جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از آیات و روایات، جایگاه رفیع مباحث مبدأ و معاد به روشنی استفاده می شود و بعثت پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) برای اتمام چنین مباحثی است. در این تحقیق، کوشیده شده است تا رویکرد خاصّ قرآنی علاّمه طباطبایی(قدس سره) درباره عالم برزخ بیان شود. این عالم بزرگ و برزخ پیمای قرن، با استفاده از نمونه های عینی برزخ، راه را به ما نشان داده تا ضمن مباحث، آیات و روایات مطرح شده از سوی او را بررسی کنیم.منبع عمده در این پژوهش از آثار علاّمه طباطبایی، تفسیر شریف المیزان است که با عنایت به کمالات بسیار بالای اخلاقی و عرفانی مؤلّف آن می تواند منبع بزرگی برای چنین مباحثی با رویکرد قرآنی باشد; چنان که استاد شهید مرتضی مطهری می گوید:تفسیر المیزان، همه اش با فکر نوشته نشد. من معتقدم که بسیاری از این مطالب از الهامات غیبی است. کمتر مشکلی در مسائل اسلامی و دینی برایم پیش آمده که کلید حلّ آن را در تفسیر المیزان پیدا نکرده باشم.در جای دیگری چنین نقل می کند: تفسیر المیزان، بهترین تفسیری است که در میان شیعه و سنّی از صدر اسلام تا به امروز نوشته شده است. در این تحقیق پس از پرداختن به کلّیات مباحث، در فصل دوم به مرگ که بستر و مقدّمه ورود به عالم برزخ است پرداخته شده که مباحثی از قبیل حکمت و حقیقت مرگ، اقسام مرگ، مقدّمات و سکرات و عوامل دخیل در آن، مرگ به صورت دریچه ای به عالم بقا، و مقایسه مرگ و خواب را دربرمی گیرد، و سرانجام از قابض الارواح سخن به میان آمده است.در فصل سوم که قسمت اصلی این نوشتار به شمار می آید، در ابتدا، مباحثی از قبیل فرق بین عالم مادّه، عالم برزخ و عالم قیامت به صورت پیش فرض مباحث بعدی مطرح شده است. پس از آن، عالم برزخ را از نگاه آیات و روایات و عقل بررسی، و ادلّه آن را بیان کرده ایم. در ادامه بحث، به فلسفه وجود برزخ و پس از به ویژگی های آن پرداخته شده است. به جهت این که در عالم برزخ، روح باقی می ماند و بدن مادّی از بین می رود، به مباحث مربوط به روح و چگونگی ارتباط آن با بدن از دیدگاه آیات و روایات پرداخته ایم. در مبحث آخر به تجسّم اعمال، تجسّم اوصاف و تجسّم اخلاق در برزخ پرداخته ایم که به نظر میرسد این قسمت، نتیجه عینی کارکرد عالم برزخ باشد.

در باب معرفت دینی، بحث از چیستی و حقیقت معرفت دینی، روش و منطق کشف و فهم آن، ملاک و معیار دینی بودن، صدق و اعتبار آن و.... و در باب ارزش معرفتی معرفت دینی نیز بحث واقع نمایی، حکایت گری و قابلیت ارزش گذاری، مسئله صدق، ملاک و معیار ثبوتی آن و.... مطرح است. مراد از میزان ارزش معرفتی در معرفت دینی، انطباق معارف دینی با واقع و حاق دین و بررسی نسبت معرفت دینی با واقع و نفس الامر دین میباشد. بنابراین، مسئله اصلی این است که با توجه به خاصیت حکایت گری معارف دینی از واقع و امکان انطباق آن با واقع و حاق دین از یک سو، و امکان خطا و احتمال عدم انطباق آن با واقع دین از سوی دیگر، مطابقت معارف دینی با واقع به چه میزان است؟ در پاسخ سه جریان و رویکرد فکری مطرح میشوند: جریان افراطی، جریان تفریطی و رویکرد سوم، دیدگاه صحیح است که معتقد به انطباق حداکثری و رئالیسم خطاپذیر نام دارد.این مقاله با رویکرد بررسی اسنادی، ضمن بیان دیدگاه ها در باب ماهیت معرفت دینی، به نقد و بررسی سه جریان مزبور میپردازد.

در اردیبهشت و خرداد ماه سال جاری (1387) دو نشست علمی، با عنوان «مفهوم شناسی تفسیر قرآن به قرآن از دیدگاه علامه طباطبایی» از سوی گروه تفسیر و علوم قرآن مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) به صورت سخنرانی و میزگرد، در این مؤسسه برگزار شد. آنچه در این شماره تقدیم میشود، سخنرانیهای این دو نشست است که توسط اساتید ارجمند حجت الاسلام والمسلمین محمود رجبی،* حجت الاسلام والمسلمین علیاکبر بابایی** و محقق محترم حجت الاسلام والمسلمین دکتر امیررضا اشرفی*** در باب موضوع نشست ایراد شده است. متن سخنرانیها پس از پیاده شدن از نوار، در اختیار سخنرانان محترم قرار گرفت، و پس از اصلاح و تکمیل توسط آنان، در دفتر مجله مختصراً تنقیح و ویرایش شد و به صورت حاضر تنظیم و سامان نهایی یافت. ان شاء الله در شمارة بعدی مجله، گفت وگوی اساتید و محققان شرکت کننده در میزگرد هر دو نشست، پیشکش قرآن پژوهان خواهد شد. ترتیب سخنرانیها بر حسب توالی ارائة آنها در نشست است.