علیت ,
بدیهی بودن علیت ,
نوس ,
تقابل علل ,
علل ماهیت ,
علل وجود ,
علل معده ,
علت حقیقی ,
ابطال تسلسل ,
تسلسل ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
مرتضی مطهری
,
عبدالله جوادی آملی
,
محمدتقی مصباح یزدی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
2251-6123
چکیده :
در دستهبندی مسایل فلسفی از حیث اهمیت و قدمت، مبحث «علیت» (علت و معلول) در رتبهی نخست جای دارد. هر چند آثار مکتوب فلسفی نشان میدهد که این مسأله محصول تلاش فکری فیلسوفان یونان و به خصوص «ارسطو» است، لیکن طرح این پرسش اهمیت دارد که فیلسوف بزرگی مانند «ابنسینا» در تبیین و توسعهی مباحث این مسأله چه نقشی دارد؟ با وجود این که ابنسینا بارها مقام علمی ارسطو را ستوده است، معالوصف به هیچوجه نمیتوان او را فقط مفسر فلسفهی ارسطو دانست و ابتکارات فلسفی او را انکار نمود. ابنسینا که در بسیاری مسایل فلسفی ـ هم از لحاظ محتوا و هم صورتبندی ـ خلاقیت شگرفی داشته است، به خصوص در مبحث «علیت» نبوغ خویش را متجلی ساخته و در اموری نظیر «تعریف علیت»، «انقسامات» و «حیثیات مختلف علت» و«احکام علت و معلول»، از جهت محتوا و تبیین و تقریر و صورتبندی مطالب، نوآوریهای مهمی از خود به جای گذاشته است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 119 تا 142
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نظام احسن از دیدگاه لایب نیتس و ابن سینا
نویسنده:
اکبر عروتی موفق، ابوالقاسم اسدی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
واجب الوجود
,
بهترین جهان ممکن
,
ابن سینا
,
فلسفه بوعلی
,
نظام احسن
,
واجب تعالی (اسماء ذات)
,
لایبنیتس
کلیدواژههای فرعی :
اثبات وجود خدا ,
برهان انی ,
برهان لمی (منطق) ,
عنایت الهی ,
قضاء الهی ,
شرور اخلاقی ,
شرور ,
اصل علیت ,
قضا و قدر الهی ,
عنایت ,
علت غایی ,
اراده اجمالی ,
اراده الهی ,
خیر کثیر ,
شرّ قلیل ,
عدل الهی ,
ضرورت منطقی ,
اثبات وجود خدا ,
شرور طبیعی ,
شر ,
ماهیت علت غایی ,
شر اخلاقی ,
علیت ,
براهین اثبات واجب(حکمت نظری) ,
قضاء ,
عنایت ,
برهان ان (منطق) ,
خیر و شر عالم ,
خدای مطلق ,
ارادة الهی ,
ضرورت اخلاقی ,
برهان لمّ (مقابل برهان انّ) ,
توجیه شرور ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
مرتضی مطهری
,
عبدالله جوادی آملی
,
محمدتقی مصباح یزدی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
2251-6123
چکیده :
یکی از مسایل فلسفی - کلامی مربوط به اوصاف و افعال الهی این است که آیا نظام حاکم بر این جهان بهترین نظام ممکن است؟ و آیا لازمه چنین نظامی این است که هیچ شری در آن نباشد؟ و اصولا خلق چنین نظامی ضرورت دارد یا خیر؟ از نظر لایب نیتس و ابن سینا حکیم، عالم، قادر و خیرخواه مطلق بودن خداوند مقتضی آن است که نظامی آفریده شود که در آن بالاترین و بیشترین کمالات تحقق یابد. هر دو فیلسوف معتقدند که شر امری است متحقق، اما نه از سنخ وجود بلکه از سنخ عدم و این که لازمه تحقق خیر کثیر تن دادن به شر قلیل است. اما آن چه این دو فیلسوف را از هم جدا می کند این است که خلق نظام احسن از نظر ابن سینا بر اساس یک ضرورت فلسفی صورت گرفته است در حالی که لایب نیتس انتخاب نظام احسن را از میان همه نظامهای ممکن دیگر امری ممکن تلقی می کند و اگر ضرورتی هم در این جا احساس می شود فقط یک ضرورت اخلاقی است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 51 تا 72
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
2
3
4
5
6
تعداد رکورد ها : 52
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید